ရဟန္းႏွင့္ ဣတၳိယေတာင္တန္း
ပိုင္စိုးေ၀ၾကီးရဲ႕ ကဗ်ာစာအုပ္အမည္ကိုက “ဣတၳိယေတာင္တန္း”တဲ့၊ ေလာကီဆန္လြန္းလွပါေပ့။ မာတုဂါမ အရိပ္ေတြ ထင္းထင္းၾကီးေပၚေနပါေရာလား။
ဗုဒၶအရွင္နဲ႕ ရွင္အာနႏၵာတို႕ရဲ႕ ကုသိနာရံုေနာက္ဆံုးစကား၀ုိင္းမွာ မာတုဂါမအေရးကို ေဆြးေနခဲ့ၾကတာ အမွတ္ရမိပါေသးေတာ့တယ္။ အဲဒီအေၾကာင္းကို “ကုသိနာရံုဆင္ဖိုနီ” ကဗ်ာရွည္( ဓမၼဂဂၤါဘေလာ့ဂ္)မွာ ဒီလို ေရးမွတ္ခဲ့ဖူးရဲ႕။
“ရွင္အာနန္မွာ
ေမးခြန္းေတြတိုးလာခဲ့ျပန္ေပါ့။
ရဟန္းတစ္ပါးနဲ႕ အမ်ိဳးသမီးထုဆက္ဆံေရး
နည္းေပးခဲ့ပါဦးတဲ့
တိုတိုရွင္းမိန္႔ဆိုတယ္
“မၾကည့္နဲ႕ အာနႏၵာ” တဲ့
“မၾကည့္လို႔ မျဖစ္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ဘုရား” တဲ့
“မေျပာနဲ႕ကြာ အာနႏၵာ”တဲ့။
“မေျပာလို႕လည္း မျဖစ္ဘူးဆိုရင္ေကာ ဘုရား”တဲ့
“ သတိသာ ထားေပေရာ အာနႏၵာ ”တဲ့။”
မူရင္းေလးလည္း ေဖာ္ျပခ်င္ပါေသးတယ္။
“ကထံ မယံ ဘေႏၱ မာတုဂါေမ ပဋိပဇၨာမ။”
“အဒႆနံ အာနႏၵ”
“ဒႆေန ဘဂ၀ါ သတိ ကထံ ပဋိပဇၨိတဗၺံ။”
“အနာလာေပါ အာနႏၵ”
“အာလပေႏၱန ပန ဘေႏၱ ကထံ ပဋိပဇၨိတဗၺံ”
“သတိ အာနႏၵ ဥပဌာေပတဗၺာ။”
ဒီဓမၼဒိုင္ယာေလာ့ဂ္ေလးကို အရွင္ဇနကာဘ၀ံသက အဖြင့္က်မ္းေတြနဲ႕ညွိႏိႈင္းၿပီး ဒီလို ရွင္းျပခဲ့တာပါ။
(၁။ အဒႆနံ။ မိမိ၏ ပရိယတ္ပဋိပတ္တရား၌ စိတ္၀င္စား၍ ၾကိဳးစားေနေသာ ရဟန္းမွာ မာတုဂါမကို မျမင္ ရလွ်င္ ေလာဘစိတ္လည္း မျဖစ္၊စိတ္လႈပ္ရွားမႈလည္း မျဖစ္၊ မိမိ၏ ပရိယတ္ပဋိပတ္တရားအေပၚ၌သာ စိတ္၀င္ စား၍ေနေသာေၾကာင့္“မျမင္ရျခင္း”ကို အေကာင္းဆံုးအက်င့္အျဖစ္ ပထမစည္းထားေတာ္မူသည္။ (နဂိုကပင္ စိတ္မထိန္းပဲ ၾကံခ်င္ရာၾကံေနသူအတြက္ မျမင္ရေသာ္လည္း စိတ္အားျဖင့္သြားေနမည္ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ မျမင္ရ ရံုမွ်ကို အေကာင္းဆံုးဟု ဆိုမရေသးပါ။)
၂။အနာလာေပါ။ စကားေျပာမိလွ်င္ ရင္းႏွီးမႈျဖစ္၏၊ ရင္းႏွီးမႈျဖစ္လွ်င္ စိတ္ေဖာက္ျပန္မႈျဖစ္တတ္၏။ ေဖာက္ျပန္ မႈျဖစ္လွ်င္ သီလပ်က္၍ အပါယ္ေလးပါးသို႕ ေရာက္တတ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္စကားမေျပာျခင္းကို အေကာင္းဆံုး အက်င့္အျဖစ္ ဒုတိယစည္းထားေတာ္မူသည္။
၃။အာလပေႏၱန။ မာတုဂါမက “ဒီေန႕ ဘာေန႕ပါလဲ” ဟုေမးလွ်င္ ျပန္ေျဖရလိမ့္မည္။“ သီလေပးပါ” ဟုေတာင္းလွ်င္ ေပးရလိမ့္မည္။ “တရားနာလိုပါသည္”ဟု ေလွ်ာက္လွ်င္ တရားစကားေျပာရလိမ့္မည္။ ျပႆနာေမးလွ်င္ ေျဖရလိမ့္မည္။
စကားမေျပာလွ်င္ ကဲ့ရဲ႕ခံရ။ ဤသို႕ရဟန္းေကာင္းမ်ားျပဳထိုက္ေသာအလုပ္ျဖစ္၍ စကားမေျပာဘဲေနေသာ ပုဂၢိဳလ္ကို“ဒီကုိယ္ေတာ္ကအအၾကီးပဲ၊” “ဒီကိုယ္ေတာ္က အထိုင္းၾကီးပဲ” ဒီကိုယ္ေတာ္က စားၿပီးေတာ့ ၾကိဳးနဲ႕ တုပ္ထားသလိုထုိင္ေနတာပဲ” ဤသို႕စသည္ျဖင့္ အျပစ္တင္ကာ အကုသိုလ္ျဖစ္စရာရွိ၏။ ထို႕ေၾကာင့္ စကား ေျပာခြင့္ၾကံဳလွ်င္--
၄။သတိ ဥပ႒ာေပတဗၺာ။ အမိလို႕ သတိထားလိုက္၊ အမ ႏွမလို႕ သတိထားလိုက္၊ သမီးလို႕ သတိထားလိုက္။ ဤသို႕သတိထားႏိုင္လွ်င္ ေမတၱာစိတ္သာျဖစ္ဖို႕ ရွိ၏။ ေဖာက္ျပန္ေသာစိတ္ကား မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့။ ထို႔ေၾကာင့္ စကားေျပာခြင့္ၾကံဳလာလွ်င္သတိထားဖို႔ရာတတိယစည္းထားေတာ္မူသည္။(သုတ္မဟာ၀ါဘာသာဋီကာ၊ဒု၊၄၅၂။)
(၂)ေဒသနာေတာ္မူရင္းကို စဖတ္လိုက္မိတဲ့အခ်ိန္မွာ နည္းနည္းေတာ့ ျပာသြားပါတယ္။ မာတုဂါမမၾကည့္ရ၊ မာတုဂါမစကားမေျပာရ ဆိုေတာ့ေလ။ ေ၀းၿပီေပါ့။သူ႕မွာက ထသြားထလာတယ္လီဖုန္းေလးတစ္လံုးကလည္း ရွိၿပန္၊ ဂူးဂဲလ္ခ်တ္တင္းအေကာင့္ေလးတစ္ခုကိုလည္း ဖန္တီးထားျပန္ဆိုေတာ့ ခက္ခက္ရခ်ည္ရဲ႕။
မေျပာရေတာ့ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဗာရာဏသီမွာ ခါနာနိမ္း(စားစရာမရွိ)၊ ဂ်ကာနိမ္း(ေနစရာမရွိ)ျဖစ္သြားေခ်မေပါ့။
မိခင္ေတြ အမ ႏွမေတြနဲ႕ စကားေျပာရေပဦးမွာ မဟုတ္လား။
ရွင္အာနႏၵာကို ေက်းဇူးတင္ကာ အခါခါဦးညြတ္မိပါေတာ့တယ္။ “မေျပာလို႕လည္း မျဖစ္ဘူးဆိုရင္ေကာ ဘုရား” တဲ့။ Woh Good Question! ပစၥည္းေလးပါးအမွီအခိုရွာၿပီး သာသနာ့၀န္ထမ္းေနရတဲ့ ရဟန္းတစ္ပါးအတြက္ကေတာ့ ဒကာေတြ ၾကည္ညိဳရုံနဲ႕ မၿပီးဘဲကိုး။ ဒကာမေတြရဲ႕ ယံုၾကည္ေလးျမတ္မႈကလည္း အေရးၾကီးတဲ့ အခန္းက ပါေနခဲ့တာပါ။
( အဟမ္း အဟမ္း ဆြမ္ခံၾကြခ်ိန္မွာ ဒကာမၾကည္ညိဳမွ ဟင္းေကာင္းေကာင္း စားခဲ့ရတာေတာ့ ေသခ်ာတယ္။ ကိုရင္ေလးဘ၀က
ေက်ာင္းပိတ္လို႕ အိမ္ျပန္တဲ့ အခါ အေမက လက္သိပ္ထိုးအပိုေဆာင္းလွဴလိုက္တဲ့ ေငြစေၾကးစေလးလည္း အမွတ္ရမိေပသေပါ့..။)
၀ိပႆနာေဒသနာျပၿပီး သံသရာၿငီးေငြ႕ေၾကာင္းတရားေတြ ေဟာေတာ္မူခဲ့တဲ့ လယ္တီဆရာေတာ္ၾကီးကိုယ္တိုင္လည္း
အဲဒါကိုေတာ့ ေကာင္းေကာင္းသေဘာေပါက္ခဲ့ေလသေပါ့။ ကမၼ႒ာန္းဆရာဟာ ကာမဂုဏ္ရဲ႕ အျပစ္ကို ေထာက္ျပရေလ့ရွိပါတယ္။ ဆရာေတာ္ဘုရားမ်ားနဲ႕ အမ်ိဳးသားေယာဂီဆရာေတြရဲ႕ ကာမဂုဏကထာမွာ မာတုဂါမေတြက ထိပ္တန္းေခါင္းစဥ္အျဖစ္ရွိေနတတ္ပါတယ္။ မိန္းမမွန္သမွ် ေရွာင္ၾကကြင္းၾက ဖယ္ရွားၾကေလာ့။
အမ်ိဳးသမီးကမၼ႒ာန္းနည္းျပ ဆိုရင္ေတာ့ ေယာက္်ားေတြကို ကာမဂုဏ္ဇယားကြက္ထဲထည့္ၿပီး ေနာက္နားမွာ ေတာ့
“ ရွင္းလင္းဖယ္ရွားရန္” လို႕ မွတ္ခ်က္ေပးထားမယ္ထင္ပါရဲ႕။
အဲဒီလိုမွ မဖယ္ရွားခ်င္ေသးဘူး ဆိုရင္ေတာ့ ဘေလာ့ဂါမိတ္ေဆြနာမည္ၾကီး စာေရးဆရာမတစ္ေယာက္ရဲ႕ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္လို
“ခုေတာ့ ဒီမွာေလ..
စိတ္လက္ခႏၶာေတြ… အထပ္ထပ္ တုပ္ေႏွာင္ခံထားရ…
ရုန္းမရ… ဖယ္မရ…
တကယ္တမ္းက ပိုးသားမွ်င္ေလးေတြမွ်…။
ဒါနဲ႔ပဲ ေနာက္ဆံုးေတာ့...
"က်မခ်စ္ျမဲ သံသာ၀ဲမွ
ခြဲထြက္ခ်င္ဘူး တပ္မက္ဦးမည္.. "ဆိုတဲ့
ၾကည္ေအးရဲ႕ သစၥာသစ္ကိုပဲ သီခ်င္းလုပ္ဆို...။” ျဖစ္ရေခ်ဦးမေပါ့။
ထားပါ။
လယ္တီဆရာေတာ္ၾကီးရဲ႕တရားပြဲတစ္ပြဲကအသံေလးနားေထာင္ၾကည့္ပါဦး။တရားေထာက္တာက အမ်ိဳးသားပါ။
“ဒကာေရ ဒီမာတုဂါမေတြေၾကာင့္ပဲ သံသရာလည္ေနၾကသကိုးကြဲ႕”
”မွန္ပါ”
“အဲဒီေတာ့ မာတုဂါမေတြ မရွိမွ သံသရာ၀ဋ္က ကြ်တ္မယ္ ဒီလိုမဟုတ္လား”
“ မွန္ပါ ကြ်တ္မွာပါဘုရား”
“ ကဲ ဒီလိုဆို မာတုဂါမေတြကို ေလွၾကီးတစ္စင္းထဲ စုၿပံဳထည့္ၿပီးေမွ်ာလိုက္ၾကရေအာင္ ေလွၾကီးလုပ္ေဟ့”
“မွန္ပါ လုပ္သင့္ေၾကာင့္ပါ”
“ကဲ ၾကာတယ္ ခုပဲ လုပ္ၾကစို႕”
“မွန္ပါ လုပ္ၿပီးေၾကာင္းပါ” (ဆရာဒကာ အတိုင္အေဖာက္ညီေနတာပါ။)
“ ကိုင္း ဒကာေရ ေလွလုပ္ၿပီးရင္ မိန္းမမွန္သမွ် ဘုစုခရု မိ်ဳးေစ့ပါမက်န္ စုၿပံဳထည့္ကြာ”
“ထည့္ၿပီးေၾကာင္းပါဘုရား”
“ေမွ်ာဖို႕ အသင့္ျဖစ္ၿပီလား”
“ ျဖစ္ပါၿပီဘုရား”
“ဟဲ့ ဟဲ့ ေနၾကဦး ဒကာတို႕ ဒို႕မ်ားကို ဘယ္သူက ဆြမ္းခ်က္ကပ္ၾကမတုန္းကြယ္။ အိမ္က ဘုရားခန္းမွာ ေသာက္ ေတာ္ေရခ်မ္းဆီမီးပန္းေတြ ဘယ္သူေတြက ကပ္လွဴၾကမတုန္းကြယ္။ ေမာင္တုိ႕ စီးပြားရွာေနတုန္း အိမ္ကို သပ္ရပ္သန္႕ရွင္းၿပီး သာသာယာယာျဖစ္ေအာင္ ဘယ္သူက ေဆာင္ရြက္ၾကမတုန္းကြယ္။သားေတြ သမီးေတြ လူခြ်န္လူမြန္ေလးေတြျဖစ္ေအာင္ ဘယ္သူက ထိန္းေက်ာင္းၾကမလဲကြယ္ ”
စသည္ စသည္ ဆရာေတာ္ၾကီးက မိန္းမေတြရဲ႕ တန္ဖိုးကို ေဟာပါေတာ့တယ္။
ေတာ္ေတာ္ပိုင္တဲ့ ဆရာေတာ္ၾကီးေပပါ့။ ဒီလိုမွ မဟုတ္ရင္ မိန္းမေတြကို ေမွ်ာပစ္လိုက္ေတာ့မလို႕။ တရား ေထာက္တဲ့ ဒကာကလည္း သိသိၾကီးနဲ႕ ေမွ်ာပစ္လိုက္ေသးတယ္။ ေနာက္က ပါရမီျဖည့္ဘက္ၾကီးကို လွည့္ၾကည့္ လိုက္ေတာ့ “ ေမွ်ာလိုက္ ေမွ်ာလိုက္” လို႕ လူၾကားေကာင္းေအာင္ အခ်က္ေပးလိုက္ေလသကိုး။
ကဗ်ာဆရာ ဒကာပိုင္စိုးေ၀ၾကီးကလည္း “ဣတၳိယေတာင္တန္း”တဲ့။ ေက်ာ္လို႔လည္း မရ၊ ထားလို႔လည္း မရ ျဖစ္ေနပါေရာလား။
(၃)
ကိုးကြယ္ရာအစစ္ဗုဒၶအရွင္ျမတ္ကိုယ္ေတာ္တိုင္လည္း ဘဒၵကဥၥနာဆိုတဲ့ မာတုဂါမေလးရဲ႕ အကူအညီေတြမ်ား စြာ ယူခဲ့ရေလသေပါ့။ ဘဒၵကဥၥနာဆိုတာ ယေသာ္ဓရာလို႕ ထင္ရွားတဲ့ မိန္မျမတ္ၾကီးတစ္ဆူေပပ။ ဒီပကၤရာ ဘုရားျမတ္ေျခေတာ္ရင္းမွာ ၀မ္းလ်ားထိုးေမွာက္လို႕ ခႏၶာကိုယ္ကို တံတားခင္းေဆာက္လွဴေနရွာတဲ့ လူေခ်ာ လူလွ သုေမဓာရွင္ရေသ့ေလးကို တိတ္တခိုးခ်စ္မိရာက ပါရမီျဖည့္ဘက္အျဖစ္ ဆုေတာင္းခဲ့မိေလသကိုး။ ေလး သေခ်ၤနဲ႕ ကမၻာတစ္သိန္းခရီးၾကမ္းဆိုတာ သုေမဓာကိုယ္ေတာ္ေလးတစ္ပါးတည္း ေဖာက္ခဲ့ရတဲ့ ပါရမီလမ္းမွ မဟုတ္တာပဲ။ သုမိတၱာမာတုဂါမေလးကလည္း ၾကာငါးခိုင္ကို ကိုင္ဆြဲၿပီး ေနာက္ေတာ္ပါးက ရဲရဲၾကီးေလွ်ာက္ ခဲ့ရတာပါပဲေလ။
(မိတ္ေဆြရဟန္းေတာ္တစ္ပါးကေတာ့ ''ယေသာ္ဓရာသာ ေယာက်္ားျဖစ္ၿပီး ဘုရားဆုပန္မယ္ဆို ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဗ်..သူလည္း ေလးသေခ်ၤနဲ႕ ကမၻာတစ္သိန္းပါရမီျဖည့္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ဇြဲၾကီးတဲ့ မိန္းမပဲ''တဲ့။)
ယေသာဓရာမင္းသမီးကိုယ္တိုင္ ရဟႏၱာေထရီမၾကီးအျဖစ္ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ခါနီးဆဲဆဲ ဗုဒၶအရွင္ျမတ္ကို ေနာက္ဆံုး ကန္ေတာ့ျခင္းနဲ႕ ဓမၼကဗ်ာေတြရြတ္ဆိုသီဖြဲ႕ၿပီး ေလွ်ာက္ထားခဲ့တာေလးကိုသာ ၾကည္ညိဳၾကည့္ၾကပါဦးေတာ့။ သံသာေလကမ္းတိုင္ခဲ့ၾကၿပီျဖစ္တဲ့ ပါရမီျဖည့္ဖက္ၾကီးႏွစ္ဆူရဲ႕ အႏၱိမလမ္းခြဲပါပဲ၊ သံေ၀ဂထက္ လြမ္းေတာင္ လြမ္းမိရေသး။
ပုဗၺာနံ ေလာကနာထာနံ၊
သဂၤမံ ေတ နိဒႆိတံ။
အဓိကာရံ ဗဟံု မယွံ၊
တုယွတၳာယ မဟာမုေန၊
ေလာကနတ္အဆူဆူထံပါး၊
အရွင္နဲ႕ ေပါင္းဆံုညားခဲ့သမွ် ကြ်န္မျမင္မိေပါ့။
အကြ်န္႕မွာ ဆုေတာင္းေတြမ်ားခဲ့ရ၊
အရွင့္အတြက္သာပ သခင္ဘုရား။
ယံ မယွံ ပူရိတံ ကမၼံ၊
ကုသလံ သရေသ မုေန၊
တုယွတၳာယ မဟာ၀ီရ။
ပုညံ ဥပစိတံ မယာ။
အကြ်န္ဆည္းပူးခဲ့တဲ့ ကံ၊
ေကာင္းမႈမွန္သမွ် သတိရပါ အရွင္။
အရွင့္အတြက္သာပဲပ သခင္၊
အကြ်န္ေကာင္းက်ိဳး ျပဳခဲ့ၿပီ။
အဘဗၺ႒ာေန ၀ေဇၨတြာ၊
၀ါရယိတြာ အနာစာရံ။
တုယွတၳာယ မဟာ၀ီရ၊
သဥၥတၱံ ဇီ၀ိတံ မယာ။
မေလ်ာ္တာ ၾကဥ္ဖယ္၊
မဖြယ္ရာတာ မခင္တြယ္ဘဲ၊
အရွင့္အတြက္သာပဲပ သခင္၊၊
အကြ်န္အသက္ကိုလည္း စြန္႕ခဲ့ ၿပီ။
နာနာ၀ိဓံ ဗဟုဒုကၡံ၊
သံသာေရစ ဗဟုဗၺိေဓ။
တုယွတၳာယ မဟာ၀ီရ၊
အႏုဘုတၱံ အသခၤယံ။
အမ်ိဳးမိ်းေသာ ဆင္းရဲ
သံသာ၀ဲအဖံုဖံုမွာ၊
အရွင့္အတြက္ပဲပ သခင္၊
အကြ်န္ခံစားခဲ့ဖူးပါၿပီ။
သုခပၸတၱာႏုေမာဒါမိ၊
န စ ဒုေကၡသု ဒုမၼနာ။
သဗၺတၳ တုလိတာ ေဟာမိ၊
တုယွတၳာယ မဟာ၀ီရ။
သခင္လန္းေတာ့ ကြ်န္မ ေပ်ာ္၊
ဆင္းရဲေသာ္လည္း ၀မ္းမနည္း။
အရာအားလံုးမွာ အတူတူပဲ ျဖစ္ခဲ့။
အရွင့္အတြက္သာပ သခင္ဘုရား။
ယေသာ္ဓရာေထရီရဟႏၱာမၾကီးရဲ႕ ဓမၼကဗ်ာေကာက္ႏႈတ္ခ်က္အခ်ိဳ႕ပါ။ မူရင္းအတိုင္းၾကည္ညိဳခ်င္ သူမ်ားက ေတာ့ ေထရီအပါဒါန္ပါဠိေတာ္အရိပ္သာ ခိုၾကေပေရာ။ ဗုဒၶအရွင္ကလည္း ယေသာ္ဓရာေထရီကို ဒီလို ေကာင္းခ်ီး ေပးေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။
ဥပကာရာစ ယာ နာရီ၊
ယာ နာရီ စ သုေခ ဒုေခ။
အတၳကၡာယီ စ ယာ နာရီ၊
ယာ စ နာရီ ႏုကမၸိကာ။
( ယေသာဓရာသည္)
ေက်းဇူးလည္း ျပဳတတ္ေပေသာ မိန္းမျမတ္၊
ခ်မ္းသာ ဆင္းရဲ သံသာ၀ဲမွာ လက္တြဲမျဖဳတ္ခဲ့ေသာ မိန္းမၿမတ္၊
အက်ိဳးျဖစ္ရန္ မွန္သာစကားကိုသာ ဆိုေပေသာ မိန္းမၿမတ္၊
အၿမဲအစဥ္သာ ေစာင့္ေရွာက္ရွာေသာ မိန္းမျမတ္ေပတည္း။
ေအာ္ ဣတၳိယေတာင္တန္းေပတကား။
ဓမၼဂဂၤါ
(ဣတၳိယေတာင္တန္းမွာ စခန္းခ်ျခင္း လို႕ ေရးခဲ့ဖူးတာေလးပါ.. ခုေတာ့ ရဟန္းႏွင့္ .....စာစဥ္ေလးစုခ်င္တာနဲ႕ ျပန္မွ်ေ၀ျဖစ္တာပါ) ဆရာေတာ္ ဓမၼဂဂၤါ၏ စာစုကုိ ျပန္လည္မွ်ေ၀ပါသည္။
