"ဧဟိပႆိေကာ-လာပါ စံုစမ္းပါ တကယ္လက္ေတြ ့လုပ္ၾကည့္ပါ"

"ဧဟိပႆိေကာ-လာပါ စံုစမ္းပါ တကယ္လက္ေတြ ့လုပ္ၾကည့္ပါ"

ဗုဒၶဘာသာတရားဟာ သုတမယ၊ စိႏၱာမယေလာက္နဲ ့တင္ရပ္ထားလို ့မရဘူး။ ဘုန္းၾကီးကိုယ္တိုင္လည္း သုတမယ၊ စိႏၱာမယေလာက္နဲ ့ ရွိခဲ့တုန္းက ကိုယ့္ဟာကိုယ္ေတာ္ေတာ္သိျပီလို ့ထင္ခဲ့တာ၊ တရားအားထုတ္ ၾကည့္လာတဲ့အခါမွာ ကိုယ့္ဥာဏ္နဲ ့ကိုယ္ သိလာတဲ့အခါမွာ သုတမယ၊ စိႏၱာမယနဲ ့ ဘာ၀နမယဥာဏ္ၾကားမွာ ျခားနားမႈ ဘယ္ေလာက္ၾကီးက်ယ္သလဲဆိုတာ ပို သိရတယ္။

စာေတြ ဘယ္ေလာက္ဖတ္ဖတ္ ရုပ္တရား နာမ္တရား ဆိုတာကို စာဖတ္ရုံနဲ ့ မသိႏိုင္ပါဘူး။ ကိုယ္တိုင္ တရားအားထုတ္ျပီး သတိ၊ သမာဓိ ရင့္က်က္လာတဲ့အခါက်မွ ရုပ္တရား နာမ္တရားတို ့ရဲ ့သေဘာကို ပိုင္းပိုင္းျခားျခားသိတဲ့ နာမရူပပရိေစၧဒဥာဏ္ဆိုတာကို သေဘာေပါက္လာတယ္။

တဆင့္တက္ရရင္ ရုပ္တရား နာမ္တရားတို ့ရဲ ့အေၾကာင္းအက်ိဳးကို သိတဲ့ ပစၥယပရိဂၢဟဥာဏ္ ဆိုတာကို သတိ၊ သမာဓိပိုေကာင္းလာတဲ့အခါ သေဘာေပါက္လာတယ္။ ပိုျပီး နက္နဲသိမ္ေမြ ့ပါတယ္။

သူ ့ထက္တဆင့္ ထပ္တက္ရရင္ အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱဆိုတဲ ့ လကၡဏာေရးသံုးပါးကို နက္နက္နဲနဲသိတဲ့ သမၼသနဥာဏ္ကို သေဘာေပါက္လာျပန္တယ္။ ဒီေနရာမွာ ရႈမွတ္မႈနဲ ့ဆင္ျခင္မႈ ေရာေနတတ္တယ္။  ၀ိပႆနာဥာဏ္ ရင့္က်က္လာတဲ့ အခါမွာေတာ့ ဆင္ျခင္မႈမပါေတာ့ဘဲ ျဖစ္ျခင္းပ်က္ျခင္းကို ကိုယ္ပိုင္ဥာဏ္ နဲ ့တိုက္ရုိက္ၾကည့္ုျပီး သိေနတဲ့ဥာဏ္ကိုေရာက္တယ္။ ဒီဥာဏ္မ်ိဳးကို ေရာက္တဲ့အခါမွ အနိစၥဆိုတာ ဘယ္လိုမွ ေျပာျပလို ့မျဖစ္ႏိုင္ပါလားဆိုတာ သေဘာေပါက္သြားတယ္။

လူတိုင္းေျပာေနတဲ့ "ျဖစ္ျပီးရင္ ပ်က္တာပဲ၊ မျမဲဘူး"ဆိုတာ အေတြးသက္သက္နဲ ့ေျပာတာပါ။ တကယ့္ ပရမတၳသဘာ၀ေတြဟာ စကားလံုးရဲ ့နယ္ပယ္ကို လြန္ေနတယ္။

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတိက 

(သတိဆိုတဲ့ ေနအိမ္ မွ)

"တရားထိုင္ျခင္းဟာ ကိုယ္ေရာစိတ္ပါေအးခ်မ္းေစပါတယ္"

တရားထိုင္လို ့ သတိ သမာဓိ နည္းနည္းေလး ေကာင္းလာျပီဆိုရင္ ဒီေ၀ဒနာကိုလည္း သည္းခံျပီး ထိုင္သြားလို ့ရွိရင္ ဒီခႏၶာကိုယ္ဟာ Endorphin လို ့ေခၚတဲ့ ဓာတ္တစ္မ်ိဳး ထုတ္ေပးလာတယ္။ သူ ့စကားက ႏွစ္လံုးကို ေပါင္းထားတာပါ။ Endogenous morphine ဆိုတဲ့စကားလံုးပဲေနာ္။ အျပင္က morphine က operation ခြဲစိတ္ကုသမႈေတြ ဘာေတြ လုပ္ရတဲ့လူကို ထိုးေပးတာေနာ္။ အင္မတန္ နာက်င္ကိုက္ခဲလြန္းရင္ သက္သာေအာင္ဆိုျပီး ထိုးေပးရတာ။ ဒီခႏၶာကိုယ္ထဲက ထြက္လာတဲ့ morphine က ခြဲစိတ္ခန္းမွာသံုးတဲ့ morphine နဲ ့ အာနိသင္ခ်င္း ေတာ္ေတာ္ပဲတူပါတယ္။ သို ့ေသာ္ Endogenous ဆိုတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းမွာပဲ
သူက ထုတ္လုပ္တယ္ေနာ္။

အဲဒီေတာ့ Endorphin အင္ဒိုဖင္းဆိုတဲ့ဓာတ္က လူတိုင္းရဲ ့ခႏၶာကိုယ္မွာ သဘာ၀အတိုင္း ထုတ္တယ္။ လူတုိင္းပဲ။ အဲဒီ Endorphin ဆိုတဲ့ဓာတ္ ထုတ္လုပ္တာ နည္းသြားတယ္ဆိုလို ့ရွိရင္ အဲဒီလူဟာ ေညာင္းညာမႈ ကိုက္ခဲမႈ အင္မတန္ ခံစားရတာပဲ။ အဲဒီလုိလူဟာ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးကို စြဲတတ္တယ္။ မူးယစ္ေဆး၀ါးလည္း ပိုျပီးစြဲတတ္တယ္တဲ့။ မူးယစ္ေဆး၀ါး စြဲတဲ့လူေတြ တခ်ိဳ ့ကို Research သုေတသန လုပ္ၾကည့္တဲ့အခါမွာ အဲဒီမူးယစ္ေဆး စြဲတဲ့လူေတြရဲ ့ ခႏၶာကိုယ္မွာ Endorphin Level က နိမ့္တယ္။ သူတို ့စိတ္ထဲမွာ မၾကည္မလင္ျဖစ္တယ္၊ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ေနတယ္။ Endorphin Level ျမင့္လာလို ့ရွိရင္ လူဟာၾကည္လင္တယ္၊ ရႊင္လန္းတယ္။ Relax လည္း ပိုျဖစ္တယ္လို ့ဆိုတယ္။ တရားထိုင္လိုက္လို ့ရွိရင္ေတာ့
ဒီ Endorphin ဟာ ေတာ္ေတာ္ၾကီးကို ျမင့္တက္လာတယ္။ 

ဒါကို သုေတသနအေနနဲ ့ လုပ္ထားတဲ့ စာတမ္းေတြ က်မ္းဂန္ေတြ အမ်ားၾကီး ဖတ္ဖူးပါတယ္။ တရားထိုင္လို ့ သမာဓိ အင္မတန္ ေကာင္းေနတဲ့ အခါမွာ သူ ့မွာ ေညာင္းညာျခင္း၊ ကိုက္ခဲျခင္း၊ ပူေလာင္ျခင္း၊ ဆင္းရဲျခင္း ဘာမွမရွိဘူး။ သူ ့ခႏၶာကိုယ္က အေလးခ်ိန္မရွိသလို ျဖစ္ေနတယ္။ Floating sensation (ေလထဲမွာလြင့္ေမ်ာေနသလို) ဆိုတာ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဦးေႏွာက္ကေန ျပန္ျပီးေတာ့ ဆင္းလာတဲ့ ေသြးျပန္ေၾကာက ေေသြးကို သူတို ့ေဖာက္ယူျပီးေတာ့ ဓာတ္ခြဲၾကည့္တဲ့အခါမွ Endorphin ဓာတ္သိပ္ျမင့္ ေနတာကို ေတြ ့ရတယ္။

အဲဒီ Endorphin Level သိပ္ျမင့္ေနလို ့လည္းပဲ သူ ့မွာ ေညာင္းညာျခင္းမရွိဘူး၊ ပူေလာင္ျခင္းမရွိဘူး၊ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္လည္း မရွိသလို ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုေျပာလိုက္ေတာ့ ဒါ Chemical ရဲ ့ Action ေၾကာင့္ ဒီလိုျဖစ္တယ္လို ့ ရုပ္ပိုင္းဆန္ဆန္ ေတြးခ်င္လည္း ေတြး မယ္ေနာ္ ။ အမွန္ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္တာပါပဲ။ စိတ္ေၾကာင့္ သမာဓိေကာင္းလာျပီးေတာ့ သမာဓိရဲ ့အရွိန္ေၾကာင့္ပဲ ခႏၶာကိုယ္က သူ ့ဟာသူ ျပဳျပင္လာတယ္။ ဒီခႏၶာကိုယ္က ထြက္လာ Endorphin က စြဲတဲ့သေဘာမ်ိဳး မရွိဘူး။ Drug Addiction မူးယစ္ေဆးစြဲသလို Symptoms လကၡဏာမ်ိဳး သူ ့မွာမရွိဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီလို level ကိုရေအာင္ တရားထိုင္ႏိုင္တဲ့လူဟာ ေနာက္ထိုင္လိုက္ရင္ သိပ္မၾကာဘူး။ (၁၅) မိနစ္ေလာက္ၾကာရင္ Endorphin ဓာတ္ေတြ အမ်ားၾကီး ထြက္လာတာပဲ။ တရားထိုင္လိုက္လို ့ ၁၅မိနစ္၊ မိနစ္၂၀ အလြန္ဆံုးပဲ၊ Endorphin ေတြ ထြက္လာျပီဆိုရင္ သူ ့ခႏၶာက ေပါ့ပါးၾကည္လင္ ေအးခ်မ္းျပီးေတာ့ စိတ္ကလည္း နည္းနည္းေပ်ာ္လာတယ္။

အဲဒီေတာ့ ပါဠိစာေပမွာလည္း ရွိတယ္။ တရားထိုင္လို ့အေလ့အက်င့္နည္းနည္းမ်ားလာျပီဆိုရင္ သမာဓိေကာင္းလာျပီဆိုရင္ ကာယလဟုတာ၊ စိတၱလဟုတာ ျဖစ္တယ္။ ကိုယ္၏ေပါ့ပါးျခင္း ၊ စိတ္၏ ေပါ့ပါးျခင္း ဆိုတာ ျဖစ္လာတဲ့ေနာ္။ စိတ္ထဲမွာလည္း ေလးလံထိုင္းမႈိင္းျခင္း မရွိသလိုဘဲ ခႏၶာကိုယ္မွာလည္း ေလးလံထိုင္းမႈိင္းမႈ မရွိဘူး။ ကာယမုဒုတာ၊ စိတၱမုဒုတာဆိုတာ ျဖစ္လာတယ္။ မုဒုဆိုတာ နူးညံ့တာကို ေျပာတာ။ ခႏၶာကိုယ္က ပထမ အားထုတ္ခါစမွာ ေတာင့္ေတာင့္ၾကီး တင္းတင္းၾကီး ထိုင္ရတယ္၊ ဒီပံုစံအတိုင္း ၾကာၾကာထိုင္ေနက် မဟုတ္ေတာ့ အေနအထားကို မျပင္ဘဲနဲ ့ၾကာၾကာထားေလေလ တင္းလာေလေလ၊ ေညာင္းလာေလေလ ခံရခက္လာ ေလေလျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သမာဓိေကာင္းလာတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲသည္လို မျဖစ္ေတာ့ဘူး။
Stress ေတြက အကုန္လံုးေလ်ာ့က်သြားတယ္။ 

စိတ္ကလည္းပဲ အစမွာေတာ့ တင္းထားရတယ္ေနာ္။ ဒီစိတ္ တျခားကို မေရာက္ေအာင္၊ တျခားကို မေရာက္ေအာင္ဆိုျပီးေတာ့ ေတာ္ေတာ္ပဲတင္းထားရတယ္ေနာ္။ သမာဓိေကာင္းလို ့ အရွိန္နည္းနည္းရသြားျပီးဆိုရင္ စိတ္က သူ ့ဟာသူပဲ ဒီအာရုံထဲမွာ ေနျပီးေတာ့ အလိုက္သင့္ေလး၊ ပံုမွန္ေလး သူ ့ဟာသူသြားေနတယ္။ စိတ္မွာလည္း ေလ်ာ့သြားတယ္ေနာ္။ ေလ်ာ့သြားတယ္ဆိုတာက ၀ီရိယေလ်ာ့သြားတယ္လို ့မဆိုႏိုင္ဘူးေနာ္။ Tension တင္းမာမႈ ေလ်ာ့သြားတာ။ အဲဒီေတာ့ ခႏၶာကိုယ္မွာလည္း Tension တင္းမာမႈ မရွိေတာ့ဘူး။ စိတ္မွာလည္းTension မရွိေတာ့ဘူး။ ခႏၶာကိုယ္ကလည္း Relax ျဖစ္ေနတယ္။ စိတ္ကလည္း Relax ျဖစ္သြားတယ္ေနာ္။ အဲဒါကိုပဲ ကာယမုဒုတာလို ့ေခၚတာပဲ။ ကိုယ္၏ႏူးညံ့ျခင္း၊ စိတ္၏ႏူးညံ့ျခင္း ဆိုတာ ျဖစ္သြားတယ္။ တျခားလည္းပဲ ျဖစ္တာေတြ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။
အဲသည္လို သမာဓိေတာ္ေတာ္ေကာင္းလာတဲ့အခါမွာ သက္ေသာင့္သက္သာျဖစ္သြားေတာ့ အင္မတန္ ခ်မ္းသာလာတယ္။ ပိုျပီးေပ်ာ္လာတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ပီတိ ပႆဒၶိတို ့လည္း ျဖစ္တတ္တယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းျပီးေနတယ္။ ကာယပႆဒၶိ၊ စိတၱပႆဒၶိ-ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ပါးလံုးရဲ့ ျငိမ္းေအးျခင္းတဲ့။ စိတ္ထဲမွာ ေအးေနတယ္ေနာ္။ တခ်ိဳ ့ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ျဖစ္သလဲဆိုရင္ Air-condition ေပးထားတဲ့ အခန္းထဲမွာ ထိုင္ရသလိုပဲ ေအးေနတယ္။ 

တခ်ိဳ ့က်ေတာ့လည္းပဲ ေဆာင္းတြင္းမွာ ႏွင္းေတြၾကားထဲမွာ ထိုင္ရသလိုပဲ၊ အမႈန္ေသးေသးေလးေတြ ေအးေအးေလးေတြ လာလာထိသလိုပဲျဖစ္တယ္။ အင္မတန္ေအးတယ္တဲ့။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း မွာေတာ့ တရားအားထုတ္လို ့သိပ္အဆင္ေျပသြားျပီ။ ဒီအဆင့္ေလာက္ကိုပဲ တခ်ိဳ ့အထင္ၾကီးျပီးေတာ့ စြဲလမ္းတတ္တယ္ေနာ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဆိုရင္ ကာယပႆဒၶိ၊ စိတၱပႆဒၶိ ျဖစ္လာျပီဆိုရင္ အဲဒါကို တရားထူးလို ့ ထင္သြားၾကတယ္။ ဒါ တရားထူး မဟုတ္ေသးဘူး။ အစပဲ ရွိေသးတယ္။
ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတိက 

(လမ္းေပ်ာက္ရာမွ လမ္းမွန္ေပၚေရာက္လာသူ မွ)