ဝါဆိုလျပည့္ ဓမၼစၾကာေန႔ အခါေတာ္
ဝါဆုိလျမတ္ႏွင့္ ဝါကပ္သံဃာေတာ္
အု႔ံမႈိင္းငယ္တဲ့၊ နယ္ရွစ္ခြင္
ေငြစန္း အာသဠွီႏွင့္၊
ယွဥ္ကာမွီ ပုဏာျပည့္တယ္၊
ထြန္းသည့္ေဝဟင္။
နဘံမွာ ျပာမွိန္ခပါလုိ႔
ဝသႏၱာ ခါခ်ိန္စမွာမုိ႔
နာဂိန္ပ တာရာဆင္
အာကာခြင္က ပဇၨဳန္ဖ်န္း။
ပဥၥင္းေတာ္ခံ
မယြင္းေနာ္ အခါတန္ေပါ့
မဟာဒါန္ အဌဂၤငယ္ႏွင့္
ဘဂဝါ အရဟံ ရင္ျပင္ဝမွာလ
တင္သရန္ မာလာကံုးၾကတယ္
ပုန္းညက္ေငြပန္း။
အု႔ံမႈိင္းငယ္တဲ့၊ နယ္ရွစ္ခြင္
ေငြစန္း အာသဠွီႏွင့္၊
ယွဥ္ကာမွီ ပုဏာျပည့္တယ္၊
ထြန္းသည့္ေဝဟင္။
နဘံမွာ ျပာမွိန္ခပါလုိ႔
ဝသႏၱာ ခါခ်ိန္စမွာမုိ႔
နာဂိန္ပ တာရာဆင္
အာကာခြင္က ပဇၨဳန္ဖ်န္း။
ပဥၥင္းေတာ္ခံ
မယြင္းေနာ္ အခါတန္ေပါ့
မဟာဒါန္ အဌဂၤငယ္ႏွင့္
ဘဂဝါ အရဟံ ရင္ျပင္ဝမွာလ
တင္သရန္ မာလာကံုးၾကတယ္
ပုန္းညက္ေငြပန္း။
ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃၇၃ခုႏွစ္ ခရစ္ႏွစ္၂၀၁၁ခုႏွစ္ ယခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၁၅-ရက္ေန႔တြင္ ဝါဆုိလျပည့္ ပါေတာ့မည္။ ျမန္မာျပကၠဒိန္အရ ေလးႏွစ္တုိင္း ဝါတစ္ခါ ထပ္သျဖင့္ ပထမဝါဆုိ၊ ဒုတိယဝါဆုိဟု ခြဲျခားထားရသည္။ သုိ႔တုိင္ ဝါထပ္ႏွစ္တုိင္း ဒုတိဝါဆုိကုိသာ ဝါဆုိလျပည့္ေန႔ဟု သတ္မွတ္ၾကသျဖင့္ (ပထမ ဒုတိယ ခြဲမေနဘဲ) ဝါဆုိလျပည့္ဟုသာ ႐ုိး႐ုိး ပင္သတ္မွတ္ၾကသည္။
ဝါဆုိလသည္ အရပ္ရွစ္မ်က္ႏွာတုိင္း မုိးသားတုိ႔ျဖင့္ အုပ္ဆုိင္းေသာ အခ်ိန္သမယ ျဖစ္သည္။ အာသဠွီနကၡတ္ႏွင့္ ယွဥ္ေသာ ၿဂိဳလ္ခြင္ကာလ ျဖစ္သည္။ ဝႆႏၱ မုိးေလးလတုိ႔၏ ဥတုအစ ျဖစ္သည္။ ေကာင္းကင္တစ္ခုလံုး မုိးခ်ဳန္းသံတုိ႔ျဖင့္ တဂ်ိန္းဂ်ိန္း ျမည္သံေပးေသာ အခါသမယ ျဖစ္သည္။ ရဟန္းခံ ရွင္ျပဳေသာ ကာလ ျဖစ္သည္။ အျဖဴေရာင္ ပုန္းညက္ပန္းတုိ႔ ပြင့္လန္းရာ ရာသီဦး ျဖစ္သည္။
ျမန္မာဆယ့္ႏွစ္လ ရာသီပြဲေတာ္တြင္ ဝါဆုိလ၏ အဓိပၸါယ္မွာ “ရဟန္းသံဃာေတာ္တုိ႔ မိမိ၏ ေက်ာင္းအရာမ္အတြင္း၌ ဝါတြင္းသံုးလပတ္လံုး အရပ္တစ္ပါးသုိ႔ မေရႊ႕မေျပာင္းဘဲ ေနထုိင္ သီတင္းသံုးျခင္းကုိ ရည္စူး၍ ဝါဆုိလ ေခၚသည္” ဟု ဖြင့္ဆုိသည္။ ဝါဆုိလတြင္ ရွင္၊ ရဟန္း ပဥၥင္းခံသည့္လဟုလည္း သတ္မွတ္ၾကသည္။ အေၾကာင္းကား ဝါတြင္းသံုးလအတြင္း ညအိပ္ ခရီးသြားလာခြင့္ မရွိသျဖင့္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား အစုံအလင္ရွိၾကသည္။ ထုိေၾကာင့္ ရွင္၊ ရဟန္း ခံရန္၊ ျပဳရန္ အတင့္ေတာ္ဆံုးလဟု ဆုိသင့္ေပသည္။
ဗုဒၶဘာသာဝင္ျဖစ္ၾကသည့္ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔သည္ ဝါဆုိလျပည့္ႏွင့္ သက္ဆုိင္သည့္ ဗုဒၶဝင္ အခ်က္အလက္ မ်ားကုိ သိရွိထားၾကသည္။ က်က္မွတ္ထားၾကသည္။ “သေႏၶ၊ ေတာထြက္၊ ဓမၼစက္၊ ေဟာျမြက္သံခ်ဳိ လဝါဆုိ” ဟူ၍ ႏႈတ္တက္ေနၾကသည္။ ဗုဒၶရွင္ဘုရား ပဋိသေႏၶ တည္ေတာ္မူျခင္း၊ ထြက္ေတာ္မူ နန္းက ခြါျခင္း၊ တရားဦးဓမၼစၾကာ ေဟာၾကားျခင္းတုိ႔သည္ တုိက္ဆုိင္စြာ ဝါဆုိလျပည့္ေန႔ခ်ည္း ျဖစ္ေနခဲ့သည္။ ထုိေၾကာင့္လည္း ဗုဒၶဘာသာ တုိင္းျပည္မွန္သမွ် ဝါဆုိလျပည့္ကုိ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ တစ္ရက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားၾကျခင္း ျဖစ္ႏုိင္ေပသည္။
ဝါဆုိလျမတ္
ဝါဆုိလျပည့္ေန႔ကုိ ဓမၼစၾကာ အခါေတာ္ေန႔ အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ သံဃာေတာ္မ်ား ဝါကပ္သည့္ေန႔ အျဖစ္လည္းေကာင္း လူသိမ်ားၾကသည္။
တကယ္တမ္း စီစစ္ၾကည့္ပါမူ အထက္ပါ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ ႏႈတ္တက္ေနေသာ ကဗ်ာလကၤာအတုိင္း ဗုဒၶရွင္ေတာ္ဘုရား မယ္ေတာ္မဟာမာယာေဒဝီ ဝမ္းၾကာတုိက္သုိ႔ ပဋိသေႏၶ ယူေတာ္မူသည့္ေန႔၊ နိမိတ္ႀကီးေလးပါးကုိ ျမင္ေတာ္မူ၍ ေတာထြက္ေတာ္မူသည့္ေန႔၊ ဘုရားအျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ရွိကာ တရားဦး ဓမၼစၾကာ ေဟာၾကားေတာ္မူေသာေန႔တုိ႔သည္ ဝါဆုိလျပည့္ေန႔တြင္ ျဖစ္ၾကပါသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း တရားဦး ဓမၼစၾကာ ေဟာၾကားေသာေန႔ကုိသာ အဖ်ားဆြတ္ ယူလုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။ လူအျဖစ္သုိ႔ မေရာက္ရွိဘဲ၊ ဘုရားအျဖစ္သုိ႔ မရရွိဘဲႏွင့္ ဓမၼစၾကာ တရားေတာ္ကုိ ေဟာေတာ္မမူႏုိင္။ ထုိေၾကာင့္လည္း ဝါဆုိလျပည့္ေန႔ကုိ ဓမၼစၾကာ အခါေတာ္ေန႔အျဖစ္ (ရလာဒ္ကုိၾကည့္) သတ္မွတ္ျခင္းသည္ သင့္ေတာ္ေသာ သတ္မွတ္ခ်က္ဟု ဆုိႏုိင္ပါသည္။
ပထမဦးဆံုး ဓမၼစၾကာ (ဓမၼစကၠပဝတၱနသုတ္) တရားေတာ္ကုိ ပဥၥဝဂၢီ ၅-ဦးတုိ႔အား ေဟာၾကားျခင္း သည္လည္းေကာင္း၊ တရားေတာ္၏ အႏွစ္ခ်ဳပ္ျဖစ္ေသာ အစြန္း ၂-ပါးလြတ္ အလယ္အလတ္လမ္း က်င့္စဥ္ကုိလည္းေကာင္း ဗုဒၶဘာသာဝင္တုိင္း သိရွိၾကၿပီး ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ဤတရားဦးမွ ခႏၶာ ၅-ပါးအေၾကာင္းႏွင့္ သစၥာ ၄-ပါးတုိ႔အေၾကာင္းကုိ လူသားတုိ႔အား ပထမဦးဆံုးအျဖစ္ ဗုဒၶေဂါတမ တစ္ပါးသည္သာ မိတ္ဆက္ေပးႏုိင္ခဲ့သည္ကုိကား လူသိနည္းလွပါသည္။ ဗုဒၶမွတပါး အျခား မည့္သည့္ဆရာကမွ ဤအဆန္တရားေတာ္ကုိ ေဟာၾကားျခင္း မရွိေသး။
ဒုတိယ တရားေတာ္ ျဖစ္ေသာ အနတၱလကၡဏသုတ္တြင္လည္း မိမိသည္ မရွိ၊ ငါ၊ သူတစ္ပါး၊ ေယာက်ၤား၊ မိန္းမ မရွိ၊ ခႏၶာ ၅-ငါးတုိ႔၏ အစုအဖြဲ႔မွ်သာဟု ရဲဝံ့စြာ ထုတ္ေဖာ္ခဲ့ျပန္သည္။ ငါ၊ ငါ ဟူ၍ လူသားတုိင္း လက္ခံထားသည့္ အခ်ိန္တြင္ “အနတၱ-ငါမရွိ”ဟု ထုတ္ေဖာ္ ေဟာၾကားခဲ့ျခင္းသည္ အဆန္တရားေတာ္ကုိ ေဟာၾကားျခင္းျဖစ္သကဲ့သုိ႔ လူအၾကိဳက္ကုိ မလုိက္၊ အမွန္တရားကုိသာ လက္ကုိင္ထား ေဟာၾကားသည့္ တရားေတာ္လည္း ျဖစ္သည္။ ထုိေၾကာင့္လည္း ဗုဒၶ၏ ပထမေျခလွမ္း ဤတရားေတာ္ ၂-ပုဒ္သည္ ေလာကႀကီး တစ္ခုလံုးကုိ ပြက္ေလာေစခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္တုိ႔အတြက္ ပထမဦးဆံုး စတင္က်င့္သံုးရမည့္ ပထမေျခလွမ္း အေျခခံတရားေတာ္ တစ္ကြက္ဟုလည္း ဆုိႏုိင္ေသာ တရားေတာ္မ်ား ျဖစ္သည္။
ဝါကပ္ သံဃာေတာ္
သံဃာေတာ္တုိင္း (ဝါထပ္ပါက ဒုတိယ) ဝါဆုိလျပည့္ေန႔တြင္ ဝါကပ္ေတာ္မူၾကရပါသည္။ ဝါကပ္ျခင္းကုိ ဝါဆုိျခင္း၊ ဝါဝင္ျခင္းဟုလည္း ေခၚေဝၚၾကသည္။ ဝါကပ္ျခင္း အဓိပၸါယ္မွာ ဝါတြင္းသံုးလပတ္လံုး အေရးႀကီးေသာ ကိစၥရပ္ ငါးခုမွ အပ ေက်ာင္းတုိက္တစ္ခု၏ အရာမ္ (ဝင္း) အတြင္းတြင္သာ ညဥ္႔အိပ္ညဥ္႔ေန သီတင္းသံုး (ကပ္ေနရ) ျခင္းကုိ ဆုိလုိသည္။ ပါဠိေဝါဟာရ “ဝႆံ ဥေပမိ - ကၽြႏု္ပ္ ဝါကပ္ပါ၏ ” ဟု အဆုိရွိသျဖင့္ ဥပ-သဒၵါကုိ ဆည္းကပ္ျခင္း၊ ကပ္ျခင္းျဖင့္ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ထားသည္။
ဝါဆုိလျပည့္ေန႔တြင္ ဝါကပ္ရမည္၊ ဝါဆုိရမည္ဟု သာမန္ ဆုိလုိက္ေသာ္လည္း အမွန္ကား ဝါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္တြင္မွ ဝါကုိ စတင္ ကပ္ရ၊ ဝင္ရျခင္း ျဖစ္သည္။ ဝါဆုိလျပည့္ေန႔သည္ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ ျဖစ္သည့္အားေလွ်ာ္စြာ မိမိ အမွန္တကယ္ သီတင္းသံုးရမည့္ ေက်ာင္း (သုိ႔မဟုတ္) ေက်ာင္းတုိက္အတြင္း အသင့္ရွိေနရမည္ကုိ ရည္ရြယ္ကာ ဝါဆုိလျပည့္ေန႔တြင္ ဝါကပ္မည္ဟု သာမန္ ဆုိလုိက္ျခင္း ျဖစ္ေပသည္။ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔တြင္ ပဝါရဏာျပဳရမည္ကုိ ေနာက္ျပန္ တြက္ခ်က္ျခင္းအားျဖင့္ ဝါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္တြင္ ဝါကပ္မွသာလွ်င္ သံုးလအတိ ျပည့္မည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္တည္း။ ပါဠိအလုိ “ေတ မာသံ - သုံးလ” ဟု လာရွိသည္။
ရဟန္း သံဃာေတာ္တုိင္း ဝါမကပ္ မေနရ၊ ကပ္ကုိ ကပ္ရမည္ဟု ပညတ္ခ်က္ရွိသည္။ ဗုဒၶျမတ္စြာ ရာဇၿဂိဳဟ္ၿမိဳ႔၊ ရွဥ့္မ်ားကုိ အစာေကၽြးရာ ကလႏၵကနိဝါပ ဥယ်ာဥ္၊ ေဝဠဳဝန္ေက်ာင္းတြင္ သီတင္းသံုးစဥ္ သံဃာေတာ္မ်ားအား မုိးတြင္းသံုးလ ဝါကပ္ၾကရန္ ပညတ္ခ်က္ ထားေတာ္မူသည္။ ပညတ္ေတာ္မူရျခင္း အေၾကာင္းရင္းကား ဤသုိ႔တည္း။
ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ျမတ္စြာဘုရား၏ သာသနာျပဳ အဓိဌာန္ျဖစ္ေသာ “မာ ဧကေန ေဒြ- လမ္းတစ္ေၾကာင္းတည္း ႏွစ္ပါးမသြားပါႏွင့္ ” အလုိေတာ္အရ သာသနာျပဳခရီး ၾကြခ်ီၾကသည္။ ေန႔မေရြး၊ ညမနား၊ ေနမုိးကုိ အန္တု၊ ေဆာင္းကုိ မမႈ သာသနာျပဳ စိတ္ဓာတ္ျဖင့္ အရပ္အရပ္ အရြာအရြာသုိ႔ လွည့္လည္ကာ အသိအျမင္ မပြင့္လင္းေသးေသာ သူတုိ႔အား ဗုဒၶတရားေတာ္မ်ား ျပန္႔ပြါးေအာင္ ေျပာဆုိဆံုးမ သြန္သင္ၾကသည္။ သုိ႔ျဖင့္ ရာသီမေရြး ခရီးထြက္ၾကသည္။ ေႏြရာသီ၊ ေဆာင္းရာသီတုိ႔တြင္ ခရီးထြက္သည့္အခါ ကိစၥမရွိ။ လမ္းခရီးမ်ား ေျခာက္ေသြ႔ေနသျဖင့္ ခရီးထြင္သည္။ ၾကြလိုသည့္ လမ္းခရီးကုိ အလြယ္တကူႏွင့္ အျမန္ေရာက္ႏုိင္သည္။ သုိ႔ေသာ္ မိုးတြင္းကာလတြင္ ခရီးထြက္သည့္အခါ ျပႆနာ ရွိႏုိင္သည္။ လမ္းခရီးတြင္ ရြံႏြံဗြက္အုိင္တုိ႔ျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနမည္။ ေခ်ာင္းျမစ္အင္းအုိင္တုိ႔တြင္ ေရျဖင့္ ျပည့္လွ်ံေနမည္။ ထုိအခါ ေကြ႔ရ ပတ္ရမွ သြားႏုိင္သကဲ့သုိ႔၊ ေျမဖုိ႔ထားေသာ လယ္ကန္သင္းကုိ လမ္းအျဖင့္ အသံုးျပဳကာ သြားရမည္လည္း ရွိႏုိင္ေပသည္။ လယ္ယာလုပ္သည့္ကာလ ျဖစ္သည့္အေလွ်ာက္ လယ္သမားမ်ားက သူတုိ႔ ဖုိ႔ထားသည့္ ကန္သင္းကုိ ျဖတ္သန္းသြားလာေနသည္မွာ ၾကိဳက္မည္မဟုတ္။ ဘာသာျခား လယ္သမားဆုိ ပုိပင္ ဆုိးမည္။
ထုိေၾကာင့္ ခရီးသြားသည့္ရဟန္းကုိ ျမင္တုိင္း ကဲ့ရဲ့ျပစ္တင္ၾကသည္။ “သာကီဝင္ႏြယ္ျဖစ္တဲ့ ရဟန္းေတြမ်ား ေႏြမုိးေဆာင္း မေရွာင္ ခရီးသြားေနၾကတာပဲ။ စိမ္းလန္းတဲ့ ေကာက္ေတြကုိ ဖ်က္စီးပစ္ၾကလုိက္တာ၊ ပုိးမႊားေတြကုိ ျဖတ္နင္းသတ္လုိက္ၾကတာ။ စြတ္စုိတဲ့ကာလမွာေတာင္ တစ္ေနရာထဲ ေနဖုိ႔ မၾကိဳးစားၾကခ်င္ဘူး။ ေက်းငွက္သာရကာေတြေတာင္ မုိးတြင္းကာလေရာက္ရင္ အသုိက္အျမံဳ အက်အန ေဆာက္ၿပီး ေနၾကေသးတာပဲ။ ဒီရဟန္းေတြက ခရီးထြက္ဖုိ႔ပဲ စိတ္ကူးေနၾကတာ” အစရွိသည့္ စကားတုိ႔ျဖင့္ ကဲ့ရဲ့ၾကသည္။ အျပစ္တင္ ၾကသည္။ ေဝဖန္ၾကသည္။
ဤအမနာပ စကားသံတုိ႔သည္ ဗုဒၶဘုရားထံ တုိက္႐ုိက္ေရာက္လာသည့္အခါ အမ်ား၏ အၾကည္ညိဳခံ ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္ သာသနာျပဳလမ္း ေျဖာင့္တန္းေရးအတြက္ ဝါကပ္ၾကရန္ ပညတ္ခ်က္ ထားေတာ္မူရသည္။ ပညတ္ခ်က္အေပၚတြင္ အက်ဳိးခံစားခြင့္လည္း ဗုဒၶက ဖြင့္ေပးထားသည္။ ကထိန္သကၤန္း ဆက္ကပ္သည့္ အလွဴရွင္ေပၚလာသည့္အခါ ဝါတြင္းသံုးလအတြင္း ဝါမက်ိဳးေသာ (ေက်ာင္းျပင္ပသုိ႔ မထြက္ဘဲ ထိန္းႏုိင္ေသာ) ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္ ကထိန္အနိသင္ ၅-မ်ဳိး ခံစားခြင့္ရၾကသည္။
ျမန္မာျပကၠဒိန္အရ ေလးႏွစ္ေရာက္တုိင္း ပထမဝါဆုိ ဒုတိယဝါဆုိ ဟူ၍ ခြဲျခားထားေသာ္လည္း သံဃာေတာ္မ်ား၏ ပထမဝါဆုိ ဒုတိယဝါဆုိမွာ ျပကၠဒိန္အလုိ မဟုတ္ပါ။ ဝါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္ေန႔တြင္ ဝါဆုိ ဝါဝင္ ဝါကပ္ေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားကုိ ပုရိမ-ဝါဆုိ ပုရိမ-ဝါဝင္ ပုရိမ-ဝါကပ္ (အရပ္သုံးစကား- ပထမ-ဝါဆုိ၊ ပထမ-ဝါဝင္၊ ပထမ-ဝါကပ္) ဟူ၍ ေခၚၿပီး၊ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ဝါေခါင္လျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္တြင္မွ ဝါဆုိ ဝါဝင္္ ဝါကပ္ႏုိင္ေသာ သံဃာေတာ္မ်ားကုိ ပစၦိမ-ဝါဆုိ ပစၦိမ-ဝါဝင္၊ ပစၦိမဝါကပ္ (အရပ္သံုးစကား- ဒုတိယ-ဝါဆုိ၊ ဒုတိယ-ဝါဝင္၊ ဒုတိယ-ဝါကပ္) ဟူ၍ သတ္မွတ္သည္။
ဝါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္ေန႔တြင္ ဝါဆုိ ဝါဝင္ ဝါကပ္ေသာ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔တြင္ သံုးလျပည့္၍ ဝါကြ်တ္သည္။ ပဝါရဏာျပဳ ရသည္။ ကထိန္အက်ဳိး ၅-မ်ဳိး ခံစားခြင့္ ရသည္။ ဝါေခါင္လျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္ေန႔တြင္မွ ဝါဆုိ ဝါဝင္ ဝါကပ္ေသာ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔တြင္ သံုးလျပည့္၍ ဝါကြ်တ္သည္။ ပဝါရဏာျပဳ ရသည္။ ကထိန္အက်ဳိး ၅-မ်ဳိး ခံစားခြင့္ ဆံုး႐ႈံးသည္။
ဝါပန္ျခင္းႏွင့္ ဝါက်ိဳးျခင္း
ဝါဆုိဝါကပ္ထားတဲ့ ရဟန္းေတာ္မ်ားဟာ ဝါတြင္းကာလမွာ တျခားေနရာအရပ္ေဒသသုိ႔ ညအိပ္ညေန ၾကြသြားလုိ႔ မရပါဘူး။ ေန႔လည္ေန႔ခင္း ေနာက္ေန႔ အာ႐ုဏ္မတက္မီ ေက်ာင္းကုိျပန္ေရာက္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ၾကြလုိ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေၾကာင္းကိစၥရွိလုိ႔ မျဖစ္မေန ၾကြေရာက္ရမယ့္ ကိစၥေပၚေပါက္လာပါက ဝါပန္ၿပီး ခုႏွစ္ရက္ ၾကြလုိ႔ရပါတယ္။ ခုႏွစ္ရက္ထက္ပုိၿပီး ၾကြလုိ႔မရပါဘူး။ ေက်ာ္လြန္ပါက အာပတ္သင့္ပါတယ္။ ဝါပန္တယ္ဆုိတာ ခုႏွစ္ရက္အတြင္း မိမိဝါဆုိဝါကပ္ျပဳထားသည့္ ေက်ာင္းကုိျပန္လည္ၾကြေရာက္ ပါမည့္အေၾကာင္း အဓိ႒ာန္ျပဳျခင္းကုိ ဝါပန္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဝါဆုိဝါကပ္ျပဳၿပီး ဝါမပန္ဘဲ ၾကြသြားခဲ့မိေသာ္ သုိ႔မဟုတ္ ခုႏွစ္ရက္ထက္ ေက်ာ္လြန္သြားခဲ့ေသာ္ ဝါက်ိဳးပါတယ္။
ဝါက်ိဳးျခင္းႏွင့္ ဝါအေရအတြက္ မရျခင္း
ဝါက်ိဳးတယ္ဆုိတာ ဝိနည္းဥပေဒ မလုိက္နာမိ၍ ဥပေဒ က်ိဳးပ်က္သြားျခင္းျဖစ္ၿပီး ဒုကၠဋ္အာပတ္သင့္ျခင္းကုိ ဆုိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က ဝါက်ိဳးရင္ကုိပဲ ဝါမရဘူး ဒီက်ိဳးတဲ့ ဝါကုိ ဝါအေရအတြက္ထဲ ထည့္ေရလုိ႔မရဘူးလုိ႔ ထင္တတ္ပါတယ္။ ေရတြက္လုိ႔ရပါတယ္။ ဝါက်ိဳးပ်က္လုိ႔ အာပတ္သင့္ျခင္း၊ ကထိန္ခံခြင့္ မရျခင္းပဲ ရွိပါတယ္။ ဝါအေရအတြက္ေလ်ာ့ျခင္း မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဝါက်ိဳးပ်က္တုိင္းလည္း အာပတ္မသင့္ပါဘူး။ အႏၲရာယ္တစ္စုံတစ္ခု က်ေရာက္ျဖစ္ေပၚျခင္း သံဃာကြဲျခင္းေၾကာင့္ ဝါဆုိဝါကပ္ပ်က္ျခင္း ဝါက်ိဳးျခင္း ျဖစ္တဲ့အခါ ဒီဝါပ်က္ဝါက်ိဳးျခင္းေၾကာင့္ အာပတ္မသင့္ပါဘူး။
ဝါဆုိသကၤန္း
ဝါဆုိသကၤန္းဆုိၿပီး ကပ္လွဴေလ့ရွိတဲ့ သကၤန္းကုိ စာေပကေတာ့ ဝႆဝါသိကစီဝရလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ တုိက္႐ုိက္ျမန္မာျပန္ရင္ မုိးေရခံသကၤန္္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ဝိသာခါ ဒါယိကာမႀကီးရဲ႕ ေတာင္းဆုိခ်က္ေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ဒီသကၤန္းလွဴဒါန္းမႈကုိ ခြင့္ျပဳေတာ္မူပါတယ္။ ဒီသကၤန္းလွဴဒါန္းမႈမွာ တစ္ခ်ိဳ႕က ဝါမဆုိခင္ပဲ လွဴဒါန္းလုိ႔ ရတယ္လုိ႔ ထင္ၾကပါတယ္။ အဲလုိမဟုတ္ပါဘူး။ ဝါမဆုိခင္ေရာ ဝါဆုိေနတဲ့ ဝါတြင္းအခ်ိန္မွာေရာ ႀကိဳက္သေလာက္ ႀကိဳက္သလုိ လွဴဒါန္းႏုိင္ပါတယ္။ ကထိန္သကၤန္းနဲ႔ မတူတဲ့အခ်က္က ကထိန္သကၤန္းကေတာ့ ကာလသတ္မွတ္ခ်က္ ေက်ာင္းသတ္မွတ္ခ်က္စတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဝါဆုိသကၤန္းကေတာ့ အဲလုိသတ္မွတ္ခ်က္မရွိဘဲ ဝါမဆိုခင္ေရာ ဝါတြင္းမွာေရာ ႀကိဳက္သလုိ လွဴႏုိင္တဲ့အခ်က္ပါ။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဝါမဆုိခင္မွာ လွဴၾကတာမ်ားပါတယ္။ အဲဒါမွ ဝါတြင္းမွာ ဒီသကၤန္းကုိ ဝတ္႐ုံၿပီး မုိးစိုတဲ့သကၤန္းကုိ အလဲအလွယ္ လုပ္ႏုိင္မွာျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ စိတ္ကအာ႐ုံျပဳၿပီး အခ်ိန္မေရြး လွဴဒါန္းႏုိင္ပါတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ပဲျဖစ္ပါတယ္။တကယ္တမ္း စီစစ္ၾကည့္ပါမူ အထက္ပါ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ ႏႈတ္တက္ေနေသာ ကဗ်ာလကၤာအတုိင္း ဗုဒၶရွင္ေတာ္ဘုရား မယ္ေတာ္မဟာမာယာေဒဝီ ဝမ္းၾကာတုိက္သုိ႔ ပဋိသေႏၶ ယူေတာ္မူသည့္ေန႔၊ နိမိတ္ႀကီးေလးပါးကုိ ျမင္ေတာ္မူ၍ ေတာထြက္ေတာ္မူသည့္ေန႔၊ ဘုရားအျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ရွိကာ တရားဦး ဓမၼစၾကာ ေဟာၾကားေတာ္မူေသာေန႔တုိ႔သည္ ဝါဆုိလျပည့္ေန႔တြင္ ျဖစ္ၾကပါသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း တရားဦး ဓမၼစၾကာ ေဟာၾကားေသာေန႔ကုိသာ အဖ်ားဆြတ္ ယူလုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။ လူအျဖစ္သုိ႔ မေရာက္ရွိဘဲ၊ ဘုရားအျဖစ္သုိ႔ မရရွိဘဲႏွင့္ ဓမၼစၾကာ တရားေတာ္ကုိ ေဟာေတာ္မမူႏုိင္။ ထုိေၾကာင့္လည္း ဝါဆုိလျပည့္ေန႔ကုိ ဓမၼစၾကာ အခါေတာ္ေန႔အျဖစ္ (ရလာဒ္ကုိၾကည့္) သတ္မွတ္ျခင္းသည္ သင့္ေတာ္ေသာ သတ္မွတ္ခ်က္ဟု ဆုိႏုိင္ပါသည္။
ပထမဦးဆံုး ဓမၼစၾကာ (ဓမၼစကၠပဝတၱနသုတ္) တရားေတာ္ကုိ ပဥၥဝဂၢီ ၅-ဦးတုိ႔အား ေဟာၾကားျခင္း သည္လည္းေကာင္း၊ တရားေတာ္၏ အႏွစ္ခ်ဳပ္ျဖစ္ေသာ အစြန္း ၂-ပါးလြတ္ အလယ္အလတ္လမ္း က်င့္စဥ္ကုိလည္းေကာင္း ဗုဒၶဘာသာဝင္တုိင္း သိရွိၾကၿပီး ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ဤတရားဦးမွ ခႏၶာ ၅-ပါးအေၾကာင္းႏွင့္ သစၥာ ၄-ပါးတုိ႔အေၾကာင္းကုိ လူသားတုိ႔အား ပထမဦးဆံုးအျဖစ္ ဗုဒၶေဂါတမ တစ္ပါးသည္သာ မိတ္ဆက္ေပးႏုိင္ခဲ့သည္ကုိကား လူသိနည္းလွပါသည္။ ဗုဒၶမွတပါး အျခား မည့္သည့္ဆရာကမွ ဤအဆန္တရားေတာ္ကုိ ေဟာၾကားျခင္း မရွိေသး။
ဒုတိယ တရားေတာ္ ျဖစ္ေသာ အနတၱလကၡဏသုတ္တြင္လည္း မိမိသည္ မရွိ၊ ငါ၊ သူတစ္ပါး၊ ေယာက်ၤား၊ မိန္းမ မရွိ၊ ခႏၶာ ၅-ငါးတုိ႔၏ အစုအဖြဲ႔မွ်သာဟု ရဲဝံ့စြာ ထုတ္ေဖာ္ခဲ့ျပန္သည္။ ငါ၊ ငါ ဟူ၍ လူသားတုိင္း လက္ခံထားသည့္ အခ်ိန္တြင္ “အနတၱ-ငါမရွိ”ဟု ထုတ္ေဖာ္ ေဟာၾကားခဲ့ျခင္းသည္ အဆန္တရားေတာ္ကုိ ေဟာၾကားျခင္းျဖစ္သကဲ့သုိ႔ လူအၾကိဳက္ကုိ မလုိက္၊ အမွန္တရားကုိသာ လက္ကုိင္ထား ေဟာၾကားသည့္ တရားေတာ္လည္း ျဖစ္သည္။ ထုိေၾကာင့္လည္း ဗုဒၶ၏ ပထမေျခလွမ္း ဤတရားေတာ္ ၂-ပုဒ္သည္ ေလာကႀကီး တစ္ခုလံုးကုိ ပြက္ေလာေစခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္တုိ႔အတြက္ ပထမဦးဆံုး စတင္က်င့္သံုးရမည့္ ပထမေျခလွမ္း အေျခခံတရားေတာ္ တစ္ကြက္ဟုလည္း ဆုိႏုိင္ေသာ တရားေတာ္မ်ား ျဖစ္သည္။
ဝါကပ္ သံဃာေတာ္
သံဃာေတာ္တုိင္း (ဝါထပ္ပါက ဒုတိယ) ဝါဆုိလျပည့္ေန႔တြင္ ဝါကပ္ေတာ္မူၾကရပါသည္။ ဝါကပ္ျခင္းကုိ ဝါဆုိျခင္း၊ ဝါဝင္ျခင္းဟုလည္း ေခၚေဝၚၾကသည္။ ဝါကပ္ျခင္း အဓိပၸါယ္မွာ ဝါတြင္းသံုးလပတ္လံုး အေရးႀကီးေသာ ကိစၥရပ္ ငါးခုမွ အပ ေက်ာင္းတုိက္တစ္ခု၏ အရာမ္ (ဝင္း) အတြင္းတြင္သာ ညဥ္႔အိပ္ညဥ္႔ေန သီတင္းသံုး (ကပ္ေနရ) ျခင္းကုိ ဆုိလုိသည္။ ပါဠိေဝါဟာရ “ဝႆံ ဥေပမိ - ကၽြႏု္ပ္ ဝါကပ္ပါ၏ ” ဟု အဆုိရွိသျဖင့္ ဥပ-သဒၵါကုိ ဆည္းကပ္ျခင္း၊ ကပ္ျခင္းျဖင့္ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ထားသည္။
ဝါဆုိလျပည့္ေန႔တြင္ ဝါကပ္ရမည္၊ ဝါဆုိရမည္ဟု သာမန္ ဆုိလုိက္ေသာ္လည္း အမွန္ကား ဝါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္တြင္မွ ဝါကုိ စတင္ ကပ္ရ၊ ဝင္ရျခင္း ျဖစ္သည္။ ဝါဆုိလျပည့္ေန႔သည္ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ ျဖစ္သည့္အားေလွ်ာ္စြာ မိမိ အမွန္တကယ္ သီတင္းသံုးရမည့္ ေက်ာင္း (သုိ႔မဟုတ္) ေက်ာင္းတုိက္အတြင္း အသင့္ရွိေနရမည္ကုိ ရည္ရြယ္ကာ ဝါဆုိလျပည့္ေန႔တြင္ ဝါကပ္မည္ဟု သာမန္ ဆုိလုိက္ျခင္း ျဖစ္ေပသည္။ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔တြင္ ပဝါရဏာျပဳရမည္ကုိ ေနာက္ျပန္ တြက္ခ်က္ျခင္းအားျဖင့္ ဝါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္တြင္ ဝါကပ္မွသာလွ်င္ သံုးလအတိ ျပည့္မည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္တည္း။ ပါဠိအလုိ “ေတ မာသံ - သုံးလ” ဟု လာရွိသည္။
ရဟန္း သံဃာေတာ္တုိင္း ဝါမကပ္ မေနရ၊ ကပ္ကုိ ကပ္ရမည္ဟု ပညတ္ခ်က္ရွိသည္။ ဗုဒၶျမတ္စြာ ရာဇၿဂိဳဟ္ၿမိဳ႔၊ ရွဥ့္မ်ားကုိ အစာေကၽြးရာ ကလႏၵကနိဝါပ ဥယ်ာဥ္၊ ေဝဠဳဝန္ေက်ာင္းတြင္ သီတင္းသံုးစဥ္ သံဃာေတာ္မ်ားအား မုိးတြင္းသံုးလ ဝါကပ္ၾကရန္ ပညတ္ခ်က္ ထားေတာ္မူသည္။ ပညတ္ေတာ္မူရျခင္း အေၾကာင္းရင္းကား ဤသုိ႔တည္း။
ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ျမတ္စြာဘုရား၏ သာသနာျပဳ အဓိဌာန္ျဖစ္ေသာ “မာ ဧကေန ေဒြ- လမ္းတစ္ေၾကာင္းတည္း ႏွစ္ပါးမသြားပါႏွင့္ ” အလုိေတာ္အရ သာသနာျပဳခရီး ၾကြခ်ီၾကသည္။ ေန႔မေရြး၊ ညမနား၊ ေနမုိးကုိ အန္တု၊ ေဆာင္းကုိ မမႈ သာသနာျပဳ စိတ္ဓာတ္ျဖင့္ အရပ္အရပ္ အရြာအရြာသုိ႔ လွည့္လည္ကာ အသိအျမင္ မပြင့္လင္းေသးေသာ သူတုိ႔အား ဗုဒၶတရားေတာ္မ်ား ျပန္႔ပြါးေအာင္ ေျပာဆုိဆံုးမ သြန္သင္ၾကသည္။ သုိ႔ျဖင့္ ရာသီမေရြး ခရီးထြက္ၾကသည္။ ေႏြရာသီ၊ ေဆာင္းရာသီတုိ႔တြင္ ခရီးထြက္သည့္အခါ ကိစၥမရွိ။ လမ္းခရီးမ်ား ေျခာက္ေသြ႔ေနသျဖင့္ ခရီးထြင္သည္။ ၾကြလိုသည့္ လမ္းခရီးကုိ အလြယ္တကူႏွင့္ အျမန္ေရာက္ႏုိင္သည္။ သုိ႔ေသာ္ မိုးတြင္းကာလတြင္ ခရီးထြက္သည့္အခါ ျပႆနာ ရွိႏုိင္သည္။ လမ္းခရီးတြင္ ရြံႏြံဗြက္အုိင္တုိ႔ျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနမည္။ ေခ်ာင္းျမစ္အင္းအုိင္တုိ႔တြင္ ေရျဖင့္ ျပည့္လွ်ံေနမည္။ ထုိအခါ ေကြ႔ရ ပတ္ရမွ သြားႏုိင္သကဲ့သုိ႔၊ ေျမဖုိ႔ထားေသာ လယ္ကန္သင္းကုိ လမ္းအျဖင့္ အသံုးျပဳကာ သြားရမည္လည္း ရွိႏုိင္ေပသည္။ လယ္ယာလုပ္သည့္ကာလ ျဖစ္သည့္အေလွ်ာက္ လယ္သမားမ်ားက သူတုိ႔ ဖုိ႔ထားသည့္ ကန္သင္းကုိ ျဖတ္သန္းသြားလာေနသည္မွာ ၾကိဳက္မည္မဟုတ္။ ဘာသာျခား လယ္သမားဆုိ ပုိပင္ ဆုိးမည္။
ထုိေၾကာင့္ ခရီးသြားသည့္ရဟန္းကုိ ျမင္တုိင္း ကဲ့ရဲ့ျပစ္တင္ၾကသည္။ “သာကီဝင္ႏြယ္ျဖစ္တဲ့ ရဟန္းေတြမ်ား ေႏြမုိးေဆာင္း မေရွာင္ ခရီးသြားေနၾကတာပဲ။ စိမ္းလန္းတဲ့ ေကာက္ေတြကုိ ဖ်က္စီးပစ္ၾကလုိက္တာ၊ ပုိးမႊားေတြကုိ ျဖတ္နင္းသတ္လုိက္ၾကတာ။ စြတ္စုိတဲ့ကာလမွာေတာင္ တစ္ေနရာထဲ ေနဖုိ႔ မၾကိဳးစားၾကခ်င္ဘူး။ ေက်းငွက္သာရကာေတြေတာင္ မုိးတြင္းကာလေရာက္ရင္ အသုိက္အျမံဳ အက်အန ေဆာက္ၿပီး ေနၾကေသးတာပဲ။ ဒီရဟန္းေတြက ခရီးထြက္ဖုိ႔ပဲ စိတ္ကူးေနၾကတာ” အစရွိသည့္ စကားတုိ႔ျဖင့္ ကဲ့ရဲ့ၾကသည္။ အျပစ္တင္ ၾကသည္။ ေဝဖန္ၾကသည္။
ဤအမနာပ စကားသံတုိ႔သည္ ဗုဒၶဘုရားထံ တုိက္႐ုိက္ေရာက္လာသည့္အခါ အမ်ား၏ အၾကည္ညိဳခံ ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္ သာသနာျပဳလမ္း ေျဖာင့္တန္းေရးအတြက္ ဝါကပ္ၾကရန္ ပညတ္ခ်က္ ထားေတာ္မူရသည္။ ပညတ္ခ်က္အေပၚတြင္ အက်ဳိးခံစားခြင့္လည္း ဗုဒၶက ဖြင့္ေပးထားသည္။ ကထိန္သကၤန္း ဆက္ကပ္သည့္ အလွဴရွင္ေပၚလာသည့္အခါ ဝါတြင္းသံုးလအတြင္း ဝါမက်ိဳးေသာ (ေက်ာင္းျပင္ပသုိ႔ မထြက္ဘဲ ထိန္းႏုိင္ေသာ) ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္ ကထိန္အနိသင္ ၅-မ်ဳိး ခံစားခြင့္ရၾကသည္။
ျမန္မာျပကၠဒိန္အရ ေလးႏွစ္ေရာက္တုိင္း ပထမဝါဆုိ ဒုတိယဝါဆုိ ဟူ၍ ခြဲျခားထားေသာ္လည္း သံဃာေတာ္မ်ား၏ ပထမဝါဆုိ ဒုတိယဝါဆုိမွာ ျပကၠဒိန္အလုိ မဟုတ္ပါ။ ဝါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္ေန႔တြင္ ဝါဆုိ ဝါဝင္ ဝါကပ္ေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားကုိ ပုရိမ-ဝါဆုိ ပုရိမ-ဝါဝင္ ပုရိမ-ဝါကပ္ (အရပ္သုံးစကား- ပထမ-ဝါဆုိ၊ ပထမ-ဝါဝင္၊ ပထမ-ဝါကပ္) ဟူ၍ ေခၚၿပီး၊ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ဝါေခါင္လျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္တြင္မွ ဝါဆုိ ဝါဝင္္ ဝါကပ္ႏုိင္ေသာ သံဃာေတာ္မ်ားကုိ ပစၦိမ-ဝါဆုိ ပစၦိမ-ဝါဝင္၊ ပစၦိမဝါကပ္ (အရပ္သံုးစကား- ဒုတိယ-ဝါဆုိ၊ ဒုတိယ-ဝါဝင္၊ ဒုတိယ-ဝါကပ္) ဟူ၍ သတ္မွတ္သည္။
ဝါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္ေန႔တြင္ ဝါဆုိ ဝါဝင္ ဝါကပ္ေသာ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔တြင္ သံုးလျပည့္၍ ဝါကြ်တ္သည္။ ပဝါရဏာျပဳ ရသည္။ ကထိန္အက်ဳိး ၅-မ်ဳိး ခံစားခြင့္ ရသည္။ ဝါေခါင္လျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္ေန႔တြင္မွ ဝါဆုိ ဝါဝင္ ဝါကပ္ေသာ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔တြင္ သံုးလျပည့္၍ ဝါကြ်တ္သည္။ ပဝါရဏာျပဳ ရသည္။ ကထိန္အက်ဳိး ၅-မ်ဳိး ခံစားခြင့္ ဆံုး႐ႈံးသည္။
ဝါပန္ျခင္းႏွင့္ ဝါက်ိဳးျခင္း
ဝါဆုိဝါကပ္ထားတဲ့ ရဟန္းေတာ္မ်ားဟာ ဝါတြင္းကာလမွာ တျခားေနရာအရပ္ေဒသသုိ႔ ညအိပ္ညေန ၾကြသြားလုိ႔ မရပါဘူး။ ေန႔လည္ေန႔ခင္း ေနာက္ေန႔ အာ႐ုဏ္မတက္မီ ေက်ာင္းကုိျပန္ေရာက္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ၾကြလုိ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေၾကာင္းကိစၥရွိလုိ႔ မျဖစ္မေန ၾကြေရာက္ရမယ့္ ကိစၥေပၚေပါက္လာပါက ဝါပန္ၿပီး ခုႏွစ္ရက္ ၾကြလုိ႔ရပါတယ္။ ခုႏွစ္ရက္ထက္ပုိၿပီး ၾကြလုိ႔မရပါဘူး။ ေက်ာ္လြန္ပါက အာပတ္သင့္ပါတယ္။ ဝါပန္တယ္ဆုိတာ ခုႏွစ္ရက္အတြင္း မိမိဝါဆုိဝါကပ္ျပဳထားသည့္ ေက်ာင္းကုိျပန္လည္ၾကြေရာက္ ပါမည့္အေၾကာင္း အဓိ႒ာန္ျပဳျခင္းကုိ ဝါပန္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဝါဆုိဝါကပ္ျပဳၿပီး ဝါမပန္ဘဲ ၾကြသြားခဲ့မိေသာ္ သုိ႔မဟုတ္ ခုႏွစ္ရက္ထက္ ေက်ာ္လြန္သြားခဲ့ေသာ္ ဝါက်ိဳးပါတယ္။
ဝါက်ိဳးျခင္းႏွင့္ ဝါအေရအတြက္ မရျခင္း
ဝါက်ိဳးတယ္ဆုိတာ ဝိနည္းဥပေဒ မလုိက္နာမိ၍ ဥပေဒ က်ိဳးပ်က္သြားျခင္းျဖစ္ၿပီး ဒုကၠဋ္အာပတ္သင့္ျခင္းကုိ ဆုိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က ဝါက်ိဳးရင္ကုိပဲ ဝါမရဘူး ဒီက်ိဳးတဲ့ ဝါကုိ ဝါအေရအတြက္ထဲ ထည့္ေရလုိ႔မရဘူးလုိ႔ ထင္တတ္ပါတယ္။ ေရတြက္လုိ႔ရပါတယ္။ ဝါက်ိဳးပ်က္လုိ႔ အာပတ္သင့္ျခင္း၊ ကထိန္ခံခြင့္ မရျခင္းပဲ ရွိပါတယ္။ ဝါအေရအတြက္ေလ်ာ့ျခင္း မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဝါက်ိဳးပ်က္တုိင္းလည္း အာပတ္မသင့္ပါဘူး။ အႏၲရာယ္တစ္စုံတစ္ခု က်ေရာက္ျဖစ္ေပၚျခင္း သံဃာကြဲျခင္းေၾကာင့္ ဝါဆုိဝါကပ္ပ်က္ျခင္း ဝါက်ိဳးျခင္း ျဖစ္တဲ့အခါ ဒီဝါပ်က္ဝါက်ိဳးျခင္းေၾကာင့္ အာပတ္မသင့္ပါဘူး။
ဝါဆုိသကၤန္း
ဝါတြင္းသံုးလပတ္လံုး (ပုရိမ+ ပစၦိမႏွစ္မ်ဳိးလံုး) ဝါဆုိ ဝါဝင္ ဝါကပ္ထားေသာ သံဃာေတာ္မ်ားတုိ႔သည္ ကိစၥႀကီး ၅-ရပ္ ေပၚေပါက္လာပါက ဝါတြင္းကာလ ခရီးထြက္ခြင့္ ရပါေသးသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဝါပန္ရမည္။ ၇-ရက္၊ ၇-ည မျပည့္မီ (၆-ရက္၊ ၆-ည) ကာလအတြင္း ဝါကပ္ထားသည့္ ေက်ာင္းကုိ အေရာက္ ျပန္လာရမည္ဟု အဓိဌာန္ျပဳ ရြတ္ဆုိရမည္။ ဤကာလအတြင္း မူလဝါဝင္ေက်ာင္းကုိ ျပန္မေရာက္ပါက ဝါက်ဳိးသည္ ဝါပ်က္သည္ဟု ေခၚဆုိသည္။ ဝါ-အေရအတြက္ က်ဳိးသြားသည္၊ ပ်က္သြားသည္ဟု မမွတ္ယူဘဲ၊ ကထိန္အနိသင္သာ မရရွိျခင္း ျဖစ္သည္။ ဝါက်ဳိး၊ ဝါပ်က္ေသာ္လည္း သိကၡာေတာ္ ၁-ဝါ၊ ၂-ဝါ ေရတြက္ႏုိင္ပါသည္။ ထုိေၾကာင့္ ဝါတြင္း၌ သံဃာေတာ္မ်ား ညအိပ္ ခရီးမထြက္ရဟု ပံုေသ တြက္မထားၾကပါရန္ႏွင့္ ဝါတြင္းကာလ ခရီးထြက္ေနေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားကုိလည္း အျပစ္မျမင္ ၾကရန္ လုိအပ္လွေပသည္။
ေရွးေခတ္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ခရီးထြက္ရသည္မွာ “သာသနာျပဳခရီး ၾကြခ်ီၾကေလာ့” ဟူေသာ ျမတ္ဗုဒၶ၏ စကားေတာ္ကုိ လုိက္နာေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ျပန္ေျပာင္း တင္ျပရမည္ ဆုိေသာ္-
ဝါဆုိလျပည့္ညတြင္ တရားဦးဓမၼစၾကာ နာၾကားျပီးသည့္ေနာက္ ပဥၥဝဂၢီငါးပါးအစုတြင္ အႀကီးဆံုးျဖစ္ေသာ ေကာ႑ညေထရ္ ေသာတာပန္ တည္သည္။ ဝါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ ၅-ရက္ေန႔တြင္ ဒုတိယ တရားေတာ္ျဖစ္သည့္ အနတၱလကၡဏသုတ္ေတာ္ကုိ နာၾကားၿပီးေနာက္ ပဥၥဝဂၢီငါးပါးလံုး ရဟႏၱာ ျဖစ္ၾကသည္။ ဘုရားအပါအဝင္ လူသား ၆-ဦး ရဟႏၱာ ျဖစ္ၾကသည္။ ယသေထရ္ အစရွိေသာ လူသား ၅၅-ဦး ရဟန္းဝတ္ၿပီးေနာက္ ရဟန္းတရား အားထုတ္သျဖင့္ မဂ္ဖုိလ္ေပါက္ ရဟႏၱာအျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ရွိျပန္သည္။ ထုိႏွစ္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ မတုိင္ခင္ ကာလအေတာအတြင္း လူသား ၆၁-ဦးတုိ႔ ရဟႏၱာျဖစ္ႏွင့္ေနၾကေပၿပီ။ ပါဠိအဆုိကား- ေတန ေခါ ပန သမေယန ဧကသဌိ ေလာေက အရဟေႏၱာ ေဟာႏၱိ- ထုိအခ်ိန္တြင္ ေလာကႀကီး၌ ၆၁-ပါးေသာ ရဟႏၱာမ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။(မဟာဝါ ပါဠိေတာ္၊ မဟာခႏၶကဝဂ္)
ထုိသုိ႔ ရဟႏၱာ ေျခာက္က်ိပ္တစ္ပါး ေပၚထြန္းလာေသာအခါ တစ္ေနရာတည္းတြင္ စုေဝးမေနၾကဘဲ နယ္လွည့္ သာသနျပဳၾကရန္ ျမတ္ဗုဒၶက မိန္႔ၾကားသည္။ သုိ႔ျဖင့္ ေန႔မအား၊ ညမနား ရဟန္းေတာ္မ်ား ခရီးထြက္ကာ ျမတ္ဗုဒၶေဒသနာေတာ္ကို ျပန္႔ပြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေနၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
အရွင္အလကၤာ (ေခတၱ-အိႏၵိယ)
က်မ္းကုိး-
၁။ ဝိနယပိဋက၊ မဟာ၀ါ ပါဠိေတာ္၊ အဌကထာ၊ မဟာခႏၶကဝဂ္
၂။ သာသနာဝံသက်မ္း
၃။ ျမန္မာ ဆယ့္ႏွစ္လအေၾကာင္း၊ ေမာင္ထင္
၄။ http://lovecanfly24.blogspot.com/2009/07/blog-post_139.html
၅။ http://en.wikipedia.org/wiki/Vassa
လိုခ်င္သူမ်ားရွိပါက လိုက္လံရွာေဖြမေနရေစရန္ အေၾကာင္းအရာအားလံုးကို ေအာက္ေဖာ္ျပပါ စာမ်က္ႏွာမွ တိုက္႐ိုက္ ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ဤပိုစ့္အားကူးယူခဲ့ေသာေနရာ http://www.dhammyutmon.com/2010/07/blog-post_23.html
