ဘာသာျပန္ အလြဲမ်ား

ဘာသာျပန္ အလြဲမ်ား

(၁.၁၀.၂၀၀၈) ေန႔တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ပထမဆံုးႏွင့္ တစ္ခုတည္းေသာ အဘိဓမၼာ တကၠသိုလ္ၾကီး ကို စတင္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့ပါသည္။ ျပည္တြင္းျပည္ပမွွ အဘိဓမၼာ ေလ့လာ သင္ယူလိုသူမ်ားအတြက္ အဘိဓမၼာ မူရင္းက်မ္း ႀကီးမ်ားကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ပို႔ခ်ေပးသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။

(၄. ၁၀. ၂၀၀၈) ေန႔တြင္ ၄င္းတကၠသိုလ္၏ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္ ေဒါက္တာ အ႐ွင္နႏၵမာလာဘိ၀ံသသည္ ဖြင့္ပြဲအထိမ္းအမွတ္ အထူးတရားပြဲ အျဖစ္ ` ဘ၀ႏွင့္ ဘ၀နိေရာဓ တရားေတာ္´ ကို ေဟာၾကားေတာ္ မူပါသည္။ ၄င္းတရားေတာ္မွ မိမိတို႔ သတိျပဳ ဆင္ျခင္သင့္ေသာ ဆရာေတာ္၏ ကိုေတြ႕ျဖစ္ရပ္ ေဟာၾကားခ်က္မ်ားကို စာဖတ္သူမ်ားအား မွ်ေ၀လိုပါသည္။

ဒီေနရာမွာ ( Interpretation problem) ေပါ႔။ ဗုဒၶရဲ့ သာသနာေတာ္မွာလည္းပဲ တရားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အျငင္းပြားမႈေတြ ေပၚလာတာ႐ွိတယ္။ ဘုန္ႀကီးတို႔ ဂ်ာမနီသြားေတာ့ ျမဴးနစ္မွာ ဗုဒၶဘာသာကို ေလ့လာေနတဲ့ အုပ္စုတစ္စု ႐ွိတယ္။ အဲဒီအုပ္စုကို ဘုန္းႀကီးတစ္ပါးက ပဋိစၥသမုပၸါဒ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဘာေဟာထားသလဲ ဆိုေတာ့ `ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ဟာ အတိတ္၊ အနာဂတ္၊ ပစၥပၸါန္ဆိုတဲ့ ဘ၀သံုးခုကို ႐ွင္းျပတဲ့ ေဒသနာ မဟုတ္ဘူး။ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ဟာ ဒီဘ၀နဲ႔သာဆုုိင္တယ္။ အတိတ္နဲ႔လဲ မဆိုင္ဘူး၊ အနာဂတ္နဲ႔လဲ မဆုိင္ဘူး။´ လို႔ ဘုန္းႀကီးတစ္ပါးက ေဟာထားတယ္။

ဗမာဘုန္းႀကီးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ထုိင္းႏုိင္ငံက ဘုန္းႀကီးတစ္ပါးပါ။ အဲဒီဘုန္းႀကီးရဲ့ တပည့္ေတြေပါ႔။ သူတို႔က ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ဟာ အတိတ္မပါဘူးလို႔ ယူဆၾကတယ္။ သို႔ေသာ္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ဆိုတာဟာ သံသရာကို ႐ွင္းျပတာ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ပစၥဳပၸန္ဘ၀ တစ္ခုတည္းဆိုရင္ သံသရာ မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ ပစၥဳပၸန္ဘ၀ တစ္ခုတည္းဆုိရင္ အေၾကာင္းတရားလဲ ျပတ္ေနေတာ့မွာေပါ႔။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဘုန္ႀကီးတုိ႔ ေထရ၀ါဒ ယူဆခ်က္၊ ေထရ၀ါဒ တရားေတာ္ေတြ အရဆိုလို႔႐ွိရင္ စတုသေခၤပ- ေလးပံု ပံုၿပီးေတာ့ ေဟာထားတာ။ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ဟာ အလႊာေလးထပ္၊ အပိုင္းေလးပိုင္း ႐ွိတယ္။ ပထမပိုင္းက အတိတ္ အေၾကာင္းကို ေဟာတယ္။

ဒုတိယပိုင္းက ပစၥပၸန္ အက်ဳိး တရားကို၊ တတိယပိုင္းက ပစၥပၸန္ အေၾကာင္းတရားကုိ၊ စတုတၳပုိင္းက အနာဂတ္ အက်ဳိးတရားကို ေဟာတယ္။ ဒီလိုအပိုင္း ေလးပိုင္းနဲ႔ သံုဘ၀ကို႐ွင္းျပတဲ့၊ သံသရာကုိ ႐ွင္းျပတဲ့ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ေဒသနာကို ( Interpretation) လုပ္ၿပီးေတာ့ `ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ေဒသနာဟာ အတိတ္နဲ႔လဲ မဆိုင္ဘူး၊ အနာဂတ္နဲ႔ လဲမဆုိင္ဘူး၊ ပစၥပၸန္သာလို႔´ ဒီလိုေဟာေျပာမႈေတြဟာ အခုအခ်ိန္ခါမွာ ေပၚေနတယ္။ ဒီလိုေပၚရတာ ဘာေၾကာင့္ ေပၚလာရသတံုးဆိုေတာ့ ဗုဒၶရဲ့ စာေပက်မ္းဂန္နဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ေက်က်ညက္ညက္ ေလ့လာျခင္း မ႐ွိလုိ႔- လို႔ ဒီလုိေျပာရမယ္။ က်က်နနသင္ဖို႔၊ နားလည္ေအာင္လုပ္ဖို႔ အင္မတန္မွ အေရးႀကီးပါတယ္။

ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီလုိျပႆနာေတြ ေျမာက္ျမားစြာ တက္လိမ့္မယ္။ အခုဆိုရင္ ပိုဆိုးတယ္။ အင္တာနက္ေတြ၊ ၀တ္ဘ္ဆိုက္ေတြ ေပၚလာတဲ့ အခါက်ေတာ့ ဟိုလူကလဲ ဗုဒၶဇင္းဆိုၿပီးေတာ့ ေကာက္တင္လိုက္၊ ဒီလူကလဲ ဗုဒၶဇင္းဆုိၿပီး ေကာက္တင္လိုက္နဲ႔။ ၿပီးေတာ့ ဗုဒၶဇင္း မဟုတ္ဘူး၊ ကိုယ့္ရဲ့အေတြးအေခၚေတြခ်ည္းပဲ။

ဒီဗုဒၶဘာသာ ဗုဒၶရဲ့ တရားေတာ္အစစ္ကို ၾကည့္ခ်င္လို႔႐ွိရင္ ေထရ၀ါဒ ပိဋကတ္ မူရင္းပါဠိကိုေလ့လာ၊ မူရင္းကို ေလ့လာႏုိင္ရမယ္၊ ေလ့လာဖို႔ ႀကိဳစားရမယ္။ အဲဒါ မေလ့လာဘဲနဲ႔ အေပၚယံစာေတြ ဖတ္ၿပီေတာ့ ဗုဒၶဇင္းလို႔ ေခါင္းစဥ္ တပ္ထားတဲ့ စာအုပ္ေတြ ဖတ္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ မိစၧာဒိ႒ိျဖစ္ဖို႔ ေတာ္ေတာ္ကို မ်ားတယ္။

ဇူလိုင္လတုန္းက စင္ကာပူကို သြားၿပီးေတာ့ အဘိဓမၼာသင္တန္း ပို႔ခ်ေတာ့ ဒကာတစ္ေယာက္က အင္တာနက္ကေနၿပီး (DOWNLOAD) လုပ္ထားတဲ့ ေဆာင္းပါးတစ္ခုကို လာေပးတယ္။ ေပးၿပီး ေတာ့ ဆရာေတာ္တဲ့ အဲဒီအေမး တပည့္ေတာ္ကို ေျဖေပးပါတဲ့။ အဲဒီမွာ အင္တာနက္ထဲမွာ ဘုန္းႀကီး တစ္ပါးက ဘာေရးထားသတံုးဆိုေတာ့ သုတၱန္ေတြကို ကိုးကားၿပီးေတာ့ သူက ေသာတာပန္ မျဖစ္ဘဲနဲ႔ သကဒါဂါမ္ ျဖစ္လို႔ရတယ္တဲ့။ အနာဂါမ္လဲ ေက်ာ္ျဖစ္လို႔ရတယ္၊ ရဟႏၲာလဲ ေက်ာ္ျဖစ္လို႔္ ရတယ္တဲ့။ ေသာတာပန္ျဖစ္စရာ မလုိဘူးတဲ့၊ တစ္ခါထဲတန္းၿပီး အနာဂါမ္ျဖစ္လို႔ ရတယ္တဲ့။

ဘုရားတရားေတာ္ကို ဖားခုန္သလို ခုန္လို႔ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ။ အဲဒါကို အကိုးအကား႐ွိရင္ ဆရာေတာ္ တပည့္ေတာ္ကို အမိန္႔႐ွိပါတဲ့။ အဲဒါျဖစ္ႏုိင္-မျဖစ္ႏုိင္ ဆိုၿပီးေတာ့၊ အဲဒါ အင္တာနက္ ထဲမွာ ႐ွိတယ္။ သူရည္ညႊန္းတဲ့ သုတ္ေတြက ဥဂၢသုတ္ကို ရည္ညႊန္းတယ္။ အဲဒီဥဂၢသုတ္က ဒကာက သူေျပာတာ သူဟာတဲ့ - ၾသရမၻာဂိယ သံေယာဇဥ္ ၅-ပါးကုိ ပယ္ထားတဲ့ အနာဂါမ္ပုဂၢဳိလ္ပါလို႔ ေျပာေတာ့ သူ႔ကုိသူ အနာဂါမ္ တန္းျဖစ္တယ္လို႔ သူက ယူဆတယ္။ မဟုတ္ဘူးေလ။

သူ႕ ( POSITION) သူေျပာတာ ဒါက။ေဒါက္တာဘဲြ႕ရထားတဲ့ လူတစ္ေယာက္က သူေလးတန္း ေအာင္ပါတယ္လို႔ ဘယ္ေျပာပါ႔မလဲ။ အျမင့္ဆုံးဘြဲ႔ပဲဲ ေျပာမွာေပါ႔ ။ အခုလဲ သူေသာတာပန္ျဖစ္တာ ဘယ္ေျပာပါ႔မလဲ။ သကဒါဂါမ္ျဖစ္တာ ဘယ္ေျပာပါ႔မလဲ။ သူအခုေရာက္ေနတဲ့ အဆင့္ကို ေျပာမွာ ေပါ႔။ အဲဒါကို( INTERPRET ) လုပ္တဲ့သူက ဘယ္လို ေျပာသလဲဆိုေတာ့။ ေသာတာပန္၊ သကဒါဂါမ္ မျဖစ္ဘဲနဲ႔ အနာဂါမ္ ျဖစ္လို႔ရတယ္ေပါ႔ ဒီသုတ္ကို ၾကည့္ဆိုၿပီးေတာ့။ အဲဒီလို ျပႆနာမ်ဳိးေတြ ဒီေခတ္မွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားလာလိမ့္မယ္။

ေနာက္ျပႆနာတက္စရာ တစ္ခု႐ွိေသးတယ္။ ၾသကႏၲသံယုတ္ထဲမွာ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာထား တာက POSSIBLE-IMPOSSIBLE ကိုေဟာတာ။ ဆိုပါစို႔၊ ေသာတာပတၱိမဂ္က်ၿပီးရင္ ဖိုလ္ဟာ DEFINITELY; SURELY။ သူက တစ္ခါတည္း လာမယ္ဆိုတာကို ျမတ္စြာဘုရားက ေဟာခ်င္တာ။ ေဟာတဲအခါမွာ ဘယ္လုိေဟာတံုးလို႔ ဆိုလို႔႐ွိရင္ ေသာတာပတၱိ မဂ္စိတ္က်ၿပီးတဲ့ ေနာက္မွာတဲ့ ဒီပုဂၢိဳလ္ဟာ ဒီၾကားထဲ ဘယ္ေတာ့မွ မေသႏုိင္ဘူး။ ေသာတာပတၱိဖိုလ္မက်ဘဲ ဘယ္ေတာ့မွ မေသဘူး ေျပာတာ။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္လုိေတြ ေတြးတံုးဆုိလို႔႐ွိရင္ ဒီမဂ္စိတ္က်ထားတာ ဟိုးလြန္ခဲ့တဲ့ ေလးငါးႏွစ္ကတဲက က်ထားတာ။ ဖိုလ္မက် ေသးဘူး။ ေနာင္ေလးငါးဆယ္ႏွစ္ၾကာမွ ဖုိလ္စိတ္က်မယ္ - လုိ႔ ဒီလုိေျပာတဲ့ပုဂၢိဳလ္က ႐ွိေသးတယ္။ အဲဒါကုိၾကည့္။

မဂ္စိတ္ႏွင့္ ဖုိလ္စိတ္ဆုိတာ ကပ္ၿပီးေတာ့ေနတာ။ ခ်က္ခ်င္းပဲ အကာလိေကာ- ဆိုတာ အဲဒါေျပာတာ။ ခု မဂ္စိတ္ျဖစ္။ ေနာက္ကဖုိလ္စိတ္ ကပ္ၿပီးေတာ့ ျဖစ္သြားတာ။ ခ်က္ခ်င္း အက်ဳိးေပးတာကုိ အကာလိေကာ။ အခ်ိန္မဆိုင္းဘူး၊ မဂ္စိတ္ၿပီးတာနဲ႔ ဖိုလ္စိတ္က အနႏၲရသတၱိနဲ႔ ေက်းဇူးျပဳတာ ၾကားထဲမွာ ဘာမွမျခားဘူး။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာျပည္မွာေတာင္ တစ္ခါၾကားလိုက္ေသး တယ္ေလ။ သူ ေသာတာပတိၱမဂ္ က်ေနတာ ၾကာၿပီတဲ့။ ဖုိလ္မက်ေသးလုိ႔ ဆုိင္းေနတာတဲ့။ ဖုိလ္ဘယ္ေတာ့မွ က်မွာမဟုတ္ဘူး။ အဲဒါမ်ဳိးေတြ။

အဲဒီေတာ့ အဘိဓမၼာဟာ ႀကိဳးစားၿပီးေတာ့ သင္ထိုက္ပါတယ္။ အဘိဓမၼာ မတတ္ဘူးဆုိလို႔႐ွိရင္ မွားမွားယြင္းယြင္းေတြ ေျမာက္ျမားစြာ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ပါတယ္။ ထိုထိုသုတၱန္ ပါဠိေတာ္ေတြကုိ သာမန္ကာလွ်ံကာ အေပၚယံၾကည့္ၿပီးေတာ့ ဆုိလုိ႔႐ွိရင္ မွားယြင္းတဲ့ အယူအဆေတြ၊ မွားယြင္းတဲ့ ဘာသာျပန္ဆုိမႈေတြ ဒါမ်ဳိးေတြဟာ သာသနာေတာ္ေနာက္ပုိင္းမွာ အႏၲရာယ္ႀကီးစြာ ျဖစ္ေပၚ လာႏုိင္တဲ့ အေနအထားေတြ ႐ွိပါတယ္။

ဒါ႔ေၾကာင့္မုိလုိ႔ အခုဒီိလို အဘိဓမၼာမဟာသိပၸံ ဖြင့္ၿပီးေတာ့ ဒီအဘိဓမၼာ တရားေတာ္ကုိ မူရင္းက်မ္းႀကီးေတြကုိ ဒီလုိ ေလ့လာရတယ္ဆုိတာ အင္မတန္မွေကာင္းတဲ့ အခြင့္အေရးႀကီး တစ္ခု၊ တျခားႏုိင္ငံေတြေတာင္မွ မရႏုိင္တဲ့ အခြင့္အေရး ႀကီးတစ္ခု၊ အခုျမန္မာျပည္မွာ ေပၚလာတယ္ ဆိုတာ အလြန္႔အလြန္ကုိ ၀မ္းသာစရာေကာင္းတဲ့ အခ်က္တစ္ခုပါ။

သာသနာအဓြန္႔႐ွည္ဖုိ႔အတြက္ လူတုိင္းဟာ အသိဥာဏ္႐ွိဖုိ႔ အင္မတန္မွ အေရးႀကီးပါတယ္။ ျမတ္စြာဘုရားေဟာထားတဲ့ တရားေတာ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မိမိတို႔ လက္လွမ္းမမီေသးလို႔႐ွိရင္ သိတဲ့ပုဂၢိဳလ္ကုိ ေမးဖုိ႔လုိတယ္။ ေလ့လာဖုိ႔၊ ေဆြးေႏြးဖုိ႔ လုိေသးတယ္။ အဲဒီလုိ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ကုိယ္ထင္ရာ စြတ္လုိက္ လုိ႔႐ွိရင္ေတာ့ မိစၧာဒိ႒ိ ျဖစ္ဖုိ႔ရာ အင္မတန္မွနီးတယ္။

အထက္ပါ ဆရာေတာ္၏ ေဟာထားခ်က္မ်ားကုိ စာေရးသူ ေထာက္ခံေရးသား လုိပါေသးသည္။ ဆရာေတာ္၏ ေဟာထားခ်က္မ်ားတြင္ အဓိက အခ်က္မ်ားမွာ။
(၁) ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကုိ မွားယြင္းဖြင့္ဆုိမႈ၊
(၂)အင္တာနက္တြင္ မိမိ၏ ၀ါဒမ်ားကုိ ဗုဒၶ၀ါဒဟု အမည္တတ္ကာ ေရသားမႈ၊
(၃) မဂ္ဉာဏ္ ဖိုလ္ဉာဏ္မ်ား ခုန္ေက်ာ္၍ျဖစ္မႈ၊
(၄) မဂ္စိတ္ျဖစ္ၿပီး ကာလၾကာမွ ဖုိလ္စိတ္ျဖစ္မႈတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။

၁။ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကုိ မွားယြင္းစြာဖြင့္ဆုိမႈ။

ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကုိ တစ္ဘ၀ထဲႏွင့္သာ ဆုိင္ေသာ ေဒသနာအျဖစ္ ယူဆၾကသည္မွာ ယခုေခတ္တြင္မွ မဟုတ္ပါ။ အေနာက္တုိင္းသားမ်ား ပါဠိဘာသာကုိ ေ႐ွးေဟာင္းစာေပတစ္ခု အျဖစ္ေလ့လာၾကကာ ဗုဒၶအေၾကာင္း၊ ဗုဒၶ၀ါဒအေၾကာင္းမ်ားကုိ မိမိတုိ႔ ထင္ရာျမင္ရာ အလ်င္စလုိ ေကာက္ခ်က္ဆြဲ ေရးသားၾကရာမွ စတင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ အယူအဆ ျဖစ္၏။ ဦးေအးေမာင္၏ `ဗုဒၶႏွင့္ ဗုဒၶ၀ါဒ´ စာအုပ္တြင္ ဤသို႔ျပဆုိထား၏။

…… `` ယခုေခတ္ အိႏၵိယပညာ႐ွင္တစ္ဦးကမူ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္သည္ လူ႕ဘ၀ခရီး၌ ႀကံဳေတြ႕ရေသာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို ေဖာ္ညြန္းသည္ ဆုိ၏။ သူ၏အလုိအားျဖင့္ အ၀ိဇၨာသည္ မ်က္ေမွာက္ဘ၀အစ၌ လူ၏မသိမႈျဖစ္၍ ၀ိညာဏသည္ ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္မဟုတ္ဘဲ ေ၀ဒနာေစတသိက္ႏွင့္ ဆုိင္ေသာ အာ႐ုံကုိသိမႈ ျဖစ္၏။ `(P.D. MEHTA; EARLY INDIAN RELIGIOUS THOUGHT) ကုိ ညႊန္းသည္။

``အခ်ဳိ႕ကမႈ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကုိ လူသတၱ၀ါ၏ မူလအစကုိ ျပေသာ တရားျဖစ္ေအာင္ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆုိလုိၾက၏။ ဥပမာ-ပညာ႐ွင္တစ္ဦးက အ၀ိဇၨာသည္ အမိ၀မ္းတြင္း၌ သေႏၶသား၏ ဘာမွ် မသိေသးေသာ ဘ၀ကုိ ျပသည္။ လူသည္ ေမြးဖြား၍ ပတ္၀န္းက်င္၏ ျပဳျပင္စီရင္မႈ (သခၤါရ) ျဖစ္ေပၚလာသည္´ ဟုျပန္ဆုိခဲ့၏။ (H,KERN: MANUAL 0F BUDDHISM) ကုိညႊန္းသည္`` (ဗုဒၶႏွင့္ ဗုဒၶ၀ါဒ၊ စာ-၁၄၅-၆)

အထက္ပါယူဆခ်က္မ်ားသည္ ဗုဒၶ၀ါဒီတို႔၏ ယူဆခ်က္မ်ားႏွင့္ မတူေၾကာင္း ၄င္းဆရာကုိတိုင္ ဆက္လက္ ျပဆုိထားသည္မွာ -
`ဤသုိ႔ အခ်ဳိေသာ အေနာက္တုိင္း ပညာ႐ွင္တုိ႔သည္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္တရား၌ လူသတၱ၀ါ၏ တစ္ဘ၀တည္း ျဖစ္စဥ္ကို ႐ႈျမင္ၾကေစကာမူ ေထရ၀ါဒႏွင့္ အျခားဗုဒၶ၀ါဒ ဂုိဏ္းအားလံုးသည္ ဘ၀သံသရာ က်င္လည္မႈကုိျပေသာ တရားအျဖစ္ျဖင့္ သိျမင္နားလည္ၾက၏။ `(၄င္း၊ စာ-၁၄၆)
ထုိသို႔ သိျမင္နားလည္ၾကသူမ်ားတြင္ ဗုဒၵႏွင့္ ဗုဒၶ၀ါဒအေၾကာင္း ေရးသားထားေသာ က်မ္းဆရာပါ ပါသေလာ ဟူျငားအံ့၊ သူ၏ မွတ္ခ်က္ကုိ ဆက္ၾကည့္ပါ။

`သုိိ႔ရာတြင္ အကယ္၍ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္သည္ လူသတၱ၀ါတုိ႔ ဘ၀သံသရာ က်င္လည္ပုံကုိ ႐ွင္းျပေသာ တရားျဖစ္ပါက ထုိတရားႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ စဥ္စားဖြယ္မ်ား႐ွိ၏။ ဥပမာ-အဘယ္ေၾကာင့္ အလယ္ ဘ၀ထဲသုိ႔ ဘ၀၊ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏတုို႔ကုိ မထည္သြင္းပါသနည္း။ အ၀ိဇၨာႏွင့္ သခၤါရကုိ အဘယ္ေၾကာင့္ ေ႐ွးဘ၀၌သာ ေဖာ္ျပ၍ အလယ္ဘ၀တြင္ မျပဆုိပါသနည္း။ နာမ႐ူပ၊ သဠာယသန စသည္ တုိ႔ကုိ အဘယ္ေၾကာင့္ အလယ္ဘ၀၌သာ ျပထားပါသနည္း။ တဏွာ၊ ဥပါဒါန္ႏွင့္ ဆင္းရဲ ဒုကၡသည္ အၿမဲ ဒြန္တြဲေနေသာ တရားမ်ားျဖစ္လ်က္ အဘယ္ေၾကာင့္ ဥပါဒါန္၏ေနာက္၌ ဒုကၡသည္ ကပ္၍ လုိက္မလာဘဲ ဘ၀ႏွင့္ ဇာတိကုိ ျပထားပါသနည္း-စသည္ျဖင့္ စဥ္စားဖြယ္ရာမ်ား႐ွိ၏။

`ဤသို႔ ဗုဒၶ၀ါဒီတုိ႔ သိ႐ွိနားလယ္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္သည္ ေ႐ွ႕ေနာက္မညီ ညႊတ္ေသာ အခ်က္မ်ား ပါ႐ွိေသာေၾကာင့္ အခ်ဳိ႕ေသာ အေနာက္တုိင္း ပညာ႐ွင္တုိ႔က ဗုဒၶေဃာသဆရာ၏ ဖြင့္ဆုိေရးသား ခ်က္ကုိ မေက်နပ္ဘဲ အမ်ဳိးမ်ဳိး အဓိပၸါယ္ျပဆုိေနၾကျခင္း ျဖစ္၏။
`စင္စစ္ ထုိပဋိစၥသမုပၸါဒ္သည္ ဗုဒၶေဟာေသာ မူလပထမတရား ျဖစ္ပါ၏ေလာဟု သံသယ ျဖစ္ဖြယ္႐ွိ၏။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ပါဠိပိိဋကတ္စာေပ၌ အဂၤါ ၁၂-ပါးႏွင့္ မျပည့္စံုေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ေဒသနာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ကၽြႏု္ပ္တို႔ ေတြ႕ရေပသည္။´(၄င္း၊ စာ-၁၄၇-၇)

ဤသုိ႔လွ်င္ မိမိကုိယ္တုိင္လည္း က်မ္းၾကည့္ထက္ က်မ္းညွိခက္ဆုိသလုိ က်မ္းေပါင္းမ်ားစြာၾကည့္ႏုိင္ ကုိးကားႏိုင္သည္ကုိ ဂုဏ္ယူၿပီး ညွိႏႈိင္း ဆင္ျခင္ႏုိင္ေသာ ဥာဏ္စြမ္း မ႐ွိေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ က်မ္းအတက္ေက်ာ္ ဆရာေတာ္မ်ားကုိ ဆည္းကပ္နည္းယူ ေလာက္ေအာင္လည္း မယဥ္ေက်းေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ ထင္ရာစိုင္းတတ္ေသာ ဉာဥ္ကုိပင္ ဆရာစြဲကင္းျခင္း- ၀ါဒစြဲကင္းျခင္းဟု ယူဆေနေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ၄င္းပုဂၢိဳလ္မ်ဳိးကုိပင္ စာဖတ္အားနည္းသူ တစ္စုက နတ္ရူးကုိ ဗံုနဲ႔ေျမွာက္သကဲ့သို႔ ခ်ီးေျမွာက္အားေပးၾကေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ အထက္ပါ အယူအဆမ်ား ဗုဒၶ၀ါဒီတုိ႔အၾကားတြင္ ေတြ႕ျမင္ၾကရျခင္းျဖစ္၏။

၂။ အင္တာနက္တြင္ မိမိ၏၀ါဒမ်ားကို ဗုဒၶ၀ါဒဟု အမည္တပ္ကာ ေရးသားမႈ

တည္းျဖတ္သူ မ႐ွိေသာ အင္တာနက္တြင္ မိမိ၀ါဒကုိ ဗုဒၶ၀ါဒဟု ေရးခ်င္ရာေရးျခင္းမွာ အံ့ၾသစရာ မ႐ွိပါ။

၃။ မဂ္ဥာဏ္ ဖိုလ္ဥာဏ္မ်ား ခုန္ေက်ာ္၍ ျဖစ္မႈ

ဆရာေတာ္ေျပာသည့္ ဥဂၢသုတ္ကုိ လုိ႔က္႐ွာသည့္အခါ အဂုၤတၳိဳရ္ အ႒ကနိပါတ္တြင္ ပထမဥဂၢသုတ္၊ ဒုတိယဥဂၢသုတ္ဟု ႏွစ္သုတ္ေတြ႕ရ၏။ ပထမသုတ္သည္ ေ၀သာလီျပည္သား ဥဂၢသူၾကြယ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍၏။ ဒုတိယသုတ္သည္ ၀ဇၨီတုိင္း ဟတၳိရြာသား ဥဂၢသူၾကြယ္ႏွင့္ သက္ဆိုင္၏။ ႏွစ္သုတ္ စလံုး သေဘာသြား တူသျဖင့္ ပထမသုတ္ကုိသာေဖာ္ျပပါမည္။

ဘုရား႐ွင္က ဥဂၢသူၾကြယ္တြင္ အံ့ၾသဖြယ္ ႐ွစ္မ်ဳိး႐ွိေၾကာင္း ေဟာေတာ္မူေသာအခါ ရဟန္း တစ္ပါးသည္ ဥဂၢသူၾကြယ္အား ထုိအေၾကာင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ သြားေရာက္ေမးျမန္း၏။ ဥဂၢသူၾကြယ္ ေလွ်ာက္ထားေသာ အံ့ဖြယ္႐ွစ္ရပ္မွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္၏။

၁။ `အ႐ွင္ဘုရား၊ အကၽြႏု္ပ္သည္ အၾကင္အခါ၌ ျမတ္ စြာဘုရားကို ေရွးဦးစြာ အေ၀းမွလွ်င္ျမင္ရ၏။ အ႐ွင္ဘုရား၊ ျမင္သည္ႏွင့္တစ္ၿပိဳင္နက္သာလွ်င္ အကၽြန္ႏုပ္၏စိတ္သည္ ျမတ္စြာဘုရားအား ၾကည္ညိဳပါ၏။ အ႐ွင္ဘုရား၊ အကၽြႏု္ပ္အား အ့ံၾသဖြယ္ျဖစ္ေသာ မျဖစ္ဘူးၿမဲျဖစ္ေသာ ဤပထမ သေဘာသည္ ႐ွိပါ၏။

၂။ `အ႐ွင္ဘုရား၊ ထုိအကၽြႏု္ပ္သည္ ၾကည္ညိဳေသာစိတ္ ႐ွိသည္ျဖစ္၍ ျမတ္စြာဘုရားသို႔ ဆည္းကပ္ပါ၏။ ထုိအကၽြႏု္ပ္အား ျမတ္စြာဘုရားသည္ အစဥ္အတုိင္းေသာ တရားစကားကုိ ေဟာေတာ္မူ၏။ ဤသည္ကား အဘယ္နည္း၊ ဒါနႏွင့္စပ္ေသာ စကားကုိလည္းေကာင္း၊ (ပ) (ကာမဂုဏ္တို႔မွ) ထြက္ေျမာက္ျခင္း၌ အက်ဳိးကုိလည္းေကာင္းျပေတာ္မူ၏။ (ပ) `အ႐ွင္းဘုရား၊ ထုိတပည့္ေတာ္သည္ တရားကုိ ျမင္ၿပီးသည္၊ တရားသို႔ေရာက္ၿပီးသည္၊ တရားကုိ သိၿပီးသည္ျဖစ္၍ တရားသုိ႔ သက္၀င္ၿပီးသည္ ယုံမွားျခင္းကုိ ကူးေျမာက္ၿပီးသည္၊ သုိ႔ေလာသုိ႔ေလာ ေတြးေတာျခင္း ကင္းၿပီးသည္ျဖစ္၍ ျမတ္စြာဘုရားသာသနာေသာ္၌ ရဲရင့္ျခင္းသုိ႔ ေရာက္ၿပီးသည္၊ ဘုရားမွတစ္ပါး ကုိးစားထုိက္သူ မ႐ွိသည္ျဖစ္၍ ထုိေနရာ၌ပင္လွ်င္ ျမတ္စြာဘုရားကုိလည္းေကာင္း၊ တရားေတာ္ကုိ လည္းေကာင္း၊ သံဃာေတာ္ကုိလည္းေကာင္း၊ ကုိးကြယ္ရာဟူ၍ ဆည္ကပ္ပါၿပီ၊ ျဗဟၼစရိယ သိကၡာပုဒ္လွ်င္ ငါးခုေျမာက္႐ွိေသာ သိကၡာပုဒ္တုိ႔ကုိ ေဆာက္တည္ပါၿပီ၊ အ႐ွင္ဘုရား၊ အကၽြႏု္ပ္အား အံ့ဖြယ္ျဖစ္ေသာ မျဖစ္ဖူးၿမဲျဖစ္ေသာ ဤဒုတိယ သေဘာသည္ ႐ွိပါ၏။

၃။`အ႐ွင္ဘုရား၊ ထုိအကၽြႏု္ပ္အား ကုမာရီ႐ြယ္ (ႏုနယ္ပ်ဳိမ်စ္ကုန္ေသာ) မယားေလးေယာက္ တုိ႔သည္ ႐ွိပါကုန္၏။ အ႐ွင္ဘုရား၊ ထုိအခါ အကၽြႏု္ပ္သည္ ထုိမယားတုိ႔ထံသုိ႔ ခ်ဥ္းကပ္၍ ထုိမယား တုိ႔ကုိ `ႏွမတုိ႔၊ ငါသည္ကား ျဗဟၼစရိယ သိကၡာပုဒ္လွ်င္ ငါးခုေျမာက္႐ွိေသာ သိကၡာပုဒ္တုိ႔ကုိ ေကာင္းစြာ ေဆာက္တည္အပ္ကုန္၏၊ အလုိ႐ွိေသာ ႏွစ္မသည္ ဤအိမ္၌ပင္လွ်င္ စည္းစိမ္ဥစၥာတုိ႔ကုိ သုံးေဆာင္ ခံစားေလာ့၊ ေယာက္်ားတစ္ပါးကုိ အလုိ႐ွိသည္ျဖစ္မႈ အဘယ္ေယာက္်ားအား သင္တုိ႔ကုိ ေပးရအ့ံနည္း´ ဟု ဤ စကားကုိဆုိ၏။

`အ႐ွင္ဘုရား၊ ဤသုိ႔ဆုိေသာ္ မယားႀကီးသည္ အကြ်ႏ္ုပ္ကုိ `အ႐ွင္၊ ဤမည္ေသာ ေယာက်္ားအား အကၽြႏု္ပ္ကုိ ေပးပါေလာ့´ဟု ဆုိဟု၏။ အ႐ွင္ဘုရား၊ ထုိအခါ အကၽြႏ္ုပ္သည္ ထုိေယာက်္ားကုိ ေခၚေစၿပီး၍ လက္၀ဲလက္ျဖင့္ မယားကုိ ကိုင္၍ လက္်ာလက္ျဖင့္ ေရခရားကုိ ကုိင္ၿပီးလွ်င္ ထုိေယာက်္ားအား စြန္႔ပါ၏။ `အ႐ွင္ဘုရား၊ အကၽြႏုပ္သည္ ကုမာရီ႐ြယ္ (ႏုနယ္ပ်ဳိမ်စ္ေသာ) မယားကုိစြန္႔သည္႐ွိေသာ္ စိတ္ေဖာက္ျပန္ျခင္းကုိ မသိပါ။ အ႐ွင္ဘုရား၊ အကၽြႏ္ုပ္အား အ့ံဖြယ္  ျဖစ္ေသာ မျဖစ္ဖူးၿမဲျဖစ္ေသာ ဤတတိယ သေဘာသည္ ႐ွိပါ၏။

၄။ `အ႐ွင္ဘုရား၊ အကၽြႏ္ုပ္၏ အမ်ဳိးအိမ္၌ ႐ွိကုန္ေသာ စည္းစိမ္ဥစၥာတုိ႔ကုိလည္း ေကာင္းေသာ သေဘာ႐ွိကုန္ေသာ သီလ၀ႏၲပုဂၢိဳလ္တုိ႔ႏွင့္ မခြဲျခားအပ္ကုန္။ အ႐ွင္ဘုရား၊ အကၽြႏ္ုပ္အား အံ့ဖြယ္ျဖစ္ေသာ မျဖစ္ဖူးၿမဲျဖစ္ေသာ ဤစတုတၳ သေဘာသည္ ႐ွိပါ၏။

၅။ `အ႐ွင္ဘုရား၊ အကၽြႏု္ပ္သည္ ရဟန္းတုိ႔ကို ဆည္းကပ္ခဲ့မူ ႐ုိေသစြာသာလွ်င္ ဆည္းကပ္ပါ၏၊ မ႐ုိမေသ မဆည္းကပ္ပါ။ အ႐ွင္ဘုရား၊ အကၽြႏု္ပ္အား အံ့ဖြယ္ျဖစ္ေသာ မျဖစ္ဖူးၿမဲျဖစ္ေသာ ဤပဥၥမ သေဘာသည္ ႐ွိပါ၏။

၆။ `အ႐ွင္ဘုရား၊ ထုိအ႐ွင္သည္ အကၽြႏု္ပ္အား တရားေဟာခဲ့ပါမူ ႐ုိေသစြာသာလွ်င္ တရားနာ၏၊ မ႐ုိမေသ မနာပါ။ အကၽြႏု္ပ္အား ထုိအ႐ွင္သည္ တရားမေဟာခဲ့ပါမူ အကၽြႏု္ပ္သည္ ထုိအ႐ွင္အား တရာေဟာပါ၏။ အ႐ွင္ဘုရား၊ အကၽြႏ္ုပ္အား အံ့ဖြယ္ျဖစ္ေသာ မျဖစ္ဖူးၿမဲျဖစ္ေသာ ဤဆ႒ သေဘာသည္ ႐ွိပါ၏။

၇။ အ႐ွင္ဘုရား၊ အကၽြႏ္ုပ္အား နတ္တုိ႔ခ်ဥ္းကပ္၍ `သူၾကြယ္၊ ျမတ္စြားဘုရားသည္ တရားကုိ ေကာင္းစြာ ေဟာေတာ္မႈ၏´ ဟု ေျပာၾကားကုန္၏။ အ႐ွင္ဘုရား။ ဤသုိ႔ ေျပာၾကားသည္႐ွိေသာ္ `သင္နတ္တုိိ႔က ဤသုိ႔ ေျပာကုန္သည္ျဖစ္ေစ၊ မေျပာကုန္သည္ျဖစ္ေစ၊ စင္စစ္ေသာ္ကား ျမတ္စြာ ဘုရားသည္ တရားကုိ ေကာင္းစြာ ေဟာေတာ္မႈ၏ ´ဟု ထုိနတ္တုိ႔ကုိ အကၽြႏု္ပ္ ဤသုိ႔ ေျပာဆုိပါ၏။ ဤသို႔ ဆုိျခင္းသည္ အံ့ဖြယ္ မဟုတ္ပါ။ `အ႐ွင္ဘုရား၊ ငါ႔ထံသုိ႔ နတ္တုိ႔ခ်ဥ္းကပ္ကုန္၏၊ ငါသည္လည္း နတ္တုိ႔ႏွင့္ အတူတကြ စကားေျပာဆုိရ၏ဟု နတ္တုိ႔ ခ်ဥ္းကပ္လာျခင္း၊ နတ္တုိ႔ႏွင့္ အတူတကြ စကားေျပာရျခင္း ဟူေသာအေၾကာင္းေၾကာင့္ စိတ္၏ တက္ၾကြမႈကုိ မသိစဘူးပါ။ အ႐ွင္ဘုရား၊ အကၽြႏ္ုပ္အား အံ့ဖြယ္ျဖစ္ေသာ မျဖစ္ဖူးၿမဲျဖစ္ေသာ ဤသတၱမ သေဘာသည္ ႐ွိပါ၏။

၈။`အ႐ွင္ဘုရား၊ အကၽြႏ္ုပ္သည္ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာေတာ္မႈအပ္ေသာ ေအာက္ပိုင္း သံေယာဇဥ္ ငါးမ်ဳိးတို႔တြင္ မိမိ၌ မပယ္အပ္ေသးေသာ တစ္စံုတစ္ခုေသာ သံေယာဇဥ္ကုိမွ် မေတြ႔ျမင္ပါ။ အ႐ွင္ဘုရား၊ အကၽြႏ္ုပ္အား အံ့ဖြယ္ျဖစ္ေသာ မျဖစ္ဖူးၿမဲျဖစ္ေသာ ဤအ႒မ သေဘာသည္ ႐ွိပါ၏။ အရွင္ဘုရား၊ အံ့ဖြယ္ျဖစ္ေသာ မျဖစ္ဖူးၿမဲျဖစ္ေသာ ဤသေဘာရွစ္မ်ိဳးတို႔ ႐ွိပါကုန္၏။´´

အထက္ပါသုတ္သည္ ေသာတာပန္ သကဒါဂါမ္ မျဖစ္ဘဲ အနာဂါမ္ တန္းျဖစ္ႏုိင္သည္ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ လုံး၀ မသက္ေရာက္ပါ။ အလားတူ အယူအဆမ်ဳိးကုိ ဗုဒၶႏွင့္ ဗုဒၶ၀ါဒ က်မ္းတြင္လည္း ေတြ႕ရ၏။ `ရေသ့တစ္ေထာင္သည္ အာဒိတၱပရိယာယ- သုတ္ကုိ ၾကားနာၿပီးလွ်င္ အားလုံးရဟႏၱာ ျဖစ္ၾကသည္ဆုိ၏။ ထုိအခါ ပထမ မဂ္သုံးပါး ႐ွိေသးဟန္မတူေခ်။ ေနာက္ကာလ၌ကား လူသတၱ၀ါတုိ႔ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး ၀ီရိယကြာျခားမႈကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ အရိယာပုဂၢိဳလ္ အမ်ဳိးအစားခြဲျခားမႈ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့တန္ရာ၏။ (ဗုဒၶႏွင့္ဗုဒၶ၀ါဒ၊ စာ-၂၇၈)

၄။ မဂ္စိတ္ျဖစ္ၿပီးကာလၾကာမွ ဖုိလ္စိတ္ျဖစ္မႈ

ဆရာေတာ္ညြန္းေသာ ၾသကၠႏၲသံယုတ္တြင္ ေအာက္ပါအတုိင္း ေတြ႕ရ၏။
`ရဟန္းတုိ႔၊ မ်က္စိသည္ မၿမဲ၊ ေဖာက္ျပန္တတ္၏၊ တစ္မ်ဴိးတစ္ဖံု ေဖာက္ျပန္တတ္၏၊။ (ပ) ကုိယ္သည္ မၿမဲ၊ ေဖာက္ျပန္တက္၏၊ တစ္မ်ဳိးတစ္ဖံု ေဖာက္ျပန္တက္၏။ `ရဟန္းတုိ႔၊ ဤတရားတုိ႔ုကုိ ဤသုိ႔ ယုံၾကည္ သက္၀င္သူကုိ သဒၶါသုိ႔ အစဥ္ေလွ်ာက္၍ မေဖာက္ျပန္သည္၏ အျဖစ္ျဖင့္ ၿမဲျခင္းသုိ႔ သက္၀င္သူ၊ သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔ ျဖစ္ရာဘုံသုိ႔္ သက္၀င္သူ၊ ပုထုဇဥ္တုိ႔ ျဖစ္ရာဘုံကုိ လြန္ေျမာက္သူ၊ ငရဲ တိရစၧာန္မ်ဳိး ၿပိတၱာဘုံတုိ႔၌ ျဖစ္ရမည္ကံကုိ ျပဳျခင္းငွာ မထုိက္သူ၊ ေသာတာပတၱိဖုိလ္ကုိ မ်က္ေမွာက္မျပဳရဘဲ ေသျခင္းငွာလည္း မထုိက္သူဟု ဆုိအပ္၏။

ယင္းသုတ္အ႒ကထာတြင္ `အဘေဗၺာ စ တာ၀ ကာလံ ကာတုႏၲိ ဣမိနာ ဥပၸေႏၷ မဂၢ ဖလႆ အနႏၲရာယတံ ဒီေပတိ´ `ေသာတာပတၱိဖုိလ္ကုိ မ်က္ေမာက္မျပဳဘဲ ေသျခင္းငွာမထုိက္ ဟူေသာ စကားရပ္ျဖင့္ မဂ္စိတ္ျဖစ္ၿပီးသည္႐ွိေသာ္ ဖုိလ္စိတ္၏ အႏၱရာယ္ မ႐ွိသည္၏ အျဖစ္ကုိ ျပ၏´ ဟု ဖြင့္ထား၏။ မွန္၏။ `စတၱာေရာ ပန မဂၢဳပၸါဒါ ဧကစိတၱကၡဏိကာ´ ဟူသည္အတုိင္း မဂ္စိတ္တုိ႔ မည္သည္ စိတၱကၡဏတစ္ခ်က္သာ ၾကာ၏။ ၄င္းေနာက္ ဖုိလ္စိတ္ တန္းျဖစ္၏။ မ်က္စိတစ္မွိတ္ လွ်ပ္တစ္ျပက္ အတြင္းတြင္ပင္ စိတၱကၡဏေပါင္း ကုေဋတစ္သိန္းမက ျဖစ္ပ်က္ႏုိင္သည္ဟုဆုိရာ မဂ္စိတ္ျဖစ္ၿပီးေနာက္ ဖုိလ္စိတ္မျဖစ္ခင္ အခ်ိန္ကေလးတြင္ ထုိပုဂၢိဳလ္ကုိ မည္သူေသေအာင္ သတ္ႏုိင္အံ့နည္း။

အ႐ွင္ေကာ၀ိဒ (ေယာ)