ကိုးကြယ္မွဳ ႏွင့္ ဘုရားဂုဏ္ေတာ္
ကိုးကြယ္မွုဟာ
ဗုဒၶက်မ္းဂန္ေတြအရ အေၾကာက္တရားကေန စတင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ လူသမိုင္း ဘယ္ေခတ္ေလာက္ကလို႔
အတိအက်ေတာ႔ မေၿပာနိုင္ေပမယ့္ သမိုင္းပညာရွင္ေတြ မႏုႆေဗဒ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ မွန္းဆခ်က္ေတြေတာ႔ရွိပါတယ္။
ေရဒီယိုကာဗြန္ တြက္ခ်က္ေရးပညာ ေပၚလာ ေပမယ့္ ရုပ္ထုကိုးကြယ္မွဳ အေစာပိုင္းကစတင္ၿပီးေတာ႔သာ
ေလ႔လာနုိင္ၿပီးေတာ႔ ရုပ္ထုမေပၚခင္ ကိုးကြယ္မွု အေၾကာင္းေတာ႔ မေၿပာနိုင္ပါဘူး။ ယူဆနိုင္တာက
သဘာဝေဘးဆိုးၾကီး ေတြကို ၾကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ၾကံုေတြရၿပီးတဲ႔ေနာက္ပိုင္း ေၾကာက္ရြွံတုန္လွဳပ္ေနၾကတဲ့
ကမၻာဦးလူသားေတြ အေနနဲ႔ ကိုးကြယ္မွုလမ္းေၾကာင္း ေပၚမေရာက္ခင္ထိ ရာစုႏွစ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား
အခ်ိန္ယူခဲ႔ရ ပါလိမ့္မယ္။
ကမၻာအေစာဆံုးကိုးကြယ္မွဳဘာသာၿဖစ္တဲ႔
ဟိႏၵဴဘာသာေပၚလာတဲ႔ကာလအပိုင္းအၿခားကိုလည္း အိႏၵိယ ပညာရွင္ေတြေရာ နုိင္ငံတကာပညာရွင္ေတြပါ
ဘယ္သူမွ အတိအက်မေၿပာနိုင္သလို သေဘာတူညီမွဳလည္း မရၾကေသးပါဘူး။ ဟိႏၵဴဘာသာရဲ႕ အေစာဆံုးနတ္ဘုရားကိုေတာ႔
ဗိႆနိုး နတ္ကို သတ္မွတ္ၾကတာေတြ႕ရပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာရွိတဲ႔ သဘာဝ တရားေတြမွန္သမွ်ကို ဗိႆနိုး
နတ္ဘုရားကေန စိရင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ေတြကို
ေၾကာက္ၾကတဲ႔အတြက္ ကိုးကြယ္ၾကတဲ႔ ပဌမဆံုးေသာနတ္ ဘုရားလို ဆိုနိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း
ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ ေတြကိုးကြယ္ၾကတဲ႔ နတ္ဘုရားေပါင္း ေၿမာက္ၿမားစြာ ေတြ႕ရပါတယ္။ အေရအတြက္အားၿဖင့္
၃၀၀၀၀ ေက်ာ္ပါတယ္။ ဟိႏၵဴေတြက ဘုရားကိုမွ ဖန္တီးကိုးကြယ္တာမဟုတ္ပါဘူး။ ဘုရားရဲ႕ အရည္အခ်င္းေတြကိုလည္း
သတ္မွတ္ထား ေၾကာင္း ဟိႏၵဴက်မ္းဂန္ေတြမွာ ေတြရပါတယ္။
ဘုရားရဲ႕အရည္အခ်င္းေတြက……
(၁)
Omnipotent ၿဖစ္ရပါမယ္တဲ႔။ Omnipotent ဆိုတာ အနႏၱတန္းခိုးရွင္ၿဖစ္ရမယ္ေပါ႔။ ကမၻာေလာကနဲ႔
သတၱဝါေတြကို ဖန္းတီးနိုင္တဲ့ တည္ၿမဲေအာင္လုပ္နိုင္တဲ႔ ဖ်က္ဆီးနိုင္တဲ႔ အဆံုးမရွိတဲ႔
စြမ္းအားရွင္ၿဖစ္ရမယ္လို႔ ဆိုလိုပါတယ္။
(၂)
Omnipresent ဆိုတာက အခ်ိန္တိုင္း ကာလတိုင္းမွာ ရွိေနရမယ္တဲ႔။ ကိုးကြယ္တဲ႔ ပုဂၢိဳလ္ေတြ
တလိုက္လို႔ရွိရင္ၿဖင္႔ အကူအညီေပးဖို႔ရန္ ေရာက္ေနရမယ္ လို႔ ဆိုလိုဟန္တူပါတယ္။
(၃)
Omniscient ဆိုတာက အနႏၱဥာဏ္ သဗၺညုတဥာဏ္ကိုေၿပာတာပါ။ အရာရာကို သိနိုင္တဲ့ ဥာဏ္စြမ္းအားပိုင္ရွင္ၿဖစ္ရမယ္တဲ့။
ဥေရာပအေနာက္တိုင္းသားေတြရဲ႕
မွီရာတည္ရာ Greek က်မ္းဂန္ေတြကိုၾကည့္ရင္လည္း (၁) တန္းခိုးရွင္နတ္ဘုရား (The god
of Power), (၂) ပညာရွင္နတ္ဘုရား (The god of wisdom), (၃) ကရုဏာရွင္နတ္ဘုရား (The
god of compassion) ေတြက လူေတြကို ဘယ္လို ကူညီၾကတယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေတြေတြ႔ရပါတယ္။ ၿမိဳ႕ရြာ
အဆင့္ civilization ကုိေရာက္လာတဲ့ လူသားေတြရဲ႕ သူတပါးအေပၚလြမ္းမိုးလိုမွဳ (တန္းခိုးအာဏာ)ေတြ၊
ၾကံဳေတြ႕ရတဲ့အခက္အခဲ ေၿဖရွင္းနုိင္လိုမွဳ (ဥာဏ္ပညာ)ေတြ အေပၚ ေတာင့္တေနၾကေၾကာင္း ထင္ရွားလွပါတယ္။
အိႏၵိယမွာေတာ႔
ေဝဒေခတ္ တစ္ေခတ္လံုး စိတ္ကူးယဥ္ဘုရားေတြက လြမ္းထားခဲ့ၿပီးေတာ႔ ေဝဒေခတ္အလြန္လို႔ဆိုရမယ့္
ေဝဒႏၱေခာတ္ ကို ေရာက္လာတဲ့အခါ လူေတြရဲ႕ ကိုးကြယ္မွဳဆိုင္ရာ Focus ေၿပာင္းလာပါတယ္။ စိတ္ကူးယဥ္ဘုရားေတြအစား
လူေတြကို အေတြးအေခၚ ၿမင့္ေပးတဲ႔ အသိဥာဏ္ အသစ္ေတြကို ေပးတဲ႔ လူသားဘုရားကို ေၿပာင္းလဲၿပီး
ကိုးကြယ္လာၾကပါေတာ့တယ္။ ကိုးကြယ္မွဆိုင္ရာ Idea အသစ္ေပၚထြန္းၿခင္းလို႔ဆိုရပါမယ္။
ပူရာဏကႆဖ၊ ေမာကၡလိေဂါသလႅ စသည္ၿဖင့္ လူသားဘုရားေတြေပၚလာတယ္။ ယေန႔ကာလတိုင္ရွိေနတဲ့ မဟာဝီရ
(သို႔) ဂ်ိန္း ဘာသာဟာလည္း အဲဒီေခတ္မွာ ေပၚခဲ့တာပါပဲ။ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ သြားၿပီး နည္းခံတဲ့
အာဠာရတို႔ ဥဒက ရာမပုတၱ တို႔လည္း လူသားဘုရားအေနနဲ႔ အကိုးကြယ္ခံ ပညာရွင္ေတြပါပဲ။
(၁) သဃႌ ေစဝ
ဂဏီ စ- အယူအေတြကိုလက္ခံတဲ့ လူပရိတ္သတ္ အဖြဲ႕အစည္း ပရိတ္သတ္ရွိရမယ္။
(၂) ဂဏာစရိေယာ
– အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ ဆရာၿဖစ္ရမယ္။
(၃) ဥာေတာ-
ဥာဏ္ၾကီးသူ ၿဖစ္ရမယ္။
(၄) ယသႆီ- နာမည္ဆိုးနဲ႔
ေက်ာ္ၾကားတဲ့သူ မၿဖစ္ရဘူး၊ နာမည္ေကာင္း ပံုရိပ္ေကာင္းရွိရမယ္။
(၅) ဌိတကေရာ-
ခိုင္ခန္႔တဲ့ စကားမ်ိဳးကိုေၿပာဆိုတတ္သူၿဖစ္ရမယ္။ ခုတစ္မ်ိဳး ေတာ္ၾကာတစ္မ်ိဳးဆိုရင္
လူေတြ ယံုၾကည္မွဳမရွိေတာ့ပါဘူး။
(၆) သာဓုသမၼေတာ
ဗဟုဇနႆ- လူေတြက သူေတာ္ေကာင္းၾကီးပဲလို႔ လက္ခံထားတဲ႔သူမ်ိဳးလည္းၿဖစ္ရမယ္တဲ့၊
(ရ) ရတၱညဴ စိရပဗၺဇိေတာ
အဒၶါဂေတာ ဝယအနဳပေတၱာ -ဆိုတာေတြက ၿခဳံေၿပာရရင္ အက်င့္စရဏေတြကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ က်င့္ၾကံအားထုတ္ထာၿပီးေတာ႔
အသက္အရြယ္ၾကီးရင့္ေနတဲ႔ သူမ်ိဳးလည္းၿဖစ္ရပါမယ္တဲ့။
ဗုဒၶၿမတ္စြာ
ဘုရားအၿဖစ္ပြင့္ေတာ္မူေတာ႔ သက္ေတာ္က (၃၅) ႏွစ္ပဲရွိပါေသးတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းဆိုတာလည္း မရွိပါဘူး။
ဒါေပမယ္႔ ၿမတ္ဗုဒၶရဲ႕ မတုနိုင္တဲ႔ Personality ေတြ၊ သင္ၾကားၿပသမွဳေတြက ၿမတ္ဗုဒၶကို
လူေတြၾကားမွာ ဗုဒၶ-ထူးၿမတ္ေသာ အသိဥာဏ္ရွိသူ၊ ဘဂဝါ- ဘုန္းက်က္သေရနဲ႔ၿပည့္စံုသူ အၿဖစ္အသိအမွတ္ၿပဳခံရေစခဲ့ပါတယ္။
ဗုဒၶရဲ႕ ဂုဏ္ေတာ္ေတြကို
ေလ႔လာၾကည့္ရင္ ၿပည္႔စံုတဲ့ ႏွစ္သက္ဖြယ္ရာ Personality ေတြကို အဦးဆံုး ေတြ႔ရပါလိမ္႔မယ္။
(၁) အရဟေတာ-
မေကာင္းတာ အက်ိဳးမရွိတာ မဟုတ္တာကိုမလုပ္တဲ့သူ။
(၂) သမၼာသမၺဳေဒၶါ-
ကိုယ္သိသလို သူတပါးကိုလဲ သိေစခ်င္တဲ့သူ။ ကိုယ္ဥာဏ္အထူး ရထားသလို သူတပါးေတြကိုလည္း ဥာဏ္အထူးရေစခ်င္တဲ႔သူ၊
တိုက္တြန္းတတ္သူ။
(၃) ဝိဇၨာစရဏသမၸေႏၷာ-
အသိဥာဏ္ၾကီးသေလာက္ မေကာက္က်စ္ပဲ ကိုယ့္က်င့္တရား ၿပည့္စံုေကာင္းမြန္သူ။ ေလာကမွာ ဥာဏ္ၾကီးတိုင္း
ေလာကအတြက္ အက်ိဳးမ်ားတာမဟုတ္ပါဘူး။
(၄) သုဂေတာ-
သူတပါးေတြကို အက်ိုးမရွိ စြတ္စြဲေၾကာင္းစကား နိုင္ထက္စီးနင္း insult စကားမ်ိဳး
ဘယ္ေတာ႔မွေၿပာေလ႔မရွိသူ။
(၅)ေလာကဝိဒူ-
ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔လိုက္ေလွ်ာညီေထြေနထိုင္တတ္သူ။
ေနာက္ထပ္ဂုဏ္ေတာ္
ႏွစ္ခ်က္ကေတာ႔ ဗုဒၶရဲ႕ Teaching Career နဲ႔ Teaching စြမ္းရည္ကုိေဖၚညြွန္းတဲ႔ဂုဏ္ေတာ္ေတြ
လို႔ေၿပာလိုရပါတယ္။
(၆) အနုတၱေရာ
ပုရိသဒမၼသာရထိ- (အၿမင့္ဆံုးအေနနဲ႔ ဒုကၡလြတ္ေၾကာင္းလိုမ်ိဳး) ကိုယ္လိုရာ ဆြဲၿပီး သင္ၾကားေပးရာမွာ
အတုမရွိက်ြမ္းက်င္သူတဲ့။ (ေခတ္ၿပိုင္ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ အထူးစိုးရိမ္တဲ႔ အရည္အခ်င္းပါ။
ဂ်ိန္းဘာသာ ေခါင္းေဆာင္ မဟာဝီရက ဆိုရင္ လွည္႔ဖ်ားတတ္တဲ႔ မာယာ ရွိသူ စြတ္စြဲ ၿပီး သူ႔တပည့္ေတြကို
သတိေပးေလ့ရွိပါတယ္။)
(ရ)သတၱာ ေဒဝမနုႆာနံ-
ဆင္းရဲ ခ်မ္းသာ အယုတ္ အလတ္ အၿမတ္ မေရြး မခြဲၿခားပဲ သင္ၾကားေပးတဲ႔သူ။ သင္ၾကားေပးနိုင္သူ။
ဒီလို သိပ္ႏွစ္သက္စရာ
ေကာင္းတဲ့ အရည္အခ်င္းဂုဏ္ေတြနဲ႔ ၿပည္႔ဝ ေနတဲ႔ ဗုဒၶၿမတ္စြာကို လူေတြက…
(၈) ဗုဒၶ –
သိပ္ဥာဏ္ၾကီးတဲ့ ဘုရား
(၉) ဘဂဝါ –
သိပ္ ဘုန္းက်က္သေရနဲ႔ ၿပည့္ဝတဲ့ ဘုရား … လို႔ အသိအမွတ္ ၿပဳၾက ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ၾကပါေတာ႔တယ္။
ကိုးကြယ္မွူ
နဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲ ပါလာတာက ပူေဇာ္မွဳပါပဲ။ တကယ္တမ္း စီစစ္ၾကည့္ရင္ ကိုးကြယ္သူတုိင္း ပူေဇာ္ၾကတာမဟုတ္သလို
ပူေဇာ္တဲ႔ သူတိုင္းလည္း ကိုးကြယ္ၾကတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ္ ကိုးကြယ္ရင္ ပူေဇာ္ရမယ္၊
ပူေဇာ္ၿခင္းကို ကိုးကြယ္ၿခင္းရဲ႕ အသြင္အၿပင္ လကၡဏာ
တစ္ခုအေနနဲ႔ လက္ခံထားတဲ႔ အေနအထား ႏွစ္ကာလ ၾကာေညာင္းခဲ႔ပါၿပီ။ Social Norm အေနနဲ႔ လူယဥ္ေက်းမွူ
အစဥ္အလာထဲ နက္ရွုိင္းစြာ ဝင္ေရာက္ သြားခဲ႔ပါၿပီ။
ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶၿမတ္စြာက
ပူေဇာ္မူကို ဖယ္ရွားမယ့္ အစား သင္႔ေလွ်ာ္တဲ႔ အသြင္ေၿပာင္းလြဲၿပီး ပူေဇာ္ေစခဲ႔ပါေၾကာင္းေတြ႔ရပါတယ္။
ဂုဏ္ေတာ္ေတြကိုပါ ထည္႔သြင္း အာရုဏ္ၿပုၾကဖို႔ ညြွန္ၾကားခဲ႔ပါတယ္။ အက်ိဳးတရား အေနနဲ႔
ကာမာဝရ ကုသိုလ္ အထူးကေန ရူပါဝစရစ်န္အေၿခ ဝိပႆနာဥာဏ္အေၿခ ဥပစာရာ သမာဓိဘာဝနာ တိုင္ေအာင္
ရနိုင္တယ္ လို႔ တိုက္တြန္းေတာ္မူခဲ႔ရပါတယ္။
ကိုးကြယ္မွဳရဲ႕
အရင္းအရွာ ပဓာန အေၾကာင္းတရားၿဖစ္တဲ႔ အေၾကာက္တရား ကေန လြတ္ေၿမာက္ေအာင္လည္း ဂုဏ္ေတာ္ေတြကိုပဲ
အာရုံၿပဳ နွလံုးသြင္းခိုင္းတာကို ဓဇၨဂၢသုတ္မွာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေလာကဓမ္ဆိုးေတြ ကံၾကမၼာဆိုးေတြ
အႏၱရယ္ေတြ ကင္းေအာင္ ထက္ Freedom of Fear အေၾကာက္တရား ကင္းေအာင္ ဂုဏ္ေတာ္ေတြကို သတိရခိုင္းတာပါ။
အေၾကာက္တရား ကင္းကင္းနဲ႔ ရဲရဲရင့္ရင့္နဲ႔ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ယံုၾကည္မူ ရွိရွိနဲ႔ အဲဒီအဆိုးတရားေတြကို
ရင္ဆိုင္ရင္ ေၾကာက္ေၾကာက္ရြွံရြွံနဲ႔ ရင္ဆိုင္ရတာထက္ အေကာင္းဖက္ကို ဦးတည္နိုင္ေၾကာင္း
သတိခ်ပ္စရာပါ။
(မွတ္ခ်က္။
။ အေၾကာက္တရားကင္းစြာ ကိုးကြယ္နိုင္ေရး ၊ စံခ်ိန္မီ လူ႔က်င့္ဝတ္မ်ား ေပၚေပါက္လာေရး
အတြက္ ဤေဆာင္းပါးကို anthropology ရွုေဒါင့္မွေရးပါသည္။ စီစစ္ၿခင္းတကာတုိ႔တြင္ ကိုယ့္ကိုကိုယ္
စီစစ္ၿခင္းသည္ အၿမတ္ဆံုးၿဖစ္သည္-ဟုမွတ္ယူပါသည္။)
က်မ္းကိုး
(၁) Indian
Buddhism
(၂) BPU
Lectures Notes
(၃) Indian
Philosophy
(၄) Early
Buddhist Theory of Knowledge
(၅) သာမညဖလသုတ္
