အလႉခံပုဂၢိဳလ္ ေ႐ြးသင့္ မေ႐ြးသင့္ -
အထက္ပါေမးခြန္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ဒါနအေၾကာင္း အနည္းငယ္ သိမွတ္ဖြယ္ရာမ်ားကို အက်ဥ္း ေျဖဆိုပါမည္။
အက်ယ္ကို ျပည့္ျပည့္စံုစံု သိလိုပါလွ်င္ မင္းကြန္းတိပိဋကဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး ေရးသားထားေသာ မဟာဗုဒၶဝင္၊ ပထမတြဲ၊ ပထမပိုင္း၊ ပါရမီေတာ္ခန္း၊ ဒါနပါရမီကို ဖြင့္ဆိုရာ၌ ၾကည့္႐ႈႏိုင္ပါသည္။
ဒါနဟူသည္
လႉဒါန္းအပ္ေသာ ပစၥည္းဝတၳဳကိုလည္းေကာင္း၊ လႉဒါန္းလိုေသာ ေစတနာကိုလည္းေကာင္း “ဒါန”ဟု ေခၚ၏။
ဝတၳဳပစၥည္းသည္ အလႉျပဳလုပ္ရာ အထေျမာက္ဖို႔ရန္ အေရးပါေသာေၾကာင့္ ဒါနမည္၏။
ေစတနာသည္ကား လႉဒါန္းႏိုင္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဒါနမည္၏။
ထိုေစတနာသည္ စြန္႔လႊတ္ လႉဒါန္းဆဲခဏ၌ျဖစ္ေသာ မုၪၥေစတနာ(အလယ္ေစတနာ)ကို ယူရမည္။
ထိုစြန္႔ဆဲေစတနာသည္သာလွ်င္ ဒါန၏ တရားကိုယ္အစစ္ ျဖစ္၏။
စြန္႔လႊတ္သည္ဆိုရာတြင္ ပစၥည္းအေပၚ၌ ကပ္ၿငိတြယ္တာေသာ တဏွာကိုလည္း စြန္႔လႊတ္ႏိုင္ရမည္။
အလႉခံပုဂၢိဳလ္အေပၚ၌ ပုဂၢိဳလ္စြဲျဖင့္ ကပ္ၿငိတြယ္တာမႈ တဏွာ သံေယာဇဥ္ကိုလည္း စြန္႔လႊတ္ႏိုင္ရမည္။
ထိုသို႔ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး စြန္႔ႏိုင္မွ စင္ၾကယ္ေသာ ဒါနျဖစ္ႏိုင္ေပမည္။
ဒါန ၂-မ်ိဳး
ဒါနသည္ ပုဂၢလိကဒါန၊ သံဃိကဒါနဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳး ရွိ၏။
ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးႏွစ္ဦး စသည္အား ပိုင္းျခားသတ္မွတ္၍ လႉဒါန္းျခင္းသည္ ပုဂၢိလကဒါန မည္၏။
ပုထုဇဥ္ အရိယာဟု ပါဝင္လာသည့္ပုဂၢိဳလ္ကို မခြဲျခားဘဲ သံဃာေတာ္အားလံုးကို ရည္မွန္း၍ လႉဒါန္းျခင္းသည္ သံဃိကဒါန မည္၏။
အလႉခံပုဂၢိဳလ္အမ်ိဳးအစား ၁၄-ပါး
ဒကၡိဏဝိဘဂၤသုတ္၌ ပုဂၢလိကဒါန ၁၄-မ်ိဳး၊ သံဃိကဒါန ၇-မ်ိဳးတို႔ကို ေဟာေတာ္မူ၏။
ထိုႏွစ္မ်ိဳးတို႔တြင္ ပုဂၢလိကဒါန ၁၄-မ်ိဳးဟူသည္ကား -
၁။ ျမတ္စြာဘုရားအား လႉဒါန္းျခင္း။
၂။ ပေစၥကဗုဒၶါအား လႉဒါန္းျခင္း။
၃။ ရဟႏၲာပုဂၢိဳလ္ (ဝါ) အရဟတၱဖိုလ္၌တည္ေသာ ပုဂၢိဳလ္အား လႉဒါန္းျခင္း။
၄။ အရဟတၱမဂ္၌တည္ေသာ ပုဂၢိဳလ္အား လႉဒါန္းျခင္း။
၅။ အနာဂါမ္ပုဂၢိဳလ္အား လႉဒါန္းျခင္း။
၆။ အနာဂါမိမဂ္၌ တည္ေသာ ပုဂၢိဳလ္အား လႉဒါန္းျခင္း။
၇။ သကဒါဂါမ္ပုဂၢိဳလ္အား လႉဒါန္းျခင္း။
၈။ သကဒါဂါမိမဂ္၌ တည္ေသာ ပုဂၢိဳလ္အား လႉဒါန္းျခင္း။
၉။ ေသာတာပန္ပုဂၢိဳလ္အား လႉဒါန္းျခင္း။
၁၀။ ေသာတာပတၱိမဂ္၌ တည္ေသာ ပုဂၢိဳလ္အား လႉဒါန္းျခင္း။
၁၁။ သာသနာပအခါ စ်ာန္အဘိညာဏ္ရေသာ ရေသ့တို႔အား လႉဒါန္းျခင္း။
၁၂။ သီလရွိေသာ လူပုထုဇဥ္ပုဂၢိဳလ္အား လႉဒါန္းျခင္း။
၁၃။ သီလမရွိေသာ လူပုထုဇဥ္ပုဂၢိဳလ္အား လႉဒါန္းျခင္း။
၁၄။ တိရစၧာန္တို႔အား လႉဒါန္းျခင္း။
ဤ ၁၄-ပါးတို႔ ျဖစ္၏။
ဤပုဂၢလိကဒါန ၁၄-ပါးတို႔တြင္ တိရစၧာန္အား တစ္နပ္စာ ဝေအာင္ ေကၽြးေမြးလႉဒါန္းလိုက္လွ်င္ ဘဝတစ္ရာတို႔၌ အာယု၊ ဝဏၰ၊ သုခ၊ ဗလ၊ ပဋိဘာနဟူေသာ အက်ိဳးငါးပါး ေပးႏိုင္၏။
သီလမရွိသူအား လႉဒါန္းလွ်င္ ဘဝတစ္ေထာင္၊
သာသနာပ စိတ္ေကာင္းရွိသူ သီလဝႏၲအား လႉဒါန္းလွ်င္ ဘဝတစ္သိန္း၊
သာသနာပ စ်ာန္ရရေသ့အား လႉဒါန္းလွ်င္ ဘဝကုေဋတစ္သိန္း၊
သရဏဂံုသီလရွိေသာ လူသာမေဏမွ စ၍ ေသာတာပတၱိမဂ္၌ တည္သူတို႔အား လႉဒါန္းလွ်င္ ဘဝအသေခ်ၤ၊
ဤမွအထက္ ဘုရားတိုင္ေအာင္ အသေခ်ၤတို႔ခ်ည္း ဆင့္ကာ ဆင့္ကာ တက္သြား၏။
ထို႔ေၾကာင့္ပင္ “အလႉခံပုဂၢိဳလ္ တစ္ဆယ့္ေလး၊ ေခြးေတာင္ မခ်န္နဲ႔”ဟု ေျပာတတ္ၾက၏။
မွတ္ခ်က္။ ။ ဤေနရာ၌ ဒါန၏အက်ိဳး အဆင့္ဆင့္ ႀကီးမားလာပံုကို သိေစရန္ ေဟာျပျခင္းသာ ျဖစ္၏။ အက်ိဳးရ နည္းသူမ်ားကို မလႉရဟု ခြဲျခား လႉဒါန္းေစလို၍ မဟုတ္ေပ။
ဤ၌ အလႉခံပုဂၢိဳလ္ ၁၄-မ်ိဳးတြင္ ရဟန္းဒုႆီလကို ေဟာၾကားျခင္း မရွိ၍ မလႉေကာင္း၊ လႉလွ်င္ အျပစ္ရွိသည္ဟု ေျပာတတ္ၾက၏။
သာသနာပ ဒုႆီလပုဂၢိဳလ္အား လႉဒါန္း၍ အက်ိဳးမ်ားစြာ ရႏိုင္ပါေသးလွ်င္ သာသနာတြင္း ဒုႆီလပုဂၢိဳလ္အား လႉဒါန္းလွ်င္ အက်ိဳးရႏိုင္သည္မွာ ယံုမွားဖြယ္ မရွိေပ။
မိလိႏၵပဉႇာက်မ္း၌လည္း လူဒုႆီလထက္ ရဟန္းဒုႆီလပုဂၢိဳလ္က ဘုရား၌ ႐ိုေသမႈ၊ တရား၌ ႐ိုေသမႈ၊ သံဃာ၌ ႐ိုေသမႈ စေသာ ဂုဏ္ဆယ္ပါးတို႔ျဖင့္ သာလြန္ေၾကာင္းကို အရွင္နာဂသိန္မေထရ္က မိလိႏၵမင္းႀကီးအား ေဟာၾကားခ်က္လည္း ရွိေပသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ရဟန္းဒုႆီလအား လႉဒါန္းျခင္းသည္ အက်ိဳးမရ၊ အျပစ္သာရွိသည္ဟု မေျပာသင့္ပါေပ။
ေနာက္တစ္ခ်က္မွာ - သာသနာပအခါ ဒုႆီလမ်ားက သာသနာေတာ္ကို အေႏွာင့္အယွက္ မေပး၊ သာသနာတြင္း ဒုႆီလကား သာသနာေတာ္ကို ေႏွာင့္ယွက္တတ္ေသာေၾကာင့္ မလႉဒါန္းသင့္ဟု ေျပာဆိုတတ္၏။
ဤသို႔လည္း မေျပာသင့္ေပ။
အေၾကာင္းမွာ သံဃိကဒါန (၇)မ်ိဳးကို ေဟာရာ အဆံုးသတ္တြင္ -
“အာနႏၵာ ... ေနာင္အခါ၌ ရဟန္းအမည္ခံ႐ုံမွ်သာျဖစ္၍ သကၤန္းလည္ပင္း၌ စည္းထားေသာ သီလမရွိေသာ ရဟန္းတို႔သည္ ျဖစ္ေပၚလာလတၱံ႕။ သံဃာကို ရည္မွန္းေသာစိတ္ျဖင့္ ထိုပုဂၢိဳလ္တို႔၌ လႉဒါန္းၾကကုန္လတၱံ႕။ ထိုအခါ၌ေသာ္မွလည္း သံဃိကအလႉကို ေကာင္းက်ိဳးအသေခ်ၤ ရႏိုင္ေသး၏ဟု ငါဘုရား ေဟာေတာ္မူ၏”ဟူ၍ ေဟာေတာ္မူသည္က တစ္ခ်က္၊
အလႉ၏ စင္ၾကယ္ျခင္း ဒကၡိဏဝိသုဒၶိေလးပါးတို႔တြင္ ပထမအခ်က္မွာ အလႉခံပုဂၢိဳလ္က သီလမရွိေသာ္လည္း အလႉဒါယကာက သီလစင္ၾကယ္ေနလွ်င္ ထိုအလႉသည္ ဒါယကာေၾကာင့္ စင္ၾကယ္ေသာဒါန ျဖစ္ႏိုင္၏ဟု ေဟာထားသည္လည္း တစ္ခ်က္တို႔ေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္၏။
တဖန္ ေျပာတတ္သည္မွာ -
ဒုႆီလပုဂၢိဳလ္ကို လႉဒါန္းလွ်င္ ကိုယ္ပါ အလိုတူ အလိုပါျဖစ္၍ ကုသိုလ္မရသည့္အျပင္ အျပစ္ပင္ ျဖစ္တတ္၏ဟု ေျပာဆိုတတ္ၾက၏။
ဤေနရာ၌ သူ႔၏ က်င့္ၾကံ ျပဳမႈ ေနမႈကို မိမိက အလိုတူ အားေပး ခ်ီးေျမႇာက္လိုေသာ စိတ္ေစတနာဆိုးျဖင့္ လႉဒါန္းမွသာ အျပစ္ရွိ၏။
သူ၏ အက်င့္အၾကံကို ပမာဏမထားဘဲ စင္ၾကယ္ေသာစိတ္ျဖင့္ “အလႉခံပုဂၢိဳလ္ ေရာက္လာလွ်င္ လႉဒါန္းထိုက္သည္”ဟု သေဘာထား၍ လႉဒါန္းလွ်င္ကား အျပစ္မရွိေၾကာင္း သတိျပဳရာ၏။
သံဃိက အလႉဒါန (၇)မ်ိဳး
၁။ ဘုရားအမႉးရွိေသာ ဘိကၡဳသံဃာ ဘိကၡဳနီသံဃာအား လႉဒါန္းျခင္း။
၂။ ဘုရားပရိနိဗၺာန္စံၿပီးေနာက္ ဘိကၡဳသံဃာ ဘိကၡဳနီသံဃာအား လႉဒါန္းျခင္း။
၃။ ဘိကၡဳသံဃာ သက္သက္အားသာ လႉဒါန္းျခင္း။
၄။ ဘိကၡဳနီသံဃာ သက္သက္အားသာ လႉဒါန္းျခင္း။
၅။ မိမိတတ္ႏိုင္သေလာက္ အေရအတြက္ျဖင့္ ဘိကၡဳႏွင့္ ဘိကၡဳနီသံဃာ ႏွစ္ဖက္လံုးကို အေရအတြက္ ေလွ်ာက္ထား၍ လႉဒါန္းျခင္း။
၆။ ဘိကၡဳသံဃာ တစ္ဖက္၌သာ မိမိတတ္ႏိုင္သေလာက္ ေလွ်ာက္ထား၍ လႉဒါန္းျခင္း။
၇။ ဘိကၡဳနီသံဃာ တစ္ဖက္၌သာ မိမိတတ္ႏိုင္သေလာက္ ေလွ်ာက္ထား၍ လႉဒါန္းျခင္း။
ဟူ၍ (၇)ပါး ေဟာေတာ္မူ၏။
ဘုရားလက္ထက္က လူအေပါင္းတို႔သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပုဂၢိဳလ္ကို မစြဲဘဲ သံဃာေတာ္ကိုသာ လႉဒါန္းတတ္ၾက၏။
ထို႔ေၾကာင့္ ဘုန္းႀကီးစြဲ ဒကာစြဲ သံေယာဇဥ္ အေႏွာင္အဖြဲ႕မွ လြတ္ေျမာက္ၾက၏။
သို႔ျဖစ္၍ သံဃိကဒါန ျပဳလုပ္လိုေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ စင္ၾကယ္ေသာ သံဃိကဒါနျဖစ္ေစရန္ (အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ အ႒ကနိပါတ္၊ ဂဟပတိဝဂ္၊ ဒုတိယသုတ္လာ) ဥဂၢသူေဌး၏ က်င့္နည္းကို မ်ားစြာ အတုယူထိုက္လွေပသည္။
ဥဂၢသူေဌးအေၾကာင္း အက်ဥ္း
အခါတပါး ဘုရားရွင္သည္ ဝဇၨီတိုင္း၊ ဆင္႐ြာ၌ သီတင္းသံုးေနစဥ္ ရဟန္းေတာ္မ်ားကို “ခ်စ္သားတို႔၊ ဤဆင္႐ြာ၌ေနေသာ ဥဂၢသူေဌးကို အံဖြယ္ရွစ္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုသူဟူ၍ မွတ္ယူရမည္”ဟု ေျပာၿပီး အက်ယ္မေဟာဘဲ ေက်ာင္းထဲသို႔ ဝင္သြား၏။
ထို႔ေနာက္ ရဟန္းတစ္ပါးသည္ နံနက္အခါ ဥဂၢသူေဌးအိမ္သို႔ သြား၍ ထိုရွစ္ပါးကို ေမးေသာအခါ ဥဂၢသူေဌးက “တပည့္ေတာ္ ဘုရားဆိုလိုသည္ကို အတိအက် မသိရေသာ္လည္း တပည့္ေတာ္မွာ ထင္ရွားရွိေသာ အံ့ဖြယ္ရွစ္ပါးကို ေလွ်ာက္ထားပါမည္”ဟု ဆို၍ အက်ယ္ကို ေလွ်ာက္ထားေလ၏။
ဤအံဖြယ္ရွစ္ပါးတို႔သည္ကား -
၁။ တပည့္ေတာ္ ကံ့ေကာ္ေတာဥယ်ာဥ္ထဲမွာ ေသာက္စားမူးယစ္ေနစဥ္ ဘုရားႂကြလာသည္ကို ပထမဆံုးအႀကိမ္ ျမင္ျမင္ခ်င္း အမူးေပ်ာက္၍ ၾကည္ညိဳျခင္း သဒၶါတရား ေကာင္းစြာ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါသည္။ ဤကား ပထမအံ့ဖြယ္။
၂။ ထိုပထမဆံုးေတြ႕ေသာအခါ၌ပင္ ဘုရားထံ ခ်ဥ္းကပ္ တရားနာၾကားၿပီး ေသာတာပန္ျဖစ္၍ ျဗဟၼစရိယ ပၪၥမသီလ (‘ကာေမသုမိစၧာစာရ’အစား ‘ျဗဟၼစရိယ’ကို ေစာင့္ထိန္းျခင္း)ကို ေဆာက္တည္ က်င့္သံုးပါ၏။ ဤကား ဒုတိယအံ့ဖြယ္။
၃။ တပည့္ေတာ္မွာ မယားေလးေယာက္ရွိ၍ အိမ္ျပန္ေရာက္ေသာအခါ “ငါသည္ ယခု ျဗဟၼစရိယသီလကို ေဆာက္တည္ထားေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ သင္တို႔သည္ ဤအိမ္မွာပင္ ေနလိုကလည္း စည္းစိမ္ဥစၥာမ်ားကို သံုးစြဲ၍ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈျပဳ ေနႏိုင္ေၾကာင္း၊ မိဘအိမ္ျပန္လိုကလည္း ျပန္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ အျခားေယာက်္ား ယူလိုကလည္း အဘယ္သူအား ေပးရမည္ကို ၫႊန္ျပေစလိုေၾကာင္း” ေျပာ၏။
ထိုအခါ အႀကီးဆံုးမယားက “အကၽြႏု္ပ္ကို ဤမည္ေသာသူအား ေပးပါ”ဟု ဆိုသျဖင့္ ထိုေယာက်္ားအေခၚခိုင္းၿပီး ေရစက္ခ်၍ စြန္႔လႉလိုက္ပါ၏။ ထိုသို႔ စြန္႔လႉလိုက္ရသည့္အတြက္ တပည့္ေတာ္မွာ အနည္းငယ္မွ် စိတ္ေဖာက္ျပားျခင္း မရွိခဲ့ပါ။ ဤကား တတိယအံဖြယ္။
၄။ တပည့္ေတာ္အိမ္မွာ ရွိေသာ စည္းစိမ္ဥစၥာတို႔ကို ကိုယ္က်င့္သီလရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႔ႏွင့္ မခြဲျခမ္းဘဲ အတူသံုးေဆာင္ရန္ ဆံုးျဖတ္ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ဤကား စတုတၳအံ့ဖြယ္။
၅။ တပည့္ေတာ္သည္ ရဟန္းတစ္ပါးပါးထံ ခ်ဥ္းကပ္လွ်င္ ႐ိုေသစြာ ခ်ဥ္းကပ္ပါ၏။ မ႐ိုမေသ မခ်ဥ္းကပ္ပါ။ ရဟန္းေတာ္က တရားေဟာလွ်င္ ႐ိုေသစြာ နာၾကားပါ၏။ မ႐ိုမေသ မနာပါ။ ထိုအရွင္ျမတ္က တရားမေဟာလွ်င္လည္း တပည့္ေတာ္ကပင္ ထိုအရွင္အား ေဟာပါ၏။ ဤကား ပၪၥမအံ့ဖြယ္။
၆။ တပည့္ေတာ္အိမ္၌ အလႉရွိ၍ သံဃာေတာ္မ်ားကို ပင့္ဖိတ္လွ်င္ နတ္မ်ားက ႀကိဳတင္ လာေရာက္၍ “သူႂကြယ္ - ဤပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ားကား အရိယာႀကီးမ်ားတည္း၊ ဤပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ားကား ပုထုဇဥ္သီလဝႏၲႀကီးမ်ားတည္း၊ ဤပုဂၢိဳလ္မ်ားကား ဒုႆီလမ်ားတည္း”ဟု ေျပာတတ္ၾက၏။ ထိုသို႔လာေျပာျခင္းကား တပည့္ေတာ္အဖို႔ အံ့ၾသဖြယ္ မဟုတ္ပါ။
အံ့ၾသစရာအေၾကာင္းမွာကား တပည့္ေတာ္ သံဃာကို ဆြမ္းလႉဒါန္းလွ်င္ “ဤပုဂၢိဳလ္ကား အရိယာသီလဝႏၲျဖစ္သည့္အတြက္ မ်ားမ်ား လႉမည္၊ ဤပုဂၢိဳလ္ကား ဒုႆီလျဖစ္သည့္အတြက္ နည္းနည္း လႉမည္”ဟု စိတ္ျဖစ္ျခင္း အလ်င္း မရွိပါ။ စင္စစ္အားျဖင့္ တပည့္ေတာ္သည္ အရိယာပုဂၢိဳလ္၊ သီလရွိေသာပုဂၢိဳလ္၊ သီလမရွိေသာပုဂၢိဳလ္ ဟူ၍ မခြဲျခားဘဲ တူမွ်ေသာစိတ္ရွိသည္ျဖစ္၍သာ လႉဒါန္းပါ၏။ ဤကား ဆ႒မအံ့ဖြယ္။
၇။ တပည့္ေတာ္ကို နတ္မ်ားလာေရာက္၍ ျမတ္စြာဘုရား၏ တရားဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ေျပာၾကားၾကပါ၏။ ယင္းသို႔ ေျပာၾကားျခင္းသည္ တပည့္ေတာ္အဖို႔ အံ့ၾသဖြယ္ မဟုတ္ပါ။ အံ့ၾသဖြယ္အေၾကာင္းမွာကား ထိုကဲ့သို႔ နတ္တို႔လာေျပာလွ်င္ “သင္နတ္မင္းတို႔က လာေျပာသည္ျဖစ္ေစ၊ မေျပာသည္ျဖစ္ေစ၊ ျမတ္စြာဘုရား၏ တရားေတာ္သည္ကား သြကၡာတဂုဏ္ႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ တရားသာ ျဖစ္၏”ဟု တပည့္ေတာ္က ေျပာလိုက္ပါ၏။ ဤကဲ့သို႔ နတ္တို႔ႏွင့္ အတံု႔အျပန္ စကားေျပာဆိုရသည့္အတြက္လည္း တပည့္ေတာ္၌ မာန္မာနျဖစ္ျခင္း အလ်င္း မရွိပါ။ ဤကား သတၱမအံ့ဖြယ္။
၈။ အကယ္၍မ်ား ျမတ္စြာဘုရားထက္ ေစာ၍ တပည့္ေတာ္က အရင္ ေသသြားသည္ ဆိုပါစို႔၊ ဘုရားက “ဥဂၢသူေဌးမွာ လူ႔ဘံုသို႔ ျပန္မလာေတာ့ေပ။ အနာဂါမ္ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္၏”ဟု မိန္႔ေတာ္မူလွ်င္ အထူးအဆန္း မဟုတ္ပါ။ ယခုပင္လွ်င္ တပည့္ေတာ္သည္ အနာဂါမ္ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဤအေၾကာင္းကို ယခုကပင္ သိၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ဤကား အ႒မအံ့ဖြယ္ ျဖစ္ပါသည္။
ဤသို႔ လာေမးေသာ ရဟန္းအား ေလွ်ာက္ထားေလသည္။
ဤဥဂၢသူေဌး၏ အံ့ဖြယ္ရွစ္ပါးအနက္ နံပါတ္ (၆)အံ့ဖြယ္၌ “ဥဂၢသူေဌးသည္ အရိယာ၊ သီလဝႏၲ၊ ဒုႆီလ ပုဂၢိဳလ္သံုးမ်ိဳးလံုး၌ တူညီေသာ စိတ္ထားျဖင့္ လႉဒါန္းသည္”ဟု လာရွိရာ အဘယ္သို႔ေသာနည္းျဖင့္ တူမွ်ႏိုင္သည္ကို သိရွိရန္ လိုအပ္လာေပသည္။
တူမွ်ႏိုင္ျခင္း အေၾကာင္းရင္း ႏွလံုးသြင္းမွာကား -
ပင့္ဖိတ္တုန္းကပင္ သံဃာေတာ္အားလံုးကို ရည္စူး ပင့္ဖိတ္ထားသည့္အတိုင္း ရဟႏၲာႀကီးမ်ားအား လႉဒါန္းသည့္အခါမွာလည္း မ်က္ႏွာကို မၾကည့္။ ရဟႏၲာႀကီးမ်ားကို ငါလႉဒါန္းရသည္ဟုလည္း အမွတ္မထား။ ဘုရားတပည့္သား အရိယာအေပါင္းတည္းဟူေသာ သံဃာအားသာ ငါလႉဒါန္းရသည္ဟု သေဘာထား၏။
ဒုႆီလအား လႉဒါန္းေသာအခါမွာလည္း ဒုႆီလ၏ မ်က္ႏွာကို မၾကည့္။ ငါသည္ ဒုႆီလကို လႉဒါန္းရသည္ဟုလည္း သေဘာမထား။ ဘုရားတပည့္သား အရိယာအေပါင္းတည္းဟူေသာ သံဃာေတာ္ျမတ္အားသာ ငါလႉဒါန္းရသည္ဟု သေဘာထားသျဖင့္ စိတ္သေဘာထားခ်င္း တထပ္တည္း တူႏိုင္ေပသည္။
ဤဥဂၢသူႂကြယ္ထံုးကို ႏွလံုးမူ၍ ျမင့္ျမတ္ေသာ သံဃိကဒါနျဖစ္ရန္ ပုဂၢိဳလ္မ်က္ႏွာကို ၾကည့္ျခင္း၊ ပုဂၢိဳလ္စြဲ စြဲျခင္းကို လံုးဝ ပယ္ေဖ်ာက္ၿပီးလွ်င္ သံဃာ့အာ႐ုံသို႔ စိတ္ေျဖာင့္မတ္စြာ သက္ေရာက္ေအာင္ အားထုတ္သင့္လွေပသည္။
မွန္၏။
သကၤန္းလက္မွာ စည္းကာ အမည္ခံမွ်ေလာက္သာ က်န္ေတာ့သည့္ ဒုႆီလပုဂၢိဳလ္တို႔၌ပင္ေသာ္လည္း သံဃာကို အာ႐ုံျပဳ၍ လႉဒါန္းႏိုင္ပါမူ ေကာင္းက်ိဳးအသေခ်ၤ ေပးစြမ္းႏိုင္ေၾကာင္း ဒကၡိဏဝိဘဂၤသုတ္၌ တိုက္႐ိုက္ ေဟာထားသည္ မဟုတ္ပါေလာ။
သံဃာ၌ အ႐ုိအေသျပဳျခင္းငွာ စြမ္းႏိုင္လွ်င္ သံဃိကဒါန ေျမာက္ေပေတာ့သည္သာ။
ဤကား သံဃိကဒါနေျမာက္ေအာင္ လႉဒါန္းရာ၌ မည္ကဲ့သို႔ ႏွလံုးထားရမည္ကို သိေအာင္ ရွင္းျပေသာ စကားရပ္ ျဖစ္ေပသည္။
သပၸဳရိသဒါနသုတ္လာ အလႉရွစ္မ်ိဳး
ထိုမွတပါးလည္း အခ်ိဳ႕ေသာသူမ်ားက ပုဂၢိဳလ္ကို ေ႐ြးခ်ယ္၍ လႉဒါန္းလိုၾက၏။
ထိုသို႔ လႉဒါန္းလိုရာ၌ကား အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ အ႒ကနိပါတ္၊ ဒါနဝဂ္၊ သပၸဳရိသဒါနသုတ္လာ အလႉရွစ္မ်ိဳးအေၾကာင္းကိုလည္း သိသင့္ေပသည္။
ဤရွစ္ပါးတို႔ဟူသည္ကား -
၁။ အလႉဝတၳဳပစၥည္းကို သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ လွပေအာင္ ျပဳလုပ္၍ လႉဒါန္းျခင္း။
၂။ မြန္ျမတ္ေသာ အရာမ်ိဳးကိုသာ လႉဒါန္းျခင္း။
၃။ သင့္ေလ်ာ္ ေလ်ာက္ပတ္ေသာအခါ၌ (လိုအပ္ေနေသာအခါမ်ိဳး၌) လႉဒါန္းျခင္း။
၄။ အလႉခံတို႔ႏွင့္ အပ္စပ္ေသာ ပစၥည္းကိုသာ လႉဒါန္းျခင္း။
၅။ အလႉခံပုဂၢိဳလ္ႏွင့္ လႉဖြယ္ဝတၳဳကို ေ႐ြးခ်ယ္စိစစ္၍ လႉဒါန္းျခင္း (ဝိေစယ်ဒါန)
၆။ မိမိတတ္စြမ္းႏိုင္သမွ် မျပတ္မလပ္ လႉဒါန္းျခင္း။
၇။ လႉဒါန္းေသာအခါ စိတ္ကို ၾကည္လင္ေစ၍ လႉဒါန္းျခင္း။
၈။ လႉဒါန္းၿပီးေနာက္လည္း ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ စိတ္ကို ထားႏိုင္ျခင္း။
ဤရွစ္ပါးတို႔ပင္ ျဖစ္၏။
ဤရွစ္မ်ိဳးတို႔တြင္ နံပါတ္ (၅) ဝိေစယ်ဒါန၌ အလႉခံပုဂၢိဳလ္ကို ေ႐ြးခ်ယ္ျခင္း၊ လႉဖြယ္ဝတၳဳကို ေ႐ြးခ်ယ္ျခင္းဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳး ရွိ၏။
ထိုတြင္ လံုးဝ သီလမရွိေသာ သာသနာပ ဗာဟိရက အလႉခံပုဂၢိဳလ္တို႔ကို ပယ္ရွား၍ သီလစေသာ ဂုဏ္ေက်းဇူးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ သာသနာတြင္းသား အလႉခံပုဂၢိဳလ္တို႔အား လႉဒါန္းျခင္းသည္ အလႉခံပုဂၢိဳလ္ကို ေ႐ြးခ်ယ္၍ လႉဒါန္းျခင္း မည္၏။
မိမိ၌ အေကာင္း အဆိုး လႉဖြယ္ဝတၳဳ ႏွစ္မ်ိဳး ရွိေနရာဝယ္ ယုတ္ညံ့ေသာ လႉဖြယ္ပစၥည္းကို ပယ္ရွား၍ ေကာင္းႏိုးရာရာ လႉဖြယ္ပစၥည္းကို လႉဒါန္းျခင္းသည္ လႉဖြယ္ဝတၳဳကို ေ႐ြးခ်ယ္၍ လႉဒါန္းျခင္း မည္၏ဟု အ႒ကထာ၌ ဖြင့္ဆိုထားေပသည္။
ဥဂၢသူေဌး သံဃိကဒါနျဖစ္ေအာင္ သူ၏ ႏွလံုးထားပံုကို ေျပာခဲ့စဥ္က သူတစ္ဦးတည္းျဖစ္သည့္အတြက္ စိတ္ထားကြဲစရာ အေၾကာင္း မရွိ။ သူ႔အဖို႔မွာကား အရိယာျဖစ္ေနသည့္အတြက္လည္း သံဃိကဒါနေျမာက္ေအာင္ လႉဒါန္းရာ၌ အလြန္လြယ္ကူလွ၏။
ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းအေနျဖင့္ ဒုႆီလျဖစ္ေစ၊ သီလဝႏၲျဖစ္ေစ မိမိၾကည္ညိဳရာ ရဟန္းကို ကိုးကြယ္ ဆည္းကပ္သည္မွာကား ျပႆနာ မရွိေပ။ ဆည္းကပ္ခြင့္ ရွိသည္။ လႉဒါန္းခြင့္ ရွိသည္။
သို႔ေသာ္ အဖြဲ႕အစည္းျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အမ်ားစုေပါင္း၍ျဖစ္ေစ လႉဒါန္းရာ၌ကား ပုထုဇဥ္မ်ားျဖစ္၍ သေဘာထားတူဖို႔ ခဲယဥ္းလွေပသည္။
အမ်ားသေဘာကို အဓိက လိုက္ေလ်ာ၍ ျပဳလုပ္သင့္ေပသည္။
ဒုႆီလရဟန္းမ်ား ပါေနလွ်င္ အုတ္အေရာေရာ ေက်ာက္အေရာေရာ ျဖစ္ေန၍ သီလဝႏၲရဟန္းမ်ားမွာ ေရွာင္ၾကဥ္တတ္ၾကသည္။
ထိုသို႔ျဖစ္ေနလွ်င္ အလႉပြဲ ပ်က္တတ္သည္။
မပ်က္သည့္တိုင္ေအာင္ ဒကာမ်ား မေက်မနပ္ျဖင့္ လႉဒါန္းေနၾကရေသာေၾကာင့္ ဝမ္းေျမာက္မႈ ေသာမနႆကင္းေနရကား ဒါနေစတနာမွာ စင္ၾကယ္မႈ မရွိေတာ့ေပ။ မထက္သန္ေတာ့ေပ။
ေစတနာ မထက္သန္လွ်င္ အက်ိဳးေပးလည္း မထက္သန္ေတာ့။
ထို႔ေၾကာင့္ အလႉပြဲပ်က္မည့္ ဒုႆီလပုဂၢိဳလ္မ်ားပါေနလွ်င္ မိမိတို႔အေနျဖင့္ ရဟန္းဘက္၊ ဒကာဘက္ ႏွစ္ဘက္ညိႇႏိႈင္း၍ သတိထားကာ လုပ္ေဆာင္သင့္လွေပသည္။
လိုရင္းမွာ အကုသိုလ္မျဖစ္ေရးပင္ ျဖစ္၏။
အျခားေသာ ဒါနအမည္မ်ား
ဒါနဟူသည္ လူမ်ိဳးမေ႐ြး ဘာသာမေ႐ြး လုပ္ၾက၏။
ျပဳလုပ္ပံု ကြဲျပားသလို ရည္႐ြယ္ခ်က္လည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိၾက၏။
ထို႔ေၾကာင့္ မိမိတို႔အေနျဖင့္ ျမင့္ျမတ္ေသာဒါနမ်ားကို ေ႐ြးခ်ယ္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ၾကေစရန္ ရည္သန္၍ ေအာက္ပါ ဒါနအမ်ိဳးမ်ိဳးကိုလည္း ထည့္သြင္းေပးလိုက္ေပသည္။
ေအာက္ပါ ဒါနရွစ္မ်ိဳးသည္ အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ အ႒ကနိပါတ္၊ ဒါနဝဂ္၊ ပထမသုတ္၌ လာ၏။
ဤရွစ္မ်ိဳးတို႔ဟူသည္ကား -
၁။ အလႉခံေရာက္လာလွ်င္ ၾကန္႔ၾကာမေနဘဲ အေရးတယူ လႉဒါန္းျခင္း။
၂။ အကဲ့ရဲ႕ခံရမည္ကိုလည္းေကာင္း၊ အပါယ္က်မည္ကိုလည္းေကာင္း ေၾကာက္၍ လႉဒါန္းျခင္း။
၃။ မိမိအား ေရွးက ေပးကမ္းခဲ့ဖူးသူဟူ၍ မိမိက လႉဒါန္းျခင္း။
၄။ ဤပုဂၢိဳလ္သည္ ယခု ငါက ေပးလႉလိုက္လွ်င္ ေနာင္အခါ ငါ့အား ျပန္၍ ေပးလႉလိမ့္မည္ဟု ရည္႐ြယ္၍ ေပးလႉျခင္း။
၅။ လႉဒါန္းျခင္းသည္ ေကာင္းေသာအလုပ္ျဖစ္သည္ဟု ႏွလံုးသြင္း၍ လႉဒါန္းျခင္း။
၆။ ငါသည္ ခ်က္ျပဳတ္၍ စားေနသူျဖစ္ပါလ်က္ မခ်က္မျပဳတ္ရေသာ (ခ်က္စရာမရွိေသာ) ပုဂၢိဳလ္အား မလႉဘဲ စားျခင္းငွာ မသင့္ဟု ႏွလံုးသြင္း၍ လႉဒါန္းျခင္း။
၇။ ဤအလႉကို ငါလႉလိုက္လွ်င္ ငါ၏ ေကာင္းေသာဂုဏ္သတင္း ေက်ာ္ေစာသံမ်ား လႊမ္းမိုးျပန္႔ႏွံ႔သြားေပလိမ့္မည္ဟု ႏွလံုးသြင္း၍ လႉဒါန္းျခင္း။
၈။ သမထဝိပႆနာ ဘာဝနာတရား အားထုတ္ရာမွာ စိတ္ေကာင္းစြာ မတည္ၾကည္ဘဲရွိခဲ့ေသာ္ ထိုစိတ္တည္ၾကည္ေစရန္ အဆင္တန္ဆာျဖစ္ေစဖို႔ ရည္႐ြယ္၍ လႉဒါန္းျခင္း။
ဤရွစ္ပါးတို႔ ျဖစ္၏။
ဤရွစ္ပါးတို႔တြင္ ေနာက္ဆံုးျဖစ္ေသာ ဒါနသည္သာ အျမတ္ဆံုး ျဖစ္၏။
အေၾကာင္းမွာ - ေနာက္ဆံုးဒါနသည္ သမထဝိပႆနာ အားထုတ္ရာ၌ စိတ္တည္ၾကည္ ႐ႊင္လန္းလာေအာင္ အားေပးအားေျမႇာက္ျပဳကာ စ်ာန္မဂ္ဖိုလ္ရေၾကာင္း ဒါနအထူးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။
ေရွးဒါန (၇)ပါးကား ဤသို႔ မျပဳႏိုင္ၾက။
ထိုသို႔ မျပဳႏိုင္ၾကသည့္ ဒါနထဲတြင္လည္း (၁)ဒါနႏွင့္ (၅)ဒါနသည္ ျမတ္ေသာဒါနပင္ ျဖစ္၏။
(၇)ဒါနသည္ အညံ့စားဒါန ျဖစ္၏။
(၂၊ ၃၊ ၄၊ ၆)ဒါနတို႔မွာ အလတ္စားဒါနသာ ျဖစ္၏။
တတိယဒါနသုတ္လာ ဒါနရွစ္မ်ိဳး
တတိယဒါနသုတ္၌လာေသာ အျခားဒါနရွစ္မ်ိဳးကိုလည္း သိသင့္ေပသည္။
၎ရွစ္ပါးတို႔ဟူသည္ကား -
၁။ ခ်စ္ခင္၍ ေပးျခင္း။
၂။ မလႊဲသာသည့္အတြက္ မုန္းလ်က္ႏွင့္ပင္ ေဆာင့္ေဆာင့္ေအာင့္ေအာင့္ ေပးျခင္း။
၃။ အေၾကာင္းအက်ိဳး ဘာမွ်မသိ နားမလည္ဘဲ ေပးျခင္း။
၄။ အမ်ားကဲ့ရဲ႕မည္ကို ေၾကာက္၍လည္းေကာင္း၊ အပါယ္က်မည္ကို ေၾကာက္၍လည္းေကာင္း၊ အလႉခံက တစံုတရာ ရန္ျပဳမည္ကို ေၾကာက္၍လည္းေကာင္း ေပးျခင္း။
၅။ ငါ့မိဘဘိုးဘြား အဆက္ဆက္ကပင္ ေပးကမ္းလႉဒါန္းမႈ ရွိခဲ့သည္။ ဤအဆက္အႏြယ္ကို ယုတ္ေလ်ာ့ေစျခင္းငွာ မထိုက္ဟု ႏွလံုးသြင္း၍ ေပးျခင္း။
၆။ ဤအလႉကို လႉ၍ ေသလြန္သည့္ေနာက္ နတ္ျပည္ေရာက္ရန္ ရည္သန္၍ ေပးလႉျခင္း။
၇။ ဤအလႉကို လႉလိုက္လွ်င္ ငါ၏စိတ္သည္ ၾကည္လင္သြားလိမ့္မည္၊ ႏွစ္သက္႐ႊင္လန္းသြားလိမ့္မည္ဟု စိတ္ႏွစ္သက္႐ႊင္လန္းမႈကို ေျမာ္႐ႈ၍ လႉဒါန္းျခင္း။
၈။ သမထဝိပႆနာ ဘာဝနာတရား အားထုတ္ရာမွာ စိတ္ေကာင္းစြာ မတည္ၾကည္ဘဲရွိခဲ့ေသာ္ ထိုစိတ္တည္ၾကည္ေစရန္ အဆင္တန္ဆာျဖစ္ေစဖို႔ ရည္႐ြယ္၍ လႉဒါန္းျခင္း။
ဤရွစ္ပါးတို႔ ျဖစ္၏။
ဤရွစ္ပါးတို႔တြင္ နံပါတ္ (၈)ဒါနသည္သာ အျမတ္ဆံုး ျဖစ္၏။
(၆၊ ၇)ဒါနတို႔မွာ သင့္ေလ်ာ္ေကာင္းျမတ္ေသာ ကုသိုလ္အရာ၌ ျဖစ္သည့္ ပုညဝိသယဒါန ျဖစ္၏။
က်န္ေသာဒါနတို႔မွာ ေလာကအရာ ေပးကမ္းၾကေသာ ေလာကဝိသယဒါနမ်ိဳးျဖစ္၍ အည့ံစားသာ ျဖစ္ေပသည္။
ဤသုတ္၌ ကုသိုလ္အရာ၌ ျပဳေသာ ဒါနမ်ိဳးႏွင့္ ေလာကအရာ၌ ျပဳရေသာ ဒါနမ်ိဳးဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳး ခြဲျခား၍လည္း သိႏိုင္၏။
ထို႔ေၾကာင့္ ဒါနရွင္အေပါင္းတို႔သည္ သံသရာဝဋ္မွ ထြက္ေျမာက္ႏိုင္ေၾကာင္း ဝိဝ႗နိႆိတဒါန၊ သံသရာကို မငဲ့ေသာ ပါရမီေျမာက္ ဒါနမ်ားကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ၾကပါေစေၾကာင္း ေစတနာေကာင္းျဖင့္ ပတၳနာေလာင္းအပ္ပါသည္။
အရွင္ၾသသဓ
ဓမၼနႏၵဝိဟာရ
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၇ ရက္
