အနာဂါရိကဓမၼပါလ- ဗုဒၶဂယာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရမူ

အနာဂါရိကဓမၼပါလ- ဗုဒၶဂယာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရမူ 

သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ ဗုဒၶဂယာဘုရားဖူး ခရီးစဥ္ မ်ားစနစ္တက် စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေပးၿပီး ဘုရားရွင္၏ သံေ၀ဇနိယေလးဌာနသို႔ ဘုရားဖူးမ်ား ေစလႊတ္ေပးေနပါသည္။

ထုိသံေ၀ဇနိယေလးဌာနတြင္ တစ္ပါးအပါအ၀င္ျဖစ္ေသာ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မႈရာ ေနရာဌာန (၀ါ) ေဗာဓိပင္ႏွင့္ ေရႊပလႅင္ေအာင္ရာဌာနျဖစ္ေသာ ဗုဒၶဂယာသည္ အထူးထင္ရွားၿပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ တို႔ အထူးအားထား ဖူးေျမာ္ပူေဇာ္ရာဌာနတစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။

ထုိဗုဒၶဂယာႏွင့္ပတ္သက္၍ မူလက ထိုေစတီကို အာေသာကမင္းျမတ္က တည္ထားခဲ့ သည္ကို သိရွိမႈမ်ားၾကေသာ္လည္း ေနာက္ပုိင္း ဂယာၿမိဳ႕ကို မြတ္စလင္တို႔ သိမ္းပုိက္ၿပီးေနာက္ ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္တို႔ စြန္႔လႊတ္သြားခဲ့ရၿပီး ထိုေနရာေတာအထိျဖစ္သြားပုံ၊ ထို႔ေနာက္ ဟိႏၵဴ ကုလားဘုန္း ႀကီးတစ္ပါးက ထိုေနရာကို ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းၿပီး မဟန္႔ဘုန္းႀကီး အဆက္ဆက္က ဆက္ခံၿပီး မဟန္႔တို႔၏ ဘုရားအျဖစ္ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ပုံ၊ ထို႔ေနာက္ သီဟုိဠ္ကၽြန္းမွ အနာဂါရိက ဓမၼပါလ က အိႏၵိယသို႔ ေရာက္ရွိလာၿပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ လက္ထဲေရာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ပုံတို႔ကား ေနာင္လူျဖစ္ေသာ ယေန႔ ဘုရားဖူးတို႔သိႏုိင္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။

ထိုဗုဒၶဂယာဘုရားႀကီးကို ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔ လက္ထဲျပန္အပ္မႈကို ၁၉၅၁-ခု၊ ေမလ (၂၈) ရက္ (ဗုဒၶပုဏၰမာအခါေတာ္ေန႔) တြင္ အိႏၵိယအစိုးရက ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားလက္သို႔ ျပန္လည္ေပး အပ္ခဲ့ပါသည္။ ထိုေပးအပ္မႈသည္လည္း လြန္ခဲ့ေသာ (၃၁) ႏွစ္၊ အိႏၵိယႏုိင္ငံလြတ္လပ္ေရးမရမီက အိႏၵိယ ေနရွင္ နယ္ကြန္ကရက္ပါတီသည္ ဂယာၿမိဳ႕၌ ညီလာခံက်င္းပစဥ္က ကတိထားခဲ့ေသာ ကတိအတုိင္းျပန္လည္းေပးအပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ထိုေပးအပ္ပြဲတြင္ ထိုစဥ္က အိႏၵိယႏုိင္ငံ သမၼတႀကီးျဖစ္ေသာ ေဒါက္တာ ရာဂ်ိႁႏၵာပရာဘဒ္ က ဗုဒၶဂယာ ေစတီေတာ္၏ ရာဇ၀င္ေၾကာင္းတစ္ခုလံုးႏွင့္ တစ္ကမၻာလံုးရွိ ဗုဒၶဘာသာမ်ားအေပၚ တြင္ ထားခဲ့ရွိေသာ ကတိကို လံုး၀ျပည့္စုံေစရန္ အႏွစ္(၃၀) ေက်ာ္က အိႏၵိယေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား အားထုတ္လာခဲ့ေသာ ရာဇ၀င္ေၾကာင္းကိုစိစပ္ၿပီး သ၀ဏ္လႊာတစ္ေစာင္ေပးပို႔ခဲ့ပါသည္။

ထိုသ၀ဏ္လႊာသည္ ဗုဒၶဂယာျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲမႈကိုအႏွစ္ခ်ဳပ္ေျပာျပထားေသာ သ၀ဏ္ လႊာျဖစ္၍ မွတ္သားဖြယ္၊ သိမွတ္ဖြယ္ရာေရာင္း၍ မူရင္းအတိုင္း ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။

၁၉၅၃-ခု၊ ေမလ (၂၉) ရက္၊ ဤေန႔သည္ လြန္ခဲ့ေသာ အႏွစ္ (၆၀) ေလာက္ ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ ႀကိဳးစားမႈ ေအာင္ျမင္ျခင္းကိုျပေသာေန႔ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကၽြႏု္ပ္တို႔အတြက္ ၀မ္းေျမာက္နုိင္ရန္ ဖန္ တီးေပးေသာေန႔ ျဖစ္ပါသည္။

ေဂါတမဘုရားရွင္သည္ ဤထူးျဖတ္ေသာေနရာ၌ ဘုရားရွင္ျဖစ္ေတာ္ မူေၾကာင္းကို တစ္ ကမၻာလံုးက အသိအမွတ္ျပဳ ၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူေသာ ထို႔ေန႔မွအစျပဳ၍ ဗုဒၶဂယာ သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအတြက္သာလွ်င္မဟုတ္ဘဲ လူအားတို႔၏ ဘုရားဖူးရာဌာနတစ္ခုျဖစ္ပါ သည္။

ဘုရားရွင္၏ ရာဇ၀င္ႏွင့္နီးကပ္စြာ ဆက္သြယ္ေသာ ဌာနႀကီး(၄) ဌာန ရွိပါသည္။ အစီအ စဥ္အတုိင္းေဖာ္ျပရလ်င္ . . . . . . . . . . .
၁။ ဘုရားရွင္ ဖြားျမင္ေတာ္မူရာ လုမၺိနိဥယ်ာဥ္သည္ ပထမျဖစ္ပါသည္။
၂။ ထို႔ေနာက္ ရွင္ေတာ္ဘုရား သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ရရာ ဗုဒၶဂယာသည္ ဒုတိယျဖစ္ပါသည္။
၃။ ဘုရားရွင္(ဘသာသစ္ျဖစ္ေသာ) ဓမၼစၾကာကို ဣသိပတန ေခၚ မိဂဒါ၀ုန္ေတာ္သည္
တတိယ ေျမာက္ျဖစ္ပါသည္။
၄။ ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူရာ ကုသိနာရုံသည္ စတုတၳေျမာက္ ဌာန ျဖစ္ပါသည္။

ဤေလးဌာနတုိ႔တြင္ ဗုဒၶဂယာကို အျမတ္ဆံုးေနရာဟု ယူဆပါသည္။ ထိုေၾကာင့္ ဘုရင္ အာေသာကသည္ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း (၂၂၀၀) ေလာက္က ထိုေနရာဌာန၌ ယခုလက္ရွိ ေစတီ ေတာ္ႀကီးကို တည္ေဆာက္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။

ထို႔ေနာက္ အႏွစ္ (၅၀၀) ေလာက္အၾကာမွာ ၄င္းေစတီေတာ္ႀကီးကို တစ္ဖန္တည္ေဆာက္ ခဲ့ပါသည္။ ဗုဒၶဂယာ၌ ယေန႔ကၽြႏု္ပ္တို႔ ဖူးျမင္ရေသာ ေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီးကို ႏွစ္ေပါင္း(၁၇၀၀) ေလာက္က တည္ေဆာက္ခဲ့သည္ဟု ရာဇ၀င္ဆရာမ်ားႏွင့္ ပညာရွိမ်ားက ထင္ျမင္ယူဆၾကပါသည္ ဤကဲ့သို႔ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ကို ယခုေစတီေတာ္ႀကီး၏ အသြင္သဏၭာန္က ေထာက္ခံထားပါသည္။

ထိုစဥ္အခါမွစ၍ တုိင္းတစ္ပါးမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္ ဤမဟာ ေဗာဓိေစတီေတာ္ႀကီးသို႔ ဘုရားဖူးမ်ားလာေရာက္လ်က္ရွိေနခဲ့ၾကပါသည္။ ၄င္း ဘုရားဖူးမ်ားသည္ တုိင္းျပည္ ဆူပူလႈပ္ရွား ေသာအခါ တစ္ခါျဖစ္သည့္ (ဂယာၿမိဳ႕) ကို မြတ္စလင္ဘာသာ၀င္မ်ား သိမ္းယူသည့္ကာလတုိင္း ေအာင္ ဗုဒၶဂယာ မွာပင္ ဆက္လက္၍ေနထုိင္ခဲ့ၾကပါသည္။ ထိုအခါ သမယတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မ်ားသည္ ေစတီေတာ္ႀကီးကို စြန္႔လႊတ္၍ ထြက္ခြာခဲ့ရပါသည္။ ကၽြႏု္ပ္တို႔ သိရမွ်မွာ စြန္႔ပစ္ထားခံရ ေသာ ေစတီေတာ္ႀကီးမွာ အႏွစ္(၃၀၀) (၄၀၀) ေလာက္ခ်ဳံပုတ္မ်ား၊ ေတာရုိင္းသစ္ပင္မ်ားျဖင့္သာ ဖံုးလႊမ္းေနခဲ့ပါသည္။

လြန္ခဲ့ေသာ အႏွစ္ (၄၀၀) ေလာက္က ဟိႏၵဴကုလားဘုန္းႀကီးတစ္ပါးသည္ ထိုေနရာကို ရွင္းလင္းခုတ္ထြင္းၿပီးေနာက္ စတင္ေနထုိင္ကာ ဗုဒၶဂယာ မသ္(Buddha Gaya Math) ကို စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။ ထုိအခ်ိန္အေတာအတြင္းမွာ မသ္ကို တည္ေထာင္သူမ်ားသည္ ေစတီႀကီး ပတ္၀န္းက်င္ရွိ ပစၥည္းအေျမာက္အျမားကို ရွိခဲ့ၾကၿပီးေစတီႀကီးကိုပါ သိမ္းယူခဲ့ၾကပါသည္။

ေဒလီၿမိဳ႕၊ မိုဟာမက္ရွာဟက္ဘုရင္သည္ အႀကီးအမွဴးျဖစ္ေသာ မဟန္႔ (Math) ကို ရြာႏွစ္ ရြာ လွဴဒါန္းခဲ့ပါသည္။ ထိုလွဴဒါန္းထားေသာပစၥည္းအကူ အေထာက္အပံ့မ်ားျဖင့္ ေနာက္ဆက္ခံ မည့္ နာယကျဖစ္ေသာ မဟန္႔ဘုန္းႀကီးမ်ားသည္လည္း ဘုရားဖူးမ်ားကို ကူညီေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါ သည္။

ထိုစဥ္အခါက ျမန္မာျပည္ႏွင့္ သီဟုိဠ္ ဘုရင္မ်ားတုိ႔သည္ မိမိတို႔၏ စရိတ္ျဖင့္ ေစတီေတာ္ ႀကီးကို ခဏခဏျပင္ဆင္ခဲ့ၾကပါသည္။ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္မ်ားက ဘုရားရွင္ကို ဗိႆႏုိးနတ္၀င္စား ေသာ ဘုရားအေနျဖင့္ မွတ္ယူၾကပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ဗုဒၶဘာသာမ်ားသည္ ဗုဒၶဂယာကို အေရးတ ႀကီးထားကာ ၾကည္ညိဳေလးစားယူဆသလို ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္မ်ားမယူဆေၾကာင္း ၀န္ခံရေပမည္။ သို႔ရာတြင္ ထိုအေတာအတြင္းမွာ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္မ်ားက ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၏ ထိုေနရာတြင္ တရားအားထုတ္မႈႏွင့္ အျခားေသာ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို မည္သည့္အခါမွ ေႏွာင့္ယွက္ျခင္းမရွိခဲ့ပါ ေၾကာင္း။

အနာဂါရိက ဓမၼပါလသည္ သီဟုိဠ္ကၽြန္းမွ အိႏၵိယျပည္သို႔ ေရာက္လာေသာအခါ ဗုဒၶဂယာ ေစတီေတာ္ႀကီးကို စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ပုံသည္ ေကာင္းသင့္သေလာက္ မေကာင္းေသးေၾကာင္း၊ မဟန္႔ ဘုန္းႀကီးသည္လည္းေကာင္း သည္ထက္ေကာင္းေအာင္ မစီမံ မအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုိင္ေၾကာင္းကို သိရွိေလ သည္၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဓမၼပါလသည္ မဟာေဗာဓိအသင္းတုိက္ကို တည္ေထာင္ၿပီးလွ်င္ ေစတီေတာ္ႀကီး ၏ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို အသင္း၏ လက္သို႔လႊဲေျပာင္းအပ္ႏွံသင့္သည္ဟုေတာင္းဆုေလသည္။

ဤထင္ျမင္ခ်က္ကို ရရွိေစရန္ ဗုဒၶဘာသာမ်ားႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္မ်ား၏ စိတ္ကိုလႈပ္ရွား ေစရန္ႏွင့္ အမ်ား၏ ထင္ျမင္ခ်က္မ်ားကို ရရွိေစရန္ ဓမၼပါလကို ေထာက္ခံသူမ်ားထဲတြင္ အရွတုိက္ အလင္းေရာင္ (Light of Asia) ေခၚ စာအုပ္ကို ေရးသားစီစဥ္သူ ဆာ.အကဒ္ ၀င္အာႏုိး (Sir Edwin Arnold) လည္း ပါ၀င္ပါသည္။ ၄င္းသည္ (Sir Edwin Arnold) ဗုဒၶဂယာ ေစတီေတာ္ႀကီး စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို အေကာင္းဆံုးသည္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ႏုိင္ေသာ သူမ်ား၏လက္ထဲမွာ ရွိထိုက္သည္ဟု ဘိလပ္အစိုးရႏွင့္ အိႏၵိယအစိုးရသို႔ ေမတၱာရပ္ခံရုံတြင္မက ျပည္သူျပည္မ်ားကိုလည္း ေမတၱာရပ္ခံ ခဲ့ပါသည္။ ထုိအေရးသည္ အနာဂါရိကဓမၼပါလႏွင့္ မဟန္႔ဘုန္းႀကီးမ်ား တရားျဖစ္ရသည့္ အေျခ အ ေနသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ေလသည္။ ထိုတရားျဖစ္ရာ၌ မဟန္႔ဘုုန္းႀကီးက အႏုိင္ရေလသည္။ သို႔ရာတြင္ ဓမၼပါလသည္ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈကို လက္မေလွ်ာ့ခဲ့ေခ်။

၁၉၂၂- ခုႏွစ္တြင္ ဂယာၿမိဳ႕၌ ကြန္ကရက္ အစည္းအေ၀းက်င္းပသည့္ အခါတြင္ ဗုဒၶဂယာ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ျပႆနာတို႔ကို ကြန္ကရက္အဖြဲ႕ႀကီးတင္ျပရန္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေခါင္းေဆာင္ သည့္ ျမန္မာျပည္မွ ဗုဒၶဘာသာေပါင္း (၁၀၀) မွ် ထုိအစည္းအေ၀းသို႔ တက္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ ကြန္ ကရက္ေကာ္မတီအဖြဲ႔က ထိုအေရးကို စံုစမ္း၍ အစီရင္ခံရန္ ကၽြႏု္ပ္ကိုလႊဲအပ္ခဲ့ပါသည္။ ထိုစဥ္အခါ ကအေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ တစ္စုံတစ္ရာ ထူးထူးျခားျခားမရွိခဲ့ပါ။

အျခားဗုဒၶဘာသာမ်ား၏ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕သည္ ကာကင္နာဒါ (Kakinader) ၿမိဳ႕ ကြန္ကရက္အစည္းအေ၀းခ်ိန္တြင္ ေရာက္လာၾကၿပီးလွ်င္ မဟတၱမဂႏၶီ ဥကၠ႒ အျဖစ္ျဖင့္ေဆာင္ရြက္ေသာ ဘယ္လဂြန္(Belgaum) ကြန္ကရတ္အစည္းအေ၀းသို႔လည္း တက္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ ဂႏၶီႀကီး၏ ၫြန္ၾကားခ်က္အရ ဗုဒၶဂယာ ေစတီေတာ္ႀကီး၏ အေရးကို တစ္ဖန္ျပန္၍ အေရးယူေဆာင္ရြက္ခဲ့ရပါသည္။ ထိုအေရးကို စုံစမ္း ေမးျမန္းၿပီးေနာက္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္သည္ တရားသည္ဟုအတည္ျပဳခဲ့ပါသည္။

သို႔ရာတြင္ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္မ်ားသည္ ဗုဒၶဘုရားရွင္ကို (၉) ႀကိမ္ေျမာက္ ဗိႆႏုိင္းနတ္၀င္စားသည္ ဟု အယူရွိၾကၿပီးလွ်င္ ေစတီေတာ္ႀကီး၏ ပရ၀ုဏ္အတြင္းမွာပင္ ဘာသာေရး အခမ္းအနားမ်ားျပဳ လုပ္က်င္းပသည္ကို ေထာက္ထား၍ ဗုဒၶဂယာစီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို အရာရွိမ်ားသာမက ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မ်ားႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပါ၀င္ေသာ ေကာ္မတီအဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔သို႔လႊဲအပ္သင့္သည္ဟု ထင္ ျမင္ယူဆခဲ့ပါသည္။

ဤအႀကံကို သေဘာတူညီေရး မဟန္႔ဘုန္းႀကီးကို ႀကိဳးစား၍တုိက္တြန္းခဲ့ပါသည္။ သို႔ ရာတြင္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေခ်။ အေၾကာင္းမူကား ကြန္ကရက္အဖြဲ႔ကဲ့သို႔ေသာ (အစုိးရအဖြဲ႔မဟုတ္ေသာ) အ စည္းအရုံးတစ္ခုသည္ အလိုရွိေသာရည္ရြယ္ခ်က္ကို ၿပီးေျမာက္ေပါက္ေရာက္ေစရန္ အစိုးရကိုယ္စား ဥပေဒ ျပဳလုပ္ျခင္းကို ေထာက္ခံ၍ မျဖစ္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို႔ျဖစ္ရကား ဤအေရးကိစၥကို တစ္ဖန္ ရပ္ဆုိင္းထားခဲ့ရပါသည္။

ဟိႏၵဴမဟာဆဗၺ အဖြဲ႔ႀကီးကလည္း ေစတီေတာ္ႀကီး၏ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို တြဲဖက္ေကာ္မတီတစ္ခုသို႔ လႊဲအပ္ရန္ ကြန္ကရတ္အဖြဲ႔၏ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ (အဆို) ကို ေထာက္ခံခဲ့ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ထိုစဥ္အခါက ကြန္ကရက္အဖြဲ႔မွာ ခြင့္ျပဳႏုိင္ေသာ အမိန္႔အာဏာမရွိေသာေၾကာင့္ ဤအေရးကိုကိစၥကို တစ္စုံတစ္ရာ မ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဘဲျဖစ္ရပါသည္။

၁၉၃၇-ခုႏွစ္တြင္ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပထမဦးစြာ အာဏာရရွိလာ ေသာအခါ ကြန္ကရတ္အဖြဲ႔၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္အညီ သင့္ေလ်ာ္ေသာ ဥပေဒျပဳလုပ္၍ ေစတီေတာ္ႀကီး၏ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ေကာ္မတီအဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔သို႔ လႊဲအပ္ရန္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက ၄င္းတို႔၏ လိုလားခ်က္မ်ားကို တဖန္တင္ျပခဲ့ၾကပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ကြန္ကရတက္အစိုးရသည္ ေခတၱမွ်သာ တည္တံ့၍ ထိုအလိုရွိေသာ ဥပေဒကို မျပဳလုပ္ႏုိင္မီအျခားေသာ အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ရာထူးမွ ႏႈတ္ထြက္ခဲ့ရျပန္ပါသည္။

သို႔ျဖစ္၍ ၁၉၃၉-ခုႏွစ္တြင္ အိႏၵိယျပည္သူျပည္သားတို႔သည္ ၄င္းေနာက္ လံုး၀လြတ္လပ္ေရးရေသာအခါ ဥပေဒျပဳ လုပ္ေရးတာ၀န္ကို တဖန္ယူ၍ ေဆာင္ရြက္ရေသာေၾကာင့္ (Buddha Gaya Temple Act) ေခၚ ဗုဒၶဂယာ ေစတီေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အက္ဥပေဒကို ၁၉၄၉- ခုႏွစ္တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။ တရားရုံးေတာ္၌ တရားစြဲလ်က္ ရွိေသာေၾကာင့္ အက္ဥပေဒသစ္၏ စည္းကမ္းအရ ဗုဒၶဂယာေစတီေတာ္ႀကီး စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဤမွ် ေလာက္ၾကာေအာင္ ရည္ရြယ္ထားေသာ ေကာ္မတီအဖြဲ႔သို႔ ယခုတုိင္ မလႊဲအပ္ႏုိင္ဘဲျဖစ္ခဲ့ရပါသည္။

ရွိသမွ် အေႏွာင့္အယွက္မ်ား ရွင္းလင္း၍ သြားၿပီးေနာက္ အထက္ဆိုပါ ဥပေဒအရ မဟန္႔ဘုန္းႀကီး နာယကျဖစ္ေသာ မဟန္႔ဟာရိဟာဂိရိဘုန္းႀကီးက ေစတီေတာ္ႀကီး စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ခန္႔အပ္ၿပီးေသာ ေကာ္မတီအဖြဲ႔သို႔ လႊဲအပ္ျခင္းသည္ ၀မ္းေျမာက္ဖြယ္ရာ အခ်က္ႀကီးတစ္ရပ္ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြႏု္ပ္သည္ ထိုအ ေရးကိစၥကို အေရးႀကီးေသာ ကိစၥတစ္ခုအေနျဖင့္ မွတ္ယူကာ အားလံုးေသာ ပုဂၢဳိလ္မ်ား၏ ေကာင္းရာ ေကာင္းေၾကာင္းျဖစ္လိမ္မည့္ဟုလည္း စိတ္အားထက္သန္စြာေမွ်ာ္လင့္ပါသည္။ ယေန႔ ကၽြႏု္ပ္တို႔ ေအာင္ျမင္ ခ်က္သည္ကား အႏွစ္ေျခာက္ဆယ္ေက်ာ္ေလာက္က အနာဂါရိကဓမၼပါလ ႀကိဳးစားလာခဲ့ျခင္း၏ အက်ဳိးပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ ၿပီးစီးထေျမာက္မႈအတြက္ ကၽြႏု္ပ္သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကို ေကာင္းခ်ီၾသဘာမဂၤ လာျပဳပါသည္။ ထို႔အတူ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္မ်ားႏွင့္ မဟန္႔ဘုန္းႀကီး ဟာရိဟာဂိရိကိုပါ ေကာင္းခ်ီး ၾသာဘာ မဂၤလာျပဳပါသည္။

ရုိေသေလးျမတ္ျခင္း၊ ပူေဇာ္သကၠာရျပဳျခင္းကို အစဥ္အၿမဲ ဆြဲေဆာင္ႏုိင္သည့္ ျမင့္ျမတ္ေသာ ဤေန ရာသည္ ဘုရားဖူးရာေနရာဌာန တစ္ခုအျဖစ္ျဖစ္ ပုိမုိဆြဲေဆာင္ႏုိင္အားရွိေစရန္ႏွင့္ ထိုေနရာကိုေကာင္းသည္ ထက္ေကာင္းရန္ ၾကည့္ရႈေစာင့္ေရွာက္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုေနရာမွ အေ၀းအနီးဘုရားဖူးမ်ားအား ႀကိဳဆိုျခင္း ျပဳပါမည္။ (ႀကိဳဆိုရန္လက္ကမ္းပါမည္)

ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာသည္ တစ္စုံတစ္ရာခုိက္ရန္ျဖစ္ပြားဖို႔ အေၾကာင္းမရွိပါ။ ဤဘသာႀကီး ႏွစ္ရပ္လံုးသည္ အိႏၵိယျပည္တြင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ယွဥ္တြဲ၍ ထြန္းလင္းလာခဲ့ၿပီးလွ်င္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူတို႔အားေရွ႕ေဆာင္လမ္းျပဳျခင္းႏွင့္ သုခခ်မ္းသာကို ေပးခဲ့ေၾကာင္း၊ ရာဇ၀င္က သက္ေသ ခံၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္သည္ ယခုအခါ အနည္းႏွင့္ အမ်ားဆိုသလို အိႏၵိယျပည္မွ ကြယ္ေပ်ာက္ခဲ့ပါသည္။ ထိုဘာသာကို ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္မ်ားက အတင္းအဓမၼႏွင့္ ထုတ္ပစ္သည္ဟု မဆိုလုိပါ။

အေၾကာင္းအရင္းအစစ္မွာမူကား ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္မ်ားသည္ ဤဗုဒၶဘာသာတရား၏မ်ားစြာေသာ တရားေတာ္ အစိတ္အပုိင္းမ်ားကို လက္ခံ၍ ၄င္းတို႔၏ဘာသာတရားထဲသို႔ ပူးေပါင္းထည့္သြင္းခဲ့ၾကပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤေစတီေတာ္ႀကီး စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို မိမိတို႔ကိုယ္ပုိင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားႏွစ္ဦးစလံုး ပူးေပါင္းတြဲ ဘက္၍ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းသည္ ေလွ်ာ္တန္သင့္ျမတ္သည္သာတည္း။

မ်ားမၾကာမီက အိႏၵိယျပည္သူျပည္သားမ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ၄င္း၏တရားေတာ္မ်ားကို စိတ္၀င္ စားလာၾကပါသည္။ ဗုဒၶဘာသာကို ေလ့လာရန္အတြက္ လြယ္ကူေအာင္ စီမံေဆာင္ရြက္ ၾကရုံမက၊ ဗုဒၶဘာ သာ စာေပမ်ားသည္လည္း တိုးတက္မ်ားျပားလ်က္လာပါသည္။ အိႏၵိယျပည္ သမၼတအစိုးရသည္ ဘုရားရွင္ ၏ သာသနာ့ဒါယကာျဖစ္ေသာ အေသာကမင္းႀကီး၏ စၾကာႏွင့္ျခေသၤ့ရုပ္ကို ႏုိင္ငံေတာ္၏ တံဆိပ္ေတာ္အ ျဖစ္ျဖင့္ ဆက္ခံခဲ့ပါသည္။

ဗုဒၶဘာသာ `၀ိဟာရ´ (Vihara) ဟူေသာ ပုဒ္မွ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဗီဟာျပည္၌ နာလႏၵာတကၠသိုလ္ႀကီးသည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဗုဒၶဘာသာ စာေပမ်ားကို ေလ့လာေရး၊ စုေဆာင္းေရးႏွင့္ ျဖန္႔ ခ်ီေရး အတြက္လြယ္ကူေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ေလသည္။ နာလႏၵာသည္ တစ္ကမၻာလံုးအတြက္ ပညာ သင္ရန္ ဗဟုိရ္ဌာနႀကီးတစ္ခုျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ မ်ားစြာေသာ ဗုဒၶဘာသာ က်မ္းဂန္မ်ားကို ျပဳစုေရးသားခဲ့ေသာ ဤေနရာ၌ ပါဠိဘာသာအတြက္ သုေတသနဌာနတစ္ခုကို မၾကာမီက ဖြင့္လွစ္ခဲ့ပါသည္။

ဗုဒၶဂယာသည္ ဘုရားဖူးဗဟိုရ္ဌာနအျဖစ္ျဖင့္ တိုးတက္သည္ထက္ တိုးတက္ကာ တုိင္းတစ္ပါးမွ ေယာက်ၤား၊ မိန္းမတုိ႔သည္ ၾကည္ညိဳဖြယ္ရာ ေရာင္စုံျဖာလ်က္ရွိေသာ ဤေနရာသို႔ ဆက္လက္၍ လာ ေရာက္ဖူးေျမာ္ၾကလိမ့္မည္ဟု ကၽြႏု္ပ္ေမွ်ာ္လင့္ယုံၾကည္ပါသည္။ ဤေနရာမွာ ျဖာထြက္လ်က္ရွိေသာ ဘာသ တရားႏွင့္ အလင္းေရာင္ျခည္သည္ အေ၀းအနီးႏုိင္ငံရပ္ျခားတုိင္း တစ္ပါးမ်ားသို႔ ပ်ံႏွံ႔ကာ နာလႏၵာသည္ ေရွး အခါတုန္းက ပညာသင္ရာဗဟုိရ္ဌာနႀကီးအျဖစ္ တဖန္ျဖစ္လိမ့္ဦးမည္ဟု ကၽြႏု္ပ္ေမွ်ာ္လင့္ယုံၾကည္ပါသည္။ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္မ်ား ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားႏွင့္ ျပည္ပုိင္အစိုးရသည္ ဤဌာနႏွစ္ခု တုိးတက္ေရးအတြက္ အစြမ္း ကုန္ေဆာင္ရြက္လိမ့္မည္ဟု ကၽြႏု္ပ္ယုံၾကည္ပါေၾကာင္း။

အိႏၵိယ သမၼတႀကီး၏ သ၀ဏ္လႊာသည္ ဗုဒၶဂယာေျမႏွင့္ပတ္သက္ေသာ သမုိင္းေၾကာင္းကို တစ္ စိတ္တစ္ေဒသေဖာ္ျပထား၍ မွတ္သားဖြယ္ေကာင္းလွပါသည္။

ထိုေျမေပးအပ္ပြဲ အခမ္းအနားသို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ဗုဒၶဘာသနာအဖြဲ႔မွာ တရားဌာနအတြင္း၀န္ေဟာင္း (ႏုိင္ငံေတာ္ဗုဒၶဘာသနာအဖြဲ႔၊ ျဖန္႔ခ်ိေရးအဖြဲ႔ငယ္ ဥကၠ႒) စည္သူဦးစံၫြန္ႏွင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ ဗုဒၶဘာသာအဖြဲ႔၏ ဘ႑ာေရးအဖြဲ႔ငယ္ ေငြထိန္းလူႀကီးမင္း ခ်ပ္သင္းဦးဘတင္တို႔အား ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ေစလႊတ္ခဲ့ပါသည္။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔၏ ဗုဒၶဂယာပုိင္ဆုိင္မူ မွတ္တမ္းသည္ သမုိင္းတစ္ရပ္ အေနျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ သိအပ္လွ၍တင္ျပရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ဓမၼ၀ီရ

မွတ္ခ်က္။ ။ မိဂဒါ၀ုန္ ရာျပည့္ေအာင္ ႏွင့္ ဂုဏပူဇာမဂၢဇင္း မွ တင္ျပလုိက္ပါသည္။