စိတ္က်န္းမာေရး ႏွင့္ လိုလွ်င္ႀကံဆ နည္းလမ္းရ
စိတ္သည္ အရာရာတိုင္းကို ဦးေဆာင္ႏိုင္သည္။
“ စိတ္ဆႏၵသာ ျပင္းျပပါေစ၊ မၿပီးေျမာက္ႏိုင္ေသာကိစၥဟူ၍ မရွိ ” တဲ့။
စိတ္တစ္လံုးေဆာင္မွသာ မိမိရည္မွန္းခ်က္မ်ားကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
ကၽြန္မတို႔၏ ေန႔စဥ္ဘ၀မ်ားတြင္ စိတ္ခ်မ္းသာမွဳမရွိဘဲ ေနထိုင္ရပ္တည္ေနရမည္ဆိုပါက ဘ၀သည္
အဓိပၸါယ္ ကင္းမဲ့ေနမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ စိတ္သည္ လူတိုင္း၏ က်န္းမာေရးအတြက္
အဓိကေသာ့ခ်က္ေနရာမွ ပါ၀င္ေနသည္။ “ စိတ္ေထာင္းေတာ့ ကိုယ္ေၾက၊ စိတ္ေလေတာ့ ကိုယ္လြင့္”
ဆိုသကဲ့သို႔ စိတ္ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္မွာ ေရာဂါကပ္ေရာက္ေသာ သာဓကေတြ မ်ားစြာရွိပါသည္။
ရင္က်ပ္၊ ပန္းနာ၊ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါတို႔သည္ စိတ္က ရုပ္အေပၚကို
လြမ္းမိုးမွဳေၾကာင့္ျဖစ္ပြားလာသည္မွာ ထင္ရွားပါသည္။ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာတစ္ခုခု ခ်ဳိ႕ယြင္းပါက
ေဆးစား၊ ေဆးေသာက္၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္းတို႔ျဖင့္ ကုစားလွ်င္ အျမန္ ျပန္လည္၍ ေကာင္းမြန္လာႏိုင္သည္။
စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဒဏ္ရာရရွိပါက ကုသရန္ မလြယ္ကူလွပါ။ စိတ္ကို စိတ္ျဖင့္သာ ကုသ၍ ရသည္။
စိတ္ဒဏ္ရာအား ကုသေပ်ာက္ကင္းရန္ အခ်ိန္မ်ားစြာ ေပးရေပလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စိတ္က်န္းမာေရးကို
လြမ္းမိုးမွဳေၾကာင့္ျဖစ္ပြားလာသည္မွာ ထင္ရွားပါသည္။ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာတစ္ခုခု ခ်ဳိ႕ယြင္းပါက
ေဆးစား၊ ေဆးေသာက္၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္းတို႔ျဖင့္ ကုစားလွ်င္ အျမန္ ျပန္လည္၍ ေကာင္းမြန္လာႏိုင္သည္။
စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဒဏ္ရာရရွိပါက ကုသရန္ မလြယ္ကူလွပါ။ စိတ္ကို စိတ္ျဖင့္သာ ကုသ၍ ရသည္။
စိတ္ဒဏ္ရာအား ကုသေပ်ာက္ကင္းရန္ အခ်ိန္မ်ားစြာ ေပးရေပလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စိတ္က်န္းမာေရးကို
မ်ားစြာဂရုစိုက္ရမည္။ စိတ္က်န္းမာမွသာ ကိုယ္ခႏၶာက်န္းမာႏိုင္မည္။ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ပါးလံုး
က်န္းမာမွသာလွ်င္ ခ်မ္းသာျခင္း အစစ္အမွန္ကို ရရွိခံစားႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။
…စိတ္ခ်မ္းသာမွဳ ႏွင္းမွဳန္ေလးမ်ားႏွင့္ေတြ႔လွ်င္ ေအးျမျခင္းကို ခံစားရသကဲ့သို႔
စိတ္ဆင္းရဲမွဳ မီးေတာင္ႀကီးကို ေက်ာ္ျဖတ္ေနရသည့္အခ်ိန္မ်ားသည္ မီးခဲငံုထားရသကဲ့သို႔
ပူေလာင္လွစြာ ခက္ခက္ခဲခဲ ျဖတ္သန္းရျပန္သည္။ ပညာေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရးဆက္ဆံေရး စသျဖင့္ မိမိတို႔လုပ္ေဆာင္ေနရသည့္က႑တိုင္းတြင္ ေပ်ာ္ရႊင္ ၾကည္ႏူးဖြယ္ရာ တိုးတက္ေအာင္ျမင္မွဳမ်ားရွိသကဲ့သို႔ ေၾကကြဲ၀မ္းနည္းဖြယ္ရာ ရွဳံးနိမ့္မွဳမ်ားႏွင့္လည္း ႀကံဳေတြ႔ေနၾကရပါသည္။
အရာရာ အဆင္ေျပ ေခ်ာေမြ႔ေနေသာအခါမ်ားတြင္ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္မွဳမ်ား ႏွင့္အတူ အားတက္ရႊင္လန္းမိသည္။ ေရွ႕ဆက္ေလွ်ာက္လွမ္းရမည့္ ဘ၀ခရီးအတြက္ စီမံကိန္းမ်ား ခ်မွတ္ကာ အနာဂါတ္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားျဖင့္ အရာရာကို ရင္ဆိုင္လိုေသာစိတ္မ်ား ထက္သန္လာရပါသည္။ ဒါကေအာင္ျမင္မွဳမ်ား ရေနခ်ိန္တြင္ ခ်မ္းသာေပ်ာ္ရႊင္ေနတတ္ေသာ စိတ္သဘာ၀တစ္ခုျဖစ္မည္ထင္ပါသည္။ ထိုစိတ္ကပင္ အရွဳံးမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔လာရသည့္အခါမ်ားတြင္ စိတ္ဓါတ္က်တတ္ျပန္သည္။ မိမိကိုယ္မိမိ ရွဳံးနိမ့္မွဳအတြက္
သိမ္ငယ္စိတ္၊ အားငယ္စိတ္မ်ားျဖင့္ ညိွဳးႏြမ္းရျပန္သည္။ စိတ္ဓါတ္ႀကံ့ခိုင္သည္ ဆိုသူမ်ားသည္ပင္
ေလာကဓံ၏ ရိုက္ခတ္မွဳ၊ လွဳိင္းတံပိုးမ်ားႏွင့္ ႀကံဳဆံုလာရေသာအခါ ခံႏိုင္ရည္ရွိေအာင္ ႀကိဳးစားရသည္မွာ လြယ္ကူလွသည္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။
…အခ်ဳိ႔သူမ်ားသည္ မိမိကုိယ္ကို အလြန္ထိန္းခ်ဳပ္ေစာင့္စည္းတတ္ၾကသည္။
စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ရာကိစၥမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ရလွ်င္လည္း လြတ္လပ္ေပါ့ပါးစြာ မေပ်ာ္ရႊင္တတ္ၾကေပ။ အဆင္မေျပသည့္ကိစၥမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ႀကံဳ ရလွ်င္လည္း မေက်နပ္စိတ္မ်ားကို ၿမိဳသိပ္ထားတတ္ၾကသည္။ ထိုသို႔မေက်နပ္သည့္စိတ္မ်ား၊ အလိုမက် သည့္စိတ္မ်ား၊ အလြန္အမင္း ထိန္းခ်ဳပ္တတ္လြန္းသည့္
စိတ္မ်ားသည္ အခ်ိန္ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် မိမိ၏ မသိစိတ္တြင္ တျဖည္းျဖည္းႀကီးထြားလာၿပီး စိတ္ေရာဂါမ်ားျဖစ္လာတတ္သည္ကို ကၽြန္မ၏ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးေသာသူမ်ားစြာတြင္ ကိုယ္တိုင္ေတြ႔ႀကံဳခဲ့ရဖူးပါသည္။ အခ်ဳိ႕သူတို႔သည္ စိတ္ေရာဂါျဖစ္ေနသည္ကို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ မသိပါ။ ၄င္းတို႔၏မိသားစု
အသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ားကလည္း မရိပ္မိသည့္အေျခအေနမ်ဳိး ျဖစ္ေနတတ္သည္။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္
စိတ္ေရာဂါျဖစ္ေနမွန္း သိသည့္အခ်ိန္တြင္ ေရာဂါမွာ အျပင္းစား အဆင့္ေရာက္ေနၿပီး ထိုအခါမွ
ေဆးျပင္းမ်ား ေသာက္ရျခင္း၊ ေဆးရံုတက္ ကုသရျခင္းမ်ားသည္ ကာယကံရွင္ႏွင့္
၄င္း၏မိသားစုမ်ားအား စိတ္ဆင္းရဲျခင္းဒုကၡကို ပို၍ျဖစ္ေစသည့္အျပင္ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးတစ္ခုသဖြယ္လည္းျဖစ္ေစပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ ဆိုးရြားလွသည့္ စိတ္ေရာဂါေ၀ဒနာအား မည္သူ႕ကိုမွ် မခံစားေစလိုေသာ ေစတနာျဖင့္ ဤပိုစ့္အား ေရးသားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
သိမ္ငယ္စိတ္၊ အားငယ္စိတ္မ်ားျဖင့္ ညိွဳးႏြမ္းရျပန္သည္။ စိတ္ဓါတ္ႀကံ့ခိုင္သည္ ဆိုသူမ်ားသည္ပင္
ေလာကဓံ၏ ရိုက္ခတ္မွဳ၊ လွဳိင္းတံပိုးမ်ားႏွင့္ ႀကံဳဆံုလာရေသာအခါ ခံႏိုင္ရည္ရွိေအာင္ ႀကိဳးစားရသည္မွာ လြယ္ကူလွသည္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။
…စိတ္၏ ျဖစ္တည္မွဳ၊ စဥ္းစားေတြးေခၚမွဳ၊ ေထြျပားဆန္းၾကယ္မွဳ၊ အေျပာင္းအလဲ ျမန္ဆန္မွဳ၊ တည္ၿငိမ္
ေအးခ်မ္းစြာေနလိုမွဳႏွင့္ ေစလိုရာေစခိုင္းတတ္ေသာ၊ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ခက္ခဲေသာ စိတ္တြင္းျဖစ္စဥ္မ်ားသည္
စကၠန္႔တိုင္း၊ မိနစ္တိုင္း အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် ေျပာင္းလဲေနေသာ စိတ္၏သေဘာ၊ သဘာ၀ကိုု သိျမင္ေစပါသည္။ ကၽြန္မ၏စိတ္တြင္းျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ရွိ အျခားသူမ်ား၏ စိတ္ေနသေဘာထား ေျပာင္းလဲမွဳမ်ားစြာကိုလည္း
စိတ္၀င္စားစြာျဖင့္ စူးစမ္း ေလ့လာေနမိၿမဲ ျဖစ္ပါသည္။
ကၽြန္မအမ်ားဆံုးေတြ႔ထိ ခံစားရသည္က စိတ္ေနသေဘာထား ျမင့္ျမတ္ေသာ၊ ရင့္က်က္ တည္ၿငိ္မ္ ေအးေဆးေသာ၊ အရာရာကို အေကာင္းျမင္ေသာ စိတ္ျဖင့္ ရွဳျမင္တတ္ေသာ၊ စိတ္ေကာင္းႏွလံုးေကာင္း ရွိၾကသည့္ ဆရာသမားေကာင္းမ်ား၏ မြန္ျမတ္ေသာ စိတ္ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္မွဳမ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာသမားမ်ား၏ စိတ္ၿငိမ္းေအးစြာထားတတ္မွဳ၊ ေပ်ာ္ရႊင္ေသာစိတ္ထားျဖင့္ အရာရာကို
ရင္ဆိုင္တတ္မွဳမ်ားသည္ ကၽြန္မအား ေကာင္းေသာစိတ္အစဥ္ကို ေမြးဖြားရန္ အားျဖစ္ေစပါသည္။ ကိုယ္က်ဳိးအတြက္
မဟုတ္ဘဲ အမ်ားေကာင္းက်ဳိး သယ္ပိုး ေဆာင္ရြက္ျခင္းမ်ားသည္ မိမိစိတ္ကို ၾကည္ႏူးခ်မ္းေျမ့ေစႏိုင္ေၾကာင္းကို သိျမင္ေစပါသည္။
…အခ်ဳိ႔သူမ်ားသည္ မိမိကုိယ္ကို အလြန္ထိန္းခ်ဳပ္ေစာင့္စည္းတတ္ၾကသည္။
စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ရာကိစၥမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ရလွ်င္လည္း လြတ္လပ္ေပါ့ပါးစြာ မေပ်ာ္ရႊင္တတ္ၾကေပ။ အဆင္မေျပသည့္ကိစၥမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ႀကံဳ ရလွ်င္လည္း မေက်နပ္စိတ္မ်ားကို ၿမိဳသိပ္ထားတတ္ၾကသည္။ ထိုသို႔မေက်နပ္သည့္စိတ္မ်ား၊ အလိုမက် သည့္စိတ္မ်ား၊ အလြန္အမင္း ထိန္းခ်ဳပ္တတ္လြန္းသည့္
စိတ္မ်ားသည္ အခ်ိန္ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် မိမိ၏ မသိစိတ္တြင္ တျဖည္းျဖည္းႀကီးထြားလာၿပီး စိတ္ေရာဂါမ်ားျဖစ္လာတတ္သည္ကို ကၽြန္မ၏ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးေသာသူမ်ားစြာတြင္ ကိုယ္တိုင္ေတြ႔ႀကံဳခဲ့ရဖူးပါသည္။ အခ်ဳိ႕သူတို႔သည္ စိတ္ေရာဂါျဖစ္ေနသည္ကို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ မသိပါ။ ၄င္းတို႔၏မိသားစု
အသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ားကလည္း မရိပ္မိသည့္အေျခအေနမ်ဳိး ျဖစ္ေနတတ္သည္။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္
စိတ္ေရာဂါျဖစ္ေနမွန္း သိသည့္အခ်ိန္တြင္ ေရာဂါမွာ အျပင္းစား အဆင့္ေရာက္ေနၿပီး ထိုအခါမွ
ေဆးျပင္းမ်ား ေသာက္ရျခင္း၊ ေဆးရံုတက္ ကုသရျခင္းမ်ားသည္ ကာယကံရွင္ႏွင့္
၄င္း၏မိသားစုမ်ားအား စိတ္ဆင္းရဲျခင္းဒုကၡကို ပို၍ျဖစ္ေစသည့္အျပင္ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးတစ္ခုသဖြယ္လည္းျဖစ္ေစပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ ဆိုးရြားလွသည့္ စိတ္ေရာဂါေ၀ဒနာအား မည္သူ႕ကိုမွ် မခံစားေစလိုေသာ ေစတနာျဖင့္ ဤပိုစ့္အား ေရးသားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရေပမည္။ ေသာကစိတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရေပမည္။ စိတ္ညစ္ေနေသာ
အာရံုအား ေျပာင္းလဲပစ္ရမည္။ အလည္အပတ္ခရီးသြားျခင္း၊ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲမ်ားသို႔သြားျခင္း၊ ေစ်း၀ယ္ထြက္ျခင္း၊ သီခ်င္းနားေထာင္ျခင္း၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ားႏွင့္ ၀ိုင္းဖြဲ႕စကားေျပာဆိုျခင္းတို႔သည္ စိတ္အာရံုကို အေျပာင္းအလဲ
ျဖစ္ေစသျဖင့္ စိတ္ညစ္ေနခ်ိန္မ်ားတြင္ လုပ္ေဆာင္သင့္ပါသည္။ မိမိတစ္ဦးတည္း ေတြးခ်င္ရာေတြး၊
ေငးခ်င္ရာေငးၿပီး စိတ္ဆင္းရဲေနမည့္အစား ခင္မင္ရင္းႏွီးေသာ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းမ်ားအား
မိမိခံစားခ်က္မ်ား မွ်ေ၀ခံစားေစျခင္းျဖင့္ ေသာကမ်ားကို ေလ်ာ့နည္းသြားေစႏိုင္ပါသည္။
…အခ်ဳိ႔ကား ရုတ္တရက္ႀကံဳေတြ႔လိုက္ရေသာကိစၥမ်ားေၾကာင့္ စိတ္ထိခိုက္သြားသည္။ စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္ရန္
အခ်ိန္မေပးႏိုင္ေတာ့ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္စိတ္ညစ္စရာမ်ား ေတြ႔ႀကံဳလာရပါက တျဖည္းျဖည္း စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္၍
စိတ္တြင္ေျဖသိမ့္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရေပမည္။ မိမိအလုပ္အကိုင္တြင္ အမွားအယြင္းမ်ားရွိလာပါက
စိတ္ညစ္စရာမ်ားျဖစ္လာတတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မည္သည့္ကိစၥတြင္မဆို စဥ္းစဥ္းစားစားျဖင့္
ျဖည္းျဖည္းမွန္မွန္ လုပ္ကိုင္သြားရန္လိုသည္။ ယင္းသို႔လုပ္ကိုင္ျခင္းျဖင့္ အတိမ္းအေစာင္း
အမွားအယြင္း ေတြ႔ႀကံဳႏိုင္စရာ မရွိေတာ့ေပ။ ေတြ႔သည့္တိုင္ေအာင္ ဆိုးဆိုးရြားရြား မျဖစ္ႏိုင္ေပ။
အခ်ိန္မေပးႏိုင္ေတာ့ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္စိတ္ညစ္စရာမ်ား ေတြ႔ႀကံဳလာရပါက တျဖည္းျဖည္း စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္၍
စိတ္တြင္ေျဖသိမ့္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရေပမည္။ မိမိအလုပ္အကိုင္တြင္ အမွားအယြင္းမ်ားရွိလာပါက
စိတ္ညစ္စရာမ်ားျဖစ္လာတတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မည္သည့္ကိစၥတြင္မဆို စဥ္းစဥ္းစားစားျဖင့္
ျဖည္းျဖည္းမွန္မွန္ လုပ္ကိုင္သြားရန္လိုသည္။ ယင္းသို႔လုပ္ကိုင္ျခင္းျဖင့္ အတိမ္းအေစာင္း
အမွားအယြင္း ေတြ႔ႀကံဳႏိုင္စရာ မရွိေတာ့ေပ။ ေတြ႔သည့္တိုင္ေအာင္ ဆိုးဆိုးရြားရြား မျဖစ္ႏိုင္ေပ။
…လူ႔ဘ၀သက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ အခက္အခဲမ်ားသည္ အၿမဲတေစ ရွိေနတတ္သည္။
“ ေရပတ္လည္ ၀ိုင္းရံလ်က္ရွိေသာ ကုန္းေျမကိုကၽြန္း…’’
ဟုေခၚသကဲ့သို႔ အခက္အခဲမ်ား ၀ိုင္းရံလ်က္ရွိေသာ သတၱ၀ါကို “လူ” ဟုေခၚသည္ဟု ဆိုရေပလိမ့္မည္။
စိတ္အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္မွဳ၊ အခက္အခဲ အက်ပ္အတည္းေတြ႔မွဳမ်ားကို ဘ၀ တစ္ေလွ်ာက္တြင္
ဟုေခၚသကဲ့သို႔ အခက္အခဲမ်ား ၀ိုင္းရံလ်က္ရွိေသာ သတၱ၀ါကို “လူ” ဟုေခၚသည္ဟု ဆိုရေပလိမ့္မည္။
စိတ္အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္မွဳ၊ အခက္အခဲ အက်ပ္အတည္းေတြ႔မွဳမ်ားကို ဘ၀ တစ္ေလွ်ာက္တြင္
အၿမဲတမ္းရင္ဆိုင္ေနရမည္။ ဘ၀အစမွ ဘ၀နိဂံုးခ်ဳပ္သည့္တိုင္ေအာင္ ဤကိစၥမ်ားကို မလြဲမေသြ
ေတြ႔ဆံုေနၾကရမည္ျဖစ္ေပသည္။ ယင္းသို႔နိယာမတရားျဖစ္ေသာ အခက္အခဲ အက်ပ္အတည္း
မ်ားကို ေတြ႔ႀကံဳရတိုင္း စိတ္ညစ္ေနရန္မလို။ ၄င္းတို႔ကို ႀကိဳးစား၍ ေက်ာ္လႊားျဖတ္သန္းရမည္။
ရင္းႏွီၤးကာလွဳပ္ရွားရုန္းကန္ႏိုင္၏။ ဇြဲ၊ လံု႔လ၊ ၀ီရိယရွိေသာလူတို႔သည္ အခက္အခဲႀကံဳေတြ႔ရေသာ္လည္း
ေျပလည္ေအာင္ ေျဖရွင္းႏိုင္ေသာ အစြမ္းအစရွိၾကသည္။ အခက္အခဲဆိုသည္မွာလည္း လူ႔ဘ၀အတြက္ ရုန္းကန္ရန္
ခြန္အားကို ျဖစ္ေစသည္။ အခက္အခဲေတြ႔တိုင္း၊ ျပႆနာရင္ဆိုင္ရတိုင္း စိတ္ညစ္ေနရန္မလိုေပ။
ခြန္အားကို ျဖစ္ေစသည္။ အခက္အခဲေတြ႔တိုင္း၊ ျပႆနာရင္ဆိုင္ရတိုင္း စိတ္ညစ္ေနရန္မလိုေပ။
စိတ္ညစ္ေနလွ်င္ အလုပ္မၿပီး။ စိတ္ေပ်ာ္လက္ေပ်ာ္ႏွင့္ ကိုယ္တြယ္ေျဖရွင္းရန္သာလွ်င္ အေၾကာင္းရွိသည္။
သတၱိေမြးကာ အခက္အခဲဟူသမွ်ကို ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ရင္ဆိုင္ရမည္။ “ဒုကၡပါဘဲ” ဟု ညည္းတြားကာ မ်က္ႏွာကို
ရွဳံမဲ့ေနရံုမွ်ျဖင့္ ျပႆနာသည္ ေျပလည္မသြားေပ။ အခက္အခဲ အစိုင္အခဲသည္ ေျပေပ်ာက္မသြား။
ရင္ဆိုင္ ယွဥ္ၿပိဳင္၍ အႏိုင္ယူမွသာလွ်င္ အခက္အခဲကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္သည္။ အခက္အခဲမွ ျဖတ္ေက်ာ္အႏိုင္ရလွ်င္
ေပ်ာ္ရႊင္သည္။ လူ႔ဘ၀တြင္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ေနထိုင္သြားရန္မွာ အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္ပင္ျဖစ္သည္။
…လူပ်င္းလူညံ့တို႔၏ သေဘာကား စိတ္ဓါတ္ေပ်ာ့ညံ့၏။ စိတ္ဓါတ္ေပ်ာ့ညံ့လွ်င္ စိတ္ဓါတ္က်ဆင္းကာ အားငယ္
လာတတ္ၾကသည္။ ဤတြင္စိတ္ဆင္းရဲကာ စိတ္ေသာက ေရာက္ၾကကုန္၏။ ထိုအခါ ေပ်ာ္ရႊင္မွဳႏွင့္ ကင္းေ၀းၾက
ရေလသည္။
“ လူ႔ဘ၀သည္ မ်က္ရည္ႏွင့္ ရယ္ေမာျခင္းတို႔အၾကားတြင္ တည္ရွိေနသည္…”ဟု ခါေလလ္ဂ်ီဘယန္းက
ဆိုခဲ့သည္။ လူသားမ်ားသည္ သုခ၊ ဒုကၡႏွစ္မ်ဳိးစလံုးကို ျပဳလုပ္ေနသူမ်ားျဖစ္ၾက၏။ ကံၾကမၼာသည္
သူ႔လမ္းအတိုင္းရွိသည္။ ကံေကာင္းျခင္း၊ ကံဆိုးျခင္းဆိုသည္မွာ ျမင္ႏိုင္စြမ္းေသာအရာမဟုတ္။
ကံဆိုးျခင္းသည္ ေသာကေရာက္ေစ၏။ ကံေကာင္းျခင္းသည္ ေပ်ာ္ရႊင္ေစ၏။ စိတ္ထဲမွာ ေတြးေတာရာ၌
ကံၾကမၼာကို ရိုးမယ္ဖြဲ႕ကာ အဆိုးခ်ည္းသက္သက္ေတြးေနလွ်င္ ကံဆိုးသည္ဟု စိတ္စြဲလာမည္။ စိတ္ပူပင္
ေသာကေရာက္လာမည္။
…စိတ္တြင္ ၾကည္ၾကည္လင္လင္ေတြးေတာကာ “ ကံေကာင္းၿပီ ” ဟုယူဆလွ်င္
စိတ္ေသာကမေရာက္ႏိုင္ေပ။ စိတ္အစြဲအလမ္းတစ္ခုခု၏
အေကာင္းဖက္ကုိ လွည့္ထားၿပီး ေသာကကို လံုး၀ေမ့ေဖ်ာက္ထားလွ်င္ ေပ်ာ္ရႊင္မွဳသည္
အေကာင္းဖက္ကုိ လွည့္ထားၿပီး ေသာကကို လံုး၀ေမ့ေဖ်ာက္ထားလွ်င္ ေပ်ာ္ရႊင္မွဳသည္
အလြယ္တကူေရာက္ရွိလာတတ္ေပသည္။ ေသာကေပ်ာက္ကြယ္ေစရန္ စိတ္ကူးေျပာင္း ေပးရန္လိုသည္။ စိတ္အစြဲအလမ္းေဖ်ာက္ကာ စိတ္ညစ္စရာမ်ားကို တြန္းလွန္ဖယ္ရွားၿပီး စိတ္ေျပ လက္ေပ်ာက္ ျဖစ္ေစရမည္။ ေသာကေပ်ာက္ကြယ္သြားလွ်င္ စိတ္ညစ္ျခင္းမရွိေတာ့ဘဲ ေပ်ာ္ရႊင္လာေပမည္။
…လူသားတစ္ဦးအေနျဖင့္ စိတ္တိုစရာကိစၥမ်ား၊ ေဒါသျဖစ္စရာကိစၥမ်ားႏွင့္လည္း ႀကံဳေတြ႔ရမည္။ လက္လြတ္ဆံုးရွဳံးစရာကိစၥမ်ားႏွင့္လည္း ရင္ဆိုင္ရမည္။ စိုးရိမ္ပူပန္စရာကိစၥမ်ားႏွင့္လည္း အခ်ိန္မေရြး ထိပ္တိုက္ေတြ႔ႀကံဳႏိုင္သည္။ ထိုသို႔ႀကံဳေတြ႔လာေသာအခါမ်ားတြင္ မိမိကိုယ္မိမိ သတိျဖင့္ ေျဖသိမ့္တတ္ရမည္။ ခြင့္လြတ္သင့္သည့္အရာမ်ားကို ခြင့္လြတ္ႏိုင္ရမည္ျဖစ္ၿပီး လက္လြတ္သင့္သည့္အရာမ်ားကိုလည္း
လက္လြတ္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားသြားရေပမည္။
ခေလးဘ၀ကပင္ မိဘမ်ားႏွင့္ ဆရာ.ဆရာမမ်ားက မိမိခေလးအက်င့္စရိတၱ ေကာင္းမြန္တိုးတက္ေရး၊
အသိအျမင္ မွန္ကန္ေရးအတြက္ အနီးကပ္ ဂရုစိုက္၍ လမ္းညႊန္မွဳေပးေနရမည္။
…အပ်ဳိေဖာ္၊ လူပ်ဳိေပါက္အရြယ္ေရာက္သည့္အခါတြင္လည္း ဟိုမုန္းဓါတ္အေျပာင္းအလဲမ်ားေၾကာင့္ တက္ၾကြမွဳ
လြန္ကဲျခင္း၊ ပူပင္ေသာကမ်ားျခင္း၊ အထီးက်န္ေ၀ဒနာခံစားရျခင္း စသည့္ အျပဳအမူပိုင္းဆိုင္ရာ
စိတ္ဓါတ္ ေျပာင္းလဲလာမွဳမ်ားကို သတိမူေပးရမည္။
လြန္ကဲျခင္း၊ ပူပင္ေသာကမ်ားျခင္း၊ အထီးက်န္ေ၀ဒနာခံစားရျခင္း စသည့္ အျပဳအမူပိုင္းဆိုင္ရာ
စိတ္ဓါတ္ ေျပာင္းလဲလာမွဳမ်ားကို သတိမူေပးရမည္။
…လူလတ္ပိုင္းအရြယ္တြင္ အလုပ္တာ၀န္မ်ားျပားျခင္းေၾကာင့္ အလုပ္၏ ဖိစီးမွဳဒဏ္ခံစားရျခင္း၊
အိမ္ေထာင္ျပဳ၍ အလုပ္ကတစ္ဖက္၊ ခေလးငယ္ျပဳစု ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းကတစ္ဖက္ႏွင့္ စိတ္ဖိစီးမွဳ
တိုးလာျခင္းမ်ားသည္ စိတ္က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါသည္။ ခေလးအရြယ္၊ ႀကီးေကာင္၀င္သည့္အရြယ္၊
လူလတ္ပိုင္းအရြယ္ မ်ားတြင္ အေျပာင္းအလဲမ်ားေၾကာင့္ စိတ္က်န္းမာေရးကို ထိိခိုက္ေစႏိုင္သကဲ့သို႔
သက္ႀကီးပိုင္း အရြယ္တြင္လည္း ဟိုမုန္းအေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ၀မ္းနည္းျခင္း၊ မိမိခင္ပြန္းအေပၚ၊
သားသမီးမ်ားအေပၚတြင္ ယခင္ကကဲ့သို႔ မျပဳစု မလုပ္ေပးႏိုင္ေတာ့သည္ကို အားငယ္ျခင္း၊
အားမလို အားမရျဖစ္ျခင္း၊ စိတ္အလုိမက် ျဖစ္တတ္ျခင္းမ်ားကို ေတြ႔ရေၾကာင္း က်န္းမာေရးေဆာင္းပါးမ်ားတြင္
ဖတ္ခဲ့ရဖူးပါသည္။ စိတ္ဓါတ္ျပင္းထန္ ထက္ျမက္ေသာ လူႀကီးလူအိုမ်ားသည္ ပင္စင္ယူသြားေသာအခါမ်ားတြင္ စိတ္က်ေရာဂါမ်ားျဖစ္တတ္ၾကသည္။
အေမရိကန္ စိတ္က်န္းမာေရး အဖြဲ႔အစည္းမွလည္း စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေကာင္းမြန္တိုးတက္ေစေရးအတြက္ လိုက္နာသင့္သည့္အခ်က္မ်ားအား လမ္းညႊန္မွဳျပဳထားသည္ကို ဖတ္ခဲ့ဖူးပါသည္။
(၁) အာဟာရျပည့္၀စြာ စားေသာက္ျခင္း
(၂) ႏွစ္ၿခိဳက္စြာ အိိိပ္စက္ျခင္း
(၃) စိတ္ဖိစီးမွဳ ေလ်ာ့ခ်ျခင္း
(၄) ျပႆနာအမ်ားစုႏွင့္ ကင္းေ၀းေအာင္ ေနထိုင္ျခင္း
(၅) မိမိစိတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း
(၆) ေလ့က်င့္ခန္းပံုမွန္ျပဳလုပ္ျခင္း
(၇) ေစ်း၀ယ္ထြက္ျခင္း
(၈) တရားထိုင္ျခင္း
(၉) အမ်ားအက်ဳိး မ်ားမ်ားေဆာင္ရြက္ျခင္း
(၁) ယံုၾကည္မွဳကို တည္ေဆာက္ပါ
(၂) အခက္အခဲေတြကို လက္ခံလိုက္ပါ
(၄) ၀င္ေငြထြက္ေငြ မွ်တပါေစ
လိုအပ္တာေတြထက္ လိုခ်င္တာေတြအတြက္ အသံုးအစြဲႀကီးျခင္းဟာ
ေငြေၾကးျပႆနာကို အဓိက ဖန္တီးေပးတဲ့ တရားခံပါဘဲ။
(၅) ေစတနာ၀န္ထမ္း လုပ္ေဆာင္ပါ
ေစတနာ့၀န္ထမ္းအလုပ္ေတြဟာ ၀င္ေငြရတဲ့လုပ္ငန္းမဟုတ္ေပမယ့္ အသင္းအဖြဲ႔ေတြကေန
ျပန္ရတဲ့ ေပ်ာ္စရာေကာင္းတဲ့ စိတ္ေက်နပ္ႏွစ္သိမ့္မွဳဟာ ဘာနဲ႔မွ လဲလို႔မရႏိုင္တဲ့
ေပ်ာ္ရႊင္မွဳတစ္မ်ဳိးပါဘဲ(၆) Stress ကို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းပါ
(၇) ႀကံ့ခိုင္ျခင္းႏွင့္ ခြန္အားကို ရွာပါ
မိမိခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးေသာ မိတ္ေဆြမ်ားကို မိမိျပႆနာမ်ား ေ၀ငွခံစားေစပါ။
ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ေျပာၾကားပါ။
(၈) က႑ေတြ ခြဲျခားထားပါ
၀မ္းနည္းျခင္း၊ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္း၊ ေဒါသျဖစ္ျခင္း၊ ေၾကာက္ရြ႕ံျခင္းေတြကို အခ်ိန္တိုင္း
ေခါင္းထဲ ထည့္္မထားပါနဲ႔၊ အပိုင္းလိုက္ထားပါ။
(၉) မိမိကိုယ္ကို ဆန္းစစ္ပါ
သင္ဟာ ဘယ္လိုလူမ်ဳိးလဲဆိုတာ အရင္ဆန္းစစ္ပါ။ ဘာေတြကို သင္ေျပာင္းလဲႏိုင္သလဲ၊
ဘာေတြကို မေျပာင္းလဲႏိုင္ဘူးလဲ၊ ဘာေတြ လုပ္ေဆာင္မွ သင့္ဘ၀မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းမွဳနဲ႔ ေပ်ာ္ရႊင္မွဳေတြ
ရမွာလဲဆိုတာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို သိဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။
လူသည္ ေပ်ာ္ရြင္မွဳကိုလည္း ဖန္တီးသည္။ စိတ္ဆင္းရဲမွဳကိုလည္း ဖန္တီးသည္။
“ မည္သူမျပဳ မိမိမွဳ” သာလွ်င္ျဖစ္ေခ်၏။
လူတို႔သည္ “ လိုလွ်င္ႀကံဆ နည္းလမ္းရ” ဆိုသကဲ့သို႔
ႀကံစည္သင့္သည္ကို ႀကံစည္ၾကရမည္။ ေပ်ာ္ရႊင္မွဳကို လိုခ်င္သည္။
မိမိ၏စိတ္တိုင္းက်ျဖစ္ေစရန္ မိမိကုိယ္တိုင္ ဖန္တီးယူရေပမည္။ ၀မ္းနည္းမွဳကို ေတြ႔လွ်င္ ႀကံစည္သင့္သည္ကို ႀကံစည္ၾကရမည္။ ေပ်ာ္ရႊင္မွဳကို လိုခ်င္သည္။
တတ္ႏိုင္သမွ်စိတ္ကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္ရမည္။ တရားဓမၼျဖင့္ ေျဖသိမ့္ရမည္။ ၀မ္းသာေပ်ာ္ရႊင္စရာရွိလွ်င္လည္း
သတိရွိရမည္။ အတိုင္းအဆႏွင့္ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းသည္ မွန္ကန္၏။ သို႔ျဖစ္ေပရာ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္း၊ ၀မ္းနည္းျခင္းတို႔သည္
ခံယူေသာသူ၏စိတ္တြင္သာ မူတည္ေနေပသည္။ လူတိုင္း စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ထားတတ္၊ ခံယူတတ္မွသာ ကို္ယ္ခႏၶာက်န္းမာျခင္းကို ေဆာင္ရြက္နိုင္မည္ျဖစ္ၿပီး ေလာကီေလာကုတၱရာ ႏွစ္ျဖာေသာေကာင္းက်ဳိးက္ို
စိတ္တိုင္းက် ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ခ်မ္းသာျခင္းအစစ္အမွန္ကို ရရွိေစရန္
စိတ္က်န္းမာေရးကို အေလးအနက္ဂရုျပဳသင့္ပါေၾကာင္း
ေပ်ာ္ရႊင္မွဳနည္းပညာ ( စိုးထိုက္) မွ သိသမွ် ။
