“ဘယ္လုိစာ ေမာင္သင္မတုံး”

အခုေနာက္ပိုင္း ဗုဒၶဘာသာေတြထဲမွာကိုပဲ ဘယ္လိုကဘယ္လို ကာလေပၚ “အေတြးအေခ်ာ္ရွင္” (အေတြးအေခၚမဟုတ္)သစ္ေတြ ေပၚလာသလဲေတာ့ မသိဘူး၊ ေမးခြန္းဆန္းေတြနဲ႔ ခဏခဏႀကံဳရတယ္။

အရိယသစၥာကို အေလး မထားဘဲ ပရမတၳသစၥာနဲ႔သာ လမ္းဆံုးေန

      တေလာဆီကပဲ လူလတ္ပိုင္း ေခတ္ပညာတတ္ဆိုသူ တစ္ဦးက အခုလက္ရွိ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ အရိယသစၥာဆိုတဲ့ ပန္းတိုင္အထိမဆိုက္ဘူး၊ အရိယသစၥာကို အေလး မထားဘဲ ပရမတၳသစၥာနဲ႔သာ လမ္းဆံုးေနတယ္။ ေလာကႀကီးအေပၚမွာ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာအျမင္ကလည္း တစ္ေလာကလံုးကို ဒုကၡတံုး ဒုကၡခဲႀကီးလို႔သာ သတ္မွတ္႐ႈျမင္တယ္။ ေလာကရဲ႕ ေအးၿငိမ္းမႈဆိုတဲ့ တကယ့္နိဗၺာန္ကို ရည္မွန္းတဲ့ေဟာေျပာက်င့္ႀကံမႈ မျပဳၾကဘဲ ေလာကႀကီးပ်က္ဆီး ဆိတ္သုဥ္းျခင္း ကိုသာ ဦးတည္ေဟာေျပာက်င့္ႀကံ ေနၾကတယ္’’လို႔ေျပာပါတယ္။

    ေလာကႀကီးထဲမွာ ဒုကၡေတြဆို တာလည္း ရွိတာမွန္သင့္သေလာက္ မွန္ေပမယ့္ ေလာကထဲမွာ ရွိရွိသမွ်ေတြကို “ဒုကၡတံုး ဒုကၡခဲႀကီး” လို႔ ေျပာတာကေတာ့ ဟုတ္ႏိုင္ပါ့မလား”ဆိုၿပီး ေမးေလွ်ာက္ပါ တယ္။

    ေမာင္ရင္ေမးတဲ့ ေမးခြန္းက အေတာ္ရွည္လွ်ားတဲ့ မာရသြန္ေမးခြန္းႀကီးေတာ့ ဟုတ္ပါရဲ႕၊ ဒါေပမယ့္ “တာ”စထြက္ကတည္းက သြက္ခ်ာပါဒနဲ႔ တရြတ္တိုက္ဆြဲေျပးေနတဲ့ ေမးခြန္းမ်ိဳးႀကီးျဖစ္ေန တယ္။ လက္ရွိ ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာဝင္ ရဟန္းရွင္လူအားလံုးက ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ တရားဦးေဒသနာ ေတာ္ႀကီးအျဖစ္နဲ႔ေလးစားယံုၾကည္သတ္မွတ္ထားတဲ့သုတ္က “ဓမၼစၾကာ”လို႔ေခၚတဲ့ “ဓမၼစကၠပဝတၲန” သုတ္ပဲ။ ဒီသုတ္က အရိယသစၥာေလးပါးကို အဓိကထားၿပီးေဟာတဲ့ သုတ္ႀကီးပါ၊ ဒါကိုေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာဝင္တိုင္း သိလည္းသိတယ္။ ဒီသုတ္ရဲ႕ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားနဲ႔အညီလည္း ေဟာၾက၊ ေျပာၾက၊ က်င့္ၾကံၾကပါတယ္။

     အရိယသစၥာကို ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔က ဘယ္ေလာက္အထိ အေလးထားသလဲ ဆိုရင္ “စတုသစၥဝိနိမုေတၲာ ဓေမၼာနာမ နတၳိ = သစၥာေလးပါးက လြတ္တဲ့တရားရယ္လို႔ ရွိကို မရွိႏိုင္ဘူး” ဆိုၿပီးေတာ့ကို အေလးထား ေလးစားၾကတာပါ။ ဒါကို ရပ္ကြက္တိုင္းမွာ ရွိၾကတဲ့ ဝတ္အသင္းသူ အသင္းသားေလးမ်ားေတာင္ သိပါလိမ့္မယ္။ ေမာင္ရင္တို႔က်မွ ဘယ္လိုလုပ္ ႐ူးေၾကာင္ေယာင္ ခ်ာ ျဖစ္ၿပီး “အရိယသစၥာကို အေလးမထားဘူး”လို႔ သံသယျဖစ္ေနရတာလဲ။ ဒါဟာ အေတြးအေခၚ သြက္ခ်ာပါဒလိုက္ေနတာ၊ ဒီေရာဂါကို ေပ်ာက္ေအာင္မကုႏိုင္ရင္ေတာ့ ဓမၼလမ္းခရီးတစ္ေလွ်ာက္လံုး တရြတ္ဆြဲနဲ႔ လမ္းသြားေနရဦးေတာ့မွာပဲ”လို႔ ေျပာလိုက္ ရတယ္။

     ဒီပံုစံဆိုရင္ေတာ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္တိုင္း အေျခခံအဘိဓမၼာေလာက္ေတာ့ ေလ့လာဆည္းပူး ထားႏိုင္မွ တန္ကာက်လိမ့္မယ္။ ဟုတ္တယ္။ အဘိဓမၼာရဲ႕ အေျခခံမွာ ခုနကေမးခြန္းထဲမွာပါတဲ့၊ ပရမတၳသစၥာဆိုတဲ့ ပရမတၳတရားေလးပါးနဲ႔ စတာပဲ။ “စိတ္၊ ေစတသိက္၊ ႐ုပ္၊ နိဗၺာန္”ဆိုတဲ့ ပရမတၳတရားေလးပါးေပါ့။ အဲဒီထဲက “နိဗၺာန္”ဆိုတာ အရိယသစၥာရဲ႕ အထြတ္အထိပ္ျဖစ္တဲ့ နိေရာဓ သစၥာကို ေျပာတာပဲ၊ အရိယသစၥာမွာပါတဲ့ က်န္သစၥာ(၃)ပါးတို႔ဟာလည္း အဲဒီပရမတၳတရားထဲက တရားေတြခ်ည္းပါပဲ။

    ဆိုုလိုတာ ကေတာ့ အရိယသစၥာဆိုတာ ပရမတၳသစၥာ တရားေတြ ကိုပဲ “ဒုကၡသစၥာအုပ္စု၊ ဒုကၡျဖစ္ေၾကာင္းအုပ္စု၊ ဒုကၡခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာအုပ္စု၊ ဒုကၡခ်ဳပ္ၿငိမ္းေၾကာင္း က်င့္စဥ္ အုပ္စု”ဆိုၿပီး သစၥာဖြဲ႕ေဟာလိုက္တာပါပဲ။ ပရမတၳသစၥာမွာသာ လမ္းဆံုးၿပီး အရိယသစၥာမဆိုက္ဘူး ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒါ ပရမတၳသစၥာကို တကယ္သေဘာမေပါက္လို႔လား၊ ဒါမွမဟုတ္ သူမ်ားထက္ ထူးေအာင္ဆိုၿပီး ႐ူးေၾကာင္ မူးေၾကာင္ ေျဗာင္ေၾကာင္ကန္းလုပ္တာလား တစ္ခုခုပဲျဖစ္လိမ့္မယ္။ ဟုတ္တယ္။ ေလာကမွာ မ်က္လံုးျပဴးေနေပမယ့္ မျမင္ရတဲ့ “ေၾကာင္ေတာင္ကန္း”ဆိုတာ ရွိသလို၊ ျမင္ရေပမယ့္ လက္မခံလိုပဲ ျငင္းဆန္ ဆန္႔က်င္တတ္တဲ့ “ေျဗာင္ေၾကာင္ကန္း”ေတြကလည္း မနည္းဘူး။

တစ္ေလာကလံုးကို ဒုကၡတံုး ဒုကၡခဲႀကီး

    ၿပီးေတာ့ “တစ္ေလာကလံုးကို ဒုကၡတံုး ဒုကၡခဲႀကီးလို႔ သတ္မွတ္႐ႈျမင္တယ္”ဆိုတာကလည္း ပဋိစၥသမုပၸါဒ္နိဂံုးမွာပါတဲ့ “ေကဝလႆ ဒုကၡႏၶႆ=ခ်မ္းသာမဖက္ သက္သက္ ဒုကၡတံုး ဒုကၡခဲႀကီး၏”ဆိုတဲ့ စကားကို ၾကည့္ၿပီးေျပာတာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒီစကားကလည္း ေရွ႕စကား ေနာက္စကားေတြကို ဖယ္ထားၿပီး အျပစ္ေျပာခ်င္တဲ့အပိုင္းေလးကိုသာ ျဖတ္ေျပာတဲ့ မျပည့္မစံု စကားပိုဒ္ ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီစကားရဲ႕ ေရွ႕မွာ “အဝိဇၨာပစၥယာ”ကစၿပီး “တဏွာပစၥယာ ဥပါဒါနံ” စတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြပါပါေသးတယ္။

      ဒီစကားရဲ႕ အျပည့္အစံုက “အမွန္တရား(သစၥာတရား)ကို မသိတဲ့ အဝိဇၨာနဲ႔စၿပီး ျပဳလုပ္ေနတဲ့ ကံေတြရယ္၊ အာ႐ံုကို တပ္မက္တဲ့ တဏွာရယ္၊ စြဲလန္းတဲ့ ဥပါဒါန္ရယ္ ျခံရံတဲ့ ကံမ်ိဳးေစ့(ကမၼဘဝ)ကို အေျခခံၿပီး ဘဝတစ္ခုမွာ ျဖစ္တည္ေနသမွ်ေတာ့ ရရွိထားတဲ့ ဘဝခႏၶာကိုယ္ေရာ၊ ပိုင္ဆိုုင္ထားတဲ့ စည္းစိမ္ဥစၥာ ရာထူးအာဏာေတြဆိုတာေရာ အားလံုးဟာ ဒုကၡတံုး ဒုကၡခဲႀကီးသာ ျဖစ္ေနေပလိမ့္ မယ္”လို႔ ေျပာတာပါ။

      ေလာကမွာ ရွိရွိသမွ်ခႏၶာေတြ၊ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြကို ဒုကၡတံုး ဒုကၡခဲႀကီးေတြလို႔ ေျပာတာ မဟုတ္ဘူး၊ အမွန္ကို မသိမႈ၊ လိုခ်င္တပ္မက္မႈ၊ မလႊတ္ရက္ဘဲ ဇြတ္ဖက္စြဲလန္းမႈေတြနဲ႔ ရစ္ပတ္ ေႏွာင္ဖြဲ႕ထားတဲ့ ခႏၶာေတြ၊ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြကိုသာ ဒုကၡတံုး ဒုကၡခဲလို႔ ဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။

     ျမတ္ဗုဒၶအဆံုးအမေတာ္ရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ကလည္း အသက္ခႏၶာတို႔၊ စည္းစိမ္ဥစၥာတို႔ကို စြန္႔လႊတ္ဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး၊ ရစ္ပတ္ ေႏွာင္ဖြဲ႔စြဲလန္းမႈေတြကိုသာ စြန္႔လႊတ္ရမယ္လို႔ ညႊန္ျပတာပါ။ “တဏွာ ပဟာတဗၺာ”လို႔သာ ညႊန္ျပတာ၊ “ခႏၶာ ပဟာတဗၺာ”လို႔ ညႊန္ျပတာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ဗုဒၶ ဘာသာ ကို ထဲထဲဝင္ဝင္ ေလ့လာဆည္းကပ္ေနၾကသူတိုင္း သိပါတယ္။

      “အာသာရမၼက္ ငမ္းငမ္းတက္” ဆိုတဲ့အတိုင္း အလိုရမၼက္ဆိုတာ ျဖည့္လို႔ျပည့္ႏိုင္တဲ့အရာေတြ မဟုတ္ပါဘူး၊ ျဖတ္ႏိုင္မွ ျပတ္၊ ျပတ္သြားမွသာ ျပည့္တတ္တဲ့သေဘာမ်ိဳးေတြပါ။ “ဘဝဆိုတာ သမုဒၵရာေရျပင္က်ယ္ထဲမွာ က်ေရာက္ေနတဲ့ ေလွငယ္သဖြယ္ ျဖစ္တယ္”ဆိုတဲ့အတိုင္း မျပည့္ရင္ လွိဳင္းပုတ္တိုင္း လႈပ္ရွားေနရတဲ့အတြက္ ၿငိမ္သက္ေအးခ်မ္းမႈ ဘယ္ေတာ့မွ မရွိႏိုင္ပါဘူး၊ အဲဒီလို ဘဝမ်ိဳးကို ဒုကၡတံုး ဒုကၡခဲႀကီးလို႔ တင္စားေျပာဆိုတာျဖစ္ပါတယ္။

      ေဝးေဝးလံလံျဖစ္တဲ့ ပိဋကတ္ေတာ္ေတြ ဇာတ္နိပါတ္ေတြကို အသာထားၿပီး မေဝးလွတဲ့ ကမၻာ့သမိုင္းျဖစ္စဥ္ေတြကိုပဲ ၾကည့္ပါ၊ အလိုရမၼက္ႀကီးၾကတဲ့ အလက္ဇႏၵားတို႔၊ နပိုလီယံတို႔၊ ဟစ္တလာတို႔ဆိုတာ ပစၥည္းဥစၥာခ်ိဳ႕တဲ့ေနၾကတဲ့”မရွိဆင္းရဲသား”ေတြ မဟုတ္ၾကဘူး၊ အလိုရမၼက္ကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ၾကတဲ့ “မျပည့္ဆင္းရဲသား”ေတြပါ။ သူတို႔လို ပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ႕ဘဝခႏၶာဟာ ဒုကၡတံုး ဒုကၡခဲႀကီးေတာင္မကပါဘူး၊ သူတို႔နဲ႔ ဆက္သြယ္ရာ၊ ဆက္စပ္ရာဝန္းက်င္ႀကီးတစ္ခုလံုးကိုပါ ေလာဘ မီး ေဒါသမီး ေသာကမီးေတြ ဟုန္းဟုန္းေတာက္ေအာင္ ႐ိႈ႕ၿမႇိဳက္ခဲ့ၾကလို႔ “ဒုကၡျပင္ က်ယ္ႀကီး” ေတြလို႔ေတာင္ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလို ပုဂၢိဳလ္ေတြကို ရည္ရြယ္ၿပီး “ေကဝလႆ ဒုကၡႏၶႆ” လို႔ ေဟာေတာ္မူတာျဖစ္ပါတယ္။

      အဲဒီလို တစ္ေလာကလံုး ဒုကၡျပင္က်ယ္ႀကီးျဖစ္သြားေစတဲ့ အဝိဇၨာတို႔၊ တဏွာရမၼက္ဆိုးတို႔၊ အစြဲဥပါဒါန္တို႔ကို ပယ္စြန္႔ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားဖို႔ တိုက္တြန္းေဟာညႊန္တဲ့ တရားဟာ ေလာကပ်က္သုဥ္း ေရးကို ဦးတည္သလား၊ ေလာကႀကီးၿငိမ္းေအးေရးကို ဦးတည္ သလားဆိုတာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ မဟုတ္သူမ်ားေတာင္ နားလည္ၾကပါတယ္။

“ကမၻာ့ အေကာင္းဆံုးဘာသာေရး”  ( Best Religion in the World Award)ဗုဒၶဘာသာ 

      ၂၀ဝ၉ - ခု၊ စက္တင္ဘာ(၁၂)ရက္ေန႔စြဲနဲ႔ “ဆစ္ခ္အေတြးအေခၚနက္ဝပ္” မွာ အမန္ဆင္း(Aman Singh) ဆိုတဲ့ပုဂၢိဳလ္ (ဟားဗတ္တကၠသိုလ္က ပါေမာကၡေဒါက္တာတစ္ဦးလို႔ သိရပါတယ္)က ေရးသားတင္ျပတဲ့အထဲမွာ “ဂ်ီနီဗာအေျခစိုက္ ဘာသာေရးႏွင့္ ယံုၾကည္သက္ဝင္မႈ တိုးတက္ေရး ႏိုင္ငံတကာစုေပါင္းမဟာမိတ္အဖြဲ႕(ICARUS) က ဗုဒၶဘာသာကို အၾကမ္း မဖက္ေရးနဲ႔ အဟႎသတရား ထင္ရွားပ်ံ႕ႏွံ႔ လာေစေရးအတြက္ အေထာက္ အကူ အျပဳႏိုင္ဆံုးျဖစ္ လို႔ “ကမၻာ့ အေကာင္းဆံုးဘာသာေရး”  ( Best Religion in the World Award) ကို ေပးခဲ့တယ္။

     ဒီဆုကို ဘာသာေရးနယ္ပယ္အသီးသီးက (ဗုဒၶဘာသာေခါင္းေဆာင္အနည္းငယ္သာပါတဲ့) ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္(၂၀ဝ)ေက်ာ္ တက္ေရာက္ ေဆြးေႏြးၿပီး မဲေပးေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီဆု ေရြးခ်ယ္မႈနဲ႔ပတ္သက္လို႔ “အိုင္စီေအအာရ္ယူအက္(စ္)” ညႊန္ၾကားေရးမႈး “ဟန္႔စ္ဂ႐ိုလီခ်င္” ရဲ႕ မွတ္ခ်က္ကေတာ့ “စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတာက ေရြးခ်ယ္ရမယ့္စံသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားမ်ား ခ်ျပလိုက္ တာနဲ႔တစ္ၿပိဳင္နက္ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ အမ်ားအျပားဟာ မိမိတို႔ရဲ႕ဘာသာကို မေရြးခ်ယ္ဘဲ ဗုဒၶဘာသာကိုသာ ေရြးခ်ယ္ၾကျခင္းပါပဲ။ ဗုဒၶဘာသာဦးေရအနည္းငယ္သာပါရွိတဲ့ ဒီအဖြဲ႔ အစည္းက ဒီဆုကိုရတယ္ဆိုတာ အလြန္စိတ္ဝင္စားဖြယ္၊ ရင္ခုန္ဖြယ္ေကာင္းလွပါတယ္”တဲ့။

     အိုင္စီေအအာရ္ယူအက္စ္အဖြဲ႕ရဲ႕ သုေတသနညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဂြ်န္နာဟာတ္ (jonna Hult)က ေျပာတာကေတာ့ “ဗုဒၶ ဘာသာက ကမၻာမွာ အေကာင္းဆံုးဘာသာေရးဆုကို ရတာဟာ ဆန္းေတာ့မဆန္းပါဘူး၊ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ဗုဒၶဘာသာအမည္နဲ႔ တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့စစ္ရယ္လို႔ ဘယ္လို သာဓကတစ္ခုမွ ရွာမရႏိုင္ၾကျခင္းေၾကာင့္ပါ။ စစ္ထဲလိုက္ဖူးတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီး တစ္ဦးဦးကိုေတြ႕ရဖို႔ဆိုတာ ရွာမွရွားပါပဲ။ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြဟာ ယွဥ္လို႔မရေလာက္ေအာင္ပဲ သူတို႔ ေျပာတဲ့ ေဟာတဲ့အတိုင္း က်င့္ၾကံေနထိုင္ၾကသူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္”တဲ့။

      ဒီဆုေရြးခ်ယ္ရတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဘဲလ္ဖတ္စ္ၿမိဳ႕က ကက္သလစ္ ဘုန္းေတာ္ ႀကီး “တက္အိုေရွာင္နက္ဆီ” ေျပာတာကေတာ့- “ကြ်န္ေတာ္က ကက္သလစ္ဂိုဏ္းေတာ္ကို ခ်စ္ၾကည္ညိဳပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မ္းစာေတြထဲမွာ ေမတၲာထားၾကဖို႔ေဟာၾကားၿပီး တျခားလူေတြကို သတ္ဖို႔က်ေတာ့ အလိုေတာ္အတိုင္း ျပဳရတယ္ဆိုတာမ်ိဳးကေတာ့ ကြ်န္ေတာ့္ကို အျမဲပဲ အလြန္စိတ္႐ႈပ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ကြ်န္ေတာ္က ဗုဒၶဘာသာအတြက္ ကြ်န္ေတာ့မဲကို ေပးခဲ့တာပါ”တဲ့။

     ပါကစၥတန္မွာရွိတဲ့ ဘာသာေရးဆရာ “တာလ္ဘင္ဝါဆတ္” ကလည္း “ေဒါသအမ်က္ေတြနဲ႔ ေသြးထြက္သံယိုျဖစ္မႈေတြ အတြက္ ဗုဒၶဘာသာက အေျဖရွာၿပီးသားျဖစ္တယ္”လို႔ မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။ ေဂ်႐ုဆလင္က ဂ်ဴးဓမၼဆရာ “ရွျမဴယယ္ဝပ္ဆာစတိန္း” ကလဲ ”ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ဝန္ခံေျပာရမယ္ဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္ဟာ ကြ်န္ေတာ္ကိုးကြယ္တဲ့ဘာသာအရ ဝတ္ျပဳဆုေတာင္းမျပဳမီမွာ ေန႔တိုင္း ဝိပႆနာကမၼ႒ာန္း ထိုင္လာခဲ့တာ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ကတည္းကပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာကို ကြ်န္ေတာ္နားလည္ပါတယ္”လို႔ ေျပာပါတယ္။

      ဒါေတြကို အေထာက္သာဓကျပဳေနရတာကေတာ့ ဗုဒၶဘာသာဟာ ကမၻာႀကီးပ်က္သုဥ္းေရးကို ဦးတည္ေနတဲ့ဘာသာမဟုတ္ဘူး၊ စစ္ပြဲေတြ၊ ေသြးထြက္သံယိုမႈေတြကင္းၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို ကိုယ္သိမ်က္ေမွာက္ခံစားႏိုင္ေရးဆီ ဦးတည္ေနတဲ့ ဘာသာျဖစ္တယ္ဆိုတာ အျခားဘာသာ ဝင္ႀကီးေတြကေတာင္ အသိအမွတ္ျပဳထားတယ္ဆိုတာ သေဘာေပါက္ေစဖို႔ပါ။
(မူရင္းကို အျပည့္အစံုၾကည့္လိုရင္ေတာ့ (http://www.sikhphilosophy.net/) မွာ တစ္ကမၻာလံုးအတြက္ အၿမဲလႊင့္ တင္ထားပါတယ္။)

ေလာကႀကီးကို အဆိုးျမင္
ၿပီးေတာ့ ေမးခြန္းရွင္က “အရာရာကို “အပ်က္” လို႔ ႐ႈမွတ္ရမယ္ဆိုတာကေရာ ေလာကႀကီးကို အဆိုးျမင္လြန္းရာ မက်ေပဘူးလား”လို႔ ဆက္ေမးပါေသးတယ္။

    “အမွန္တရားေတြဆိုတာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကေဟာလို႔ တရားကလိုက္ျဖစ္ရတာ၊ လိုက္မွန္ရတာ မဟုတ္ပါဘူး၊ သူ႔သေဘာနဲ႔သူ ျဖစ္ေန၊ မွန္ေနတဲ့အရာကိုသာ ဘုရားရွင္က အမွန္အတိုင္းသိျမင္ၿပီးေဟာၾကားရတာပါ။ ျဖစ္လာတဲ့အရာတိုင္းဟာ ပ်က္ျခင္းသေဘာ ရွိတဲ့အတြက္ အဲဒီသေဘာအမွန္ကို သိေအာင္ႀကိဳတင္႐ႈျမင္ထားရမယ္လို႔ ေဟာေတာ္မူတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို “အဆိုးျမင္ဝါဒီ”လို႔ ထင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကမၻာသိ ဟာသသေရာ္စကားေလး တစ္ခုကို စဥ္းစားစရာ အျဖစ္ ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။

     “ေလာကႀကီးမွာ အေကာင္းျမင္ဝါဒီေတြက “ေလယာဥ္ပ်ံ”ကို တီထြင္ၾကတယ္။ အဆိုးျမင္ဝါဒီေတြက “ေလထီး”ကို တီထြင္ၾကတယ္”တဲ့။ ေလယာဥ္ပ်ံျဖစ္ေအာင္လုပ္သူမ်ားက အေကာင္းျမင္သမား၊ ေလယာဥ္ပ်က္ရင္ ခုန္ခ်ဖို႔ ေလထီးကို တီထြင္သူမ်ားကိုေတာ့ ပ်က္ျခင္းကို ၾကည့္တဲ့ အတြက္ အဆိုးျမင္သမားလို႔ သေရာ္လိုက္တာပါ။

    သေရာ္တဲ့စကားတစ္ခုအေနနဲ႔ေတာ့ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ အမွန္တရား တစ္ခုအျဖစ္နဲ႔ဆိုရင္ေတာ့ ဒီစကားကို ရယ္စရာသက္ သက္လို႔ သေဘာမထားဘဲ အေလးအနက္ စဥ္းစားၾကမွာပါ။ တကယ္ျဖစ္စဥ္မွာ ေလထီးတီထြင္သူက ႐ႈျမင္လို႔ ေလယာဥ္ဟာ ပ်က္တတ္တဲ့ သေဘာျဖစ္ရတာလား၊ ေလယာဥ္က ပ်က္တတ္တဲ့သေဘာအမွန္တကယ္ရွိလို႔ ေလထီး တီထြင္သူက ႐ႈျမင္စဥ္းစား မိတာလားဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။
     အစိတ္အပိုင္းေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔ တည္ေဆာက္ ထားတဲ့ ေလယာဥ္တစ္ခုဟာ ေကာင္းကင္ ဟင္းလင္းျပင္မွာ ေလထုကို ရင္ဆိုင္ တိုးေဝွ႔သြားရတဲ့အတြက္ ပ်က္တတ္တဲ့သေဘာကသာ အမွန္ရွိတာပါ။ အေၾကာင္းမညီညြတ္တဲ့အခါ ေလယာဥ္ဟာ သူ႔အေၾကာင္းနဲ႔သူသာ ပ်က္တာပါ။ ဒီပ်က္တတ္တဲ့သေဘာအမွန္ကို ေလထီးတီထြင္သူက အမွန္အတိုင္း႐ႈျမင္ၿပီး ဒီလိုအႏၱရာယ္ႀကံဳတဲ့အခါ ဒုကၡက လြတ္ေၾကာင္းအတြက္ ေလထီးကို တီထြင္ခဲ့ျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။

      ဒါဆိုရင္ ေလထီးတည္ထြင္သူဟာ အဆိုးျမင္သမားမဟုတ္ပါဘူး၊ အမွန္ျမင္သမားသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအမွန္ျမင္မႈကို အေျခခံၿပီး သူတီထြင္လိုက္တဲ့ ေလထီးဆိုတာလည္း ေလယာဥ္ေမာင္းသူ ေလယာဥ္စီးသူတို႔အတြက္ အပ်က္ကိုဦးတည္ေပးတာ မဟုတ္ဘဲ ေဘးအႏၱရာယ္ ကင္းလြတ္ရာကိုသာ ဦးတည္ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း စစ္တိုက္ေလယာဥ္မ်ားအပါအဝင္ ေလယာဥ္တိုင္းဟာ ေလထီးကို တေလးတစား အားကိုးအားထားျပဳေနၾကတာျဖစ္တယ္ဆိုတာ သေဘာေပါက္ႏိုင္ပါတယ္။

     ဒါဆိုရင္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ႐ႈျမင္ေထာက္ျပတဲ့ “သခၤါရတရားမွန္သမွ်ျဖစ္ၿပီး ပ်က္တတ္တယ္” ဆိုတဲ့ အခ်က္ဟာလည္း ဘုရားရွင္က ႐ႈျမင္ေထာက္ျပေဟာၾကားလို႔ သခၤါရတရားေတြက ျဖစ္ၿပီးပ်က္သြားတာ မဟုတ္ဘူး၊ သခၤါရတရားေတြရဲ႕ ျဖစ္ၿပီး ပ်က္တတ္တဲ့ သေဘာအမွန္ ေၾကာင့္သာ ဘုရားရွင္က ႐ႈျမင္ေဟာၾကားရတာျဖစ္တယ္။ ဒီလို႐ႈျမင္ေဟာၾကားတဲ့အတိုင္း အမွန္ကို သိရွိလက္ခံႏိုင္ေအာင္ ေလ့လာပြားမ်ား ႐ႈျမင္ၾကသူမ်ားဟာလဲ ဒီအမွန္တရားကို ႐ႈျမင္တဲ့အတြက္ ပ်က္စီးမႈကို ဦးတည္မသြားပါဘူး၊ လြတ္ေျမာက္ေအးခ်မ္းမႈဆီကိုသာ ဦးတည္သြားပါတယ္။ ဒါကစာေတြ႕နဲ႔ မဟုတ္ဘဲ ကိုယ္ေတြ႕ ျဖစ္ေအာင္ သိျမင္တဲ့အထိ ႀကိဳးစား ၾကည့္သူမ်ားသာ နားလည္သေဘာေပါက္ႏိုင္တဲ့ အဆင့္ျမင့္ အသိပညာျဖစ္ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶေဟာညႊန္တဲ့ ဝိပႆနာ ဥာဏ္ ဆိုတာ ဒီအဆင့္ျမင့္အသိဥာဏ္ကို ေျပာတာပါပဲ။

      “ဒီလိုဆိုရင္ သခၤါရတရားေတြမွန္သမွ် ဘာမွအသံုးမက်ဘူးဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ ေရာက္မ သြားေပဘူးလား၊ အဲဒါဟာ အဆိုးျမင္ ရာမက်ဘူးလား” ဆိုတာကေတာ့ အေတြးလြန္ၿပီး အသိေပ်ာက္ သြားတဲ့အတြက္ သက္သက္အေၾကာက္ႀကီးတဲ့ သံသယေမးခြန္းမ်ိဳး ျဖစ္သြားပါၿပီ။ ေလထီးကို တီထြင္သူဟာ ေလယာဥ္ကို ဘယ္သူမွ မစီးဖို႔၊ အသံုးမျပဳဖို႔ တီထြင္တာမွ မဟုတ္ဘဲ၊ စီးဖို႔၊ သံုးဖို႔ တီထြင္ထားတဲ့ ေလယာဥ္ကို စီးပါ၊ သံုးပါ။ စီးရင္း သံုးရင္း ပ်က္မႈအႏၱရာယ္နဲ႔ ႀကံဳလာရင္ လြတ္ေျမာက္ ေအာင္ အသံုးခ်ဖို႔အတြက္သာ ေလထီးကို တီထြင္ခဲ့တာ မဟုတ္လား။

အလယ္လမ္မးစဥ္
     ျမတ္စြာဘုရားက သခၤါရတရားတို႔ရဲ႕ ျဖစ္မႈ ပ်က္မႈကို ျမင္ေအာင္ ႐ႈဖို႔ တိုက္တြန္းတာဟာလည္း ဒီသေဘာပါပဲ။ သခၤါရတရား တို႔ကို မသံုးရလို႔ ပိတ္ပင္တာမဟုတ္ပါဘူး၊ အပ်က္ေဘးနဲ႔ႀကံဳရတဲ့အခါမွာ လြတ္ေျမာက္ဖို႔အတြက္သာ တိုက္တြန္းခဲ့တာပါ။

      ဟုတ္ပါတယ္။ သခၤါရတရားတိုင္းမွာ အသံုးျပဳလို႔ရတဲ့ သာယာစရာ “အႆာဒ” သေဘာလည္း ရွိတယ္၊ ပ်က္စီးျခင္းဆိုတဲ့ အျပစ္မကင္းတဲ့ “အာဒီနဝ”သေဘာလည္းရွိပါတယ္။ ပုထုဇဥ္ အမ်ားစုက ပထမအခ်က္ကိုသာ ျမင္တတ္လို႔ “ကာမသုခလႅိကာႏု ေယာဂ”လို႔ေခၚတဲ့ အာ႐ံုငါးပါး ကာမဂုဏ္ တရားေတြကို ပိုင္ဆိုင္သာယာဖို႔သာ ႀကိဳးစားတဲ့အစြန္းေရာက္သြားၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ပုထုဇဥ္ အနည္းစုက ဒုတိယအခ်က္ကိုသာ ႐ႈျမင္တတ္ၾကတဲ့အတြက္ သခၤါရတရားအားလံုးကို လံုးဝအသံုးမခ်ဝံ့ၾကဘဲ “အတၲကိလမထာႏု ေယာဂ” လို႔ေခၚတဲ့ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ညႇင္းဆဲသလုိျဖစ္ ေအာင္ အားထုတ္မႈအစြန္း ေရာက္သြားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဘုရား သာသနာေတာ္နဲ႔ ကင္းတဲ့ သာသနာပကာလေတြမွာ ေလာကႀကီး တစ္ခုလံုးဟာ အစြန္းႏွစ္မ်ိဳးထဲက တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ၿငိၿပီး ဒုကၡနယ္ထဲက ႐ုန္းထြက္ မရေအာင္ ျဖစ္ေနၾကရတာပါ။

     ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ေတြ႕ျမင္တဲ့ ျမင္ေထာင့္က အဲဒီအစြန္းႏွစ္ပါးက လြတ္တဲ့ တတိယ ျမင္ေထာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ သခၤါရအာ႐ံု တို႔ကို လိုအပ္ခ်က္အတြက္ သံုး႐ံုသာသံုးၿပီး မစြဲလန္းဖို႔ပါ။ သခၤါရတရားမွန္သမွ်ဟာ သံုးလည္းသံုး စြဲလည္းစြဲသူမ်ားက “ကာမသုခလႅိက” အစြန္းနဲ႔ၿငိၿပီး မလြတ္ႏိုင္ၾကသူေတြျဖစ္ၾကရတယ္။ မသံုးေပမယ့္ စြဲေနၾကသူေတြက “အတၲကိလမထ”အစြန္းနဲ႔ ၿငိၿပီး မလြတ္ႏိုင္ၾကသူမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။

      လိုအပ္ခ်က္အတြက္သာ သတိရွိရွိ၊ အသိရွိရွိနဲ႔ သံုးၿပီး မစြဲလန္းသူမ်ားက အစြန္း ႏွစ္ပါးလံုးနဲ႔ မၿငိတဲ့အတြက္ လြတ္ပါတယ္။ အဲဒါကို “နိႆရဏ”လို႔ ေခၚတာပါ။ ဒီလိုအသံုးခ်တတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ၿပီး က်င့္သံုးတဲ့ လမ္းစဥ္ကိုလည္း အစြန္းႏွစ္ခုလံုး ႏွင့္မၿငိတဲ့ “မဇၩိမ ပဋိပဒါ” လမ္းစဥ္လို႔ ေခၚပါတယ္။ “အလယ္လမ္း က်င့္စဥ္”လို႔ အရပ္စကားနဲ႔ ေျပာေလ့ရွိပါတယ္။ “တကယ္ေတာ့ အစြန္းလြတ္လမ္းစဥ္”လို႔ ဆိုမွ ပိုၿပီး အဓိပၸာယ္ တိက်ပါလိမ့္မယ္။ နိႆရဏျမင္ေထာင့္နဲ႔ မဇၩိမပဋိပဒါလမ္းစဥ္ဆိုတာ “ေညာင္းသီး လည္းစား၊ ျမႇားသံလည္း နားေထာင္”ဆိုတဲ့စကားနဲ႔ အဓိပၸာယ္နီးစပ္ပါတယ္။

      စနစ္တက်စဥ္းစားေတြးေခၚတတ္သူမ်ားျဖစ္ဖို႔အတြက္ အထူးသတိျပဳေစခ်င္တာကေတာ့ - ေလာကမွာ “အေကာင္းျမင္”တို႔ “အဆိုးျမင္”တို႔ ဆိုတာ “အမွန္ျမင္” မဟုတ္ပါဘူး၊ အမွန္ျမင္မဟုတ္တဲ့ အျမင္ဟူသမွ်ဟာ အမွားျမင္ခ်င္းအတူတူပါပဲ။

ေဆးဆရာ ဥပမာ
ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပညာရွင္တို႔ ထုတ္ျပေလ့ရွိတဲ့ ဥပမာကေတာ့ -
ပထမသမားေတာ္တစ္ဦးက လူနာကိုၾကည့္ၿပီး “ဘာေရာဂါမွ ေထြေထြထူးထူးမရွိဘူး၊ ေဆးကုေဆးစားျပဳလုပ္ရန္ မလိုဘူး”လို႔ ေျပာၿပီး လူနာကို ႏွစ္သိမ့္စကားေျပာတယ္။

  ဒုတိယသမားေတာ္တစ္ဦးက “ေရာဂါဟာ အလြန္စိုးရိမ္ရတဲ့ အေျခအေနေရာက္ေနၿပီ ေဆးကုေဆးစားလုပ္လဲ ဘာမွေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္မရွိေတာ့ဘူး”လို႔ ေျပာတယ္။

     ပထမသမားေတာ္က အေကာင္းျမင္သမား၊ ဒုတိယသမားေတာ္က အဆိုးျမင္သမား။ အျမင္ခ်င္းကြဲျပားေပမယ့္ လူနာအတြက္ ေၾကာက္စရာေကာင္းတာခ်င္းကေတာ့ အတူတူပါပဲ။ ဒီသမားႏွစ္မ်ိဳးလံုးကို ေရွာင္ရပါမယ္။

    တတိယသမားေတာ္ကေတာ့ ေရာဂါရဲ႕သေဘာလကၡဏာ၊ ေရာဂါျဖစ္ရျခင္းအေၾကာင္းရင္း၊ ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပံုနဲ႔ ေရာဂါ ေပ်ာက္ေစမည့္ ေဆးဝါးနည္းလမ္းတို႔ကို စနစ္တက် မွန္မွန္ကန္ကန္ သိျမင္ၿပီး ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသေပးတယ္။ လူနာအတြက္ အားကိုးရာအစစ္ျဖစ္တဲ့ အမွန္ျမင္သမားေတာ္ စစ္စစ္ျဖစ္ပါတယ္။

     ဒီအျမင္သံုးမ်ိဳးရဲ႕ ျခားနားခ်က္ကေတာ့ -
အေကာင္းျမင္သမားေတြက ကာမသုခလႅိကအစြန္းေရာက္တယ္။ အဆိုးျမင္သမားေတြက အတၲကိလမထအစြန္းေရာက္တယ္။
အမွန္ျမင္သမားက မဇၩိမပဋိပဒါလမ္းကို ေလွ်ာက္တယ္။ ေရာဂါကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာျပၿပီး “ေဆးကုေဆးစားမွ ျဖစ္မယ္”လို႔ ေျပာတာကိုပဲ “အဆိုးျမင္လြန္းတယ္”လို႔ ထင္ရင္ေတာ့ “ဥံဳဖြ” ဆရာနဲ႔ နာတာရွည္ပဲ ျဖစ္ေနၾကေပေရာ့”လို႔သာ ေျပာရပါ လိမ့္မယ္။

“ပစၥတၲံ ေဝဒိတေဗၺာ ဝိညဴဟိ” ကိုယ္တိုင္က်င့္သံုး ေတြ႕ရွိၿပီးမွသာ ကိုယ္သိႏိုင္

     “ျဖစ္ပ်က္လို႔ ႐ႈျမင္တာနဲ႔ နိႆရဏသေဘာနဲ႔ ဘယ္လိုဆက္စပ္မလဲ” ဆိုတာကေတာ့ “ပ်က္မယ္”ဆိုတာကို တကယ္တမ္း သိရင္ “ဖက္တြယ္”မထားေတာ့ဘူး၊ ဖက္တြယ္မထားေတာ့ မၿငိဘူး၊ မၿငိေတာ့ လြတ္တယ္၊ အဲဒီလို ဆက္စပ္သြားပါတယ္။

     ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ လမ္းညႊန္ခ်က္ေတြဆိုတာ စိတ္ကူးနဲ႔ ၾကံဆ႐ံုေလာက္နဲ႔ သေဘာေပါက္လို႔မရတဲ့ “အတကၠာဝစရ”တရားေတြ  ျဖစ္ပါတယ္။ ၾကံစည္စိတ္ကူးမိတိုင္း သံသယေတြသာ ပြားၿပီး အေျဖမွန္ထြက္မလာပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေမးခြန္းေတြနဲ႔ခ်ည္း အခ်ိန္ျဖဳန္း  မေနပါနဲ႔။ “ပစၥတၲံ ေဝဒိတေဗၺာ ဝိညဴဟိ” ဆိုတဲ့အတိုင္း ကိုယ္တိုင္က်င့္သံုး ေတြ႕ရွိၿပီးမွသာ ကိုယ္သိမ်က္ေမွာက္ ခံစားႏိုင္မွာျဖစ္လို႔ လက္ေတြ႕က်င့္ၾကံ အားထုတ္ၾကည့္ပါလို႔ပဲ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။

     “ႀကိဳက္ေသာ္ယူေလ၊ မႀကိဳက္ေပမူ၊ 

ရွာေဖြပါဦး၊ ဤေခတ္ထူး၌၊ 

ဆည္းပူးႏိုင္မွ၊ တန္ကာက်လိမ့္” 

ဆိုတဲ့ စကားကို လက္ကိုင္ ထားတယ္ဆိုရင္ေတာ့ လူငယ္ယဥ္ေက်းမႈသင္တန္းေတြမွာ ေျပာေနၾကအတိုင္း “ဘယ္ေက်ာင္း ေတာ္မွာ ဘယ္လိုစာ ေမာင္ သင္မတုန္း” ဆိုတာ ကိုယ္ဟာကိုယ္သာ ဆံုးျဖတ္ပါလို႔ပဲ တိုက္တြန္းလို ပါတယ္။

ဓမၼေဘရီ အရွင္ဝီရိယ(ေတာင္စြန္း)