၀ိဇၨာသံုးပါး တူသလား

၀ိဇၨာသံုးပါး တူသလား

`ဗုဒၶႏွင့္ ဗုဒၶ၀ါဒ´ က်မ္းဆရာသည္ မဇၩိမပဏၰာသပါဠိေတာ္၊ ေတ၀ိဇၨ၀စၧသုတ္ကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေဖာ္ျပ၍ -
`ဤဗုဒၶေဒသနာအရ သဗၺညဳတဉာဏ္မွာ သိသင့္သိအပ္ေသာ တရားအားလံုးကို ထိုးထြင္း သိျမင္မႈ (၀ါ) ၀ိဇၨာသံုးပါးကုိ ထိုးထြင္း သိေသာ ဉာဏ္အျမင္ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွား၏။

`၀ိဇၨာသံုးပါးသည္ ရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္တိုင္း ရရွိေသာ ဉာဏ္ျဖစ္၏။ အ႒ကထာဆရာ တို႔သည္ ဗုဒၶကို ရဟႏၲာတို႔ႏွင့္ ခြဲျခားလိုေသာေၾကာင့္ ဗုဒၶ၏ သဗၺညဳတဉာဏ္ကို ထာ၀ရ အၾကားအျမင္ အျဖစ္ျဖင့္ ဖြင့္ဆိုေရးသားခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္ေပမည္´ (၎၊ စာ-၃၃၂) ဟု ေရးသားထား၏။

အထက္ပါ အေရးအသားတို႔တြင္ `သဗၺညဳတဉာဏ္မွာ သိသင့္သိအပ္ေသာ တရားအားလံုးကို ထိုးထြင္းသိျမင္မႈ´ ဆိုလွ်င္ မွန္ပါသည္။ (၀ါ) ၀ိဇၨာသံုးပါးကို ထိုးထြင္းသိေသာ ဉာဏ္အျမင္ ္ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွား၏´ဟူေသာ စကားသည္ မွားပါသည္။

ျမတ္စြာဘုရားသည္ ၀ိဇၨာသံုးပါးကိုသာမက ၀ိဇၨာရွစ္ပါးကိုလည္း သိပါသည္။ သခၤါရ၊ ၀ိကာရ၊ လကၡဏာ၊ နိဗၺာန္၊ ပညတ္ဟူေသာ ေဉယ်ဓံတရားအားလံုးကိုပင္ သိေတာ္မူပါသည္။
ထို႔ျပင္လည္း ၀ိဇၨာသံုးပါးသည္ ရဟႏၲာပုဂၢိဳလ္တိုင္း ရရွိေသာဉာဏ္ မဟုတ္ပါ။ အခ်ဳိ႕ရ၍၊ အခ်ဳိ႕မရ၊ အခ်ဳိ႕ ထို႔ထက္ပို၍ရပါသည္။ “အ႒ကထာဆရာတို႔သည္ ဗုဒၶကို ရဟႏၲာတို႔ႏွင့္ ခြဲျခားလိုေသာေၾကာင့္” ဟူရာ၌ ဗုဒၶကို ရဟႏၲာတို႔ႏွင့္ တမင္တကာလိုက္ၿပီး အဆင့္ခြဲျပေနစရာ မလို၊ အလိုလို ကြဲျပားၿပီးသား ျဖစ္၏။

“ဗုဒၶ၏ သဗၺညဳတဉာဏ္ကို ထာ၀ရအၾကားအျမင္အျဖစ္ျဖင့္ ဖြင့္ဆိုေရးသားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေပမည္” ဟူရာ၌လည္း မည္သည့္အ႒ကထာကမွ် ထာ၀ရအၾကားအျမင္အျဖစ္ျဖင့္ မဖြင့္ဆို မေရးသားခဲ့ေၾကာင္း အထက္၌ ဆိုခဲ့ၿပီ။ ဤကား သာမည ေျဖရွင္းခ်က္တည္း။

ဗုဒၶႏွင့္ ဗုဒၶ၀ါဒက်မ္းဆရာသည္ “အို-၀စၦ၊ ရဟန္းေဂါတမသည္ ၀ိဇၨာသံုးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုသည္ဟု ေျပာဆိုေသာသူသည္ ငါဘုရားအေၾကာင္းကို ဟုတ္မွန္ေသာအတိုင္း ေျပာဆိုျခင္း ျဖစ္၏” ဟူေသာ ေတ၀ိဇၨ၀စၦသုတ္ကို ကိုးကား၍ ျမတ္စြာဘုရား၌ ၀ိဇၨာသံုးပါးသာရွိေၾကာင္း ယူဆေလ၏။
ဤတြင္ ေမးသူပရိဗိုဇ္၏ အသိဉာဏ္ႏွင့္ တန္႐ံုသာ ေျဖျခင္းမ်ဳိးျဖစ္၍ “ျမတ္ဗုဒၶ၌ ၀ိဇၨာသံုးပါးသာ ရွိသည္၊ ထို႔ထက္အပိုမရွိ” ဟူေသာ အဓိပၸာယ္မေရာက္ေပ။

တစ္ဖန္ “ဗုဒၶႏွင့္ ရဟႏၲာတို႔တြင္ ဆရာႏွင့္ တပည့္၊ (၀ါ) ေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ ေနာက္လိုက္တို႔၏ ေနရာက႑ ျခားနားမႈမ်ဳိးမွတစ္ပါး အျခား ျခားနားမႈမ်ားရွိေၾကာင္း ယူဆရန္ ေဒသနာအေထာက္အထား မရွိေခ်” (၎၊ စာ-၃၃၃) ဟု ပိဋကတ္သံုးပံုကို ထံုးလိုေခ် ေရလိုေႏွာက္ထားသူပမာ ရဲရဲေတာက္ မိန္႔ဆိုလိုက္ျပန္ေသး၏။

ျမတ္ဗုဒၶကို သာမန္ရဟႏၲာတစ္ပါးအဆင့္သို႔ အတင္းဆြဲခ်လိုေသာ ဗုဒၶႏွင့္ ဗုဒၶ၀ါဒက်မ္းဆရာသည္ “၀ိဇၨာသံုးပါးသည္ ရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္တိုင္း ရရွိေသာ ဉာဏ္ျဖစ္၏” (ဗုဒၶလည္း ၀ိဇၨာသံုးပါးသာ ရ၊ ရဟႏၲာလည္း ၀ိဇၨာသံုးပါးသာ ရ၊ ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶႏွင့္ ရဟႏၲာသည္ ဆရာတပည့္ အေနအထားကလြဲလွ်င္ က်န္သည့္ အရည္အခ်င္း အတူတူ) ဟူေသာ ဒုတိယအမွားကို က်ဴးလြန္ျပန္၏။

ပု-ဒိ-အာ ဟူေသာ ၀ိဇၨာသံုးပါးကို ရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္တိုင္း မရပါ။ မွန္ပါသည္။ ရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္ အခ်င္းခ်င္းပင္ ပါရမီသမၻာရအားေလ်ာ္စြာ အဆင့္ခ်င္း မတူၾကေပ။
အခ်ဳိ႕ေသာရဟႏၲာတို႔သည္ ပဋိသမၻိဒါဉာဏ္ ေလးပါးသို႔ ဆိုက္ေရာက္ေသာ ပဋိသမၻိဒါပတၱရဟႏၲာတို႔ ျဖစ္ကုန္၏။ အခ်ဳိ႕ေသာ ရဟႏၲာတို႔သည္ အဘိညာဥ္ေျခာက္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ဆဠာဘိညရဟႏၲာတို႔ ျဖစ္ကုန္၏။

အခ်ဳိ႕ေသာ ရဟႏၲာတို႔သည္ ၀ိဇၨာသံုးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ေတ၀ိဇၨ ရဟႏၲာတို႔ ျဖစ္ကုန္၏။ အခ်ဳိ႕ေသာ ရဟႏၲာတို႔သည္ စ်ာန္အဘိညာဥ္ စသည္မရ အာသ၀ကၡယဉာဏ္မွ်သာရေသာ သုကၡ၀ိပႆကရဟႏၲာတို႔ ျဖစ္ကုန္၏။

ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ ရဟႏၲာတို႔၏ ျခားနားခ်က္
ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ ရဟႏၲာတို႔ ၀ိဇၨာသံုးပါး ရသည္ခ်င္းတူေစဦး၊ အဆင့္အတန္းခ်င္းမွာ ကြာျခားေပေသးသည္။ ၀ိဇၨာသံုးပါးတြင္ ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိ=ေရွး၌ေနဖူးေသာ ခႏၶာအစဥ္ကို ေအာက္ေမ့ႏိုင္ေသာ ၀ိဇၨာညာဏ္ကို

(၁) တိတၳိမ်ား၊

(၂) ပကတိသာ၀ကမ်ား၊

(၃) မဟာသာ၀ကမ်ား၊

(၄) အဂၢသာ၀ကမ်ား၊

(၅) ပေစၥကဗုဒၶါမ်ား၊

(၆) ျမတ္စြာဘုရားအားျဖင့္ ၆-ပါးေသာပုဂၢဳိလ္တို႔ ရႏုိင္၏။

ထိုပုဂၢဳိလ္တို႔၏ ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိဉာဏ္စြမ္း အဆင့္အတန္း ကြဲျပားပံုကို (ဒီ-႒၊ ၂၊ ၂။ ပဋိသံ၊ ႒၊ ၁၊ ၃၂၃) တို႔၌ လာသည့္အတိုင္း ခြဲျခားျပပါဦးမည္။
(၁) တိတၳိတို႔သည္ ကမၻာေလးဆယ္သာ ေအာက္ေမ့ႏိုင္ကုန္၏။
(၂) ပကတိသာ၀ကတို႔သည္ ကမၻာတစ္ရာ- တစ္ေထာင္ ေအာက္ေမ့ႏိုင္ကုန္၏။
(၃) မဟာသာ၀ကတို႔သည္ ကမၻာတစ္သိန္း ေအာက္ေမ့ႏိုင္ကုန္၏။
(၄) အဂၢသာ၀ကတို႔သည္ တစ္သေခ်ၤႏွင့္ ကမၻာတစ္သိန္း ေအာက္ေမ့ႏိုင္ကုန္၏။
(၅) ပေစၥကဗုဒၶါတို႔သည္ ႏွစ္သေခ်ၤႏွင့္ ကမၻာတစ္သိန္း ေအာက္ေမ့ႏိုင္ကုန္၏။
(၆) ျမတ္စြာဘုရားရွင္တို႔သည္ အပိုင္းအျခားမရွိ ေအာက္ေမ့ႏုိင္ကုန္၏။

ထိုသို႔ ေအာက္ေမ့ရာတြင္လည္း -
(၁) တိတၳိတို႔သည္ ခႏၶာအစဥ္ကို ေလွ်ာက္၍သာ ေအာက္ေမ့ႏိုင္ကုန္၏။ အစဥ္ကိုလႊတ္၍ စုတိပဋိသေႏၶအားျဖင့္ ေအာက္ေမ့ျခင္းငွာ မစြမ္းႏိုင္ၾကကုန္။
(၂-၃) ပကတိသာ၀ကႏွင့္ မဟာသာ၀ကတို႔သည္ ခႏၶာအစဥ္အားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ စုတိပဋိသေႏၶအားျဖင့္လည္းေကာင္း ေအာက္ေမ့ႏုိင္ကုန္၏။
(၄) အဂၢသာ၀ကတို႔သည္ ခႏၶာအစဥ္အားျဖင့္ ေအာက္ေမ့ရန္ မလိုဘဲ စုတိပဋိသေႏၶအားျဖင့္ ေအာက္ေမ့ႏိုင္ကုန္၏။
(၅) ပေစၥကဗုဒၶါတို႔လည္း ထို႔အတူပင္ ျဖစ္၏။
(၆) ျမတ္စြာဘုရားတို႔သည္ကား ခႏၶာအစဥ္သို႔လည္း ေလွ်ာက္ဖြယ္မလို၊ စုတိပဋိသေႏၶ အားျဖင့္လည္း ေျပာင္းေရႊ႕ဖြယ္ မလို။ အလိုရွိသလို ေအာက္ေမ့ႏိုင္၏။

ထို႔ျပင္လည္း -
(၁) တိတၳိတို႔၏ ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိဉာဏ္ အျမင္သည္ ပိုးစုန္းၾကဴး၏ အေရာင္ႏွင့္ တူသည္ျဖစ္၍ ထင္၏။
(၂) ပကတိသာ၀ကတို႔၏ ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိဉာဏ္အျမင္သည္ ဆီမီးေရာင္ႏွင့္ တူသည္ျဖစ္၍ ထင္၏။
(၃) မဟာသာ၀ကတို႔၏ ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိဉာဏ္အျမင္သည္ မီးရွဴးေရာင္ႏွင့္ တူသည္ျဖစ္၍ ထင္၏။
(၄) အဂၢသာ၀ကတို႔၏ ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိဉာဏ္အျမင္သည္ ေသာက္ရွဴးၾကယ္၏ အေရာင္ႏွင့္ တူသည္ျဖစ္၍ ထင္၏။
(၅) ပေစၥကဗုဒၶါတို႔၏ ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိဉာဏ္အျမင္သည္ လေရာင္ႏွင့္ တူသည္ျဖစ္၍ ထင္၏။
(၆) ဘုရားရွင္တို႔၏ ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိဉာဏ္အျမင္သည္ ေရာင္ျခည္တစ္ေထာင္ အလင္းေဆာင္ေသာ သရဒဥတုအခါ ထြက္ေပၚလာေသာ ေန၀န္း၏ အေရာင္ႏွင့္ တူသည္ျဖစ္၍ ထင္၏။

ဘုရားမွတစ္ပါး အျခားေသာပုဂၢဳိလ္တို႔၏ ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိ ဉာဏ္သည္ မိမိကုိယ္တိုင္ ျမင္ဖူး-ျပဳဖူး-ၾကားဖူးေသာ အာ႐ံုကိုသာ ေအာက္ေမ့ႏိုင္၏။ ဘုရားရွင္၏ ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိဉာဏ္သည္ မိမိ သူတစ္ပါး ႏွစ္ဦးသားတို႔ ျမင္ဖူး-ျပဳဖူး-ၾကားဖူးေသာ အာ႐ံုဟူသမွ် ေအာက္ေမ့ေတာ္မူႏိုင္၏။

ဤသို႔လွ်င္ ပုေဗၺနိ၀ါသအရာ၌ သာ၀ကအခ်င္းခ်င္းပင္ ကြာျခားေသး၏။ ဘုရားႏွင့္ ရဟႏၲာ အသို႔လွ်င္ တူႏိုင္ပါအံ့နည္း။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိ ဉာဏ္ေတာ္ႏွင့္ ရဟႏၲာ ပုဂၢဳိလ္တို႔၏ ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိဉာဏ္၊ ဉာဏ္ေတာ္ခ်င္း ျခားနားသကဲ့သို႔ ဒိဗၺစကၡဳဉာဏ္ခ်င္း၊ အာသ၀ကၡယဉာဏ္ခ်င္းလည္း ျခားနားပါသည္။

မွန္ပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ အဘိညာဥ္မ်က္စိကို မဆိုထားဘိ။ ပကတိ မံသစကၡဳ အသားမ်က္လံုးသည္ပင္ ေန႔ညမဟူ တစ္ယူဇနာ အတြင္းကို ျမင္ႏုိင္၏။ လကြယ္သန္းေခါင္ စေသာ အဂၤါေလးပါးရွိေသာ အမိုက္ေမွာင္၌ ေသာ္မွလည္း ျမင္ႏိုင္၏။ နံရံ-တံတုိင္း-ခ်ဳံ-ႏြယ္ စသည္ ရစ္သိုင္းလည္း မျမင္ေအာင္ ဖံုးကြယ္ျခင္းငွာ မစြမ္းႏုိင္။

တစ္ခုေသာ ႏွမ္းေစ့ကို အမွတ္အသားျပဳ၍ ႏွမ္းစုႏွမ္းပံု၌ ပစ္ခ်ထားရာ ထိုမွတ္သားထားေသာ ႏွမ္းေစ့ကိုသာ ေရြးခ်ယ္ေကာက္ယူႏုိင္ ေလာက္ေအာင္ပင္ ျမတ္စြာဘုရား၏ ပကတိမ်က္လံုးသည္ စင္ၾကယ္ပါသည္။
(မဟာနိ၊ ၃၅၆)

ဒိဗၺစကၡဳ၀ိဇၨာ-ဟူေသာ အဘိညာဥ္မ်က္လံုးကား “ယာ၀တကံ ပန အာကေခၤယ်၊ တာ၀တကံ ပေႆယ်။ ဧ၀ံ ပရိသုဒၶံ ဘဂ၀ေတာ ဒိဗၺစကၡဳ” (မဟာနိ၊ ၃၅၇) ဟူသည္ႏွင့္အညီ အလိုေတာ္ရွိသေလာက္ ျမင္ႏုိင္ပါသည္။
အျခားရဟႏၲာတို႔၏ ဒိဗၺစကၡဳကား အလိုရွိသေလာက္ မျမင္ႏိုင္ပါ။

ဒိဗၺစကၡဳအဘိညာဥ္အရာ၌ ဧတဒဂ္ရေသာ အရွင္အႏု႐ုဒၶါသည္ပင္ တစ္ေထာင္ေသာ ေလာကဓာတ္ကိုသာ ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ ဤသို႔လွ်င္ ဘုရားရွင္ႏွင့္ ရဟႏၲာ ဒိဗၺစကၡဳအဘိညာဥ္ ဉာဏ္အရာမွာလည္း ကြာျခားပါသည္။

“အာသ၀ကၡယ၀ိဇၨာ” ဟူေသာ အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္သည္ အာသ၀တို႔ကို ကုန္ခန္းေစရာ (၀ါ) ကိေလသာတို႔ကို ပယ္သတ္ရာ၌ ဘုရားရွင္၏ အရဟတၱမဂ္သည္ ၀ါသနာႏွင့္တကြ ပယ္သတ္ႏိုင္၏။ ရဟႏၲာတို႔၏ အရဟတၱမဂ္ သည္ ၀ါသနာႏွင့္တကြ မပယ္သတ္ႏိုင္။ ဤသို႔ အာသ၀ကၡယ၀ိဇၨာခ်င္း ကြာျခားၾက၏။ (သာရတၳ၊ ဋီ၊ ၁၊ ၂၁၇)

ဤမွ်ျဖင့္ဆိုလွ်င္ ၀ိဇၨာသံုးပါးကို ရဟႏၲာတိုင္း မရေၾကာင္း၊ အခ်ဳိ႕ရဟႏၲာတို႔ရေသာ ၀ိဇၨာသံုးပါးသည္လည္း ပါရမီခ်င္း ကြာျခားသျဖင့္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ၀ိဇၨာသံုးပါးႏွင့္ အဆင့္ခ်င္း မတူေၾကာင္း ထင္ရွားေပၿပီ။

ဗုဒၶျမတ္စြာတြင္ အခ်ဳိ႕ေသာ အရိယာသာ၀ကတို႔၌ ရရွိႏုိင္ေသာ ၀ိဇၨာသံုးပါး၊ အဘိညာဥ္ေျခာက္ပါး၊ ပဋိသမၻိဒါ ဉာဏ္ေလးပါးဟူေသာ ဉာဏ္ေတာ္မ်ားသာမက အျခားေသာ ပေစၥကဗုဒၶါ၊ အရိယာသာ၀ကတို႔ႏွင့္ မဆက္ဆံဘဲ ျမတ္စြာဘုရားရွင္တို႔၌သာ ရေကာင္းေသာ “အသာဓာရဏဉာဏ္ေတာ္” ေျခာက္ပါး ရွိပါသည္။

ထိုေျခာက္ပါးတို႔ကို မက်ဥ္းမက်ယ္ သိလြယ္႐ံုမွ် ဆိုပါမည္။
၁။ ဣႁႏၵိယပေရာပရိယတၱိဉာဏ္ = သတၱ၀ါတို႔၏ ဣေႁႏၵအႏုအရင့္ကို သိေသာ ဉာဏ္ေတာ္။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤဉာဏ္ေတာ္ျဖင့္ သတၱ၀ါတို႔၏ သဒၶါ၊ ၀ီရိယ စေသာ ဣေႁႏၵမ်ား ရင့္-မရင့္ ခြဲျခမ္း သိျမင္ေတာ္မူ၏။)
၂။ အာသယာႏုသယဉာဏ္ = သတၱ၀ါတို႔၏ ႏွလံုးသြင္း အာသယႏွင့္ အႏုသယဓာတ္ခံကို သိေသာဉာဏ္။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤဉာဏ္ေတာ္ျဖင့္ “ဤသတၱ၀ါ ဤသတၱ၀ါတို႔မွာ ဤမည္ေသာ ႏွလံုးသြင္း ျပင္းထန္၍ ဤမည္ေသာ အတြင္းကိေလသာမ်ဳိးေစ့ဓာတ္ လြန္ကဲကုန္၏” ဟု ခြဲျခမ္းသိျမင္ေတာ္မူ၏။)
၃။ ယမကပါဋိဟာရိယဉာဏ္ = ေရမီး အစံုစံုေသာ တန္ခိုး ျပာဋိဟာတို႔ကို စီရင္ႏိုင္ေသာ ဉာဏ္ေတာ္တည္း။ (သတၱ၀ါတို႔၏ ယံုမွားသံသယ၊ မာန္မာနတို႔ကို ပယ္ေဖ်ာက္ခ်ဳိးႏွိမ္လိုရာအခါတို႔၌ အသံုးျပဳေတာ္မူ၏။)

၄။ မဟာက႐ုဏာသမာပတၱိဉာဏ္ = သတၱ၀ါတို႔အား ႀကီးစြာေသာ သနားမႈႏွင့္ ယွဥ္ေသာ သမာပတ္ႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ ဉာဏ္ေတာ္။
(ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ဤမဟာက႐ုဏာသမာပတ္ကို ေန႔တိုင္းေန႔တုိင္း နံနက္တစ္ခါ ညတစ္ခါ ၀င္စားေတာ္မူ၏။)
၅။ သဗၺညဳတဉာဏ္ = ေဉယ်ဓမၼ-သိအပ္ေသာ တရားမွန္သမွ် အကုန္သိျမင္ေသာ ဉာဏ္ေတာ္။ (အကုန္သိဟုသာ ဆိုသည္။ အၿမဲသိဟု မဆို။ ဆင္ျခင္ေတာ္မူမွသာ သိ၏။)
၆။ အနာ၀ရဏဉာဏ္ = သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ကိုပင္ ဆင္ျခင္ေတာ္မူသည့္အခါ မည္သို႔ေသာ အရာ၊ မည္သို႔ေသာပုဂၢဳိလ္ကမွ် မသိမျမင္ေအာင္ တားဆီးပိတ္ဆို႔ႏိုင္စြမ္း မရိွေသာေၾကာင့္ အနာ၀ရဏဉာဏ္-ဟု ေခၚပါသည္။
ဤဉာဏ္ေတာ္ေျခာက္ပါးသည္ အျခားမည္သူႏွင့္မွ် မဆိုင္။ ဘုရားရွင္တစ္ပါးတည္းသာ ပိုင္ဆိုင္ေတာ္မူသည့္ သီးသန္႔ဉာဏ္ေတာ္မ်ား ျဖစ္၏။

ဤသို႔လွ်င္ ဘုရားရွင္ႏွင့္ ရဟႏၲာ ဂုဏ္ရည္ခ်င္း၊ အဆင့္အတန္းခ်င္း လံုး၀ ကြာျခားေပၿပီ။ ဘုရားရွင္၌သာရွိေသာ ဉာဏ္ေတာ္တုိင္း ရဟႏၲာတို႔၌ မရွိ။ အခ်ဳိ႕ေသာဉာဏ္တို႔ ရွိရာ၌လည္း အရည္အေသြးခ်င္း ကြာျခားေသး၏။ ဉာဏ္ခ်င္းတူရာ၌ပင္ အဆင့္ခ်င္း ကြာျခားေသးလွ်င္ ဉာဏ္ခ်င္းမတူေသာ ၀ိဇၨာသံုးပါးႏွင့္ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ႀကီးကား အဘယ္မွာလွ်င္ မကြာျခားဘဲ ရွိႏိုင္ပါအံ့နည္း။

၀ိဇၨာသံုးပါးတြင္ ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိဉာဏ္သည္ ပရိတၱ၊ မဟဂၢတ၊ အပၸမာဏ၊ မဂၢ၊ အတိတ္၊ အဇၩတၱ၊ ဗဟိဒၶ၊ န၀တၱဗၺအားျဖင့္ ရွစ္ပါးေသာအာ႐ံုတို႔ကို အာ႐ံုျပဳ၏။
ဒိဗၺစကၡဳဉာဏ္သည္ ပရိတၱ၊ ပစၥဳပၸႏၷ၊ အဇၩတၱ၊ ဗဟိဒၶအားျဖင့္ ေလးပါးေသာအာ႐ံုတို႔ကို အာ႐ံုျပဳ၏။ (ပဋိသံ၊ ႒၊ ၁၊ ၃၄၀)

အာသ၀ကၡယဉာဏ္သည္ အပၸမာဏ၊ ဗဟိဒၶ၊ န၀တၱဗၺျဖစ္ေသာ နိဗၺာန္ကို အာ႐ံုျပဳ၏။ (ဒီ-႒၊ ၁၊ ၂၀၃)
သဗၺညဳတဉာဏ္သည္ အလံုးစံုကို အာ႐ံုျပဳႏုိင္၏။ (ဒီ-႒၊ ၁၊ ၉၃)
ဤသို႔ ၀ိဇၨာသံုးပါးႏွင့္ သဗၺညဳတဉာဏ္ အာ႐ံုအားျဖင့္ ကြဲျပားျပန္၏။

ဤသို႔ ဉာဏ္ရည္အရာ၌သာ ကြာျခားသည္မဟုတ္ေသး၊ ႐ုပ္ရည္အရာ၌လည္း လကၡဏာေတာ္ႀကီး-ငယ္၊ ေျခာက္သြယ္ေသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္တို႔ျဖင့္ ရဟႏၲာတို႔ထက္ တင့္တယ္ေတာ္မူျပန္၏။

ဤသို႔လွ်င္ ဘယ္ဘက္က ယွဥ္ယွဥ္၊ ဘယ္လိုပင္ ႏိႈင္းႏိႈင္း အရာရာတုိင္း၌ ဗုဒၶက ရဟႏၲာတို႔ထက္ သာလြန္ပါလ်က္ -
“ဗုဒၶႏွင့္ ရဟႏၲာတို႔တြင္ ဆရာႏွင့္တပည့္၊ (၀ါ) ေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ ေနာက္လိုက္တို႔၏ ေနရာက႑ ျခားနားမႈမ်ဳိးမွတစ္ပါး အျခား ျခားနားမႈမရွိေၾကာင္း ယူဆရန္ ေဒသနာအေထာက္အထား မရွိေခ်” (၎င္း၊ စာ-၃၃၃) ဟု ဗုဒၶ၀ါဒက်မ္းဆရာ ဆိုရဲျခင္းကား မ်က္စိကန္းသူမို႔ တေစၦမေၾကာက္ျခင္းေပေလာ...။

၂၀၀၈-ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ၊ ဓမၼရံသီမဂၢဇင္း
အရွင္ေကာ၀ိဒ (ေယာ)

Tuesday, January 5, 2010

တစ္ခ်ိန္က မႏၲေလးၿမိဳ႕ အ႐ုဏ္ဦး

တစ္ခ်ိန္က မႏၲေလးၿမိဳ႕ အ႐ုဏ္ဦး

မႏၲေလးၿမိဳ႕ရဲ႕ ေန႔သစ္ တစ္ခုကို ဘုရားႀကီးရဲ႕ ဗံုေတာင္ ေခါက္သံနဲ႔ စလိုက္တယ္။ မႏၲေလးသား၊ မႏၲေလးသူ ေတြက မနက္ေစာေစာ ထတတ္၊ ႏိုးတတ္တဲ့ အေလ့အထ ရွိတယ္။ မနက္ ေလးနာရီ ဆိုရင္ ဘုရားႀကီး ပရိဝုဏ္ အတြင္းက ဗံုေတာင္ေခါက္ၿပီ။ ဒီအခ်ိန္မွာ မႏၲေလးက လူအမ်ားစုဟာ ဘုရားႀကီးနဲ႔ နီးသူေရာ၊ ေဝးသူပါ အိပ္ရာက ထၾကတယ္။ ဒီအခ်ိန္ကို အေလးအနက္ ထားၾကတယ္။ ဂ႐ုတစိုက္ ရွိၾကတယ္။

အေရွ႕ေစာင္းတန္း အာ႐ံုခံ တန္ေဆာင္း အတြင္းမွာ ဗံုေတာင္ မေခါက္ခင္ ကတည္းက ေရေတာ္ ဆရာေတာ္နဲ႔ သံဃာေတာ္ေတြ၊ လူပုဂၢိဳလ္ေတြ ဟာ ဗံုေတာင္ ေခါက္ခ်ိန္ကို ေစာင့္ဆိုင္း ေနၾကတယ္။ မနက္ေစာေစာ မ်က္ႏွာသစ္ ေတာ္ေရ ကပ္လွဴတဲ့ အခ်ိန္ဟာ ဘုရားႀကီး ရင္ျပင္ေတာ္မွာ ေႏြ၊ မိုး၊ ေဆာင္း ဘယ္ရာသီပဲ ျဖစ္ျဖစ္ သာယာ ေနပါတယ္။ ဘုရားႀကီး အတြင္း ေရာက္လာ သူတိုင္း ၾကည္ႏူးမႈ၊ ေအးခ်မ္းမႈေတြ ခံစားၾက ရတယ္။ စိတ္ၾကည္လင္ ေနတတ္တယ္။ ပူပင္ေသာကေတြ၊ စိုးရိမ္ ေၾကာင့္က်မႈ ေတြ အထိုက္အေလ်ာက္ ေလ်ာ့နည္း ေပ်ာက္ကြယ္ သြားၿမဲပါ။ ျမင္ျမင္သမွ် ေတြ႕ရသမွ် ရဟန္းရွင္လူ ေတြရဲ႕ မ်က္ႏွာတိုင္း ၾကည္လင္ရႊင္ပ် ေအးျမေနၾကတယ္။

ဗံုေတာင္ေခါက္လို႔ တံခါးေတြ ဖြင့္ၿပီး ဆိုတာနဲ႔ ေရေတာ္ ကပ္မယ့္ ဆရာေတာ္နဲ႔ တကြ ဆြမ္း၊ ပန္း၊ ေရခ်မ္း၊ ဆီမီး ကပ္လွဴၾကမယ့္ ရပ္နီး၊ ရပ္ေဝး ပရိသတ္ေတြ၊ နိစၥဒူဝ ဝတ္ရြတ္စဥ္ေတြ ရြတ္ဖတ္ ပူေဇာ္တဲ့ ဝတ္အဖြဲ႕၊ ဝတ္အသင္း ေတြက ေရေတာ္ ဆရာေတာ္ ဘုရား ေနာက္က အစီအရီ ဝင္ေရာက္ ၾကပါတယ္။ တံခါး အထပ္ထပ္ တစ္ခုခ်င္း ဖြင့္လွစ္ၿပီး တာနဲ႔ ႐ုပ္ပြားေတာ္ႀကီး သီတင္းသံုးရာ ဂႏၶကုဋီ တိုက္ေတာ္အတြင္း ေရေတာ္ ဆရာေတာ္ဘုရားႏွင့္ ဝတ္ျဖဴစင္ၾကယ္ ဝတ္ထားေသာ ဥပါသကာ ႏွစ္ဦးတို႔က ဦးေဆာင္ ဝင္ေရာက္ၾက ပါတယ္။ ႐ုပ္ပြားေတာ္ႀကီး သီတင္းသံုးရာ ပလႅင္ေတာ္ေပၚ တက္ၿပီး သက္ေတာ္ ထင္ရွား ရွိေတာ္မူေသာ ဘုရားရွင္ ကိုယ္ေတာ္ ျမတ္ႀကီးအား ပူေဇာ္ ေနသလား ထင္မွတ္ ရေလာက္ေအာင္ မ်က္ႏွာသစ္ ေတာ္ေရ၊ တံပူ ကပ္လွဴျခင္း မ်ားကို တစ္ခုျခင္း ေလးျမတ္ ႐ိုေသစြာ ပူေဇာ္ၾက ပါတယ္။

ဆရာေတာ္ ဘုရားက လည္ပင္းေတာ္ နဲ႔ မ်က္ႏွာေတာ္ တဝိုက္ ေရႊသကၤန္း ဦးစြာ ကပ္လွဴပူေဇာ္ျခင္း ျပဳပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဝတ္ျဖဴ စင္ၾကယ္ဝတ္ ထားတဲ့ ဥပါသကာ ႏွစ္ဦးက ဘယ္ညာ တစ္လွည့္စီ ၿငိမ့္ၿငိမ့္ ေညာင္းေညာင္း ယပ္ေတာ္ခတ္ ပူေဇာ္ၾက ပါတယ္။ ေရေတာ္ ဆရာေတာ္ ဘုရားက ဆြမ္း၊ ပန္း၊ ေရခ်မ္း နဲ႔ ခ်ဳိခ်ဥ္ရသာ အျဖာျဖာေသာ ခဲဖြယ္ ေဘာဇဥ္ေတြ သစ္သီးဝလံ ေတြကို အစဥ္အတိုင္း ဆပ္ကပ္ လွဴဒါန္းပူေဇာ္ ပါတယ္။

ဝတ္အဖြဲ႕ ဝတ္အသင္း ေတြက ဘုရားကန္ေတာ့ ခ်ဳိးေတြနဲ႔ ရွိခိုးပူေဇာ္ တာေတြ၊ ပရိတ္ပဌာန္း ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ တာေတြကို ၾကည္ညိဳဖြယ္ရာ ၾကည္ႏူးဖြယ္ရာ က်က္သေရ မဂၤလာနဲ႔ ျပည့္စံုတဲ့ သံေန သံထားနဲ႔ ဌာန္က႐ိုဏ္း က်က် ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ ေနပါတယ္။ မႏၲေလးသား၊ မႏၲေလးသူ ေတြနဲ႔တကြရပ္ေဝးမွ ဘုရားဖူး ဧည့္သည္ အမ်ားစုဟာ ဘုရားႀကီး မ်က္ႏွာသစ္ ေတာ္ေရ ကပ္လွဴျခင္းကို ၾကည္ညိဳ ဖူးေမွ်ာ္လိုတဲ့ ဆႏၵရွိၾက ပါတယ္။ အထူး ဂ႐ုတစိုက္ လာေရာက္ ပူေဇာ္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ မ်က္ႏွာသစ္ ေတာ္ေရ ကပ္လွဴျခင္း အေလ့အထ ဟာ မႏၲေလးၿမိဳ႕ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ေတြရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ ပူေဇာ္မႈ တစ္ခုပါပဲ။

ဆြမ္း၊ ပန္း၊ ေရခ်မ္း ကပ္လွဴျခင္း၊ ဝတ္ျပဳျခင္းၿပီး လို႔ ေစာင္းတန္း အျပင္ ထြက္လာခ်ိန္ မွာေတာ့ အေရွ႕ မိုးကုတ္စက္ဝိုင္း ဆီက ေရာင္နီသန္း စျပဳေနပါၿပီ။ ဘုရားႀကီး အေရွ႕မုခ္၊ ေျမာက္မုခ္ အနီးဝန္းက်င္ က ျမင္းလွည္း၊ ဆိုက္ကား သမားတို႔ရဲ႕ တ႐ုတ္တန္းေစ်း၊ ဘူတာႀကီး၊ ေစ်းခ်ဳိဆိုတဲ့ တစ္ေယာက္ တစ္ခြန္း ေအာ္ဟစ္ ေခၚငင္သံေတြကို ၾကားေနရ ပါတယ္။ ဂီတသံစဥ္ေတြ ပမာ သံတို၊ သံရွည္၊ ဘယ္သံ၊ ညာသံ၊ အနိမ့္အျမင့္ စံုလင္လွတဲ့ သံစဥ္ေတြ နဲ႔ ႀကိဳၾကတဲ့ အသံနဲ႔ ခရီးသည္ ရသြားလို႔ ေမာင္းထြက္ သြားတဲ့ ျမင္းလွည္း ေတြရဲ႕ ခြပ္ေတာက္ ခြပ္ေတာက္ ျမင္းခြာသံနဲ႕႔ တခြၽင္ခြၽင္ ျခဴလံုးသံ စတဲ့ အဆက္မျပတ္ ၾကားေနရတဲ့ အသံေတြဟာ မႏၲေလးၿမိဳ႕ရဲ႕ ေန႔ေန႔ညည မ႐ိုးႏိုင္တဲ့ သဘာဝ ေတးသြား တစ္ခုပါ။

တစ္ခါတစ္ရံ မိမိနားက ျဖတ္ေမာင္း သြားတဲ့ ျမင္းလွည္းက ျမင္းခြာသံ ျခဴလံုးသံ ေတြဟာ တျဖည္းျဖည္း ေဝးေဝးသြားၿပီး တိုးတိုး ညႇင္းညႇင္းေလး ေပ်ာက္ကြယ္ သြားတာကို လြမ္းစရာ လိုလို၊ ေဆြးစရာ လိုလို က်န္ရစ္တတ္ ပါတယ္။ ကား၊ ဆိုင္ကယ္၊ တစ္စီးစ ႏွစ္စီးစ ျဖတ္ေမာင္း သြားတတ္တာမွ အပ စက္တပ္ယာဥ္ အလြန္ ရွားပါးပါ ေသးတယ္။ ေျခက်င္ ေလ်ာက္သူ၊ စက္ဘီးစီးသူေတြ မ်ားပါတယ္။ ဘုရားႀကီးက ဝတ္ျပဳ ကပ္လွဴ ပူေဇာ္ၿပီး ျပန္လာသူနဲ႔ ဆြမ္း၊ ပန္း၊ ေရခ်မ္း ကိုင္ေဆာင္ၿပီး ကပ္လွဴရန္ သြားလာ ေနၾကသူေတြ ဟာ ဘုရားႀကီးနဲ႔ တစ္ျပ ႏွစ္ျပ အတြင္းမွာ အဆက္မျပတ္ ေတြ႕ေနရ ပါတယ္။

အမ်ားဆံုး ကေတာ့ သံဃာေတာ္ ေတြကို ဖူးေတြ႕ ေနရတာပါပဲ။ တစ္ပါး ႏွစ္ပါးခ်င္း ၾကြေနတာ၊ ေလးငါး ဆယ္ပါး အုပ္စုလိုက္ ၾကြေနတာ လမ္းမႀကီး ေတြေပၚနဲ႔ ဒူးၾကား လမ္းေတြမွာ ပ်ားပန္းခတ္မွ် မ်ားျပားလွတဲ့ သံဃာေတာ္ ေတြကို ဖူးေတြ႕ ေနရပါတယ္။ ဆြမ္းဟင္း၊ ဆြမ္း၊ ေဘာဇဥ္ ေလာင္းလွဴ ေနသူေတြ ကုိလဲ အိမ္ေရွ႕၊ တိုက္ေရွ႕႔ လမ္းေတြေပၚမွာ ေနရာအစံု ေတြ႕ေနရ ပါတယ္။ ဓမၼာ႐ံုေတြ၊ လမ္းဆံု၊ လမ္းခြေတြမွာ သာသနာ့ အလံလႊင့္ထူၿပီး မုန္႔ဟင္းခါး၊ ၾကာဆံဟင္းခါး၊ ယာဂု အစရွိသျဖင့္ ဆက္ကပ္ လွဴဒါန္းတာ ေတြလဲ ေနရာတိုင္း မွာေတြ႕ရတယ္။

အသင္း အဖြဲ႕ေတြ၊ သဒၶါတရား ထက္သန္ေသာ တစ္ဦးတည္း ဒကာေတြ က ရဟန္း သာမေဏ မခြဲျခား၊ေထစဥ္ ဝါစဥ္ မေရြး ၾကြလာသမွ် သံဃာေတာ္ ေတြကို အစြဲမထား ခြဲျခားမႈမရွိ၊ ၾကြေရာက္ အလွဴခံရင္ ေလာင္းလွဴၾက တာပါပဲ။ ဒီလို ေလာင္းလွဴျခင္း ကို မႏၲေလး သံဃာေတာ္ ေတြက ဘံုဆြမ္းခံတယ္။ ဘံုဆြမ္း ေလာင္းတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဆြမ္းခံအိမ္ သီးသန္႔ ပင့္ဖိတ္ခံ ရျခင္း မရွိတဲ့ သံဃာေတာ္မ်ား ဘံုဆြမ္း အလွဴခံ ဘုန္းေပးၾက ရပါတယ္။ မႏၲေလးၿမိဳ႕ ရာဇဝင္မွာ သံဃာေတာ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ပင္မ ်ားမ်ား ဆြမ္းေဘာဇဥ္ မျပည့္စံုဘူး ဆိုတာ မရွိခဲ့ပါဘူး။ မွ်တ လံုေလာက္ေအာင္ ေလာင္းလွဴၾက စၿမဲပါ။

မနက္ မိုးစင္စင္လင္းလို႔ အလင္းေရာင္ေတြ ရလာေလ လမ္းေတြေပၚမွာ မ်က္စိတဆံုး ဘယ္ေနရာ ကိုပဲ ၾကည့္ၾကည့္ ဆြမ္းအလွဴခံ ၾကြေနတဲ့ သံဃာေတာ္ ေတြကိုသာ ၾကည္ႏူးဖြယ္ရာ ဖူးေတြ႕ ေနရျခင္းပါပဲ။ မႏၲေလးၿမိဳ႕ ဆြမ္းေလာင္း လွဴတဲ့ အခ်ိန္ဟာ နယ္ၿမိဳ႕ေတြနဲ႔ မတူပါဘူး။ နံနက္ ေလးနာရီ ေလာက္က စၿပီး ေလာင္းလွဴ တတ္ၾက ပါတယ္။ ေလးျပင္ ေလးရပ္ သံဃာေတာ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ပင္ မ်ားမ်ား ေဘာဇန သပၸာယ၊ ေခၚတဲ့ ဆြမ္း၊ ေဘာဇဥ္ မွ်တေအာင္ ထက္သန္တဲ့ သဒၶါတရား ေတြနဲ႔ ေန႔စဥ္ ေလာင္းလွဴၾက ပါတယ္။ အလြန္တရာမွ ခ်ီးက်ဴးစရာ ေကာင္းပါတယ္။

သာသနာေတာ္ ထြန္းကားတဲ့ ၿမိဳ႕လို႔ သမုတ္ခံရတဲ့ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ ျဖစ္တာနဲ႔ အညီ ပရိယတ္၊ ပရိပတ္၊ ပရိေဝဓ ေခၚတဲ့ သာသနာ သံုးရပ္ထဲက ပရိယတ္ ေခၚတဲ့ စာေပ သင္ၾကားမႈ အရာမွာ မႏၲေလးၿမိဳ႕ ဟာ ထင္ရွားလွပါတယ္။ သံဃာေတာ္ေတြ မႏၲေလးၿမိဳ႕မွာ စာေပ မသင္ဖူးရင္၊ စာဝါမလိုက္ ဖူးရင္ မ်က္ႏွာငယ္ ရတဲ့ အျဖစ္မ်ဳိး အထိရွိခဲ့ ဖူးပါတယ္။ စာဘယ္ေလာက္ ပင္ တတ္ပါေစ မႏၲေလးေနဖူး၊ စာလိုက္ဖူးမွ ပိုတင့္တယ္ တယ္လို႔ ဆိုစကားၾကား ဖူးပါတယ္။ အျခားၿမိဳ႕ရြာ ေတြမွာေတာ့ စာသင္ တတ္ေျမာက္ၿပီး ျဖစ္ပါေစ မႏၲေလးၿမိဳ႕က နာမည္ႀကီးတဲ့ စာခ် ဆရာေတာ္ႀကီး ေတြထံ ပါဠိေတာ္ အဠကထာ အစရွိတဲ့ က်မ္းကို ထပ္မံၿပီး နည္းနာနိႆယ ေတြခံယူ ေတာ္မူၾကပါတယ္။

အဲဒီအခ်ိန္က ဘုရားႀကီး အနီးက ဘုရားႀကီး ေက်ာင္းတိုက္ဟာ ႏိုင္ငံေက်ာ္ ေက်ာင္းတိုက္ တစ္တိုက္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အႀကီးဆံုး နဲ႔ သံဃာေတာ္ အမ်ားဆံုးလ ဲျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အတြင္းတံတိုင္း အျပင္တံတိုင္း ႏွစ္ထပ္ကာရံ ထားၿပီး ေက်ာင္းေပါင္း ခုနစ္ဆယ္ေက်ာ္ ရွိပါတယ္။ အလယ္ တိုက္ႀကီးဟာ အလြန္တရာမွ ခမ္းနား ထည္ဝါလွ ပါတယ္။ ဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၲ ရန္ကုန္၊ ဟံသာဝတီ ဆရာေတာ္၊ ဆရာေတာ္ ၾကယ္ တို႔လို သာသနာေတာ္မွာ ထင္ရွားတဲ့ ႏိုင္ငံေက်ာ္ ဆရာေတာ္ႀကီး ေတြ သီတင္းသံုးရာ စာေပပို႔ခ်ရာ ေက်ာင္းတိုက္ တစ္တိုက္လဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီး ဦးေရႊေအာင္ တို႔လို နာမည္ေက်ာ္ ပုဂၢိဳလ္ေတြလဲ ထြက္ေပၚခဲ့ ပါတယ္။ ယခုလို ေဆာင္းရာသီ အစ ႏွင္းမႈန္က်စ မႏၲေလးၿမိဳ႕ရဲ႕ လြမ္းစရာ အ႐ုဏ္ဦး ျမင္ကြင္းနဲ႔ ထြန္းေတာက္ ခဲ့တဲ့ သာသနာ့ လင္းေရာင္ျခည္ ေတြကို ျပန္လည္ တမ္းတ ေနမိ ပါေတာ့တယ္။

ယဥ္ေအာင္ဟိန္း

#ရတနာပံုေန႔စဥ္

ဗုဒၶႏွင္. ေလာကီလူသား

ဗုဒၶႏွင္. ေလာကီလူသား

    ဗုဒၶထင္ရွားရွိစဥ္က ဗုဒၶကို အလြန္ၾကည္ညိဳ၍ ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္ေသာ္လည္း ဗုဒၶတရားကို ေကာင္းစြာ မသိနားမလည္ေသာသူ အေတာ္မ်ားမ်ားရွိခဲ.ေပမည္။ တစ္ခါေသာ္ ပရိဗုိဇ္တို.က အနာထပိဏ္သူေဌးအား ဗုဒၶဓမၼအေၾကာင္း ေမးၿမန္းရာ သူေဌးၾကီးက ဘုရားရွင္တို.၏ အလံုးစံုေသာအယူကို မိမိမသိပါဟုဝန္ခံ၏ (အဂၤုတၱရနိကာယ္- ဒသကနိပါတ္-ကိံဒိဌိကသုတ္)။ စင္စစ္ သူေဌးၾကီးသည္ ေသခါနီး မက်န္းမမာ ၿဖစ္ေသာအခါက်မွ မဂ္ဖိုလ္ နိဗၺာန္တရားကို အရွင္သာရိပုတၱရာထံမွ ၾကားနာရ၏။ တရားနာၿပီးေသာ္ သူေဌးၾကီးက မိမိသည္ ထိုသုိ.ေသာတရားစကားကို ေရွးကမၾကားနာခဲ.ရသၿဖင္. ဝမ္းနည္းမိပါေၾကာင္းေလွ်ာက္ထား၏။ အရွင္သာရိပုတၱရာက ထိုတရားမ်ိဳးကို ရဟန္းတို.သာလွ်င္ နားလည္ႏုိင္ေၾကာင္း မိန္.ၾကားရာ သူေဌးၾကီးက ပညာဥာဏ္ရင္.က်က္ေသာ လူပုဂၢိဳလ္ တို.အားလည္း ေဟာၾကားသင္.ပါေၾကာင္း ၿပန္လည္ေလ်ွာက္ထား၏။ (မဇၩိမ နိကာယ္ ၊ အနာထပိ႑ိေကာဝါဒသုတ္)

    ဗုဒၶ၏အၿမင္အားၿဖင္. ကြ်တ္ထိုက္ေသာ (ဝါ) ကိေလသာၿမဴနည္းပါး၍ အသိဥာဏ္ရင္.က်က္ေသာ သူမ်ားတြင္ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္း ပါဝင္ေၾကာင္း ယံုမွားစရာမရွိေခ်။ တစ္နည္းဆိုေသာ္ ဗုဒၶ၏ အရိယာက်င္.စဥ္၌ အဝတ္တန္ဆာ အသြင္အၿပင္ႏွင္. အမည္ေဝါဟာရတို.မွာ အေရးမပါလွဘဲ သီလ၊ ပညာ၊ ဝီရိယ စသည္ တို.သာလွ်င္ ပဓာနၿဖစ္၏။ " လူၿဖစ္ေစ၊ ရဟန္းၿဖစ္ေစ ေကာင္းၿမတ္ေသာအက်င္.ရွိမွသာ ငါဘုရားခ်ီးမႊမ္း၏။ အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ ဒုကနိပါတ္- မိစၦာပဋိပတၱိသုတ္)။ ရဟန္းဘဝႏွင္. လူ.ဘဝတြင္ မည္သည္.ဘဝက ပိုမိုေကာင္းမြန္ပါသနည္းဟု ၿဗဟၼဏတစ္ဦးက ေမးေသာ အခါ ဗုဒၶက တစ္ဖက္သတ္ ေလွနံဓားထစ္ မိမိမေၿပာလိုေၾကာင္း၊ လူပင္ၿဖစ္ေစ ကုသိုလ္တရား ပြားမ်ားအားထုတ္ပါက ဘဝၿမင္.ၿမတ္ေၾကာင္း မိန္.ၾကား၏။ (မဇၩိမ နိကာယ္၊ သုဘသုတ္)

    သမဏ၊ ၿဗဟၼဏ၊ ဘိကၡဳစသည္တို.မွာ စင္စစ္ ေဝါဟာရ ပညတ္မ်ားသာၿဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းလင္းၿပတ္သားေသာ မိန္.ၾကားခ်က္မွာ ဓမၼပဒ ပါဠိေတာ္တစ္ပုဒ္ၿဖစ္၏။ " အၾကင္သူသည္ ကိေလသာၿငိမ္း၏။ ဣေၿႏၵကို ဆံုးမၿပီးၿဖစ္၏။ မဂ္ေလးပါးၿဖင္.ၿမဲ၏။ အလံုးစံုေသာ သတၱဝါတို.၌ လက္နက္ပယ္ခ်ထားၿပီးၿဖစ္၍ ေမတၱာၿဖင္. အညီအမ်ွက်င္.၏။ ထိုသူသည္ အဝတ္တန္ဆာ ဆင္ေစကာမူ မေကာင္းမႈမွ အပ ၿပဳသူ ၿဗာဟၼဏမည္၏။ ကိေလသာ ၿငိမ္းသူ သမဏမည္၏။ ကိေလသာ ဖ်က္ဆီးၿပီးသူ ဘိကၡဳမည္၏" (ဓမၼပဒ၊ဂါထာ ၁၄၂) ။ ဤပါဠိေတာ္ကို ကိုးကားလ်က္ ဥတၱရာပါထက မည္ေသာ ေရွးဗုဒၶဝါဒီ ဂိုဏ္းက လူပုဂၢိဳလ္အၿဖစ္ၿဖင္. နိဗၺာန္ရရွိႏုိင္သည္ဟု ယူဆေၾကာင္း ကထာဝတၳဳအဌကထာ၌ ၿပဆိုထား၏။ ဗုဒၶလက္ထက္က ရဟန္းမၿပဳဘဲ နိဗၺာန္မ်က္ေမွာက္ၿပဳခဲ.ေသာ လူပုဂၢိဳလ္မ်ား အေၾကာင္း ပိဋကတ္ အေထာက္အထားကို ' နိဗၺာန္' အခန္း၌ ေဖာ္ၿပပါအံ.။ ^(၁)

( ၁= မဟာစည္ဆရာေတာ္က ေရွးအဌကထာဆရာတို. အလိုအားၿဖင္. သုတၳဘိကၡဴႏွင္. ဝိနယဘိကၡဴဟူ၍ ဘိကၡဴႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။ သုတၱဘိကၡဴမွာ ဗုဒၶ၏အရိယာလမ္းစဥ္ကို က်င္.သံုးေသာ လူႏွင္.နတ္တို.ကိုလည္း ရည္ညြန္း၍ ဝိနယဘိကၡဴမွာ ဝိနည္းတရားႏွင္.အညီ က်င္.ၾကံေသာ ရဟန္းတို.ကို ဆိုလိုသည္ဟု " အရိယာဝါသသုတ္ တရားေတာ္ " စာအုပ္၌ ေရးသားထား၏။)

မည္သို.ၿဖစ္ေစ ဗုဒၶလက္ထက္က လူတို.သည္ အားလံုးဒါနသီလ တရားမ်ားၿဖင္.သာ ေက်နပ္၍ နတ္ၿပည္ ၿဗဟၼာၿပည္ကို ေမ်ွာ္မွန္းေနၾကသူမ်ား မဟုတ္ေခ်။ ဘိကၡေဝရဟန္းတို.ဟု အစခ်ီေသာ သုတၱန္ေဒသနာမ်ားကို ၾကားနာေသာ ပရိသတ္တြင္ လူတို. အေတာ္မ်ားမ်ား ပါရွိမည္ အမွန္ၿဖစ္၏။ ထို.ေၾကာင္. အကယ္၍ ဥပါသကာတစ္ဦးသည္ အေရးပါထင္ရွားေသာ သုတၱန္မ်ားကို ရြတ္အံေန ေသာအခါ မိမိတို.အား ပင္.ဖိတ္ပါက ရဟန္းတို.သည္ ဝါတြင္း၌ပင္ၿဖစ္ေစ သြားေရာက္ၾကားနာ ၾကရမည္ဟု ဝိနည္းမဟာဝါ ပါဠိေတာ္၌လာ၏။

ထိုေခတ္က စိတၱသူၾကြယ္၊ မဟာနာမ္မင္းသား၊ မလိႅကာမိဖုရား အစရွိေသာ အခ်ိဳ.ဥပါသကာ ဥပါသကာမတို.သည္ အခ်ိဳ.ရဟန္းတို.ထက္ ပို၍ ဗုဒၶတရားကို ေကာင္းစြာ သိၿမင္နားလည္ၾက၏။ ဝိသာခါႏွင္. ဓမၼဒိႏၷာေထရီတို. ေဆြးေႏြးေသာ တရားမ်ား၊ မဟာနာမ္မင္းသားအား ဗုဒၶေဟာၾကားေသာ တရားမ်ားမွာ အထူးေလးနက္၍ ပိဋကတ္၌ ၿပဆိုထား၏။

    ပရိဗုိဇ္တစ္ဦးက ဗုဒၶအား " လူၿဖစ္ေသာ ၿဖဴေသာအဝတ္ကို ဝတ္ကုန္ေသာ၊ ၿမတ္ေသာ အက်င္.ကို က်င္.ကုန္ေသာ သူတို.တြင္ ေအာက္ကာမဘံုအဖို.ၿဖစ္ေသာ သံေယာဇဥ္ငါးပါးကို အၾကြင္းမဲ. ပယ္ၿဖတ္ၿခင္းေၾကာင္. ၿဗဟၼာၿပည္၌ ပရိနိဗၺာန္ၿပဳလတၱံ.ေသာ တစ္ေယာက္ေသာ ဥပါသကာ၊ ဥပါသကာမသည္ ရွိပါသေလ" ဟုေမးရာ ဗုဒၶက " ငါ၏ တပည္.ေယာက်္ားမိန္းမမ်ားတြင္ ထိုကဲ.သို.ေသာသူမ်ိဳးမွာ တစ္ရာမက၊ ငါးရာလည္းမက ေၿမာက္ၿမားစြာ ရွိၾကေပသည္" ဟုမိန္.ၾကား၏ (မဇၩိမနိကာယ္၊ မဟာဝစၦေဂါတၱသုတ္)။ ဤစကားၿဖင္. ဗုဒၶလက္ထက္က ေသာတာပန္၊ သကဒါဂါမ္၊ အနာဂါမ္ ေယာက်္ားမိန္းမ အေၿမာက္အၿမားရွိေၾကာင္း ထင္ရွား၏။

    ဗုဒၶသည္ ဒါနသီလတရားမ်ားႏွင္. တမလြန္ဘဝ ေကာင္းစားေရး၌သာလွ်င္ စိတ္ဝင္စားေသာ လူတို.၏ အက်ိဳးစီးပြားကို လ်စ္လ်ဴမၿပဳခဲ.ေခ်။ မဂၤလသုတ္၊ သဂၤါေလာဝါဒသုတ္ကဲ.သုိ. ေလာကီၾကီးပြားခ်မ္းသာေရး အတြက္ လူတို.အား ေဟာၾကားထားေသာ သုတၱန္ေဒသနာ အေတာ္မ်ားမ်ားရွိ၏။ ဗုဒၶေဟာေသာ လူ.က်င္.ဝတ္မ်ား၏ ဝိေသသလကၡဏာမ်ားမွာ ပုဂၢလိက လြတ္လပ္ေရးကို ေလးစားမႈ၊ အခ်င္းခ်င္းကူညီမႈ၊ ေက်းဇူးသိတတ္မႈ စသည္တို.ၿဖစ္၏။ ဗုဒၶ၏ လူေနမႈစနစ္သည္ မိဘ၊ သုိ.မဟုတ္ လင္ေယာက်္ား၊ သို.မဟုတ္ဆရာၿဖစ္သူက ဆိုင္ရာ သားသမီး၊ ဇနီးမယားႏွင္. တပည္.မ်ားအား ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ၊ အမိန္.ေပးမႈမ်ားမွ ကင္း၏။ ပါဠိပိဋကတ္ကို ႏွံ.ႏွံ.စပ္စပ္ ေလ.လာခဲ.ေသာ အခ်ိဳ.အေနာက္ႏုိင္ငံ ပညာရွင္တို.၏ အဆိုအားၿဖင္.မူ မ်က္စိမွိတ္ အမိန္.နာခံမႈ အနက္အဓိပၸာယ္ေဆာင္ေသာ ပါဠိစကားမရွိေခ်။

အဂၤုတၱရနိကာယ္၌ လက္နက္၊ လူသတၱဝါ၊ အမဲတိရစာၦန္၊ ေသအရက္ႏွင္. အဆိပ္ကုိ ဥပါသကာတို. ေရာင္းဝယ္ကုန္သြယ္ၿခင္း မၿပဳအပ္ေၾကာင္း ဗုဒၶေဟာၾကားထား၏ (အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ ပဥၥနိပါတ္- ဝါဏိဇၨသုတ္)။ ဤေဒသနာမွာ လက္နက္ မူးယစ္ေဆးဝါး အၾကီးအက်ယ္ ထုတ္လုပ္ေရာင္းဝယ္မႈေၾကာင္. စိုးရိမ္ပူပန္ေနၾကရေသာ ယေန. ကမာၻ.လူသားတို.ႏွင္. အထူးသက္ဆိုင္ေသာ ေဒသနာၿဖစ္၏။ ဤေဒသနာအရ ဗုဒၵသည္ သည္ ကမာၻ.သမိုင္း၌ ေငြဝယ္ကြ်န္စနစ္ကို ေရွးဦးပထမဆန္.က်င္ခဲ.ေသာ ပုဂၢိဳလ္ၿဖစ္သည္ဟု ယူဆဖြယ္ရွိ၏။ ဗုဒၶႏွင္. ေခတ္ကာလနီးစပ္ေသာ နာမည္ေက်ာ္ ဂရိပညာရွင္ၾကီး အေလတိုသည္ ေငြဝယ္ကြ်န္စနစ္ကို အၿပစ္မၿမင္ခဲ.ေခ်။

    လူသိနည္းေသာ္လည္း ဥပါသကာမ်ားအတြက္ ဗုဒၶ အထူးေဟာခဲ.ေသာ ေဒသနာတစ္ခုကို အဂၤုတၱရနိကာယ္၌ ေတြ.ရ၏။ " တရားငါးမ်ိဳးႏွင္. ၿပည္.စံုေသာ ဥပါသကာသည္ ဥပါသက ဒြန္းစ႑ားမည္၏။ ဥပါသကာညစ္၊ ဥပါသကာညံ.လည္း မည္၏။ ထိုတရားငါးမ်ိဳးကား သဒၶတရားမရွိ၊ သီလမရွိ၊ ေကာတုဟလမဂၤလာကို ယံုၾကည္၏။ ကံ ကို မယံုၾကည္။ သာသနာေတာ္၏အပ၌ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္ကို ရွာမွီး၏။ (အဂုၤတၱရနိကာယ္၊ ပဥၥကနိပါတ္- စ႑ာလသုတ္)။ " ေကာတူဟလ" ကို ၿမန္မာပါဠိဆရာတို.က " အုတ္အုတ္က်က္က်က္" ဟူ၍ ၿပန္ဆိုၾက၏။ " ရဟန္းတို.၊ သင္တို.သည္ အုတ္အုတ္က်က္က်္ မဂၤလာ၊ အမဂၤလာ၊ အတိတ္နိမိတ္တို.ကို အႏွစ္သာရအားၿဖင္. စြဲယူကုန္ဦးအံ.ေလာ" ။ (မဇၩိမနိကာယ္၊ မဟာတဏွာသခၤယသုတ္)

    ဤေဒသနာ၌ ကမၼဝါဒ (ဝါ) အားထုတ္ၿပဳလုပ္မႈႏွင္. ဆန္.က်င္ေသာ ေလာကီ အယူအစြဲ ဥပါဒါန္မ်ားကို ဆိုလိုၿခင္းၿဖစ္ေၾကာင္း သတိၿပဳသင္.၏။ ဗုဒၶသည္ လူတို.၏ အစဥ္အလာ၊ ယံုၾကည္မႈအားလံုးကို ပယ္သည္မဟုတ္ေခ်။ လူတို.၏ အၿပစ္ကင္းေသာ ယံုၾကည္မႈမ်ားကို ေလးစားေသာအားၿဖင္. ရဟန္းတို.ေစာင္.ထိန္းရန္ လိုအပ္ေသာ သိကၡာပုဒ္မ်ားကို ပညတ္ေတာ္မူခဲ.၏။ ဗုဒၶ၏ အလိုအားၿဖင္. အယူတစ္ခုကို အေကာင္းအဆိုး ဆံုးၿဖတ္ရာ၌ ၎၏ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈကို ၾကည္.၍ ဆံုးၿဖတ္ရမည္ၿဖစ္၏။ ၿဗဟၼဏတစ္ဦးက ခတၱိယတို.သည္ ၿဗာဟၼဏတို.ကို၊ သူၾကြယ္တို.သည္ ခတၱိယတို.ကို၊ ဆင္းရဲသားတို.သည္ သူၾကြယ္မ်ားကို လုပ္ေက်ြးသင္.သည္ဟု ၿဗာဟၼဏတို.က ဆိုပါသည္။ ရဟန္းေဂါတမက မည္သို.ထင္ၿမင္ပါသနည္း ေမး၏။ ဗုဒၶက မည္သူသည္ မည္သူ.အား လုပ္ေက်ြးသင္.သည္ဟု မိမိမေၿပာလိုေၾကာင္း၊ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကုိ လုပ္ေကြ်းၿခင္းၿဖင္. မိမိ၌ အက်ိဳးရွိမည္ၿဖစ္ပါက လုပ္ေကြ်းသင္.၍ အက်ိဳးယုတ္မည္ၿဖစ္ပါက မလုပ္ေကြ်းသင္.ေၾကာင္း မိန္.ေတာ္မူ၏။ (မဇၩိမနိကာယ္၊ ဧသုကာရီသုတ္)

    သီလ၊ သမာဓိ ပညာ၊ ဝီရိယ စသည္တို.ကိုသာလွ်င္ အဓိကထားေသာ ဗုဒၶက်င္.စဥ္၌ ရဟန္းႏွင္. လူ၊ ၿဗာဟၼဏႏွင္. အၿခားဇာတ္ခြဲၿခားမႈ မရွိသည္.နည္းတူ ေယာက်္ားႏွင္. မိန္းမ ခြဲၿခားမႈလည္း မရွိေခ်။ ဗုဒၶသည္ မိန္းမမွာ ဇာတိအားၿဖင္.ေယာက်္ားထက္ ယုတ္ညံ.သည္ဟု မယူဆေခ်။ မိန္းမမ်ားအား ဖိႏွိပ္ေရးသားထားခ်က္မ်ားကို ပါဠိပိဋကတ္၌ မေတြ.ရဘဲ အဌကထာႏွင္. ဇာတ္နိပါတ္မ်ား၌ ေတြ.ရသည္ကမ်ား၏

    ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္စံဝင္ခါနီး၌ အရွင္အာနႏၵာက " အရွင္ဘုရား၊ က်ြႏ္ုပ္တို.သည္ မာတုဂါမတို.ႏွင္. စပ္လ်င္း၍ အဘယ္သို. က်င္.သံုးရပါမည္နည္း" ဟု ေမးေလ်ွာက္၏။

    " အာနႏၵာ၊ မေတြ.မၿမင္ေအာင္ က်င္.သံုးရမည္"

    " အရွင္ဘုရား၊ မလႊဲသာ၍ ေတြ.ၿမင္ခဲ.ေသာ္ အဘယ္သို. က်င္.သံုးရပါမည္နည္း"

    "အာနႏၵာ၊ စကားမေၿပာဘဲ ေနရမည္"

    "အရွင္ဘုရား၊ မလႊဲသာ၍ စကားေၿပာရေသာ္ အဘယ္သို. က်င္.သံုးရပါမည္နည္း။"

    "အာနႏၵာ၊ အမိရင္းစသည္ကဲ.သို. အမွတ္ထား၍ ေၿပာဆိုရမည္"

    ဤသို. မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္ ပါဠိေတာ္မွ တိုက္ရိုက္ၿပန္ဆိုထားေသာ ဗုဒၶမိန္.ၾကားခ်က္၌ မိန္းမမ်ားကို ကဲ.ရဲ.ပုတ္ခတ္ေသာ စကားတစ္လံုးတစ္ပါဒမွ် မပါရွိေခ်။ သို.ရာတြင္ ဇိနတၳပကာသနီက်မ္း၌မူ " မိန္းမမ်ားအား စကားမေၿပာဘဲေနရမည္" ဟူေသာစကားကို "အာနႏၵာ၊ ထက္စြာေသာ သန္လ်က္ကို ကိုင္၍ ငါႏွင္.စကားဆိုမူကား သင္၏ ဦးေခါင္းကို ၿဖတ္အံ.ဟုဆိုေသာ ေယာက်္ားႏွင္. စကားေၿပာၿခင္းသည္ ၿမတ္ေသး၏။ မာတုဂါမတို.အား စကားေၿပာၿခင္းသည္ မၿမတ္" စသည္ၿဖင္. ခ်ဲ.ထြင္ေရးသားထား၏။

    ဇိနတၳပကာသနီက်မ္းၿပဳဆရာသည္ စင္စစ္ မိန္းမမ်ားကို ပုတ္ခတ္သည္ကား မဟုတ္။ သုုိ.ရာတြင္ က်မ္းဆရာ၏ စကားကို ေထာက္ခ်င္.၍ ဗုဒၶစာေပထဲသုိ. မိန္းမမ်ားကို အထူးေရွာင္ၾကဥ္ရေသာ ရဟန္းဘုန္းၾကီးတို.၏ စာေပ၌ ထိုစကားမ်ိဳးအနည္းအမ်ား ေတြ.ရွိရၿခင္းမွာ အံ.ဩဖြယ္ရာ မရွိေခ်။

    ဗုဒၶ၏ အလိုအားၿဖင္. မိန္းမသည္ ၾကိဳးစားအားထုတ္ပါက ေယာက်္ားနည္းတူ မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္ မုခ်ရရွိမည္ၿဖစ္၏။ မာရ္နတ္သည္ ေသာမာေထရီမအား "မိန္းမၿဖစ္ေသာ သင္သည္ ဘုရားရဟႏၱာတို.သာ ေရာက္အပ္ေသာ နိဗၺာန္ကို ေရာက္ႏုိင္မည္မဟုတ္" ဟုဆို၏။ ထုိအခါ ေထရီမက " အုိမာရ္နတ္၊ သင္၏စကားသည္ တဏွာ မာန ဒိဌိ ဖံုးလႊမ္းေသာ ေယာက်္ားမိန္းမအဖို. မွန္၏။ ဖလသမာပတၱိညဏ္ၿဖင္. သစၥာေလးပါးတရားကို ေကာင္းစြာၿမင္ေသာသူအား မိန္းမ အၿဖစ္သည္ အဘယ္သုိ.ၿပဳရေတာ.အံ.နည္း" ဟု ၿပန္ေၿပာ၏။ (ေထရီဂါထာႏွင္. ဘိကၡနီသံယုတ္ ေသာမာဘိကၡဳနီသုတ္)

    အမွန္ဆိုေသာ္ ဇာတ္အဌကထာမ်ား၌ပင္ မိန္းမမ်ားကို ခ်ီးက်ဳးေသာစကားမ်ားကို တစ္ခါတစ္ရံ ေတြ.ရ၏။ "ခပ္သိမ္းေသာအရာတို.၌ ေယာက္်ားသည္သာလွ်င္ ပညာရွိမဟုတ္၊ မိန္းမသည္လည္း ပညာရွိ၏။ ထိုထိုအရာတို.၌ အထူးသၿဖင္. ၿမင္တတ္၏။လ်င္ၿမန္စြာၾကံတတ္၏" (အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ အဌကနိပါတ္- သုလဇာတ္)

    သမီးမိန္းမ အလိုမရွိေသာ ေကာသလမင္းအား ဗုဒၶမိန္.ၾကားေသာ စကားသည္ မွတ္သားဖြယ္ ေကာင္း၏။ "မင္းၾကီး၊ ပညာသီလႏွင္. ၿပည္.စံု၍ လင္ကို ရိုေသစြာ ၿပဳစုလုပ္ေကြ်းေသာ၊ အခ်ိဳ.ေသာ သမီးမိန္းမသည္ ပညာႏုံ.ေသာ သားေယာက္်ားထက္ၿမက္၏။ ထိုမိန္းမ၏သားသည္ တိုင္းၿပည္ကိုေကာင္းစြာ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္၏" (ေကာသလသံယုတ္၊ မလႅိကာဓိတရဝိဇာတသုတ္)။ ဗုဒၶသည္ အမရာ၊ ကိႏၷရီ၊ မဒၵီ၊ သမၻဴလတို.ကိုသာ ခ်ီးမြမ္းသည္ ဆိုေသာစကားမွာ အေၿခအၿမစ္ မရွိေခ်။ " အိုသူၾကြယ္၊ သင္.အား နကုလ၏ အမိသူၾကြယ္မသည္ အစဥ္ေစာင္.ေရွာက္ေပ၏ အကိ်ဳးစီးပြားကို အလိုရွိ၏။ ဆံုးမတတ္၏။သင္.အားအရေတာ္ေလစြတကား။ သင္.အား လူ၏အၿဖစ္ကို ေကာင္းစြာရအပ္ေလစြတကား။ သီလႏွင္.ၿပည္.စံု၍ ကိုယ္တြင္းသႏၱာန္၌ စိတ္ၿငိမ္းေအးေသာ ငါဘုရား၏တပည္. ဥပါသကာမမ်ားတြင္ နကုလမာတာသည္ တစ္ေယာက္ အပါအဝင္ၿဖစ္ေပ၏။" (အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ အဌကနိပါတ္- နကုလပိတုသုတ္) ဟူေသာစကာၿဖင္. ဗုဒၶခ်ီးမြမ္းေတာ္မူေသာ မိန္းမ အေၿမာက္အၿမားရွိေၾကာင္း ထင္ရွား၏။

    ဗုဒၶသည္ လူတို. အိမ္ေထာင္ၿပဳရာ၌ မိန္းမမ်ားကို ကုန္ပစၥည္းကဲ.သို. သေဘာမထားဘဲ ေမတၱာသက္ဝင္ ခ်စ္ခင္၍ ေရြးခ်ယ္ေပါင္းဖက္ၿခင္းကို ခ်ီးမြမ္း၏။ (သုတၱနိပါတ္၊ ၿဗာဟၼဏ ဓမၼိကသုတ္)။ " သက္ၾကီးေယာက်္ားသည္ မိန္းမငယ္ကို ယူမိပါက ပူပန္ေသာကၿဖစ္၍ စိတ္ဆင္းရဲရတတ္၏။" (သုတၱနိပါတ္ ပရာဘဝသုတ္) သိဂၤါလသုတ္လာ လင္က်င္.ဝတ္ ငါးပါးအရ တစ္လင္တစ္မယားစနစ္သည္ သာလွ်င္ ဗုဒၶဩဝါဒႏွင္. ကိုက္ညီေၾကာင္း မိန္းမမ်ားအား ေယာက္်ားမ်ားႏွင္. တန္းတူအခြင္.အေရးေပးထားေၾကာင္းထင္ရွား၏။ ဗုဒၶလက္ထက္က မိန္းမမ်ား၏ အေၿခအေနကို ေလ.လာခဲ.ေသာ အဂၤလိပ္ပါဠိပညာရွင္ တစ္ဦး၏ အဆိုအားၿဖင္. " ထိုေခတ္က ဗုဒၶဝါဒီ အမ်ိဳးသမီးတို.သည္ ဗုဒၶမေပၚမီကထက္ ပို၍ ဂုဏ္သိကၡာရွိလာၾက၏။ သမီးမိန္းမႏွင္. မုဆိုးမမ်ားမွာ စိတ္ပ်က္စက္ဆုပ္ဖြယ္ရာ ပုဂၢိဳလ္သတၱဝါမ်ားမဟုတ္ေတာ.ေခ်။ သူတို.ႏွင္.တကြ ဇနီးမိန္းမမ်ားသည္ ပိုမိုလြပ္လပ္၍ ေလးစားၿခင္းခံလာၾကရ၏။" (၁. I.B.Horner: Women under Primitive Buddhism, pp.82)

    ဗုဒၶသည္ မိဘမ်ားကို ၿပဳစုေစာင္.ေရွာက္မႈ၊ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းမ်ားကို ကူညီေထာက္ပံ.မႈႏွင္. သားမယားလုပ္ေက်ြးမႈကို ခ်ီးမြမ္း၍ လူ.ေလာက၌ မိသားစု စိတ္ဓာတ္ ထြန္းကားသည္ကို ၿမင္ေတာ္မူလို၏။ အိမ္ရာေထာင္ေသာ လူ.ေဘာင္၌ မိန္းမမ်ား၏ အေရးပါမႈကို အသိအမွတ္ၿပဳေတာ္မူေၾကာင္း ဗုဒၶဝင္မွ ၿဖစ္ရပ္တစ္ခုၿဖင္. ထင္ရွား၏။

    ဘုရားရွင္သည္ ခမည္းေတာ္ သုေဒါၶဒနမင္းၾကီး၏ နန္းေတာ္၌ ဆြမ္းဘုဥ္းေပးၿပီးေသာအခါ အလံုးစံုေသာ ေမာင္းမမိႆံ ေၿခြရံတို.သည္ အနီးသို.ခ်ဥ္းကပ္၍ ဘုရားရွင္အား ရွိခိုးဖူးေမွ်ာ္ၾက၏။ ယေသာ္ဓရာမင္းသမီးသည္ကား အေဆာင္ထဲမွ ထြက္မလာေခ်။ နန္းသူနန္းသားတို.က " သခင္မ၊ ေမာင္ေတာ္ဘုရားကို ထြက္၍ ပူေဇာ္ဖူးေၿမာ္ပါေလာ" ဟု တိုက္တြန္းၾကေသာ္လည္း ယေသာ္ဓရာမင္းသမီးသည္ " အကယ္၍ ဘုရားရွင္သည္ အက်ြႏု္ပ္၏ ေက်းဇူးကို ေထာက္ေမွ်ာ္၍ သနားေတာ္မူပါလွ်င္ အက်ြႏု္ပ္ထံသို. ၾကြလာပါလိမ္.မည္။ ထိုအခါမွ ပူေဇာ္ပါေတာ.မည္" ဟုဆို၍ ထြက္မလာဘဲေန၏။ ထိုအေၾကာင္းကို ဘုရားရွင္ ၾကားသိေသာ္ မင္းၾကီးအား သပိတ္ကမ္း၍ အဂၢသာဝကႏွစ္ဦးႏွင္.အတူ ယေသာ္ဓရာ၏ ေနရာတိုက္ခန္းသို. ဝင္ေတာ္မူၿပီးလွ်င္ " ယေန. ယေသာ္ဓရာ မင္းသမီးသည္ ငါဘုရားကို အလိုရွိတိုင္းဖူးေၿမာ္ေစ။ မည္သူကမွ် တစ္ခြန္းစကား မတားဆိုၾကလင္." ဟုမိန္.ေတာ္မူ၏။ ထိုအခါ ယေသာ္ဓရာမင္းသမီးသည္ ဘုရားရွင္ထံသို.လာ၍ ေၿခဖဝါးကို ဆံပင္ၿဖင္.ပြတ္သပ္လ်က္ အထပ္ထပ္ရွိခိုးေလသည္။

    အထက္ပါအေၾကာင္းမွာ ပိဋကတ္၌ မလာဘဲ ဇာတ္အဌကထာ၌သာ ေတြ.ရေသာ္လည္း ဗုဒၶ၏ ၾကင္နာမႈ၊ စိတ္ႏွလံုးၿမင္.ၿမတ္မႈ၊ မိသားစု စိတ္ဓာတ္ တန္ဖိုးကို နားလည္မႈ စသည္တို.ကို စဥ္းစားဆင္ၿခင္ပါက ဗုဒၶဝင္မွ အေၾကာင္းယုတၱိ ခိုင္မာေသာ ၿဖစ္ရပ္တစ္ခု ၿဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူရေပမည္။

အခ်ဳပ္အားၿဖင္. ဗုဒၶ၏သာသနာ၌ ကာမဂုဏ္ခံစားေသာ္လည္း အက်င္.သီလရွိေသာ လူတို.အတြက္ ေနရာက႑ အထင္အရွားရွိ၏။ ထိုသူတို.ကို ဗုဒၶခ်ီးမြမ္းေတာ္မူေၾကာင္း ေသခ်ာခိုင္မာေသာ အေထာက္အထားမွာ ေအာက္ပါပိဋကတ္ေဒသနာၿဖစ္၏။

" အို ရဟန္းတို.၊ နတ္တို.ကို အစိုးရေသာ သိၾကားမင္းသည္ ေဝဇယႏၱာၿပာႆဒ္ ထက္မွ ဆင္းသက္၍ မ်ားစြာေသာ အရပ္မ်က္ႏွာတို.ကို လက္အုပ္ခ်ီလ်က္ရွိခိုး၏။ထိုအခါ မာတလိနတ္သားက အက်ိဳးအေၾကာင္း ေမးၿမန္းရာ သိၾကားမင္းက ဤသုိ.ဆို၏။ " အို မာတလိ၊ ခပ္သိမ္းကုန္ေသာ လူတို.သည္ လည္းေကာင္း၊ နတ္မင္းၾကီးႏွင္. တာဝတိံသာနတ္တို.သည္ လည္းေကာင္း ငါ.ကို ရွိခိုးၾကကုန္၏။ ငါသည္ကား သီလသမာဓိႏွင္. ၿမတ္ေသာအက်င္.ကို က်င္.သံုးေသာ ရဟန္းတို.ကို ေကာင္းစြာ ရွိခိုး၏။ အိမ္၌ေနသူ လူၿဖစ္ကုန္လ်က္ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ကို ၿပဳေလ.ရွိကုန္ေသာ၊ သီလရွိကုန္ေသာ အၾကင္ဥပါသကာတို.သည္ တရားႏွင္.အညီ ရွာမွီး၍ သားမယားကို ေမြးၿမဴၾကကုန္၏။ ထိုဥပါသကာတို.ကိုလညး္ ငါသည္ရွိခိုး၏။" (သံယုတၱနိကာယ္၊ သကၠသံသုတ္၊ သကၠနမႆသုတ္)

    " ေဂါတမဗုဒၶ ပရိနိဗၺာန္ၿပဳသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာၿမင္.ၿပီၿဖစ္၍ ေနာက္ကာလ၌ ဗုဒၶ၏အမည္သည္ ဒ႑ာရီမ်ားအၾကားတြင္ မႈန္ရီဝိုးတဝါးၿဖစ္ခဲ.ေသာ္လည္း ဗုဒၶ၏ဂုဏ္သည္ ေနာက္မွေပၚေပါက္လာေသာ မ်ားစြာေသာ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ဂုဏ္ထက္ ပုိမိုထင္ရွား၏။ ဤအခ်က္သည္ ဗုဒၶ၏ ထူးၿခားေသာ သီလ သမာဓိဂုဏ္ကို အထင္အရွား သက္ေသခံလ်က္ရွိ၏။" (1. C.Eliot: Hinduism and Buddhism Vol I, pp.131)

    ဤသို.ၿဖင္. အဂၤလိပ္ ဗုဒၶစာေပပညာရွင္ ဆာခ်ားအဲလိေယာ.သည္ ဗုဒၶကို ခ်ီးက်ဴးခဲ.၏။ မွန္လွ၏။ အိႏၵိယ ဘာသာဝါဒသမုိင္တြင္ ေၿမာက္ၿမားလွစြာေသာ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားထက္ ပိုမိုထင္ေပၚေနၿခင္းသည္ ဗုဒၶ၏ ထူးၿခားေသာ ဝိေသသဂုဏ္ၿဖစ္၏။ ဗုဒၶကို မီလိုက္ေသာသူတို.ကေသာ္လည္းေကာင္း၊ မမွီလို္က္ေသာ္လည္း ေရွးအစဥ္အဆက္ စကားမ်ားကို ၾကားဖူးေသာ သူတို.ကေသာ္လည္းေကာင္း ဗုဒၶကို ၾကည္ညိဳၾကၿခင္းမွာ စင္စစ္အံ.ဩစရာမရွိေခ်။ အဘယ္ေၾကာင္.ဆိုေသာ္ ပိဋကတ္က်မ္းစာမ်ားမွ ဗုဒၶအေၾကာင္းအရာမ်ားကို ယေန.ဖတ္ရႈေလ.လာၾကေသာ အေနာက္ႏိုင္ငံ ပညာရွင္တို.သည္ပင္ ဗုဒၶကို ၾကည္ညိဳၾကရ၏။ ဤေနရာ၌ ဗုဒၶ၏ တရားကို သစၥကပရိဗုိဇ္ကဲ.သို. ဗုဒၶဝါဒကို မႏွစ္သက္ေသာ္လည္း ဗုဒၶကို ၾကည္ညိဳေလးစားေသာ အခ်ိဳ.ပညာရွင္တို.၏ ထင္ၿမင္ခ်က္မ်ားကို သာ ေဖာ္ၿပပါအံ.။

    အဂၤလိပ္ပညာရွင္ ဆာဗာရီေဒးကိသည္ ဗုဒၶဝါဒကို လက္မခံေခ်။ သို.ရာတြင္ သူက " ဗုဒၶဝါဒသည္ ခ်ြတ္ယြင္းခ်က္မ်ား၊ ေရွ.ေနာက္မညီညြတ္မႈမ်ား ရွိေသာ္လည္း ဗုဒၶသည္ အာရွတိုက္မွ ထြက္ေပၚခဲ.ေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအနက္ ၾကည္ညိဳဖြယ္အေကာင္းဆံုး ပုဂၢိဳလ္ၾကီး ၿဖစ္ပါေပသည္" ဟု ေရးသားခဲ.၏။ (2. A.B.Keith: Buddhist Philosophy, pp. 147)

    ၿပင္သစ္ပညာရွင္ ဗာသီလီမိ စိန္. ဟီလာရီသည္ ဗုဒၶဝါဒကို ၿပင္းၿပင္းထန္ထန္ ၿပစ္တင္ ေဝဖန္ေသာသူၿဖစ္၏။ သို.ရာတြင္ သူက" ဗုဒၶ၏ ဘဝၿဖစ္စဥ္သည္ အၿပစ္အနာကင္း၏။ ဗုဒၶသည္ အာဇာနည္စိတ္ဓာတ္ရွိမႈ ကိုယ္ကိ်ဳးမငဲ.ကြက္မႈ ေမတၱာဓာတ္ၾကီးမားမႈႏွင္. စိတ္ႏွလံုး ႏူးညံ.သိမ္ေမြ.မႈတြင္ စံၿပပုဂၢိဳလ္ၿဖစ္ေပသည္" ဟုေရးသားထား၏။( 3. B. Saint. Hilaire: The Buddha and His Religion,pp.11)

    ပရိုဖက္ဆာ မက္စ္မူလာသည္ ေရွးအိႏိၵယ ဘာသာဝါဒမ်ားကို ႏႈိက္ခြ်တ္ေလ.လာခဲ.ေသာ ဂ်ာမန္ပညာရွင္ၿဖစ္၏။ ဗုဒၶဝါဒမွာ သူႏွစ္သက္ေသာ ဝါဒမဟုတ္။ သို.ရာတြင္ သူသည္ ဗုဒၶကို ၾကည္ညိဳေလးစား၏။ သူက " ဗုဒၶကို အၿပိဳင္အဆိုင္ ခ်ီးက်ဴးေရးသားၾကေသာ ခရစ္ယာန္ သာသနာၿပဳ ဆရာတို.၏ ေရးသားခ်က္မ်ားကုိ ဖတ္ရႈရေသာအခါ ကြ်ႏ္ုပ္တို.မွာ ကိုယ္.မ်က္စိကိုပင္ ယံုႏို္င္စရာမရွိပါ" ဟုဆိုေလသည္။ (4. Max Muller: Studies in Buddhism.pp.50-51)

    အေဒါ.ေထာမတ္သည္ ဂ်ာမန္ ခရစ္ယာန္ဘုန္းၾကီးတစ္ပါးၿဖစ္၏။ သူသည္ တစ္ခါက အေမရိကန္ၿမိဳ.ၾကီးမ်ားသို. လွည္.လည္၍ ဗုဒၶဝါဒအေၾကာင္းကို ေဟာေၿပာဖူး၏။ သူသည္ ဗုဒၶဝါဒကို ကဲ.ရဲ.ရႈတ္ခ်၏။ သို.ရာတြင္ ဗုဒၶကိုကား ေအာက္ပါအတိုင္းခ်ီးက်ဳးေဟာေၿပာခဲ.ေပသည္။

    "ဗုဒၶသည္ စိတ္ႏွလံုးၿမင္.ၿမတ္၍ သိမ္ေမြ.ႏူးညံ.၏။ မိမိ၏ ယံုၾကည္ခ်က္အတြက္ ဘာမဆို စြန္.ရဲေသာ ေယာက်္ားအာဇာနည္တို.၏ ႏွလံုးရည္ႏွင္. ၿပည္.စံု၏။ သီလသမာဓိႏွင္. ဥာဏ္ပညာအရာ၌ အၿခားသူမ်ားထက္ ၿမင္.ၿမတ္၏။ ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ႏွစ္ေပါင္းငါးရာေက်ာ္က ေပၚထြက္ခဲ.ေသာ ဗုဒၶသည္ ၁၉ ရာစုေခတ္ သိပၸံပညာရွင္တုိ. ေတြ.ရွိေသာ အခ်က္မ်ားကို ၾကိဳတင္သိၿမင္ခဲ.၏။ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚမႈကို လိုလား၍ ယခုကာလသိပၸံပညာရွင္တို.ကဲ.သို. လြတ္လပ္စြာ ဆင္ၿခင္သံုးသပ္၏။

    "ဗုဒၶ ပရိနိဗၺာန္စံဝင္သည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ၿပီၿဖစ္ေသာ္လည္း ဗုဒၶကို လူတို.မေမ.ၾကေသးေခ်။ ဗုဒၶ၏ အမည္သတင္းသည္ ဥေရာပႏွင္. အေမရိကတိုက္မ်ားသို.ပင္ ပ်ံ.ႏွံ.ထင္ရွား၏။ အာရွတိုက္၌ လူသန္းေပါင္း ၃၇၀ တို.၏ ကိုးကြယ္ၿခင္းခံရေသာ ဗုဒၶသည္ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား၌လည္း ပညာရွင္အေတာ္မ်ားမ်ား၏ စိတ္ဓာတ္ကို ဆြဲေဆာင္ႏုိင္ခဲ.၏။ ရႈိပင္ဟြာ ႏွင္. ကင္ကယ္ (Schopenhauer and Kinkel) အစရွိေသာ ဂ်ာမန္အဘိဓမၼာဆရာႏွင္. ကဗ်ာစာဆိုတို.သည္ ဗုဒၶကို ရွိခိုးပူေဇာ္ၾက၏။"( Paul Carus: Buddhism and its Christian Critics, pp. 279-282)

ဦးေအးေမာင္၊ဗုဒၶႏွင္. ဗုဒၶဝါဒ၊ အခန္း(၄)ဗုဒၶ၊ ဗုဒၶႏွင္.ေလာကီလူသား

Posted by ကိုလူဩ

ကထိန္အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ကထိန္အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

သီတင္းကၽြတ္ၿပီးသြားၿပီဆုိေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ေနာက္ထပ္ဘာသာေရး ဆုိင္ရာ ထင္ရွားတဲ့ ကုသုိလ္ပဲြတစ္ခုအေနနဲ႔ ကထိန္အလွဴပဲြေတြက အသီးသီး ရွိလာေနၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရားဝိနည္းေတာ္ သတ္မွတ္ခ်က္အရ သီတင္းကၽြတ္ လျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ေန႔ ကစၿပီး တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔အထိ (၁)လတာ ကာလကုိ ကထိန္အလွဴပဲြ က်င္းပရာ ကာလအျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံတ၀ွန္းလုံးရွိ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွာ ကထိန္ပဲြေတြကုိ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ ခမ္းခမ္းနားနား က်င္းပျပဳလုပ္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကထိန္ပြဲေတြ လုပ္ၾကေတာ့မယ္ဆုိေတာ့ ဘာရယ္မဟုတ္ဘူး သူ႔ထက္ငါ အၿပိဳင္အဆုိင္ လုပ္ခ်င္ၾကတာပဲ သိတာမ်ားတတ္ပါတယ္။ ကထိန္ဆုိရင္ ပေဒသာပင္ႀကီးေတြ သီးၿပီး ဆုိင္းသံဘုံသံ တညံညံနဲ႔ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွာ လွည့္လည္ကာ ေနာက္ဆုံးဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကုိ ပုိ႔ေဆာင္ လွဴဒါန္းၾကတဲ့ပဲြလုိ႔ အမ်ားက သိေနတတ္ၾကပါတယ္။ ကထိန္ဆုိတာဘာလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ဒီအလွဴကုိ ကထိန္လုိ႔ ေခၚတာလဲ၊ ကထိန္ခင္းတယ္ဆုိတာ ဘာကုိေျပာတာလဲ စသျဖင့္ ေမးလာခဲ့မယ္ ဆုိရင္ေတာ့ တိတိက်က် ေျပာဆုိရွင္းျပဖုိ႔ ခက္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကထိန္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သိသင့္သိထုိက္တာေလးေတြ သိထားဖုိ႔ ကထိန္အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ ဆုိတဲ့ ဒီပုိ႔စ္ေလးကုိ ေရးသားတင္ျပရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ကထိန္ျဖစ္ေပၚလာပုံျမတ္စြာဘုရားရွင္ သာ၀တၳိျပည္၊ ေဇတ၀န္ ေက်ာင္းေတာ္မွာ သီတင္းသုံး ေနေတာ္မူေနတဲ့ အခ်ိန္တုန္းက ျဖစ္ပါတယ္။ အာရညကဓုတင္၊ ပိ႑ပါတဓုတင္၊ ပံ့သုကူဓုတင္၊ တိစီ၀ရိတ္ဓုတင္ကုိ ေဆာက္တည္ၾကတဲ့ ပါေ၀ယ်ကတုိင္းသား ရဟန္းေတာ္ အပါးသုံးဆယ္ဟာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကုိ ဖူးေမွ်ာ္ဖုိ႔ အလြန္ေ၀းတဲ့ အရပ္ကေန သာ၀တၳိျပည္ကုိလာရင္း လမ္းမွာ ၀ါဆုိရမယ့္ေန႔ နီးလာတဲ့အတြက္ သာ၀တၳိျပည္အထိ မသြားႏုိင္ေတာ့ဘဲ သာ၀တၳိျပည္နဲ႔ ယူဇနာ (၆၀)ေ၀းကြာတဲ့ သာေကတၿမိဳ႕မွာပဲ ၀ါဆုိလုိက္ရတဲ့ အျဖစ္နဲ႔ ႀကံဳခဲ့ရပါတယ္။

အဲဒီရဟန္းေတာ္မ်ားဟာ ဘုရားရွင္သီတင္းသုံးေတာ္မူရာ သာ၀တၳိျပည္အနီးမွာ ေရာက္ေနၿပီးမွ ဘုရားရွင္ကုိ မဖူးေမွ်ာ္ရပဲ ၀ါဆုိေနရတဲ့အတြက္ စိတ္ႏွလုံး မေပ်ာ္ေမြ႕ပဲ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ၀ါကၽြတ္တဲ့အခါ ဘုရားရွိရာ အရပ္ကုိ ထြက္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ လမ္းခရီးမွာ မုိးကလည္း အလြန္ႀကီးတဲ့အတြက္ အဲဒီရဟန္းမ်ား ၀တ္႐ုံထားတဲ့ သကၤန္းနဲ႔ ဓုတင္ေဆာင္ ႏွစ္ထပ္ သကၤန္းမ်ားဟာ မိုးေရမ်ားနဲ႔ အရမ္းကုိ စုိရြဲေနၾကပါတယ္။ ဘုရားထံေမွာက္ ေရာက္လာၾကတဲ့ အဲဒီရဟန္းေတာ္မ်ားကုိ ဘုရားရွင္က ၀ါတြင္းကာလ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ သီတင္းသုံးခဲ့ရမႈ ရွိမရွိ ေမးျမန္းတဲ့အခါ ပါေ၀ယ်ကတုိင္းသား ရဟန္းေတာ္ အပါးသုံးဆယ္ဟာ မိမိတုိ႔ရဲ႕ အျဖစ္ကုိ အက်ိဳးအေၾကာင္း ေလွ်ာက္ျပပါတယ္။

ဒီလုိ ရဟန္းေတာ္တုိ႔ရဲ႕ အခက္အခဲ အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က “ရဟန္းတုိ႔ ၀ါကၽြတ္ၿပီးေသာ ရဟန္းတုိ႔အား ကထိန္ခင္းျခင္းငွါ ခြင့္ျပဳ၏၊ ရဟန္းတုိ႔ ကထိန္ခင္းၿပီးေသာ ရဟန္းတုိ႔အား ထင္ရွားရွိေသာ ရဟန္းကုိ မပန္ၾကားဘဲ ဒါယကာ အိမ္သုိ႔သြားႏုိင္ျခင္း၊ တိစီ၀ရိတ္ အဓိ႒ာန္တင္ထားေသာ သကၤန္းကုိ မယူဘဲ သြားႏုိင္ျခင္း၊ ဂဏေဘာဇဥ္ကုိ စားႏုိင္ျခင္း၊ အလုိရွိတုိင္း အဓိ႒ာန္ ၀ိကပၸနာမျပဳေသာ သကၤန္းကုိ ေဆာင္ႏုိင္ျခင္း၊ ထုိကထိန္းခင္းေသာ ေက်ာင္း၌ သကၤန္းျဖစ္ေပၚလာတုိင္း ကထိန္ခင္းေသာ ရဟန္းတုိ႔အား ျဖစ္ရျခင္းဟူေသာ ဤငါးပါးေသာ အာနိသင္တုိ႔ ရကုန္၏” စသျဖင့္ မိန္႔ေတာ္မူကာ ကထိန္ခင္းျခင္းကုိ ခြင့္ျပဳေတာ္မူပါတယ္။ ဒါဟာ ကထိန္ခင္းျခင္းနဲ႔ ကထိန္သကၤန္းအလွဴ ျဖစ္ေပၚမႈရဲ႕ အစပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ကထိန္ဆုိတာကထိန္ဆုိတာ ကထိနဆုိတဲ့ ပါဠိစကားကုိ ျမန္မာမႈျပဳၿပီး အလြယ္အသုံးျပဳထားတဲ့ ပါဠိပ်က္ ေ၀ါဟာရစကားလုံး ျဖစ္ပါတယ္။ ကထိနရဲ႕ အဓိပၸါယ္က ခုိင္ၿမဲျခင္း၊ ၿမဲၿမံျခင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရပါတယ္။ ဆုိလုိတာက ကထိန္ဆုိတာ ၀ါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ေန႔ကစၿပီး သီတင္းကၽြတ္ လျပည့္ေန႔ အထိ (၃)လတာ ၀ါဆုိ၀ါကပ္ ျပဳေတာ္မူၿပီးၾကတဲ့ ရဟန္းေတာ္မ်ားအား သကၤန္း ဆက္ကပ္လွဴဒါန္းၿပီး ဒီသကၤန္းကုိ အလွဴခံ ရရွိတဲ့ ရဟန္းေတာ္မ်ားဟာ ဒီသကၤန္းကုိ အေၾကာင္းျပဳကာ ၀ိနည္းေတာ္မ်ားထဲက သိကၡာပုဒ္အခ်ိဳ႕ကုိ ကာလအပုိင္းအျခား တစ္ခုအေနနဲ႔ ကင္းလႊတ္ခြင့္ဆုိတဲ့ အက်ိဳးအာနိသင္ကုိ ေသခ်ာေပါက္ ခုိင္ခုိင္ၿမဲၿမဲ ရေစႏုိင္တဲ့ အတြက္ ကထိန- ကထိန္လုိ႔ ဆုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကထိန္ခင္းတာဟာ အ၀တ္သကၤန္းနဲ႔သာ ကထိန္ခင္းႏုိင္တဲ့ အလွဴ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီသကၤန္းကိုလည္း ကထိန္သကၤန္း၊ ဒီအလွဴကုိလည္း ကထိန္အလွဴလုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ကထိန္ခင္းတယ္ဆုိတာဘယ္ၿမိဳ၊ ဘယ္ေက်ာင္းမွာ ကထိန္သြားခင္းမလုိ႔ ဆုိတဲ့ အေျပာအဆုိအသုံး အႏႈန္းကုိ လူအေတာ္မ်ားမ်ား ေျပာဆုိသုံးစဲြတတ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကထိန္ခင္းတာဟာ လူေတြက ခင္းရတာမဟုတ္ပါဘူး။ ရဟန္းေတာ္မ်ားကသာ ခင္းရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြက ရဟန္းေတာ္မ်ား ကထိန္ခင္းႏုိင္ေအာင္ သကၤန္းကုိ လွဴဒါန္းေပးတဲ့ ကထိန္သကၤန္း အလွဴရွင္အျဖစ္ပဲ ခံယူႏုိင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကထိန္ခင္းတာဟာ သံဃာေတာ္မ်ားရဲ႕ အလုပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကထိန္ခင္းဖုိ႔အတြက္ သံဃႆေဒမ ဆုိၿပီး လွဴဒါန္းလုိက္တဲ့ ဒီသကၤန္းကုိ သံဃာေတာ္မ်ားက သိမ္ထဲမွာ ကထိန္သကၤန္း အလွဴခံမယ့္ ေက်ာင္းမွာရွိတဲ့ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးကုိ သံဃာအမ်ား သေဘာတူမႈနဲ႔ ေရြးခ်ယ္ၿပီး သကၤန္းအလွဴရွင္မ်ား လွဴဒါန္းထားတဲ့ အဲဒီသကၤန္းကုိ ကမၼ၀ါစာနဲ႔ ရြတ္ဖတ္ကာ ေပးၾကရပါတယ္။ အဲဒီလုိ ကမၼ၀ါစာနဲ႔ ေရြးခ်ယ္ေပးလာတဲ့ သကၤန္းကုိ အလွဴခံရရွိလာတဲ့ ရဟန္းေတာ္ဟာ မိမိ၀ါဆုိရာေက်ာင္းမွာ ျပန္ၿပီးဒီသကၤန္းကုိ ခင္းရပါတယ္။

ခင္းတယ္ဆုိတာ သကၤန္းကုိ ေအာက္မွာခ်ခင္းတာ မဟုတ္ပါဘူး။ စြန္႔သင့္တဲ့သကၤန္းကုိ စြန္႔၊ အဓိ႒ာန္တင္သင့္တဲ့ သကၤန္းကုိ တင္ၿပီး လက္ရွိအလွဴခံ ရရွိလာတဲ့ သကၤန္းကုိ ၀ိနည္းေၾကာင္းအရ လုိက္နာျပဳက်င့္တာကုိ ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီခင္းထားတဲ့ အက်ိဳးအာနိသင္ကုိလည္း အဲဒီေက်ာင္းတုိက္မွာ ရွိတဲ့ အျခားသံဃာေတာ္မ်ားကုိ အႏုေမာဓနာျပဳ သာဓုေခၚေစၿပီး ၀ိနည္းေၾကာင္းအရ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ကထိန္အာနိသင္ ငါးမ်ိဳးကုိ အညီအမွ် ရေစတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ ကမၼ၀ါစာနဲ႔ သကၤန္းေပးၿပီး မိမိ၀ါဆုိရာ ေက်ာင္းတုိက္မွာ ကထိန္ျပန္ခင္းကာ အတူတူ၀ါဆုိ၀ါကပ္ ျပဳၾကတဲ့ အျခားရဟန္းေတာ္မ်ားနဲ႔အတူ အက်ိဳးအာနိသင္ကုိ ရယူတဲ့ အစီအစဥ္ကုိပဲ ၿခဳံငုံၿပီး ကထိန္ခင္းတယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကထိန္ခင္းတယ္ဆုိတာ လူေတြက ခင္းရတာမဟုတ္ဘဲ ကထိန္ခံ ရဟန္းက ခင္းရတာလုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ၿပီးေတာ့ ကထိန္းသကၤန္းဟာ ဒီေန႔အလွဴခံၿပီး ဒီေန႔ပဲ အၿပီးကံေဆာင္ကာ ခင္းရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေန႔အလွဴခံၿပီး ေနာက္ေန႔ေတြမွ ခင္းရင္ ကထိန္ခင္းရာ မေျမာက္ပါဘူး။ မသုိးသကၤန္းဆုိတာ ညလြန္သြားတဲ့ သကၤန္းမ်ိဳး မဟုတ္တာကုိ ေျပာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ မသုိးသကၤန္းျဖစ္မွလည္း ကထိန္ခင္းႏုိင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သကၤန္းကလဲြၿပီး တစ္ျခားပစၥည္းမ်ားနဲ႔လည္း ကထိန္ခင္းလုိ႔ မရပါဘူး။ ဒီလုိဆုိေတာ့ တျခားပေပဒသာပင္ သီးၿပီးလွဴတဲ့ အလွဴပစၥည္းမ်ားဟာ အျခံအရံ လွဴဖြယ္ပစၥည္းမ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပစၥည္းမ်ား၊ ပေဒသာပင္မ်ားဟာ ကထိန္ခင္းထုိက္တဲ့ အရာမ်ား မဟုတ္ပါဘူး။ အလုိရွိသလုိ အသုံးျပဳႏုိင္တဲ့ အသုံးအေဆာင္ပစၥည္း အလွဴမ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ကထိန္ခင္းႏုိင္တဲ့ သကၤန္းနဲ႔ ကထိန္သကၤန္းလွဴဒါန္းႏုိင္သူမ်ား၀ိနည္းေၾကာင္းအရ ကထိန္း ခင္းႏုိင္တဲ့ သကၤန္းအမ်ိဳးအစားဟာ ႀကိဳတင္လွဴဒါန္းထားျခင္း မဟုတ္ဘဲ သီတင္းကၽြတ္ လျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ေန႔မွ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔အထိ တစ္လအတြင္းမွာ လွဴဒါန္းတဲ့ ဒီေန႔လွဴ ဒီေန႔ခင္းရမယ့္ ညမလြန္တဲ့ မသုိးသကၤန္း ျဖစ္ရပါမယ္။ အဲဒီလုိ သကၤန္းမ်ိဳးဆုိရင္္ သကၤန္း သုံးထည္လုိ႔ ေခၚတဲ့ အေပၚ႐ုံ ကုိယ္၀တ္ ဧကသီသကၤန္း၊ ေအာက္ခါး၀တ္ သင္းပုိင္သကၤန္းနဲ႔ ပုခုံးတင္ ႏွစ္ထပ္ဒုကုဋ္သကၤန္း ေတြထဲက သင့္ေတာ္ရာ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ခင္းႏုိင္ၿပီး ဒီသကၤန္း အလွဴကုိေတာ့ ရဟန္း၊ ရွင္၊ လူ ဘယ္သူမဆုိ လွဴဒါန္းႏုိင္ပါတယ္။

အေၾကာင္းစုံမွ ခင္းလုိ႔ရကထိန္အလွဴဟာ အျမတ္ဆုံး အလွဴျဖစ္သလုိ ကထိန္အလွဴ ေျမာက္ဖုိ႔ ဆုိတာလည္း ခက္ခဲတဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ ဆရာဒကာ နားလည္မႈနဲ႔ အေၾကာင္းစုံ ညီညြတ္မွ ဒီအလွဴ အထေျမာက္ ေအာင္ျမင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ ၀ါကၽြတ္ၿပီးတဲ့ ရဟန္းသံဃာေတာ္ တစ္ပါးပါးဟာ မိမိေက်ာင္းမွာ ကထိန္မရွိ၊ ကထိန္သကၤန္း လွဴဒါန္းသူမရွိလုိ႔ ဆုိၿပီး နီးစပ္ရာ၊ ၾကည္ညိဳရင္းႏွီးရာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးဦးထံမွာ သြားၿပီး အလွဴခံကာ မိမိတုိ႔ ပေယာဂေၾကာင့္ ရလာတဲ့ သကၤန္းျဖစ္ခဲ့မယ္ဆုိရင္ အဲဒီသကၤန္းနဲ႔ ကထိန္ခင္းလုိ႔ မရပါဘူး။ ကထိန္သကၤန္းဟာ ရဟန္းေတာ္မ်ား အေနနဲ႔ တုိက္႐ုိက္အလွဴခံေကာင္းတဲ့ သကၤန္းလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ကထိသကၤန္း အလွဴရွင္က မိမိအလုိလုိ နားလည္သေဘာေပါက္ၿပီး သံဃာႆေဒမ - သံဃားေတာ္အား လွဴဒါန္းပါ၏လုိ႔ သံဃာကုိ ရည္မွန္းၿပီး လွဴဒါန္းတဲ့ သကၤန္းနဲ႔သာ ကထိန္ခင္းႏုိင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

အရွင္ဘုရားအတြက္၊ ဘယ္ဆရာေတာ္အတြက္ စတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ရည္မွန္းၿပီး လွဴဒါန္းတဲ့ ပုဂၢလိက အလွဴသကၤန္းနဲ႔ဆုိလည္း ကထိန္းမခင္းႏုိင္ပါဘူး။ ရဟန္းေတာ္မ်ားဘက္က ပေယာဂကင္းဖုိ႔ လုိသလုိ သကၤန္းအလွဴရွင္ဘက္ကလည္း သံဃိက အလွဴျဖစ္ဖုိ႔လုိကာ ဒီလုိ ႏွစ္ဘက္နားလည္ ညီညြတ္မႈနဲ႔ ရလာတဲ့ သကၤန္းနဲ႔သာ ကထိန္ခင္းႏုိင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ ကာလ သတ္မွတ္ခ်က္ကလည္း တစ္ႏွစ္မွာ တစ္ခါ၊ တစ္ခါမွာ သကၤန္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ေန႔မွ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔အထိ တစ္လ၊ တစ္လမွာလည္း ၀ါဆုိရာ နယ္နိမိတ္ သတ္မွတ္ခ်က္ မတူတဲ့ ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းမွာ တစ္ႀကိမ္ပဲ ခင္းႏုိင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကထိန္ခင္းဖုိ႔အတြက္ သိမ္ရွိဖုိ႔လုိသလုိ ေလးပါးေလးပါးအထက္ ရွိတဲ့သံဃာ အေရအတြက္ ျပည့္မီဖုိ႔လည္း လုိပါတယ္။ ဒီလုိ အေၾကာင္းအခ်က္အလက္ စုံမွပဲ ကထိန္ခင္းမႈ အထေျမာက္တယ္၊ ကထိန္အလွဴ ေအာင္ျမင္ၿပီးေျမာက္တယ္လုိ႔ ဆုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကထိန္အလွဴရဲ႕ ထူးျခားမႈဘုရားအစရွိတဲ့ အရိယာသူေတာ္ေကာင္းေတြရဲ႕ ခ်ီးမြမ္းမႈကုိ ခံယူထုိက္တဲ့ အတြက္ ဒီအလွဴကုိ ကထိန္လုိ႔ ဆုိေၾကာင္း အ႒ကထာဆရာေတာ္က ဖြင့္ဆုိပါတယ္။ ဒီလုိဖြင့္ဆုိရတာကလည္း အေၾကာင္းရွိပါတယ္။ ဒီအလွဴဟာ

၁။ သံဃာကုိ ရည္မွန္းၿပီး လွဴဒါန္းတဲ့ သံဃိကအလွဴ ျဖစ္ရျခင္း
၂။ အခ်ိန္ကာလ သတ္မွတ္ခ်က္ အတြင္းမွာသာ လွဴဒါန္းရတဲ့ ကာလဒါန အလွဴျဖစ္ျခင္း
၃။ တစ္ျခားပစၥည္း၀တၳဳမ်ား မဟုတ္ဘဲ အရဟတၱဓဇ ေခၚ ရဟႏၲာတုိ႔ရဲ႕ အလံတံခြန္သဖြယ္ ျဖစ္တဲ့ အ၀တ္သကၤန္းနဲ႔သာ ကထိန္ခင္းႏုိင္ျခင္း
၄။ ဒီအလွဴကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ရဟန္းေတာ္မ်ားအား ၀ိနည္းသိကၡာပုဒ္ အခ်ိဳ႕ကုိ အခ်ိန္ကာလ တစ္ခုအရ ကင္းလြတ္ေစႏုိင္တဲ့ အတြက္ ၀ိနည္းအလွဴ သုိ႔မဟုတ္ တရားအလွဴေခၚ ဓမၼဒါန အလွဴျဖစ္ျခင္း စတဲ့ ထူးျခားခ်က္မ်ားေၾကာင့္ အျမတ္ဆုံးအလွဴ၊ အထူးျခားဆုံး အလွဴလုိ႔ ဖြင့္ဆုိျပျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ကထိန္အလွဴရဲ႕ အက်ိဳးတရားဒီအလွဴရဲ႕ လက္ေတြ႕အက်ိဳးကေတာ့ သကၤန္းအလွဴခံ ရရွိတဲ့ ရဟန္းေတာ္မ်ားဟာ ကထိန္အာနိသင္ ရလုိက္တဲ့အတြက္ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ေန႔ကစၿပီး တေပါင္းလျပည့္ေန႔အထိ (၅)လအတြင္းမွာ
၁။ ထင္ရွားရွိေသာ ရဟန္းကုိ မပန္ၾကားဘဲ ဒါယကာ အိမ္သုိ႔သြားႏုိင္ျခင္း
၂။ တိစီ၀ရိတ္ အဓိ႒ာန္တင္ထားေသာ သကၤန္းကုိ မယူဘဲ သြားႏုိင္ျခင္း
၃။ ထမင္းစားလာပါ၊ မုန္႔စားၾကြပါ စတဲ့ လူ႔အေခၚအေျပာနဲ႔ ပင့္ဖိတ္တဲ့ ဂဏေဘာဇဥ္ကုိ စားႏုိင္ျခင္း
၄။ အလုိရွိတုိင္း အဓိ႒ာန္ ၀ိကပၸနာမျပဳေသာ သကၤန္းကုိ ေဆာင္ႏုိင္ျခင္း
၅။ ကထိန္ခင္းတဲ့ေက်ာင္းမွာ သံဃိက သကၤန္းျဖစ္ေပၚလာတဲ့အခါ ကထိန္အာနိသင္ရတဲ့ ရဟန္းအားလုံး ရယူႏုိင္ျခင္း ဆုိတဲ့ အက်ိဳးတရား ငါးပါးကုိ ရရွိႏုိင္ပါတယ္။

လူပုဂၢိဳလ္မ်ားအတြက္ကေတာ့ ကထိန္သကၤန္း လွဴဒါန္းျခင္းကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး
၁။ သကၤန္းအလွဴ လွဴဒါန္းခြင့္ရျခင္း (စီ၀ရဒါန)
၂။ သံဃိကအလွဴ လွဴခြင့္ရျခင္း (သံဃိကဒါန)
၃။ ကာလဒါန အလွဴလွဴခြင့္ရျခင္း (ကာလဒါန)
၄။ ဓမၼဒါနအလွဴ လွဴခြင့္ရျခင္း (ဓမၼဒါန) စတဲ့ အက်ိဳးတရားမ်ားကုိ ရေစႏုိင္တဲ့အျပင္

ရဟန္းေတာ္မ်ားအား အထက္ပါ ကထိန္အာနိသင္ အက်ိဳးတရား ငါးမ်ိဳးကုိ ရေစႏုိင္သလုိ ကထိန္သကၤန္း လွဴဒါန္းတဲ့ အလွဴရွင္မ်ားမွာလည္း ထုိအက်ိဳးနဲ႔ ထပ္တူစြာ လြတ္လပ္တဲ့ဘ၀မ်ိဳးမွာ ျဖစ္ရျခင္း၊ ေထာင္တန္းအခ်ဳပ္အေႏွာင္မွ ကင္းလြတ္ျခင္း၊ စားဖြယ္ေသာက္ဖြယ္ ေပါမ်ားကာ အလုိရွိသလုိ စားသုံးႏုိင္ျခင္း၊ မိမိကုိယ္ကုိ သူတပါးတုိ႔ မလြမ္းမုိးႏုိင္ျခင္း၊ မိမိကသာ ေနရာတကာ အစုိးရျခင္း စေသာ အက်ိဳးတရားမ်ားကုိလည္း ရရွိေစႏုိင္ပါတယ္။ အထူးကေတာ့ ရွားရွားပါးပါး ခက္ခက္ခဲခဲ လွဴဒါန္းရတဲ့အလွဴ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ရဖုိ႔ခဲရင္းတဲ့ အရာေတြကုိ ရႏုိင္ၿပီး ေနာက္ဆုံး အခက္ခဲဆုံးျဖစ္တဲ့ မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္ရဖုိ႔ကုိပါ အေထာက္အကူေပးႏုိင္တဲ့ အက်ိဳးတရားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားက ဒီကထိန္အလွဴဟာ အေကာင္းဆုံးနဲ႔ အျမတ္ဆုံးအလွဴလုိ႔ ဆုိၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေလာက္ဆုိရင္ ကထိန္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သိသင့္သမွ်ကုိ အနည္းငယ္မွ် သိရွိခြင့္ ရေလာက္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕အေၾကာင္းအရာမ်ားဟာ အက်ယ္ရွင္းျပဖုိ႔ လုိေပမယ့္ လူေတြ အတြက္ေတာ့ ကထိန္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒီေလာက္သိထားရင္ကုိပဲ ကထိန္အလွဴအေၾကာင္း၊ ကထိန္ လုပ္ရျခင္းအေၾကာင္း၊ ကထိန္အလွဴရဲ႕ အက်ိဳးတရားမ်ားအေၾကာင္း အေတာ္အသင့္ ေျပာဆုိ ေဆြးေႏြးႏုိင္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အက်ယ္သိလုိသူေတြ အေနနဲ႔ေတာ့ ၀ိနည္းမဟာ၀ဂၢပါဠိေတာ္၊ ကထိနကၡႏၶကမွာ ၾကည့္႐ႈႏုိင္ပါေၾကာင္း ညႊန္းဆုိလုိက္ပါတယ္။

မနာပဒါယီ အရွင္၀ိစိတၱ(ဒုိက္ဦး)

ဝါကြ်တ္ေလတုိင္း မ်က္ရည္ဝုိင္း

ဝါကြ်တ္ေလတုိင္း မ်က္ရည္ဝုိင္း

သတိျပဳမိသည့္ ေဒသနာ
ပုညာနိ သိရိ ံ....
တစ္ခ်ိန္က ၾကားဖူးမွတ္ဖူးခဲ့တဲ့ ျမတ္ဗုဒၶေဒသနာလာ ပါဠိေတာ္ေလး ...ကေလးအေတြးနဲ႕ ငယ္စဥ္က ဖတ္မိခဲ့တာမုိ႕  ေသခ်ာ အနက္မထင္ခဲ့ပါေခ်...ခုအေန ျပန္ေတြးၾကည့္ေတာ့မွ ...ေလာကီ ေလာကုတၱရာ  နွစ္ျဖာေသာ ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာတုိ႕ရဲ႕ အစပ်ဳိးရာသည္ ေကာင္းမွဳကုသုိလ္ပဲ ျဖစ္တယ္ ဆုိတာကုိ နားလည္လာမိပါတယ္ ... ။

တစ္ခါ..ျမန္မာတုိ႕ရဲ႕ ေျပာဆုိေနၾက  စကားေတြမွာ..က်က္သေရ မဂၤလာလုိ႕ တြဲျပီး ေျပာေလ့ ရွိတာကုိ သတိျပဳမိတယ္   ဒီအထဲက က်က္သေရ ဆုိတဲ့ စကားလုံးေလးရဲ႕ အေရးပါမွဳကုိ ေသခ်ာ ေတြးၾကည့္ေတာ့ တကယ့္သတိထားသင့္တာေလးမ်ားကုိ ဆင့္ပြားလုိ႕ နားလည္လာမိပါေတာ့တယ္။

က်က္သေရဆုိတာ ေကာင္းမွဳပါ
 တကယ္ေတာ့ က်က္သေရဆုိတာ ေကာင္းမွဳ ကုသုိလ္ကုိ ဆုိလုိတာပါ ၊ ေကာင္မွဳ ရွိရင္ ေကာင္းက်ဳိးရွိမယ္ ၊ ေကာင္းက်ဳိးေတြရေတာ့ ေလာကီ ေလာကုတၱရာ နွစ္ျဖာေသာ ေကာင္းက်ဳိး ခ်မ္းသာ အျဖာျဖာကုိ ရရွိလုိ႕ က်က္သေရ မဂၤလာ နဲ႕ ျပည့္စုံတဲ့ ဘဝကုိ ရရွိပုိင္ဆုိင္နုိင္ၾကေတာ ့တာေပါ့..ဒီေတာ့ကား …

ကုသုိလ္ဓေလ့မွာ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနေလ့ရွိတဲ့သူေတြအတြက္ေတာ့ ေန႕ရက္တုိင္းသည္ က်က္သေရ ရွိေနလုိ႕ေနစျမဲ လုိ႕ ေကာက္ခ်က္ခ် နားလည္လိုက္မိပါေတာ့တယ္ ။

ကုသုိလ္ကံနဲ ....  ဘုန္းလည္းမြဲ
လူျဖစ္ေစ ရွင္ ရဟန္းျဖစ္ေစ ..အတိတ္ကုသုုိလ္ကံ အားနဲသူမ်ားမွာေတာ့ ဘုန္းကံမြဲ တတ္တာမ်ဳိး ဆုိတာကေတာ့ ေျပာမယုံ ၾကဳံဘူးမွ သိမွာပါပဲ... ဒီေတာ့  ဘုန္းကံ ဆုိတာ အလုပ္ကုိ ေျပာတာဆုိရင္ ေကာင္းတာ အလုပ္နဲရင္ ေကာင္းက်ဳိးနဲ လုိ႕ ဘုန္းမဲ့ကံမဲ့ ျပီး ဆင္းရဲမွဳမ်ဳိးစုံ ၊ အခက္ခဲမ်ဳိးစုံနဲ႕သာ ေတြ႕ၾကဳံတတ္တာလဲ ကုိယ္ေတြ႕ေတြပါပဲ လုိ႕သာ ဆုိလုိက္ပါရေစ ။

သူေတာ္ထုံးစံ  ေခါင္းမွာပန္
ေရွးသူေတာ္စင္ေတြကေတာ့ ခုေရာ ေနာင္ခါ သံသရာအက်ဳိး ပြားတုိးေစမွဳ အာရုံျပဳလုိ႕ ေကာင္းမွဳ ဓေလ့မွာ ေပ်ာ္ေမြ႕တတ္ၾကပါတယ္ ...ေကာင္းခ်င္ရင္ ေကာင္းတာလုပ္ ၊ ဆုိးခ်င္ရင္ ဆုိးတာလုပ္ ၊ ေကာင္းတာလုပ္က ေကာင္းက်ဳိးရ ၏ ၊ဆုိးတာျပဳက ဆုိးတာရ၏ ၊ ဆုိတာလဲ တကယ့္ အမွန္ တရားမုိ႕  လက္မခံလုိ႕ကုိ မရနုိင္ေအာင္ပါ။

သဗၻိေရဝ သမာေသထ ..အစရွိတဲ့ ဂါထာမွာဆုိ ..သူေတာ္တုိ႕ထုံး ၊ ကုိယ့္နွလုံး၊ စြဲသုံးနုိင္ေအာင္လုပ္ ဟု ဆုံးမသလုိပါပဲ... သူေတာ္တုိ႕ထုံးစံ  ေခါင္းမွာပန္ျပီး သူေတာ္လမ္းစဥ္ လုိက္နာျခင္းျဖင့္ ဘယ္ေတာ့မွ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျပီး ဒုစရုိက္ဆုိ အကုန္လုပ္တဲ့ လူယုတ္မွာ မျဖစ္နုိင္သလုိ ျမင့္ျမတ္ သူေတာင္ ျဖစ္နုိင္ေသးတာမုိ႕ စာေရးသူတုိ႕လဲ သူေတာ္ထုံးစံ ေခါင္းမွာပန္ဖုိ႕ လုိအပ္သည္လုိ႕ ခံယူမိပါတယ္ ။

 ဆင္ျခင္သင့္ရာ ဤခ်ိန္ခါ
မၾကာမီ သီတင္းကြ်တ္လျပည့္ ဆုိတဲ့ ကာလ ေရာက္ပါေတာ့မယ္ ၊ ျမန္မာ့ရုိးရာ နဲ႕ ဗုဒၶဘာသာဝင္ သူေတာ္စင္တုိ႕ လမ္းစဥ္မွာေတာ့ သီတင္းဝါလ ကြ်တ္လုိ႕  လျပည့္ေရာက္ျပီဆုိရင္  ဘုိးဘြား မိဘဆရာသမ်ားနဲ႕အတူ  မိမိထက္ အသက္ ဂုဏ္ဝါ ၾကီးမားသူမ်ားကုိ တတ္စြမ္းသမ်ွ ဒါတဗၺတုိ႕နဲ႕ လုိက္လံ ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ၾကေလ့ရွိပါတယ္ ၊

လူၾကီးသူမမ်ားကလဲ လုိအပ္သလုိ သြန္သင္ဆုံးမ ၾသဝါဒေတြေပးရုံမက ကန္ေတာ့လာၾကတဲ့ ကေလးေတြကုိ မုန္႕ဖုိးေလးေတြ ျပန္ေပးျပီး စြမ္းနုိင္သလုိ ျပန္ခီ်းေျမွာက္တတ္ၾကတာလဲ တကယ့္  သူေတာ္ေကာင္းတုိ႕ရဲ ဓေလ့ပဲ ထင္ပါတယ္ ၊ ဒါန နဲ႕ အရင္းတည္ျပီး သီလ နဲ႕ ခ်စ္ၾကည္ ေရးေတြ တည္ေဆာက္ လုိ႕  သမထ လမ္း နဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ပန္းတုိင္ဆီ ခ်ီတက္ေနၾကပုံေတြဟာ ေတြးၾကည့္ရုံနဲ႕ ဂုဏ္ယူပီတိျဖစ္ဖြယ္ ယဥ္ေက်းမွဳ ဓေလ့ဆုိရင္ မွားမယ္ မထင္ပါဘူး ။

အတုယူစရာ ပါဝါရဏာ
ဒီသီတင္းကြ်တ္လျပည့္ ေန႕မွာပဲ ရဟန္းသံဃာေတာ္ေတြဟာ အခ်င္းခ်င္း ဖိတ္မာန္ျပီး အျပစ္ၾကီးငယ္ အသြယ္သြယ္ကုိ ျမင္္ၾကား သိထား သံသယမ်ားရွိခဲ့ရင္ ညြန္ၾကား သြန္သင္ ပဲ့ျပင္ဆုံးမ  ေထာက္ျပဖုိ႕ ဖိတ္မာန္ၾက အခ်င္းခ်င္းေဒသနာၾကားၾက  သည့္ သံဃာ့မဟာပါဝါရဏာ ပြဲေတာ္မ်ားကုိ က်င္းပေလ့ရွိပါတယ္ ။

ေထရ္ၾကီး ေထရ္ငယ္ အသြယ္သြယ္ဟာ ေထရ္စဥ္ဝါလုိက္ အျပစ္ေတြကုိ ေျပာၾကားဝန္ခံ ဆုံးမ ခံၾကပါတယ္ တကယ့္ အားက် အတုယူစရာ သူေတာ္ဓေလ့ ဆုိရင္ မမွားပါဘူး  ဒီနည္းလမ္းဟာျဖင့္ ရဟန္းရွင္လူ မည္သူမဆုိ မာနကုိခ် အတၱကုိပယ္ျပီး ေလာကရဲ႕ အလွကုိ ခ်ယ္သ ၾကတဲ့အခါ ေအာင္ျမင္မွဳ သရဖူ ရယူနုိင္ေၾကာင္း အတုယူစရာ နည္းလမ္းေကာင္းျဖစ္တယ္လုိ႕ နားလည္မိ ပါတယ္ ဒါသည္ပင္ တကယ့္ မဟာဒီမုိကေရစီ က်င့္စဥ္ တစ္ခုလုိ႕ မိမိေတာ့ နားလည္လုိက္မိတယ္ ။

အခ်ဳိ႕အခါမွာ...ငါ ဆုိမွ ငါ... ငါကုိ ေရွ႕တန္းတင္လုိ႕ ငါေျပာတာအဟုတ္၊ ငါလုပ္ မွ အမွန္ ၊ ငါၾကံတာ အေကာင္းလုိ႕ ငါကုိ ေရွ႕မွာထားျပီး  အမွားမ်ားအလယ္မွာ အမွန္ကုိ ေရွာင္ဖယ္ေနတတ္ၾကတာထဲ ကုိယ္လဲ အပါ ျဖစ္ေနတတ္တာမုိ႕ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိလဲ သတိေပးေနရပါတယ္ ။

သိဝမေထရ္ သက္ေသတည္
တစ္ခ်ိန္ေသာအခါက တကယ့္ ပိဋကသုံးပုံ နွဳတ္ငုံရသည့္ အရွင္မဟာသိဝမေထရ္ဆုိသည့္ စာခ် အေက်ာ္ မေထရ္ေမာ္တစ္ပါး ရွိခဲ့ဘူးပါတယ္ ဆရာေတာ္ဟာ စာေပ ပုိ႕ခ်ျခင္းျဖင့္ အျမဲေမြ႕ေလ်ာ္ ေနသူျဖစ္လုိ႕ တရားဓမၼ ပြားမ်ား အားထုတ္ဖုိ႕ေတာ့ အခ်ိန္ေပးခဲ့နုိင္ပုံ မေပၚပါဘူး၊

 တစ္ေန႕မွာ ရဟႏၱာျဖစ္ေနတဲ့ သူ႕ရဲ႕ တပည့္တစ္ပါးရဲ႕ သတိေပး ေလ်ာက္ထားသံ အဆုံးမွာ ေတာထြက္တရားက်င့္ခဲ့ပါေတာ့တယ္ ဒီအခါမွာ စာေပပိဋကတ္ နွံ႕စပ္ျပီးျဖစ္သည္မုိ႕ အလြယ္နဲ႕ တရားထူး ရလိမ့္မယ္လုိ႕ ယူဆျပီး က်င့္ခဲ့ပါတယ္ သုိ႕ေသာ္လည္း ဝါေတြအခါခါကြ်တ္ နွစ္ေတြ အခါခါေျပာင္းေသာ္လည္း တရားထူးမရနုိ္င္ျဖစ္ေနသည္ကုိ ဖတ္ရွဳရဘူးပါတယ္  ဒီအေပၚမွာ ဆရာ့ဆရာေတြက စာခံေနလုိ႕ မာန္ခံေနလုိ႕ ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့ဘူးတာေတြကုိလဲ ၾကားနာ မွတ္သားခဲ့ရဘူးပါတယ္။ 

ဒီလုိဆုိပါရင္ နုိင္ငံေရး လူမွဳေရး ပညာေရး စီပြားေရး စသည့္ ဘယ္အေရးမွာမဆုိ မာန္ခံ ျပီး ငါသိ ငါတတ္ ငါအျမတ္ အေနနဲ႕ မၾကံ မေျပာ မလုပ္ သင့္ဘူးဆုိတာ ဒီမေထရ္ရဲ႕ ဇာတ္လမ္းက သက္ေသခံ မွတ္တမ္း တစ္ခုလုိ႕ ထင္မိပါတယ္ ။

 ဝါကြ်တ္ေတာ့မည္ ေျဖမဆည္
မၾကာမီ ဝါကြ်တ္ ပါေတာ့မည္ ၊ မိမိမွာ လဲ ဝါကြ်တ္ေပါင္း မ်ားပါျပီ . ဝဋ္ကေတာ့ မကြ်တ္နုိင္ေသးပါ ေသးေခ်။ ပုထုဇဥ္ျဖစ္ေလေတာ့ ကိေလသာနယ္အတြင္းမွာ ကိေလသာဝဋ္ကလည္း မကင္းပါဘူး ။

ေနာက္ပုိင္း႒ာေန ျမန္မာျပည္က အေမ နဲ႕ အတူ ညီအကုိ ေမာင္နွမ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းေတြ အတြက္...မိတ္ေဆြေတြ အတြက္ စသည္ စသည္ နဲ႕ အတူ..လက္ရွိေနထုိင္ရာ ေက်ာင္း အသင္း စသည္စသည္ သံေယာဇဥ္တြယ္ရာတြယ္ရာေတြကုိ အထြဋ္တပ္မိျပန္ေတာ့  ကိေလသဝဋ္ေတြ လည္ေနေသးသလုိ အလုိက္သင့္ ျပဳလုပ္ေျပာဆုိ ၾကံစည္ေနရတဲ့ ကမၼဝဋ္ေတြကလည္း အမ်ားသားပါပဲ...

ထုိ႕အတူ.. ေကာင္းတာ မေကာင္းတာ ျပဳလုပ္ေနမိသည့္အေလ်ာက္ ေကာင္းက်ဳိး ဆုိးက်ဳိးေတြကလဲ ဝိပါက ဝဋ္အေနျဖင့္ တစ္လွည့္စီလွည့္လည္ အက်ဳိးေပးေနျပန္ေတာ့  ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ေျဖနုိင္ စြမ္းအား မရွိေသးတာ အမွန္ပါ ။ ေတဘူမက ဝဋ္ဒုကၡက ဘယ္ေတာ့မွမ်ား လြတ္နုိင္ပါလိမ့္မလဲလုိ႕ ရင္ထဲ ေတြးမိေတာ့ အေျဖမရွိနုိင္ေသးပါဘူး ။

ဝါကြ်တ္ေလတုိင္း မ်က္ရည္ဝုိင္း
အေမရိကန္ ေရာက္ရွိခဲ့တာ ဒီတစ္ဝါပါဆုိ ေလးဝါကြ်တ္ခဲ့ပါျပီ  ဒီကာလေတြအတြင္း  မိမိသူတပါး နွစ္ဦးသားနဲ႕ အမ်ဳိး ဘာသာ သာသနာအတြက္ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ တစ္ခ်ဳိ႕ကလြဲျပီး မိမိကုိယ္ပုိင္ အတြက္ကိုေတာ့ တစ္စုံတရာ ျဖစ္ထြန္း တုိးတက္ေအာင္ ရြက္ေဆာင္နုိင္ခဲ့တာ မရွိေသးတာ သတိျပဳမိပါတယ္ ဝဋ္အတြင္းက လြတ္ကင္းဖုိ႕ မဆုိထားနဲ႕ ဝဋ္အတြင္းမွာ ျမဳပ္ဆင္းမသြားေအာင္ ကုိပဲ  အေတာ္ၾကဳိးစားေနရတာကုိ ဘဝတူမ်ားသာ သိနုိင္ပါလိမ့္မယ္ ။

အခ်ဳိ႕က ပညာေရး ထြန္းေပါက္ဖုိ႕ အခ်ဳိ႕က သာသနာေရး ေဇာက္ခ်လုိ႕ စသည္ စသည္ ေအာင္ျမင္မွဳ အလီလီရေနသည္ကုိ မုဒိတာပြားဖြယ္ ေတြ႕ျမင္ၾကားသိေနရပါေသာ္လည္း မိမိမွာေတာ့ ေယာင္ေျခာက္ဆယ္ အေနအထား မွ မလြတ္ေသးတာကုိ ေတြးသိရေတာ့  သူမ်ားေတြ ဝါကြ်တ္လုိ႕ ေပ်ာ္ေနခ်ိန္မွာ မိမိမွာေတာ့ မ်က္ရည္ဝုိင္းလုိ႕သာ ေနမိပါေတာ့တယ္ ။

ဝါကြ်တ္ဆုေတာင္း
တဆက္တည္းေတြးမိလုိက္တာက မိမိလုိပဲ  အေမရိကန္ မွာ သက္တမ္းၾကာေပမဲ့ ဘာမွ မထူးေသး သူေတြလဲ ရွိေကာင္း ရွိေနမွာမလြဲပါဘူး  ၊ လူေတြထဲ မွာလဲ နဲ မယ္မထင္ပါဘူး ၊ သားေရး သမီးေရး လူမွဳေရးနဲ႕ ဒီမုိကေရစီအတြက္ တုိင္းျပည္နဲ႕ လူမ်ဳိးအတြက္ စသည္ စသည္ျဖင့္  ေရလုိက္လြဲ ေနသူေတြ ရွိခဲ့မယ္ဆုိရင္ အတၱေတြ ခဝါခ် မာန ကုိေဘးဖယ္ျပီး ေရွ႕ခရီးမွာ ေအာင္ျမင္မွဳ အသီးအပြင့္ေတြ ရရွိေအာင္ သတိေဆာင္ နုိင္ၾကပါေစ စြမ္းေဆာင္နုိင္ၾကပါေစလုိ႕ ဒီေဆာင္းပါး ေလးနဲ႕ သတိေပးတုိက္တြန္းလုိက္ရပါေတာ့တယ္ ။

နိဂဳံးမွာေတာ့ ဝါကြ်တ္တာနဲ႕ အမ်ွ ဝဋ္ကြ်တ္နုိင္ရေအာင္ ၊ ဝါကြ်တ္ ေလတုိင္း ျဖစ္ခ်င္တာ မျဖစ္ရလို႕ မ်က္ရည္ဝုိင္းတဲ့အျဖစ္မ်ုိးေတြနဲ႕ မတုိးရေလေအာင္ မိဘဘုိးဘြား ဆရာသမားေတြ ကန္ေတာ့ၾက ျခင္းနဲ႕ အတူ ဘဝေနာက္ေနွာင္း ေကာင္းထက္ေကာင္းေၾကာင္း ကုသုိလ္ေကာင္းမွဳ ေတြနဲ႕ ေပ်ာ္ဖုိ႕ လုိအပ္တယ္ ၊   ဒါန သီလ ဘာဝနာ သိကၡာသုံးပါး ကုိယ္က်င့္တရားမ်ား တုိးပြားလာေအာင္ သူေတာ္ေကာင္းတုိ႕ထုံး နွလုံးမူ က်င့္သုံးဖုိ႕ လုိအပ္ပါေၾကာင္း မီးေမာင္းထုိးျပရင္း သီတင္းကြ်တ္ ကာလ အမွတ္တရ ေဆာင္းပါးေလးကို နိဂုံးခ်ဳပ္လုိက္ပါရေစ  ။

ေဇယ်သုခ အရွင္နႏၵဝံသ
Amarillo , Tx .U.S.A

 (မိုးမခ) ေအာက္တိုဘာ ၈၊ ၂၀၁၄

ဗုဒၶအား တရားေဟာေသာရဟန္း

ဗုဒၶအား တရားေဟာေသာရဟန္း 

ယခု ဘ၀၌ "ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္" ျဖစ္ရျခင္းအတြက္ ေရွးကံ ကို ေက်းဇူးတင္လြန္းသျဖင့္ ဤေဆာင္းပါးကို ေရးအပ္ပါ၏။ က်ြန္ေတာ္တို႔ ယံုၾကည္ ကိုးကြယ္ၾကည္ညိဳေသာ "ဗုဒၶျမတ္စြာ ဘုရားရွင္" ႏွင့္ "ဗုဒၶ၏ တပည့္ သံဃာေတာ္မ်ား" တို႔သည္ ျမင့္ျမတ္ႀကီးျမတ္လွေသာ ဓမၼစိတ္ထား ပိုင္ရွင္မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ေထရ၀ါဒ စာေပက်မ္းဂန္မ်ား ပိုမိုဖတ္မိ လာေလေလ၊ ပိုမို ၾကည္ညိဳ သိရွိလာရေလေလ ျဖစ္ပါ၏။ဓမၼမိတ္ေဆြမ်ားလည္း သိၿပီးျဖစ္ပါလိမ္႔မည္။

ဆိုပါစို႔ရဲ႕။ "ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္"၏ လက္ယာေတာ္ရံ "အရွင္သာရိပုတၱရာ" မေထရ္ သည္ တပည့္ျဖစ္သူ "ကိုရင္" ငယ္ကေလး၏ ေထာက္ျပမႈျဖင့္ သကၤန္းရံုျခင္းကိုျပန္လည္ျပင္ဆင္၍ ထို ကိုရင္ငယ္ေလး ကို "ဆရာ" အျဖစ္မွတ္ယူပါ၏။တရားဓမၼ တို႔၏ အရွင္သခင္ျဖစ္ေတာ္မူထ ေသာ "ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္" သည္လည္း တပည့္ သံဃာတစ္ပါး ၏ တရားေဟာျခင္းကုိ နာယူခဲ႔ဖူးပါ၏။ "တပည့္ ေဟာတာပဲ ဘာမွ နာစရာ အေၾကာင္းမရွိဘူး" ဟူေသာ စိတ္ထားမ်ိဳး မရွိခဲ႔ေပ။ "ဗုဒၶ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ အား တရားေဟာေသာ ပုဂၢိဳလ္" ၏အေၾကာင္း ကို ဆက္လက္တင္ျပလိုပါသည္။

အခ်ိန္ ကာလက "ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္"၏ တပည့္သံဃာေတာ္ျဖစ္ေသာ "အရွင္မဟာကစၥည္း မေထရ္" သည္ "ကုရရဃရၿမိဳ႕" ကိုအမွီျပဳ၍ "ပ၀တၱ"ေတာင္ ၌ သီတင္းသံုးေနစဥ္ ျဖစ္ပါ၏။" အရွင္မဟာကစၥည္းမေထရ္" ၏တရားေတာ္ကို နာၾကားရၿပီး အလြန္ၾကည္ညိဳေသာ "ေသာဏ- ကုဋိကဏၰ" အမည္ရ သူေ႒းသား ဥပါသကာ တစ္ဦးသည္ "ရဟန္း"၀တ္ရန္ မေထရ္ျမတ္ကို ေလွ်ာက္ထားပါ၏။ (မိဘမ်ားမွည့္ေခၚေသာ အမည္ သည္ကား "ေသာဏ"=ျဖစ္၍ ငယ္စဥ္က တစ္ကုေဋတန္ေသာ နားတန္ဆာ ကို ပန္ဆင္ရသူျဖစ္သျဖင့္ "ကုဋိကဏၰ"=ထိုအမည္ ႏွစ္ခုကို ေပါင္းစပ္၍ "ေသာဏ-ကုဋိကဏၰ" ဟုအမည္တြင္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။)

ထိုအခါ "အရွင္မဟာကစၥည္း မေထရ္ျမတ္"သည္ "ေသာဏ သူေ႒းသား"၏ ဉာဏ္ပညာ ရင့္က်က္ျခင္းသို႔ မေရာက္ေသးသည္ ကို စူးစမ္းဆင္ျခင္ေတာ္မူမိသျဖင့္ ရဟန္းျပဳမေပးေသးပဲ-" ေသာဏ-တစ္ေယာက္တည္းသာ အိပ္ရ၊ တစ္ေယာက္တည္းသာ စားရသည့္ ျမတ္ေသာအက်င့္ကို အသက္ထက္ဆံုးက်င့္ဖို႔ရန္ ခဲယဥ္းလွ၏။ သို႔ျဖစ္၍ ေသာဏ -ငါတိုက္တြန္းလိုသည္မွာ သင္သည္ ထိုလူ႔ေဘာင္၌သာလွ်င္ လူျဖစ္လ်က္ (ဥပုသ္ေန႔ စေသာ) အခါကာလအားေလ်ာ္စြာ တစ္ေယာက္ တည္းသာ အိပ္ရ၊ တစ္ေယာက္ တည္းသာ စားရသည့္ ျမတ္စြာဘုရား၏အဆံုးအမ ဟုဆိုအပ္ေသာ ျမတ္ေသာအက်င့္ကို က်င့္ဦးေလာ့"ဟု ႏွစ္ႀကိမ္တိုင္တိုင္ တားျမစ္ေတာ္မူပါသည္။

တစ္ထပ္ေသာ ဆြမ္းကိုစား၍ ျမတ္ေသာ အက်င့္တို႔ကို က်င့္ႀကံခ်င္ေသာ "ေသာဏ"၏ သံုးႀကိမ္ေျမာက္ ေတာင္းဆိုမႈကိုကား မေထရ္ျမတ္ သည္ တားဆီးေတာ္ မမူေတာ့ပဲ "ရွင္သာမေဏ" ျပဳေပးခဲ႔ပါသည္။ "ရဟန္း" ျပဳေပးႏိုင္ခဲ႔ျခင္းကား မရွိပါေခ်။ "ရဟန္း" တစ္ပါးအျဖစ္ ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ ရန္မွာ ၀ိနည္းဓိုရ္ "ရဟန္း (၁၀)ပါး" ရွိမွသာျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။

ထိုအခ်ိန္၌ ရဟန္းတို႔သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ "မဇၥ်ိမတိုက္" ၌သာလွ်င္ သီတင္းသံုးၾက ေတာ္မူေသာေၾကာင့္ ေဖာ္ျပပါ "ကုရရဃရၿမိဳ႕" တြင္ ရဟန္း-ႏွစ္ပါး၊သံုးပါး ေလာက္သာလွ်င္ ေနထိုင္သီတင္းသံုးၾကပါသည္။ထို႔ေၾကာင့္ ရဟန္းရွားပါးေသာ အရပ္ျဖစ္သျဖင့္ "ေသာဏ" အား "ရဟန္း" ျပဳေပးႏိုင္ျခင္းမရွိျဖစ္ပါ၏။"ေသာဏ"သည္ သာမေဏ ျပဳၿပီး သံုးႏွစ္ၾကာေသာအခါမွ သာလွ်င္ ၀ိနည္းဓိုရ္ ရဟန္း(၁၀)ပါးစံုညီ ရရွိလာသျဖင့္ ရဟန္းအျဖစ္သို႔ရရွိခဲ႔ပါ၏။ ၏

ထို႔ေနာက္ ဥပဇၥ်ာယ္ဆရာ "အရွင္မဟာကစၥည္းမေထရ္" ထံမွ ကမၼ႒ာန္းတရား သင္ၾကားနာယူ၍ ၀ိပႆနာတရား ပြားမ်ား ႀကိဳးကုတ္ အားထုတ္ေလရာ ထို ၀ါတြင္းမွပင္ အရဟတၱဖိုလ္သို႔ေရာက္၍ (ရဟႏၱာျဖစ္၍) မေထရ္ျမတ္၏ အထံမွာပင္ "သုတၱနိပါတ္"တရားေတာ္ ကိုသင္ၾကား တတ္ေျမာက္ေလ၏။ ၀ါက်ြတ္၍ ပ၀ါရဏာျပဳၿပီးေသာ္ "အရွင္ေသာဏ-ကုဋိကဏၰ"မေထရ္ သည္ "ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္"အား ဖူးေျမာ္လို၍ မေထရ္ျမတ္ထံ ခြင့္ပန္ေလွ်ာက္ထားရာ (၅)ခြန္းေသာ စကားကိုမွာၾကားၿပီး ခြင့္ျပဳေတာ္မူလိုက္ပါ၏။

ဤသို႔ျဖင့္ "သာ၀တိၳျပည္၊ ေဇတ၀န္ ေက်ာင္းတိုက္ေတာ္"သို႔ေရာက္၍ "ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္" ဗုဒၶါသန ဓမၼပလႅင္၌ထိုင္ေနေတာ္မူစဥ္ မွာပင္ ဆည္းကပ္ ရိုက်ိဳး ရွိခိုးလ်က္ အျပစ္လြတ္ရာအရပ္၌ ရပ္တည္ေနေလ၏။ နံနက္မိုးသာက္ခါနီး ၀ယ္ "ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္"က "အရွင္ ေသာဏ ကုဋိကဏၰ"ကို -"ခ်စ္သား ရဟန္း-ရြတ္ဆိုရန္ တရားသည္ သင္ ခ်စ္သား၏ဉာဏ္၌ ထင္ေစေလာ့"ဟု တိုက္တြန္းေတာ္မူေလရာ "အရွင္ေသာဏ- ကုဋိကဏၰ"မေထရ္ သည္ ခ်ိဳၿမိန္ေသာ အသံျဖင့္ အကၡရာတစ္လံုးမွ် မခ်ြတ္ယြင္းေစပဲ "သုတၱနိပါတ္" ပါဠိေတာ္လာ "အ႒က၀ဂ္"ဟု ေခၚဆိုေသာ "ကာမသုတၱန္"အစရွိေသာ သုတၱန္ေပါင္း(၁၆)သုတ္ ကို ရြတ္ဆိုပါ၏။

သုတၱန္မ်ား ၿပီးဆံုးေသာအခါ "ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္"က "အရွင္ေသာဏ-ကုဋိကဏၰ" အား သာဓု ေကာင္းႀကီးေပးေတာ္မူပါ၏။ ထို႔ေနာက္တြင္ ဥပဇၥ်ာယ္ဆရာ "အရွင္မဟာကစၥည္းမေထရ္" ေတာင္းဆိုလုိက္ေသာ (၅)ပါးေသာ ေတာင္းဆုကို ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားထံ ေတာင္းဆို ေလွ်ာက္ထား ပါ၏။ ထိုေတာင္းဆိုခ်က္ (၅)ခ်က္မွာ-

(၁) ပစၥႏၱရစ္ အရပ္တို႔၌ ရဟန္းရွားပါးေသာေၾကာင့္ ၀ိနည္းဓိုရ္ပုဂၢိဳလ္လွ်င္ (၅)ပါးရွိေသာ ရဟန္းအေပါင္းျဖင့္ ရဟန္းျပဳကံေဆာင္ခြင့္ျပဳရန္။

(၂)ပစၥႏၱရစ္ တို႔၌ ေျမၾကမ္းတမ္းေသာ ေၾကာင့္ အထပ္ထပ္ေသာ ဖိနပ္ ကိုစီးနင္းခြင့္ျပဳရန္။

(၃) ထိုသို႔ေသာ အရပ္တြင္ ရာသီဥတုဆိုးရြားျခင္း၊ သဲေျမတို႔ကပ္ညွိေသာေၾကာင့္ လူတို႔သည္ ေန႔စဥ္ ေရခ်ိဳးရေလ့ရွိ၏။ထိုသို႔ေသာအေၾကာင္းေၾကာင့္ ရဟန္းတို႔အား လိုအပ္သလို ေရ အၿမဲခ်ိဳးခြင့္ျပဳရန္။

(၄)ဖ်ာ အလား သားေရခင္းတို႔ျဖင့္ထိုင္ေလ့ရွိေသာေၾကာင့္ ရဟန္းတို႔အားလည္း ဆိတ္သားေရ၊ သမင္သားေရ တို႔ခင္းသံုးခြင့္ျပဳရန္။

(၅) အရပ္တစ္ပါး သြားဆဲရဟန္းအားလွဴေသာ သကၤန္းကို လက္သုိ႔ေရာက္မွ ေရတြက္၍ (၁၀)ရက္အတြင္း ၀ိနည္းကံျပဳခြင့္ျပဳရန္။ စသည္တို႔ျဖစ္ပါ၏။ ေဖာ္ျပပါေတာင္းဆုမ်ားကို "ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္" ခြင့္ျပဳေတာ္မူခ႔ဲပါ၏။

ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ယေန႔ ေတာရြာမ်ားအထိ ရဟန္း(၅)ပါးျဖင့္ ရဟန္းျပဳကံေဆာင္ႏိုင္ၾကျခင္းကို စိတ္ခ်မ္းသာစြာျပဳလုပ္ႏိုင္ ခဲ႔ၾကျခင္းျဖစ္ပါ၏။ အရွင္ ေသာဏ ၏ ေက်းဇူးေၾကာင့္ ယေန႔ ရဟန္းတို႔မွာ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ဖိနပ္တို႔ကို စီးခြင့္ရရွိခဲ႔ၾက၏။မဇၥ်ိမေဒသ တြင္(၁၅)ရက္မွ တစ္ႀကိမ္သာ ေရခ်ိဳးခြင့္ ရ၏။ ယခု အခါတြင္မူ ေဒသ အလိုက္ လိုအပ္သလို ေရခ်ိဳးခြင့္ရခဲ႔ပါ၏။ ထို႔ထက္ ၾကည္ႏႈး ႏွစ္သက္ ပီတိျဖစ္ဖြယ္ရာမွာကား-"ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္"သည္ အရိယာသံဃာ တို႔အလယ္၌ ထိုင္ေတာ္ မူလ်က္ "အရွင္ေသာဏ-ကုဋိကဏၰ"မေထရ္ ကို-"ဧတဒဂၢံ ဘိကၡေ၀ မမ သာ၀ကာနံ ဘိကၡဴနံ ကလ်ာဏ၀ါကၠရဏာနံ ယဒိဒံ ေသာေဏာ ကုဋိကေဏၰာ=ရဟန္းတို႔-ခ်ိဳၿမိန္သာယာေသာ အသံျဖင့္ တရားစကားေဟာၾကားၾကေသာ ငါဘုရား၏ တပည့္သာ၀ကရဟန္းတို႔တြင္ ကုဋိကဏၰ-ေသာဏ ရဟန္းသည္ အသာဆံုး အျမတ္ဆံုးျဖစ္ေပ၏" ဟု ခ်ီးက်ဴးျမြက္ဆိုေတာ္မူကာ-" ကလ်ာဏ ၀ါကၠရဏ= သာယာခ်ိဳၿမိန္ေသာအသံျဖင့္ တရားေဟာေသာအရာ"၀ယ္ "ဧတဒဂ္" ထားေတာ္မူပါ၏။

သာသနာေတာ္ႀကီးတြင္ "အရွင္ေသာဏ-ကုဋိကဏၰ" မေထရ္သည္ အတုယူထိုက္၊ ေက်းဇူးတင္ ထိုက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ပါး ျဖစ္ပါေပ၏။

မွီခိုရာ က်မ္းကိုး--" မဟာဗုဒၶ၀င္" (ဆ႒မတြဲ-ပ႒မပိုင္း)၊ (တိပိဋကဓရ ဆရာေတာ္ ဦး၀ိစိတၱသာရာဘိ၀ံသ)(စာ-၂၈၇)-

ဓမၼပဒ ၀တၳဳေတာ္ႀကီး ဒုတိယတြဲ၊ဘိကၡဳ၀ဂ္-

ကိုညီညီတင္

By  ျမန္မာဗုဒၶဘာသာအသင္း၊ ကေနဒါ