အမွန္္ေျပာ နဲ႔ အေျပာမွန္
“အမွန္ကုိေျပာေပမဲ့ အေျပာမမွန္ရင္ ၾကားရသူက ေမတၱာနဲ႔ မတုံ႔ျပန္ဘဲ ေဒါသနဲ႔ တုံ႔ျပန္တတ္တယ္” (ကမၻာ့ဗုဒၶသာသနာျပဳဆရာေတာ္ အရွင္ေသ႒ိလ)
ေဒးဒရဲၿမိဳ႔၊ ကြင္းေက်ာင္းတုိက္မွာ နိကာယ္သင္တန္းျပဳလုပ္ေနစဥ္က အဖိတ္ေန႔နဲ႔ ဥပုသ္သီတင္းေန႔ေတြမွာ သင္တန္းနာယကတစ္ပါးျဖစ္တဲ့ ကမၻာ့ဗုဒၶသာသနာျပဳဆရာေတာ္ အရွင္ေသ႒ိလ မေထရ္ျမတ္ႀကီးလည္း အခါအားေလ်ာ္စြာ ၾကြလာေတာ္မူ့ရွိပါတယ္။
ဆရာေတာ္ႀကီးက ျမတ္ဗုဒၶရဲ့ ေဒသနာေတာ္မ်ားကုိ လက္ေတြ႔ သာသနာျပဳရာမွာ အသုံးျပဳပုံနျ႔ပတ္သက္လုိ႔ ႀကဳံေတြ႔ရတဲ့အခက္အခဲမ်ား၊ ျပႆနာမ်ားနဲ႔ ေမးခြန္းမ်ားစသည္တုိ႔ကုိ ဆရာေတာ္ကုိယ္တုိင္ ကမၻာ့ဗုဒၶသာသနာျပဳ ခရီးမွာ ႀကဳံေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ အခါလည္း ေဆြးေႏြးတယ္၊ သင္တန္းသားမ်ားရဲ့ သိလုိတဲ့အခ်က္အလက္မ်ားကုိ ရွင္းျပေျဖဆုိတဲ့အခါမွာလည္း ေျဖဆုိပါတယ္။
ေတာင္တြင္းႀကီးၿမိဳ႔၊ နတ္မွီေတာရဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးကလည္း ညပုိင္းမွာ အခါအားေလ်ာ္စြာ တရားေဟာေလ့ရွိပါတယ္။ ဆရာေတာ္ႀကီး တရားေဟာတဲ့ အခါမွာလည္း မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ ဓမၼစကၠပဝတၱနသုတ္ကုိပဲ အေျခခံၿပီးေဟာေတာ္မူတာပါ။
တစ္ခါမွာေတာ့ ဆရာေတာ္ႀကီးက မဂၢင္ရွစ္ပါးအေၾကာင္း ရွင္းလင္းေဟာျပရာမွာ “သမၼာဝါစာ” ဆုိတာနဲ႔ပသတ္သက္ျပီး “သမၼာ”ဆုိတာ “မွန္ေသာ”လားေရာဆုိျပီး ကုိယ့္အေဖကုိ “အေမ့လင္”လုိ႔ ေခၚတာမ်ိဳးဟာ ဘယ္လုိလုပ္ သမၼာဝါစာျဖစ္မလဲ၊ အေဖကုိ အေဖလုိ႔ပဲ ေခၚရမယ္ မဟုတ္လား၊ ဒါျဖင့္ ေကာင္းဖုိ႔သာ လုိရင္းလားဆုိရင္လည္း သူမ်ားနားေထာင္ေကာင္းေအာင္ လိမ္ညာ ေျမွာက္ပင့္ေျပာတာ မ်ိဳးဟာ ဘယ္လုိလုပ္ သမၼာဝါစာလုိ႔ ေျပာႏုိင္မလဲ၊ အမွန္ကေတာ့ “သမၼာဝါစာ”ဆုိတာ ေကာင္းလဲ ေကာင္း မွန္လည္း မွန္မွ ေနရာက်မယ္၊ ဒါ့ေၾကာင့္ “သမၼာဝါစာ”ကုိ “ေကာင္းမြန္မွန္ကန္ေသာ စကား”လုိ႔ ျမန္မာျပန္မွ ေနရာက်လိမ့္မယ္”ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းရွင္းလင္းေဟာၾကားပါတယ္။
တရားပြဲၿပီးတဲ့အခါမွာ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားနဲ႔ အတူ သင္တန္းသား ရဟန္းေတာ္မ်ား စကားဝုိင္း ဖြဲ႔မိၾကတဲ့အခါ နတ္မွီေတာရဆရာေတာ္ႀကီး ေဟာၾကားသြားတဲ့ “သမၼာဝါစာ”နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ စိတ္ဝင္တစား ေဆြးေႏြးေျပာဆုိ ျဖစ္ၾကပါေသးတယ္။ အဲဒီမွာ ဆရာေတာ္အရွင္ေသ႒ိလက “အမွန္ကျုိ ေျပာေပမဲ့ အေျပာမမွန္ရင္ ၾကားရသူက ေမတၱာနဲ႔ မတုံ႔ျပန္ဘဲ ေဒါသနဲ႔ တုံျပန္တတ္တယ္၊ အဲဒီလုိ ျဖစ္သြားခဲ့ရင္ အမွန္ေျပာတာဟာ အက်ိဳးမျဖစ္ဘဲ ခုိက္ရန္ေဒါသေတြေတာင္ ပုိၿပီးတုိးပြားေစတတ္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ နတ္မွီဆရာေတာ္ေျပာသလုိ ေကာင္းလည္းေကာင္း မွန္လည္း မွန္မွ ရည္ရြယ္ခ်က္ေအာင္ျမင္ႏႈိင္မယ္”ဆုိတဲ့အေၾကာင္းကုိ ရွင္းျပပါတယ္။
သင္တန္းသားအရွင္ျမတ္တစ္ပါးက “ေကာင္းမြန္မွန္ကန္”ဆုိတဲ့ေနရာမွာ “မွန္ကန္တယ္”ဆုိတာနျ႔ ပတ္သက္လုိ႔ေတာ့ နညမးနည္းပါးပါး သေဘာေပါက္တန္သေလာက္ေပါက္ပါတယ္ “ေကာင္းမြန္”ဆုိတာနဲ႔ ပသတ္သက္လုိ႔ေတာ့ ဘယ္လုိ “စံ” နဲ႔ တုိင္းတာဆုံးျဖတ္မလဲ”ဆုိတဲ့ အေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားေဆြးေႏြးပါတယ္၊ ဒီေမးခြန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဒးဒရဲကြန္းေကာ်င္းဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက…
“အရွင္တုိ႔ ၾကားဖူးထားတဲ့ စကားေျခာက္ခြန္း လူဝယ္ထြန္း၊ နွစ္ခြန္းဘုရားေျပာ”ဆုိတဲ့အထဲမွာဘုရားရွင္တုိ႔ဟာ…
၁။ သူလည္းျမတ္ႏုိး၊ က်ိဳးရွိမွန္ကန္တဲ့ စကား၊
၂။ သူမျမတ္ႏုိးလည္း၊ က်ိဳးရွိမွန္ကန္တဲ့စကား.. ဆုိျပီး ဒီစကားႏွစ္မ်ိဳးကုိ ဘုရားရွင္တုိ႔ေျပာေလ့ရွိတယ္ ဆုိသမုိ႔လား၊ ဒါကုိ ၾကည့္ရင္ေတာ့ စကားရဲ့ “စံ”ဟာ “က်ိဳးရွိျခင္း မွန္ကန္ျခင္းဆုိတဲ့ အဂၤါႏွစ္ရပ္ ျဖစ္တယ္”လုိ႔ ဆုိရမွာေပါ့။
“အက်ိဳးရွိျခင္းဆုိတဲ့ “စံ”မပါဘဲ ေျပာဆုိခဲ့မယ္ဆုိရင္ အမွန္ကုိ ေျပာျခင္းသည္ပင္ ဆဲေရးျခင္းမည္တယ္ဆုိတာ ဘုရားရွင္ ေဟာခဲ့တဲ့ ဆဲေရးျခင္း ဆယ္မ်ိဳး(အေသကၠာသဝတၳဳဆယ္ပါး) ကုိၾကည့္ရင္သေဘာေပါက္ေလာက္ပါတယ္ဗ်ာ၊ အဲဒီမွာ
(၁) “ဇာတိ”တဲ့ မင္းမ်ိဳး၊ သူေဌးမ်ိဳး စသည္ျဖင့္ တုိရုိက္ေခၚတာတုိ႔၊ ခုေခတ္ဆုိရင္ ျမန္မာ၊ ကုလား၊ အညာသား၊ ေအာက္သားစသည္ ေခၚတာတုိ႔ဟာ မွန္ကနေပမယ့္ ဆဲေရးျခင္းတစ္မ်ိဳး ျဖစ္တယ္။
(၂)“နာမ”တဲ့ အမည္ကုိ တုိက္ရုိက္ေခၚတာလည္း ဆဲျခင္းတစ္မ်ိဳးပဲတဲ့၊ ေရွ႔ကေန ဦး၊ ေဒါတုိ႔၊ မ၊ ေမာင္ စသည္ထည့္ၿပီးေခၚမွ ဆဲေရးျခင္းလြတ္တယ္။
ေရႊက်င္ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ့ ဆုံးမဟာထဲမွာ..
+ ရုိေသနည္းပါး၊ ကုိယ္ေတာ္စား၊ စကားယဥ္ေအာင္ ဘယ္သုိ႔သုံးမည္နည္း။
+ ဦးဇင္း၊ ကုိရင္၊ အရွင္၊ ဘုန္းႀကီး၊ တသီး၊ ဆရာေတာ္၊ ေနာက္ေသာ္ဘုရား၊ ထည့္စြက္ျငား၊ စကားယဥ္အာင္သုံးပါမည္လုိ႔ ဆုိသလုိေပါ့။
ရုိေသေလးစားမႈနည္းပါးရာက်တဲ့ “ကုိေတာ္”ဆုိတဲ့ စကားအစား“ဦးဇင္းဘုရား၊ ကုိရင္ဘုရား၊ အရွင္ဘုရား၊ ဘုန္းႀကီးဘုရား၊ ဆရာေတာ္ဘုရား”လုိ႔ သုံးရမယ္ဆုိတာေလ၊ အဲဒီလုိ ယဥ္ေက်းေအာင္ သုံးမွ ဆဲေရးျခင္းဆယ္ပါးက လြတ္တယ္တဲ့။
(၃)ေဂါတၱ)- အႏြယ္ဆုိတာ ဘုရားေခတ္ကေတာ့ ေဂါတမနြယ္၊ ကႆပႏြယ္စသည္ရွိေတာ့၊ ေဂါတက၊ ကႆပ စသည္ တုိက္ရုိက္ေခၚတာေပါ့၊ ခုေခတ္ ဆုိရင္ေတာ့ ေဟ့.. သူႀကီးမ်ိဳး ဆယ္အိမ္ ေခါင္းမ်ိဳးစတဲ့ မ်ိဳးရုိးစဥ္အလာကုိ တုိက္ရုိက္ေခၚတာမ်ိဳးေပါ့၊ ဒါလည္း ဆဲေရးသလုိ ရုိင္းရာက်တာပဲတဲ့။
(၄)ကမၼ- အလုပ္ဆုိတာ ဒြန္းစ႑ားတုိ႔၊ ေစ်းသည္တုိ႔၊ တံခါသည္တုိ႔ ၊ မုဆုိးတုိ႔လုိ အလုပ္မ်ိဳး လုပ္သူေတြကုိ ေဟ့.. ဒြန္းစ႑ား စသည္ေခၚတာလည္း ဆဲေရးျခင္းတစ္မ်ိဳးပဲတဲ့။
(၅) သိပၸ-ဆုိတာ လက္သမား၊ ပန္းရံသမား၊ ကပ္ယက္သမား၊ အမႈိက္က်ိဳံၚသမားစသည္ကုိ လည္း တုိက္ရုိက္ေခၚရဘူး၊ အဲဒါလည္း ဆဲတာပဲတဲ့။
(၆) အာဗာဓ-ဆုိတာ အနာေရာဂါေလး၊ ကု႒(ႏူနာ) ဂ႑-ကင္ဆာစတဲ့ အနာရွိသူေတြကုိ အဲဒီ အနာနဲ႔တပ္ၿပီးေခၚရဘူး ဆဲသည္ထက္ေတာင္ နာတတ္တယ္။
(၇) လဂၤ ိက-ဆုိတာ ခြတ္ယြင္းေဖါက္ျပန္တဲ့ ကုိယ္အဂၤါအသြင္အျပင္ကုိ ေျပာတာ၊ အကန္းတုိ႔၊ အကုန္းတုိ႔၊ အက်ိဳးတုိ႔လုိဟာမ်ိဳးကုိ တုိက္ရုိက္ ေခၚတာမ်ိဳးေပါ့။
တခ်ိဳ႔က မွန္တာေျပာတာပဲ ဘာျဖစ္လုိ႔လက္မခံႏုိင္တာရမွာလဲလုိ႔ ေျပာေလ့ရွိတယ္မုိ႔လား၊ တကယ္တမ္း ကုိယ့္ရဲ့ ကုိယ္အဂၤါ ခြ်တ္ယြင္းခ်က္ကုိ တုိက္ရုိက္ႀကီး ေျပာျပီဆုိရင္ေတာ့ “မ်က္ေစ့တစ္ဘက္ကန္းနဲ႔လူႀကီး”လုိ႔ အေခၚခံရတဲ့ ပုံျပင္ထဲကလုိပဲ“ေတာနက္နက္အထိ နွင္ထုတ္ဖုိ႔ ေကာင္းတယ္”လုိ႔ မွတ္ခ်က္ခ်ၾကမွာခ်ည္းပဲ၊ အဲဒါလည္း သတိထားရမယ္ဗ်ာလုိ႔ မိန္႔ပါတယ္။ ဆရာေတာ္အမိန္႔ရွိတဲ့ ပုံျပင္အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကေတာ့..
တစ္ခါက ရြာတစ္ရြာရဲ့ မနီးမေဝးေတာထဲမွာ လူရြယ္တစ္ေယာက္ေနသတဲ့၊ ခရီးသြားဧည့္သည္ တစ္ဦးက အဲဒီလူရြယ္ေနတဲ့ တဲနားေရာက္တဲ့ အခါ ခရီးတစ္ေထာက္ဝင္ၿပီး နားတယ္၊ လူရြယ္က က်န္း က်န္းမာမာရွိသလုိ လူေနတဲ့ တဲရဲ့ အဝန္းအဝုိင္းကလည္း သပ္သပ္ရပ္ရပ္ သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္းနဲ႔ ပါပဲတဲ့၊ ၿပီးေတာ့ သေဘာသကန္လည္း ေကာင္းပုံပါပဲ၊ ခရီးသြားဧည့္သည္ႀကီးကုိ ေရေႏြးၾကမ္းထန္းလ်က္ခဲတုိ႔ နဲ႔ပါ ဧည့္ခံေကြ်းေမြးလုိက္ေသးတယ္ဆုိေတာ့ ခရီးသြား ဧည့္သည္က ေက်နပ္သြားတယ္။
ဒါေပမယ့္ ခရီးသြားဧည့္သည္ႀကီး စိတ္ထဲမွာ ဇေဝဇဝါးနဲ႔ စဥ္းစားမရတဲ့ အခ်က္တစ္ခုရွိေနတယ္၊ ေက်းလက္မွာ ေတာထဲ တဲနဲ႔ေနတယ္ဆုိတာ ယာခင္း ေခ်ာင္းခင္းေစာင့္ဖုိ႔ျဖစ္ေစ၊ က်န္းမာေရးအရ ရပ္ထဲရြာထဲ ေနဖုိ႔ မသင့္လုိ႔ျဖစ္ေစ အေၾကာင္းတစ္ခုခုရွိတယ္။ အခု လူရြယ္ေနတဲ့ တဲဝန္းက်င္းမွာ ယာခင္းေခ်ာင္းခင္းရယ္လုိ႔လည္း ဟုတ္တိပတ္တိမရွိ၊ လူကလည္း က်န္းက်န္းမာမာ ျဖစ္ေနတယ္၊ ဒါနဲ႔ ဧည့္သည္ႀကီးက “ေနပါဦး ေမာင္ရင္ရဲ့ .. စပ္စုတယ္လဲ မထင္ပါနဲ႔၊ ဦးစိတ္ထဲမွာ မရွင္းလင္းတတ္လုိ႔ ေမးပါရေစ၊ ေမာင္ရင္ၾကည့္ရတာ က်န္းမာေရးေၾကာင့္လဲမဟုတ္၊ ယာခင္း ေခ်ာင္းခင္း ေစာင့္ဖုိ႔လဲမဟုတ္၊ တရားဓမၼအားထုတ္ဖုိ႔ ေတာရေဆာက္တည္ေနတာလဲ ဟုတ္ပုံမရဘူး၊ ဘာျဖစ္လုိ႔ ေတာထဲမွာ တစ္ေယာက္တည္း ထြက္ၿပီး ေနေနတာလဲ”လုိ႔ေမးေတာ့ “ဟုတ္တာေျပာတတ္ လြန္းလုိ႔ သူႀကီးက ရြာထဲေနခြင့္မေပးဘဲ နွင္ထုတ္ထားလုိ႔ အခုလုိေနရတာ”တဲ့။
ဧည့္သည္ႀကီးကေတာ့“မင္းတုိ႔ရြာလူႀကီးကလဲကြာ ဟုတ္တာေျပာတာနဲ႔မ်ား ေတာထုတ္ရတယ္လုိ႔”ဆုိၿပီး လူရြယ္အတြက္ စိတ္မေကာင္း တဲ့သေဘာနဲ႔ ေျပာပါသတဲ့။ အေမာေျပေတာ့ ဧည့္သည္ႀကီး ခရီးဆက္သြားလုိ႔ တစ္ေခၚေလာက္ေရာက္တဲ့အခါ ခရီးသည္ႀကီးရဲ့ လြယ္အိပ္ တစ္လုံး ေမ့က်န္တာကုိ တဲရွင္လူရြယ္ကေတြ႔ေတာ ကမန္းကတန္းေျပးထြက္သြားၿပီး၊ “ဗ်ိဳ႔… မ်က္ေစ့တစ္ဖက္ကန္းေနတဲ့ လူႀကီး ဒီမွာ ခင္ဗ်ားလြယ္အိတ္ ေမ့ေနခဲ့တယ္”လုိ႔ လွမ္းေအာ္ေတာ့မွာ ခရီးသည္ႀကီးက ျပန္လွည့္လာၿပီး လြယ္အိတ္ကုိယူရင္း၊ “ဒီေလာက္ေတာင္ ဟုတ္တာ ေျပာတဲ့ သင္းလုိ အေကာင္ ဒီေလာက္ကေလး ေတာထုတ္ခံရတာ ရြာနဲ႔ေတာင္ နီးေနေသးတယ္၊ ေတာနက္နက္ထဲ နွင္ထုတ္ဖုိ႔ ေကာင္းတယ္”လုိ႔ မွတ္ခ်က္ခ်သြား ပါသတဲ့။ ဒါမ်ိဳးဟာ ဆဲေရးျခင္းတစ္မ်ိဳးပဲလုိ႔ ဆုိလုိတာပါ။ အဲဒါ သတိထားရတယ္။
(၈) ကေလသာ- ဆုိတာ ေလာဘတုိ႔ ေဒါသတုိ႔ ဣႆာ မစၦရိယတုိ႔ စသည္ေပါ့။ ေလာဘႀကီး တဲ့သူ၊ ေဒါသႀကီးတဲ့သူစသည္လည္း မေခၚေလနဲ႔၊ အဲဒါလည္း ဆဲေရးတာထက္ဆုိးတဲ့ ဆဲေရးျခင္းပါပဲ၊ ခုေခတ္ဆုိ ဘာသာေရးနယ္ပယ္မွာ ကုိယ္နဲ႔ ဝါဒမတူရင္ “မိစၦာဒိ႒ိ”လုိ႔ခ်ည္းေခၚၾကေျပာၾက တယ္မုိ႔ လား၊ အဲဒါ ဘာသာေရး ဆဲလုံးႀကီးပဲေလ။
(၉) အာပတၱိ- ဆုိတာ တုိက္ရုိက္ေတာ့ ရဟန္းေတာ္မ်ားကုိေပါ့ေလ၊ သူတုိ႔မွာ သင့္ထားတဲ့ အာပတ္ကုိၾကည့္ၿပီး ပါစိတ္အာပတ္သင့္တဲ့ ကုိယ္ေတာ္စသည္ေခၚရင္ ဆဲသည္ထက္ နာမွာေပါ့၊ လူဆုိရင္လည္း ေထာင္က်တဲ့ေကာင္တုိ႔ ေထာင္ထြက္တုိ႔ စသည္ေခၚတာမ်ိဳးေပါ့။
ဒါေတြဟာ အမွန္ေတြကုိ ေျပာတာျဖစ္ေပမဲ့ အေျပာမမွန္တဲ့အတြက္ ဆဲေရးျခင္းေတြ ျဖစ္တယ္ ဆုိၿပီး (၁ဝ) ခုေျမာက္ျဖစ္တဲ့ တုိင္းထြာဆဲေရးျခင္းတုိ႔နဲ႔ အတူတူ အားလုံးေပါင္း ဆဲေရးျခင္းဆယ္ပါးလုိ႔ ဆုိတာေပါ့၊ “ေကာင္းမြန္”ဆုိတာ အဲဒီဆဲေရးျခင္းဆယ္မ်ိဳး လြတ္ဖုိ႔ အဓိကလုိတယ္။
ၿပီးေတာ့ ဘုရားရွင္ေဟာေတာ္မူတဲ့ သဂါထာဝဂ္၊ ဝဂၤ ီသသံယုတ္ထဲက သုဘာသိတသုတ္မွာ စကားအရာ အဂၤါေလးတန္ဆုိတာလည္း ရွိေသးတယ္ေလ၊
(၁)သုဘာသိတ- ေကာင္းမြန္တဲ့စကား၊
(၂) ဓမၼ- ေကာင္းက်ိဳးနဲ႔ယွဥ္တဲ့ တရားစကား၊
(၃) ပိယ- ခ်စ္ဖြယ္စကား၊
(၄) သစၥ- မွန္ကန္တဲ့စကား..တဲ့၊ ဒါေတြကုိလည္း သတိျပဳရမွာေပါ့၊ အေရးအႀကီးဆုံး “စံ”ကေတာ့ ဘုရားရွင္ေျပာတဲ့စကား ႏွစ္ခြန္းထဲက အဓိကျဖစ္တဲ့ “မွန္ကန္အက်ိဳးရွိျခင္း”ဆုိတဲ့ စံပါပဲ။
သူ႔ေကာင္းက်ိဳးကုိ လုိလားတဲ့ ေမတၱာစိတ္မပါရင္ ဘယ္စကားမွ “ေကာင္းမြန္တယ္”ဆုိတဲ့ ဂုဏ္ထူးနဲ႔ မတန္ပါဘူး။
အက်ိဳးလုိလားတဲ့ ေစတနာနဲ႔ မွန္ကန္တဲ့ အေၾကာင္းအရာမ်ားကုိ ေျပာဆုိရာမွာလည္း တစ္ ဘက္သားရဲ့ အမွားကုိ ေထာက္ျပ ေဝဖန္ ေျပာဆုိရမယ္ဆုိတဲ့ အခါမ်ိဳးမွာ ဟုိး.. ပါထိကဝဂ္၊ သဂၤ ီတိ သုတ္မွာလာတဲ့ အရွင္သာရိပုတၱရာမေထရ္ျမတ္ရဲ့ ေဝဘန္ေရး စံငါးခ်က္ဆုိတာ ရွိေသးတယ္။
(၁) ဆြမ္းခံခ်ိန္၊ ဆြမ္းစားခ်ိန္၊ ပရိတ္သတ္နဲ႔ ေရာေႏွာေနခ်ိန္၊ ဆြမ္းစားဇရပ္တုိ႔ ဧည့္သည္ဇရပ္ စသည္မွာ နားေနခ်ိန္စတဲ့ မေျပာသင့္တဲ့ ေနရာေတြ ကင္းေဝးခ်ိန္မွာသာ ေျပာရမယ္၊ အမ်ားနဲ႔ ဆက္ဆံတဲ့ေနရာမ်ိဳးမွာ မေျပာရဘူး။
(၂) အေၾကာင္းအရာ ေရရာေသခ်ာမွေျပာရမယ္၊ မေရရာမေသခ်ာဘဲ မေျပာရဘူး။
(၃) ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႔တဲ့ ေစတနာ၊ စကားလုံး၊ အမူအရာတုိ႔နဲ႔သာ ေျပာရမယ္၊ စိတ္ၾကမ္း ကုိယ္ၾကမ္း ႏႈတ္ ၾကမ္းမ်ိဳးနဲ႔ မေျပာရဘူး။
(၄) ေျပာခံရသူရဲ့ အက်ိဳးကုိ လုိလားေရွးရႈတဲ့ စိတ္ထားနဲ႔သာ ေျပာရမယ္၊ ဂုဏ္သိကၡာက်ေစဖုိ႔၊ မေကာင္းသတင္းေက်ာ္ေဇာေစဖုိ႔ဆုိတဲ့ အခုကာလ ေျပာ ေျပာေနတဲ့ အပုပ္ခ်တယ္ဆုိတာမ်ိဳး မေျပာရဘူး။
(၅) ေမတၱာစိတ္ သန္႔သန္႔ထားၿပီးေတာ့သာ ေျပာရမယ္၊ အျပစ္ရွာျခင္း ရန္တု႔ံျပဳျခင္း သေဘာမ်ိဳးနဲ႔ လုံးဝ မေျပာရဘူးတဲ့။
အဲဒီစံငါးခ်က္နဲ႔လည္း ကုိက္ညီမွ ေကာင္းမြန္တဲ့စကားျဖစ္မွာပါ၊ ေကာင္းမြန္တဲ့ စကားကုိ ေျပာမွသာ ေျပာပုံမွန္တယ္လုိ႔ ဆုိႏုိင္တယ္၊ ေျပာပုံမွန္မွလည္း နာရသူက ေလးစားလုိက္တာနဲ႔အတြက္ ရည္ရြယ္ရင္း ထိေရာက္ႏုိင္ပါတယ္၊
ေျပာပုံမမွန္ရင္ေတာ့ “မွန္တာေျပာ ဆသည္ထက္နာ” ဆုိတာမ်ိဳးျဖစ္ၿပီး ေဆးေၾကာင့္ ေဘးျဖစ္တတ္တယ္၊ ဥတုမွား အစားမွားေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါမ်ိဳးက ေဆးကုလုိ႔ လြယ္ကူေပမယ့္၊ “ေဘသဇၨ သမု႒ိေတာ ေရာေဂါ အေတကိေစၦာ- ေဆးမွားလုိ႔ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါမ်ိဳးမွာ ေဆးမရွိ” ဆုိတဲ့အတုိင္း ေနာက္သမားေတာင္ ကုသဖုိ႔ မလြယ္ေတာ့ဘူးျဖစ္သြားမယ္ ဆုိတဲ့အေၾကာင္း အက်ယ္ တဝင့္ ရွင္းျပေတာ္မူပါတယ္။
သတိထား အသိပြားၿပီး ေကာင္းမြန္မွန္ကန္တဲ့ စကားမ်ားနဲ႔ ေလာကအက်ိဳး သာသနာအက်ိဳး ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ၾကပါေစ။
ေမတၱာမ်ားျဖင့္
ဓမၼေဘရီအရွင္ဝီရိယ(ေတာင္စြန္း)
2012-ခု၊ ဇူလုိင္လ(၆)ရက္၊ ေသာၾကာေန႔။
