သဂၤ ါယနာသံုးတန္ႏွင္႕ ျမန္မာႏုိင္ငံ

အရွင္ဘုရား-

ပထမသံဂါယနာ တင္ခ်ိန္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံက မည္သည့္မင္း စိုးစံ၍ မည္သည့္ဘာသာကို ကိုးကြယ္ေနပါသနည္း။ ထို႔အတူ ဒုတိယ၊ တတိယ၊ စတုတၱသံဂါယနာ တင္ခ်ိန္မ်ားတြင္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံက စိုးစံေသာမင္းႏွင့္ ကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာမ်ားကို တစ္ခုခ်င္း ေျဖၾကားေတာ္မူပါ ဘုရား။

ေအာင္သူၿဖိဳး၊ ျပည္ၿမိဳ႕။

ပထမသံဂါယနာကို ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္၀င္စံေတာ္မူသည္မွ ေနာက္ ၄ လေျမာက္ခ်ိန္တြင္ တင္၍ သာသနာႏွစ္ ၁ ႏွစ္က စ၍ ထားေတာ္မူပါသည္။ ထုိ႔ေနာက္ အဇာတသတ္မင္းႀကီးသည္ သာသနာႏွစ္ (၂၄)ႏွစ္တြင္ နတ္ရြာစံခဲ့ေလသည္။
ထုိအဇာတသတ္မင္းႀကီး နန္းစံေနစဥ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံက သာသနာႏွစ္(၂၀)တြင္ တေကာင္းေနျပည္ကို တည္ေထာင္၍ သတိုးမင္းႀကီး နန္းစံေတာ္မူေၾကာင္း မွန္နန္း ရာဇ၀င္တြင္ ဆုိသည္။ ထုိသတိုးမင္းႀကီးကား ကပိလ၀တ္ သာကီ၀င္မင္းမ်ဳိးမွ ဆင္းသက္လာခဲ့သျဖင့္ ဗုဒၶကိုပင္ ကိုးကြယ္မည္ဟု ခန္႔မွန္းႏုိင္ပါသည္။

သုိ႔ျဖစ္၍ အဇာတသတ္မင္း ရာဇၿဂိဳဟ္တြင္ ပထမ သံဂါယနာ တင္ေနစဥ္ႏွင့္ မေရွးမေႏွာင္း (တစ္ေခတ္တည္း လိုလုိပင္) တေကာင္းျပည္ တည္ေၾကာင္း မွတ္သား ထုိက္ပါသည္။
ဒုတိယသံဂါယနာကို သာသနာႏွစ္ ၁၀၀ ႏွစ္တြင္ ေ၀သာလီျပည္က ကာလာေသာကမင္းကို အမွီျပဳ၍ ဒုတိယ သံဂါယနာ တင္ေလသည္။ ထုိသာသနာႏွစ္ ၁၀၀၊ ေနာက္တစ္ႏွစ္ ၁၀၁ ခုတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံက သေရေခတၱရာကိုတည္၍ ဒြတၱေပါင္မင္းႀကီး နန္းတက္ေတာ္မူ၏။ မွန္နန္းရာဇ၀င္ႀကီးတြင္- ဒြတၱေပါင္မင္းႀကီးသည္ ခပ္သိမ္း ေသာျပည္သူတကာ အေပါင္းတုိ႔ကို ကိုးကြယ္စိမ့္ေသာငွာ ဘုရားရွင္၏ သရီရဓာတ္ေတာ္ကို ေစတီပုထုိး တည္ေတာ္မူသည္ (ယင္း-ပ၊ ၁၇၃) ဆုိသျဖင့္ မင္းႏွင့္တကြ ျပည္သူျပည္သား အားလံုး ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားေလသည္။
တတိယသံဂါယနာကို သာသနာႏွစ္ ၂၃၅ တြင္ ပါဋလိပုတ္ျပည္၌ ဓမၼာေသာကမင္းႀကီးကို အမွီျပဳ၍ တင္ခဲ့ ေလသည္။
ထုိ သကၠရာဇ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ သေရေခတၱရာျပည္တြင္ ဒြတၱေပါင္မင္းႀကီး၏ ျမစ္ေတာ္ ရန္မန္မင္း ျဖစ္ေလ၏။ သာသနာေတာ္ႏွစ္ ၂၄၃-ခုသုိ႔ေရာက္ေသာအခါ ထုိမင္း (ဒြတေေပါင္မင္း၏ေျမးေတာ္ ရန္ေပါင္) ၏သားေတာ္ ရန္မန္မင္း ျဖစ္ေတာ္မူ၏။ (မွန္နန္း ၁၊ ၁၇၈) ထုိမင္း လက္ထက္တြင္လည္း သေရေခတေရာျပည္၍ ရဟႏၲာ အရွင္ျမတ္မ်ားပင္ ရွိသျဖင့္ မင္းႏွင့္ျပည္သူျပည္သား အားလံုးပင္ ဗုဒၶဘာသာကို ကိုးကြယ္ၾကသည္ဟုပင္ ဆိုရပါမည္။ သာသနာႏွစ္ ၄၅၀တြင္ သီရိလကၤာ (သီဟိုဠ္ကၽြန္း)၌ ၀ဋဂါမဏိမင္းကို အမွီျပဳ၍ စတုတၱသံဂါယနာ တင္ေတာ္ မူ၏။
ထုိအခ်ိန္ ျမန္မာႏုိင္ငံ သေရေခတၱရာက ငတပါးမင္း (၄၃၃ မွ ၄၈၄) မင္းျဖစ္ေနခ်ိန္ပင္ ျဖစ္၏။ မွန္နန္းရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီးတြင္သာသနာႏွစ္ ၄၃၃ ခုေရာက္ေသာအခါ ငတစ္ပါးမင္း မင္းျဖစ္ေတာ္မူ၏။ ငတစ္ပါး အေၾကာင္းကား ၊သို႔တည္း။
ထုိျပည္ တြင္ ေနေသာသူ တစ္ေယာက္သည္ မိမိသားကို ဆရာရဟန္းထံအပ္၍ ငယ္က သာမေဏျပဳေစ၏။ ဆရာလည္း သနားေတာ္မူသည္ျဖစ္၍ ပိဋကတ္၊ ေဗဒင္တုိ႔ကိုလည္း တတ္ေအာင္သင္ေပး၏။ ထုိသာမေဏသည္ ဆရာအား သိမ္ေမြ႕စြာ လုပ္ေကၽြးေမြးျမဴ၏။
တစ္ရံေရာအခါ ဆရာေမြးေသာၾကက္ဖသည္ အခါခပ္သိမ္း တြန္တြန္သမွ် “ငါ့ဦးေခါင္းစား ငတပါးမင္း ျဖစ္လတံၱ႕” ဟူ၍သာ တြန္စမွတ္ျပဳ၏။ ဆရာလည္း သင္းတိရစၧာန္ ျဖစ္လ်က္ ဤသုိ႔ အျခင္းအရာတို႔ကို တြန္သည္ဟူ၍ ႏွလံုးထားၿပီးေသာ္ ရွင္သူငယ္ကို ေခၚ၍ သို႔ဆို၏။
““ေမာင္ရွင္ငယ္၊ ၊ၾကက္ဖသည္ အထူးထူးအျပားျပားေသာ အျခင္းအရာတို႔ကို တြန္သည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ၊ၾကက္ဖကုိ ခ်က္ျပဳတ္၍ ငါ့ကို ကပ္ဘိေလာ”” ဟု မိန္႔ေတာ္မူ၏။ ေမာင္ရွင္ငယ္လည္း ဆရာဆုိတုိင္း ခ်က္ျပဳတ္ေလ၏။ ထုိသို႔ ခ်က္ၿပီးေသာအခါ ၾကက္ကို အိုးကအဆယ္တြင္ ၾကက္ဦးေခါင္းျပဳတ္ ၿပီး စဖုိကက်ေလ၏။ ရွင္သူငယ္လည္း မသန္႔ၿပီ ဟူ၍ ၾကက္ဦးေခါင္းကို ေဆးေၾကာ၍ စားေလသည္။

ဆရာလည္း ၾကက္ဦးေခါင္း မပါ၍ ေမးလတ္ေသာ္- ““ဆယ္ရာတြင္ က်၍ မသန္႔ေသာေၾကာင့္ မထည့္ဘဲ ကၽြႏ္ုပ္ စားေပသည္”” ဟု ဆုိလွ်င္ ဆရာသည္ ယင္းတိရစၧာန္ တြန္သည္ မွန္၊ မမွန္ကို သည္တြင္ သိရေတာ့မည္ ဟူ၍ ေမာင္ရွင္ငယ္ကို အထူးထူးေသာ ဓမၼသတ္၊ ေလာက၀တ္၊ ရာဇ၀တ္တုိ႔ကို တတ္ေအာင္ သြန္သင္ၿပီးမွ လူျပဳေစ၍ အမတ္စစ္သူႀကီးထံအပ္၏။
အမတ္စစ္သူႀကီးလည္း ထုိသူငယ္ကို သားျပဳေလ၏။ ထိုသူငယ္လည္း အေရာင္အဆင္း ဘုန္းပညာ လကၡဏာ ႀကီးငယ္ႏွင့္ ျပည့္စံုေသာသူျဖစ္၍ ထုိသူႏွင့္ထုိက္တန္ေသာ တန္ဆာတို႔ကို ဆင္ေလ၏။ သြားေလရာရာေခၚ၍ မျပတ္သြားေလ၏။ တစ္ရံေရာအခါ မင္း၏နန္းေတာ္သို႔ ေခၚ၍ သြားေလ၏။ မင္းႀကီးလည္း ထုိသူငယ္အမူအက်င့္ က်စ္လ်စ္၍ မင္းခြင္စုိးရာႏွင့္ ျပည့္စံုသည္ကို ျမင္ေတာ္မူေလေသာ္ အလြန္ႏွစ္သက္ေတာ္မူသည္ျဖစ္၍ သားေတာ္မရွိသည္ျဖစ္၍ အမတ္ထံေတာင္းကာ သားေတာ္ျပဳေလ၏။ ထုိအမတ္ႀကီးကိုလည္း အထိန္းအခ်ီအျဖစ္ မ,စေစ၏။
ထုိသူငယ္လည္း မင္းတကာတုိ႔က်င့္ရာေသာ တရားတုိ႔ကို လည္းေကာင္း၊ ျပည္ထဲအေရးက ကြပ္ညႇပ္စီရင္ေသာ အမႈကို လည္းေကာင္း အလြန္လွ်င္ တတ္လိမၼာစြာ၏။ ခမည္းေတာ္မင္းႀကီးကို အလြန္ခယ ရိုေသစြာ လုပ္ေကၽြးေမြးျမဴ၏။ တရားကလည္း စိစစ္ ေမြးျမဴျခင္းႏွင့္ ျပည့္စံု၏။ မင္းစေသာ အမတ္ဗုိလ္ပါ ျပည္သူ လူ ရဟန္းတို႔ကိုလည္း လြန္စြာ ခ်စ္ႏွစ္လို၏။
မင္းႀကီးလည္း ထုိသူအား နန္းလ်ာထား၏။ အိမ္ေရွ႕ေပး၍ အသက္ တစ္ဆယ့္ငါးႏွစ္ ရွိေသာအခါ ခမည္းေတာ္ လြန္၍ ခမည္းေတာ္အရာ မင္းျဖစ္ေလသည္။ ထုိမင္းကား ရတနာသံုးပါးက ရိုေသ၏။ ပညာရွိ ရဟန္း ပုဏၰားတို႔ႏွင့္ ေပါင္းဖက္၍ ပဥၥသီ၊ အ႒သီ၊ ဒသသီ သီတင္းကို လည္း မျပတ္ေဆာက္တည္ေတာ္မူ၏။ (မွန္နန္းရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး ပ။ ၁၇၉-၁၈၀)။
ဤသည္တို႔ကိုေထာက္၍ ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယႏွင့္ စတုတၳသံဂါယနာတင္ခ်ိန္တို႔တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အစဥ္အဆက္ ဗုဒၶဘာသာကို ကိုးကြယ္ခဲ့ၾကေၾကာင္း ထင္ရွားလွေပသည္။ ပဥၥမ၊ ဆ႒မသံဂါယနာတုိ႔တြင္ကား အထူးေဖာ္ျပဖြယ္ မလိုေတာ့ေခ်။

ရေ၀ႏြယ္(အင္းမ)
ျမတ္သတိ၀ါဒီမဂၢဇင္း၊
ဇူလိုင္လ၊ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္