အျမင္ငါးမ်ဳိး

အျမင္ငါးမ်ဳိး

သုံးဆယ့္တစ္ဘုံတြင္ က်င္လည္ေနၾကေသာ သတၱ၀ါတို႔သည္ မိမိကိုယ္မိမိျဖစ္ေစ အျခားေသာ သတၱ၀ါတို႔ကိုျဖစ္ေစ ၾကည့္႐ႈသည့္အခါ ေအာက္ပါ အျမင္ ငါးမ်ဳိးအနက္ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ၾကည့္ေလ့ရွိၾကသည္။ ယင္း အျမင္ငါးမ်ဳိးတို႔မွာ …

(၁) ပပဥၥအျမင္

(၂) ျဗဟၼစိုရ္အျမင္

(၃) သမာဓိအျမင္

(၄) ၀ိပႆနာအျမင္ႏွင့္

(၅) မဂ္ဖိုလ္အျမင္တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

၁။ ပပဥၥအျမင္

“ပပဥၥ” ဆိုသည္မွာ “သံသရာကိုရွည္ေစတတ္ေသာတရား” ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ ပပဥၥတရား သုံးပါးရွိသည္။ ယင္းတို႔မွာ တဏွာ (တပ္မက္ျခင္း)၊ မာန (ေထာင္လႊားျခင္း) ႏွင့္ ဒိ႒ိ (အယူလြဲမွားျခင္း) တို႔ျဖစ္သည္။ မဆုံးႏိုင္ေသာ သံသရာခရီးရွည္ၾကီးကို မနားတမ္း တသြားတည္း သြားေနၾကသည့္ ပုထုဇဥ္ သတၱ၀ါတို႔သည္ ဤတရားသုံးပါး၏လႊမ္းမိုးမႈျဖင့္ ေလာကကို ၾကည့္႐ႈတတ္ၾကသည္။ ပုထုဇဥ္တို႔သည္ မိမိကိုယ္မိမိ ျဖစ္ေစ၊ အျခားေသာလူတစ္ဦးကိုျဖစ္ေစ ၾကည့္သည့္အခါ သည္လူသည္ ေယာက္်ားပဲ၊ မိန္းမပဲ၊ တ႐ုတ္ပဲ၊ ျမန္မာပဲ၊ သူေ႒းပဲ၊ ဆင္းရဲသားပဲ၊ အမ်ဳိးယုတ္ပဲ၊ အမ်ဳိးျမတ္ပဲ စသည္ျဖင့္ အေပၚယံ ပညတ္သေဘာျဖင့္သာ ျမင္တတ္ၾကသည္။

 ထိုနည္းလည္းေကာင္း တိရစၧာန္တစ္ေကာင္ကို ေတြ႕လွ်င္လည္း ေခြးပဲ၊ ေၾကာင္ပဲ၊ ဆင္ပဲ စသည္ျဖင့္သာ အမည္ကိုစြဲ၍ ျမင္ေလ့ရွိၾကသည္။ “ငါ့အမ်ဳိးကို လာမထိနဲ႔၊ ထိရင္မီးပြင့္သြားမယ္”၊ “မယားထိ ဓားၾကည့္”၊ “ဒါ ငါ့ႏိုင္ငံ ငါ့လူမ်ဳိး၊ လာမေစာ္ကားနဲ႔” စသည္တို႔မွာ ပပဥၥအျမင္ျဖင့္ ေလာကကို ႐ႈၾကည့္ရာမွာ ေပၚထြက္လာေသာ အျမင္သေဘာထားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ယင္းအျမင္ကို ပုထုဇဥ္တို႔၏နယ္ပယ္တြင္ ေတြ႕ရသည္။ ပုထုဇဥ္မွာမွ အႏၶပုထုဇဥ္ (ေခၚ) ပညာမ်က္စိ ကန္းေနေသာ ပုထုဇဥ္တို႔၏ နယ္ပယ္တြင္ ေတြ႕ရသည္။

အႏၶပုထုဇဥ္တို႔ ၾကီးစိုးသည့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းသည္ မျငိမ္းခ်မ္း။ ရန္ျငိဳးဖြဲ႕မႈ၊ အာဃာတထားမႈ၊ နာက်ည္းမႈ၊ တိုက္ခိုက္မႈ၊ သတ္ျဖတ္မႈ၊ လက္စားေခ်မႈ၊ တို႔ႏွင့္ ျပည့္ႏွက္ေနျပီး အစဥ္သျဖင့္ ေသာကဗ်ာေပြ ပူေလာင္ေနရသည္။ လူအေပါင္းတို႔ က်ီးလန္႔စာစား အသက္ရွင္ၾကရသည္။ အစာေရစာ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါး၊ ကပ္ေဘးဒုကၡမ်ား က်ေရာက္ျပီး ပစၥႏၲရာစ္ အရပ္ပမာ ျဖစ္ရသည္။

၂။ ျဗဟၼစိုရ္အျမင္

ျဗဟၼစိုရ္အျမင္တြင္ လူတစ္ဦးသည္ အျခားလူတစ္ဦးအေပၚ က်ား/မ၊ လူမ်ဳိး၊ အသားအေရာင္၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ၊ ဇာတ္နိမ့္ဇာတ္ျမင့္၊ ေသြးသားေတာ္စပ္မႈ/မေတာ္စပ္မႈ စသည္တို႔ကိုစြဲ၍ မၾကည့္ေတာ့ဘဲ လူကို လူဟုသာ ျမင္ေတာ့သည္။ ငါ့ႏိုင္ငံ၊ ငါ့လူမ်ဳိး၊ ငါ့ေသြးသားဟူ၍ အစြဲအလန္း မထားေတာ့ဘဲ လူသားအားလုံးအေပၚ တူညီေသာမ်က္စိျဖင့္ၾကည့္သည္။ အားလုံးအေပၚ ေမတၱာ၊ က႐ုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥေပကၡာ တရားတို႔ျဖင့္ လႊမ္းျခံဳၾကည့္႐ႈသည္။ ေက်ာသားရင္သားမခြဲျခားဘဲ ဆက္ဆံသည္။ ယေန႔ေခတ္တြင္ အေတာ္ေလးေရပန္းစားလာသည့္ ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရး စသည့္ သေဘာတရားတို႔မွာ ထို ျဗဟၼစိုရ္အျမင္အေပၚ အေျခခံသည္ဟု ေျပာ၍ရသည္။

‘လူသားအားလုံးတြင္ သာတူညီမွ် အခြင့္အေရး ရွိသည္။ လိင္ကိုလိုက္၍၊ လူမ်ဳိး၊ အသားအေရာင္၊ ဇာတ္၊ ဥစၥာပိုင္ဆိုင္မႈ စသည္အေပၚလိုက္၍ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ မျပဳရ။ လူသားအားလုံးတြင္ ေမြးရာပါ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ား ရွိသည္။ ထိုလြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို ေလးစားရမည္။ လူကို လူလို ဆက္ဆံရမည္’ စသည္တို႔မွာ ျဗဟၼစိုရ္အျမင္ျဖင့္ ေလာကကို ၾကည့္႐ႈလာၾကျခင္းျဖစ္သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ယဥ္ေက်းလာၾကေသာ လူသားတို႔၏ အျမင္ျဖစ္သည္။

ျဗဟၼစိုရ္အျမင္ျဖင့္ ၾကည့္သူတို႔မွာလည္း ပုထုဇဥ္အဆင့္မွာပင္ ရွိေနႏိုင္ေသးေသာ္လည္း ထိုပုထုဇဥ္တို႔မွာ အဆင့္အတန္းျမင့္ေသာ (၀ါ) ပညာမ်က္စိ ရွိေသာ ပုထုဇဥ္ (ကလ်ာဏပုထုဇဥ္) တို႔ပင္ျဖစ္သည္။ ကလ်ာဏပုထုဇဥ္သည္ အရိယာမျဖစ္ေသးေသာ္လည္း အရိယာနယ္ပယ္သို႔ တေရြ႕ေရြ႕ ခ်ဥ္းကပ္သြားေနသူျဖစ္သည္။ သူေတာ္ေကာင္းစာရင္းတြင္ ထည့္သြင္း၍ရသည္။ ကလ်ာဏပုထုဇဥ္တို႔ မ်ားေသာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းသည္ ေအးခ်မ္းသာယာ၍ ေနခ်င့္စဖြယ္ ေကာင္းသည္။ ေမတၱာဓာတ္တို႔ လႊမ္းျခံဳထားသည္။ အခ်င္းခ်င္း ခ်စ္ေသာမ်က္စိျဖင့္ ၾကည့္ၾကသည္။ ေလာကနိဗၺာန္ဟုပင္ ေခၚႏိုင္သည္။

၃။ သမာဓိအျမင္

ကလ်ာဏပုထုဇဥ္သည္ ဆိတ္ျငိမ္ရာသို႔ခ်ဥ္းကပ္၍ မိမိ၏စိတ္ကို ခ်ည္တိုင္တစ္ခုတည္းမွာသာ ထားျပီး တည္ျငိမ္ေအာင္ၾကိဳးစားသည့္အခါ သမာဓိ ဟုေခၚသည့္ စိတ္၏တည္ၾကည္မႈကို ရရွိလာသည္။ ေရမွာေပ်ာ္သည့္ငါးသည္ ကုန္းေပၚေရာက္သည့္အခါ ထြန္႔ထြန္႔လူးကာ ဖ်တ္ဖ်တ္ခုန္ သကဲ့သို႔ ထိုထို အာ႐ုံတို႔အေပၚ အျမဲတေစ လြင့္ပါးေရာက္ရွိေနတတ္သည့္ စိတ္သည္ တစ္ေနရာတည္းမွာသာ ေနေစရန္ အခိုင္းခံရသည့္အခါ ခ်ည္တိုင္မွ မၾကာခဏ ေျပးထြက္သြားေနေတာ့သည္။ သိို႔ရာတြင္ စိတ္ရွည္သည္းခံျခင္း၊ ဇြဲရွိျခင္း၊ ၀ီရိယရွိျခင္း၊ အဖန္ဖန္တလဲလဲ အားထုတ္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ထို စိတ္သည္ မၾကာမီ ယဥ္ေက်းလာျပီး ခ်ည္တိုင္မွ မခြာေတာ့ဘဲ တျဖည္းျဖည္း ျငိမ္သက္လာသည္။

ေနာက္ေနေသာေရကိုထည့္ထားသည့္ ေရခြက္ကို မလႈပ္ဘဲ ျငိမ္ျငိမ္ထားသည့္အခါ အနည္မ်ားထိုင္ျပီး ေရသည္ ၾကည္လင္လာသကဲ့သို႔ စိတ္ကိုညစ္ညဴးေစတတ္ေသာ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ အစရွိသည့္ ကိေလသာတို႔ေၾကာင့္ ေနာက္က်ိေနသည့္ စိတ္ကို ယဥ္ပါးေအာင္ ေလ့က်င့္လိုက္သည့္အခါ စိတ္သည့္ ကိေလသာမ်ား ပါးရွားသြားျပီး  ၾကည္လင္၀င္းပလာသည္။ ယင္းကို သမာဓိ ရလာသည္ ဟု ေခၚသည္။

သမာဓိရလာသည့္အခါ စိတ္သည္ ၾကည္လင္စူးရွထက္ျမက္၍ အားေကာင္းလာသည္။ ယခင္က မရဖူးသည့္ နိမိတ္အာ႐ုံမ်ားကို ျမင္ရ ၾကားရျခင္းမ်ဳိး ရွိလာသည္။ ထူးထူးဆန္းဆန္း အာ႐ုံမ်ားရလာသည္။ စိတ္တြင္ တန္ခိုးရွိမွန္းေတြ႕လာရသည္။ မိမိ ေတာင့္တသည္မ်ား ရလာတတ္သည္။ မိမိခန္႔မွန္းသည္မ်ား မွန္လာတတ္သည္။ တခ်ဳိ႕ပုဂၢိဳလ္မ်ား အၾကားအျမင္ရသည္၊ ေရွ႕ျဖစ္ကို အာ႐ုံယူ၍ ေဟာႏိုင္သည္ စသည္တို႔မွာ သမာဓိအစြမ္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ သမာဓိအားေကာင္းလာသည့္အခါ ထိုပုဂၢိဳလ္သည္ မိမိခႏၶာကိုယ္ကို လည္းေကာင္း၊ သူတစ္ပါး၏ ခႏၶာကိုလည္းေကာင္း ၾကည္သည့္အခါ လူကိုလူဟူ၍၊ ေခြးကိုေခြးဟူ၍၊ နတ္ကို နတ္ဟူ၍ပင္ မျမင္ေတာ့ဘဲ အားလုံးကို ႐ုပ္ႏွင့္နာမ္တြဲထားေသာ အစုအေ၀းအျဖစ္သာ ျမင္ေတာ့သည္။

ပညတ္သေဘာအရ လူ၊ တိရစၦာန္၊ နတ္၊ ျဗဟၼာ စသည္ျဖင့္ အမည္အမ်ဳိးမ်ဳိး ကြဲျပားေနေသာ္လည္း အႏွစ္သာရမွာ ႐ုပ္ ႏွင့္ နာမ္ သာျဖစ္သည္ဟု ျမင္သည္။ မည္သူ၏ခႏၶာပင္ျဖစ္ေစ ပထ၀ီ၊ ေတေဇာ၊ အာေပါ၊ ၀ါေယာဆိုသည့္ ဓာတ္ၾကီးေလးပါး အစုအေ၀း (႐ုပ္) ႏွင့္ အဆိုပါ ဓာတ္ၾကီးေလးပါး အစုအေ၀းကို သိရွိခံစားတတ္သည့္ အာ႐ုံကိုသိသည့္သေဘာ (နာမ္) ႏွစ္မ်ဳိးသာ ရွိသည္ဟု ျမင္သည္။ ယင္းအျမင္ျဖင့္ ေလာကကိုျမင္သူသည္ ပုထုဇဥ္ဘ၀မွ မကၽြတ္ေသးသည့္တိုင္ အရိယာဘ၀သို႔ ေရာက္ရန္ တစ္လွမ္းပိုနီးလာျပီ ျဖစ္သည္။ ထိုသူသည္ ပပဥၥတရားသုံးပါးအနက္မွ “ဒိ႒ိ” ေခၚ အယူလြဲမႈ ကြာက်သြားျပီျဖစ္သည္။

၄။ ၀ိပႆနာအျမင္

ထိုသူသည္ သမာဓိအားတို႔ ပိုမိုထက္သန္ အားေကာင္းလာသည့္အခါ ႐ုပ္ နာမ္ အတြဲဟု ျမင္သည္မွ တစ္ဆင့္တက္၍ ယင္း ႐ုပ္ နာမ္တို႔၏ ျဖစ္ျခင္း ပ်က္ျခင္းသေဘာကို ျမင္သြားသည္။ သတၱ၀ါဟူသည္ ႐ုပ္နာမ္ အစုအေ၀းျဖစ္႐ုံသာမက ထို ႐ုပ္ႏွင့္နာမ္တို႔သည္လည္း ခဏမစဲ အျမဲျဖစ္ခ်ည္ ပ်က္ခ်ည္ရွိသည့္ သေဘာကို ျမင္သည္။ ထိုသူ၏ ဉာဏ္တြင္ သတၱ၀ါဆိုသည္မွာ အခ်ိန္တိုင္း ျဖစ္ျပီးပ်က္သြားေသာ ႐ုပ္နာမ္အစုအေ၀းၾကီးဟု လည္းေကာင္း၊ ဘ၀ဆိုသည္မွာ ထိုသို႔ ျဖစ္ျခင္း ပ်က္ျခင္းမ်ား ဆက္ေနသည့္ အစဥ္တန္းၾကီးဟုလည္းေကာင္း ျမင္သည္။

 ၀ိပႆနာအျမင္ျဖင့္ ေလာကကိုျမင္သူ (တစ္နည္း) ျဖစ္ပ်က္ကို ျမင္သူသည္ အရိယာေလာင္းလ်ာပင္ ျဖစ္သည္။ အရိယာျဖစ္ဖို႔ (တစ္နည္း) ပုထုဇဥ္ဘ၀မွ ကၽြတ္ဖို႔ လက္တစ္ကမ္းသာ လိုေတာ့သည့္ အေနအထားျဖစ္သည္။ ယင္းမွသည္ ျဖစ္ျခင္း၊ ပ်က္ျခင္းသာရွိသည့္ခႏၶာအေပၚ ထိတ္လန္႔ျခင္း၊ ျငီးေငြ႕ျခင္း၊ စိတ္ပ်က္ျခင္း၊ လြတ္ေျမာက္လိုျခင္း စသည္တို႔လည္း ဆက္လက္ျဖစ္လာသည္။ (အက်ယ္ကို ၀ိပႆနာဉာဏ္စဥ္တို႔အေၾကာင္း ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားထားသည့္ ဓမၼာဒါသသုတ္ တြင္ ႐ႈပါ။)

၅။ မဂ္ ဖိုလ္ အျမင္

မဂ္ဖိုလ္အျမင္တြင္ ေစာေစာက ျဖစ္ပ်က္ကိုျမင္ေနသည့္ပုဂၢိဳလ္သည္ ႐ုပ္နာမ္ခႏၶာတို႔၏ ျဖစ္ပ်က္ကိုပင္ မျမင္ေတာ့ဘဲ ျဖစ္ျခင္း ပ်က္ျခင္းသေဘာကို ေက်ာ္လြန္၍ ျဖစ္ျခင္း ပ်က္ျခင္းကင္းသည့္၊ ကုန္သည့္သေဘာ (နိဗၺာန္) ကိုသာ ျမင္ေတာ့သည္။ ျဖစ္ျခင္းပ်က္ျခင္းတို႔ ၀ိေသသ ျပဳထားသည့္ ခႏၶာကို အာ႐ုံမျပဳဘဲ ယင္းမွ အလြန္ျဖစ္သည့္ ျဖစ္ပ်က္တို႔ ဆိတ္သုဥ္းေနသည့္ သေဘာကုိ အာ႐ုံျပဳသည္။ ယင္းသို႔ အာ႐ုံျပဳေနသည့္ အခိုက္အတန္႔တြင္ ယင္းပုဂၢိဳလ္၏သႏၲာန္တြင္ ေအးခ်မ္းေနသည္။ ကိေလသာတို႔ ကင္းဆိတ္ေနသည္။ ထိုသူသည္ အရိယာ (ေခၚ) မဂ္ဆိုက္ ဖိုလ္ဆိုက္သည့္ ပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္သြားေပျပီ။

အရိယာျဖစ္ျပီးသူသည္ ပုထုဇဥ္အျဖစ္သို႔ ျပန္လည္မေလွ်ာက်ေတာ့ေပ။ အရိယာတို႔တြင္ ခ်စ္ျခင္း၊ မုန္းျခင္း၊ တြယ္တာျခင္း၊ ျငိတြယ္ျဖင္း အလ်ဥ္းမရွိ။ ပညတ္သေဘာအရ အေခၚအေ၀ၚမ်ား ေ၀ါဟာရမ်ားႏွင့္မကင္းႏိုင္ သုံးစြဲေနေသာ္လည္း ၎တို႔သႏၲာန္တြင္ ပရမတ္အျမင္သာ ရွိသည္။ သမာဓိအျမင္ႏွင့္ ၀ိပႆနာအျမင္ ျမင္သူတို႔သည္ သမာဓိက်ဲသည့္ခဏ၊ ၀ိပႆနာ မ႐ႈသည့္ခဏ ပညတ္အျမင္ဘက္ဆီ ျပန္ေရာက္သြားေသာ္လည္း မဂ္ဖိုလ္အျမင္ ရျပီးသူတို႔ကမူ ဘယ္ေသာအခါမွ် ပညတ္ကို မစြဲေတာ့ေပ။ ထိုသူတို႔၏ အျမင္သည္ ခိုင္ျမဲေသာအျမင္ျဖစ္သည္။ အႏွစ္သာရကိုသာ ႐ႈေသာအျမင္ျဖစ္သည္။ သေဘာတရားကိုသာ ယူေသာအျမင္ျဖစ္သည္။ အရိယာတို႔၏ ေလာကသည္ ရာႏႈန္းျပည့္ျငိမ္းခ်မ္းေသာ ေလာကပင္ ျဖစ္ေပသည္။

by Annyatara (အညတရ)