အပါယ္နဲ႔ ေဝးတဲ့လူ

အပါယ္နဲ႔ ေဝးတဲ့လူ

အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွာ၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ အေမရိကႏွင့္ၾသဇီတို႔မွာ တရားပြဲပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊  ဓမၼ သင္တန္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္ျပဳလုပ္တဲ့အခါ  တစ္နာရီေဟာၾကား၊ တစ္နာရီေမးလိုရာေမး (ေျဖလိုရာေျဖ) အခ်ိန္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးတဲ့အတြက္ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားအေနနဲ႕ သိသင့္တာမ်ားေရာ၊ ျပင္သင့္ တာမ်ားေရာ၊ သိခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာမ်ားေရာ၊ လိုအပ္ခ်က္အဖုံဖုံကို ခန္႔မွန္းသိခြင့္ ရလုိက္ ပါတယ္။ ေဝေနယ်သတၱဝါတုိ႔ရဲ႕ အလိုအဇၩာသယနဲ႕ ဣေႁႏၵအႏုအရင့္ပမာဏကို သိေတာ္မူတဲ့ ဘုရားရွင္ အေနနဲ႕ တရားေဟာတိုင္းေဟာတိုင္း၊ တရားနာပရိသတ္ အတြက္၊ အနာနဲ႔ေဆး ကြက္တိ ျဖစ္ၾကလို႔ ေဒသနာအဆုံးမွာ အက်ဳိးထူးေတြ အဆင့္ဆင့္ရၿပီးကြၽတ္တမ္း ဝင္ၾကသူေတြ ရာေထာင္ေသာင္း ေပါင္းမ်ားစြာရွိတယ္ လိုပိဋကတ္ေတာ္မွာေတြ႔ရပါတယ္။

တပည့္သားမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ ပုထုဇဥ္တပည့္သားမ်ား အေနနဲ႔ကေတာ့ တရားနာပရိသတ္ရဲ႕ အလိုအဇၩာသယနဲ႔ ဣေႁႏၵအႏုအရင့္ဆိုတာ၊ သူတို႔ေတြက ဖြင့္ဆို ေလွ်ာက္ထား ေမးျမန္းလာမွ ရိပ္ဖမ္းသံဖမ္း အကဲခတ္ႏုိင္မွာဆိုေတာ့ အေမးအေျဖက႑ေလး လုပ္ေပးထားတာက အေတာ္ ေလးေတာ့ ေက်းဇူးမ်ားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ''ဘာတရားေဟာရမည္'' လို႔ မသိတဲ့ျပႆနာကို အေတာ္ေလး ေျပလည္ေစခဲ့တယ္။ သူတို႔ေမးတာကို ေျဖၾကားရင္း တရားတစ္ပြဲ အလိုလိုၿပီးေျမာက္ သြားတာ အေတာ္လည္းမ်ားတယ္။ သူတို႔သိခ်င္ေနတဲ့ အေၾကာင္းအရာျဖစ္လို႔ ေဟာၾကားမႈ အေပၚမွာ ပိုၿပီးေတာ့လည္း စိတ္ဝင္စားၾကတာ ေတ႕ြရပါတယ္။

အဲဒီလို ဆရာဒကာ ေမးေျဖေဆြးေႏြးၾကရင္းက၊ ဒီေန႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္အမ်ားစု မေရမရာ၊ ဇေဝဇဝါ ျဖစ္ၿပီး အေတာ္အေၾကာက္ႀကီးေနၾကတဲ့ ျပႆနာတစ္ရပ္ကို သြားေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒါက ဘာလဲ ဆိုေတာ့ ''လူ႔ေလာကမွာ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွား၊ ရွာေဖြစားေသာက္ ေနၾကသူ ေတြရဲ႕ တစ္ေန႔တာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ (ကံ) ေတြထဲမွာ အပါယ္ေရာက္ေၾကာင္း အကုသိုလ္ကံေတြနဲ႔ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း ကုသိုလ္ကံေတြ ဘယ္ဟာက မ်ားေနမလဲ '' ဆိုတဲ့ ျပႆနာပါ။

အံ့ၾသစရာေကာင္းတာကေတာ့ ပရိသတ္အားလုံးလုိလိုက၊ အဲ! ''လိုလို'' ေတာင္ မဟုတ္ပါဘူး၊ အားလုံးကပါပဲ ''အပါယ္ေရာက္ေၾကာင္း အကုသိုလ္ေတြက မ်ားပါတယ္'' လို႔ခ်ည္း ေျဖၾကတဲ့ အခ်က္ပါ။ တကယ့္ကိုပါပဲ၊ သူတို႔ေတြရဲ႕ ေျဖဆိုသံကိုၾကားရတိုင္း တ႐ုတ္ရာဇဝင္ဇာတ္ကား ေတြထဲက ရွင္ဘုရင့္ေရွ႕ အစစ္ ေဆးခံဖို႔ ေရာက္လာသူေတြအားလုံးလိုလို၊ ရွင္ဘုရင္က ဘာမွ မေမး မျမန္းရခင္ကတည္းက လက္ႏွစ္ဖက္ ေရွ႕မွာေထာက္၊ ဦးေခါင္းကိုငုံ႔တဲ့ျပီး ''ကြၽန္ေတာ္မ်ဳိးႀကီး ေသသင့္ပါတယ္''လို႔ ေၾကာက္လန္႔တၾကား ေအာ္ၿပီး ေလွ်ာက္တင္ၾကတာကို ေျပးၿပီး ၾကားေယာင္ ျမင္ေယာင္ ျဖစ္မိပါတယ္။

လူေတြရဲ႕ ေန႔စဥ္ေျပာဆို၊ ႀကံဆ၊ လုပ္ကိုင္ၾကသမွ်ေတြမွာ အပါယ္ေရာက္ေၾကာင္း အကုသိုလ္ ေတြက တကယ္ပဲ မ်ားေနပါသလား။ အမွန္ကေတာ့ ကိေလသာနဲ႔ ဒုစ႐ုိက္ကုိ ကဲြကြဲျပားျပား နားမလည္ၾကတဲ့အတြက္ ကိေလသာေတြ မပယ္ႏုိင္ေသးတာကုိပဲ ဒုစ႐ုိက္ အျပစ္ေတြၾကီးေနတယ္ လုိ႔ ေရာေထြး မွတ္မွား ျဖစ္ၾကၿပီး အျပစ္မႀကီးဘဲနဲ႔ အေၾကာက္ႀကီး ေနၾကတာပါ။ ဒီကိစၥ အျမင္ရွင္းဖို႔ အတြက္ ဒီစာကိုေရးလိုက္ပါတယ္။ အပါယ္နဲ႔ေဝးေစဖုိ႔သာမက အရာရာကို ေၾကာက္ေနၾကလြန္းတဲ့ ''ေၾကာက္က်င့္ပါ'' ႏိုင္ငံသားတို႔အတြက္ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းမွ ကင္းေဝးေစဖုိ႔ ရည္ညႊန္းပါတယ္။ 

အရြယ္ေရာက္လာသူ ဗုဒၶဘာသာဝင္တိုင္းလိုလို ''မေကာင္းမႈအကုသိုလ္ဆိုတာ အပါယ္ဒုဂၢတိ က်ေရာက္ေစတတ္တယ္ (အကုသုိလ္လုပ္ရင္ ငရဲႀကီးတတ္တယ္)''ဆို တာကိုေတာ့ ၾကားဖူးနားဝ မ်ားၾကပါတယ္။ အဲဒီအကုသိုလ္ဟာ သေဘာတရားနဲ႔လက္ေတြ႕၊ သို႔မဟုတ္၊ ကိေလသာနဲ႔ ဒုစ႐ိုက္ လို႔ ႏွစ္မ်ဳိးကြဲျပားတယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ ေရေရရာရာသိသူ နည္းၾကပါတယ္။

ပထမဆုံး ''သေဘာတရား အကုသိုလ္နဲ႕  လက္ေတြ႕အကုသိုလ္'' ဆိုတာကို အျမင္ရွင္း ေစခ်င္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္တိုင္း (အခုဆို တျခားဘာသာဝင္ အခ်ဳိ႕လည္းအပါအဝင္) ၾကားဖူး နားဝရွိထားတဲ့ ''ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာန၊ ဒိ႒ိ၊ ဝိစိကိစၧာ၊ ထိန(မိဒၶ)၊ ဥဒၶစၥ၊ အဟိရိက, အေနာတၱပၸ' ဆိုတဲ့ အမည္ဆိုးနဲ႔ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ့ တရားေတြဟာ သေဘာတရားအေနန႔ဲ ပုထုဇဥ္တို႔ရဲ႕သႏၲာန္မွာရွိေနၾကတာခ်ည္းပါပဲ။ ဒီတရားေတြဟာ ပင္ကိုယ္အားျဖင့္ အျပစ္ကင္းစင္တဲ့ စိတ္ေတြကို ညစ္ႏြမ္းသြားေစတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ''ကိေလသာတရားမ်ား''လို႔ေခၚပါတယ္။

သတၱဝါတို႔ရဲ႕သႏၲာန္မွာ ဒီကိေလသာတရားတို႔ရဲ႕ တည္ရွိျဖစ္ေပၚမႈ အဆင့္ဆင့္ ကေတာ့ -

၁။ အေၾကာင္းတိုက္ဆိုင္လွ်င္ မီးပြင့္ႏိုင္သည့္ မီးျခစ္ေက်ာက္အတြင္းက မီးဓာတ္ပမာ၊ အေၾကာင္း တိုက္ဆိုင္လွ်င္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ ကိန္းဝပ္တည္ရွိေနတဲ့အဆင့္။ ဒီအဆင့္မွာကာယ၊ ဝစီ၊ မေနာ ဆိုတဲ့ ကံသုံးပါး အဆင့္မေရာက္ေသးပါဘူး။ ( ''အႏုသယကိေလသာ''လို႔ ေခၚပါတယ္။)

၂။ ''မ်က္ေစ့၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ ကိုယ္'' ဆိုတဲ့ အတြင္းက အာ႐ုံယူ အဂၤါငါးရပ္ (ဒြါရငါးခု)နဲ႔ ''အဆင္း၊ အသံ၊ အနံ႔၊ အရသာ၊ အေတြ႕အထိ'' ဆိုတဲ့ အျပင္အာ႐ုံ ငါးခု တို႔ တိုက္ဆုံမိတဲ့အခါ၊ ေက်နပ္စိတ္၊ မေက်နပ္စိတ္၊ ခ်စ္ခင္စိတ္၊  မုန္းတီးစိတ္အျဖစ္ နဲ႔ ထ ၾကြလာတဲ့အဆင့္။ ( ဒီအဆင့္မွာ မေနာကံအဆင့္ကို ေရာက္လာပါၿပီ။ ဒါကို ''ပရိယု႒ာနကိေလသာ''လို႔ ေခၚပါတယ္။ အရပ္ထဲမွာ ေျပာဆိုေလ့ရွိတဲ့ ''အသဲယားလာတယ္၊ ရင္ထဲမွာ ကလိကလိ ျဖစ္လာတယ္'' ဆိုတာမ်ဳိးေပါ့။)

၃။ ဒြါရနဲ႔ အာ႐ုံတိုက္ဆုံမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚထၾကြလာတဲ့ ကိေလသာတရားတို႔ကို မေနာကံအဆင့္မွာ သာ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ ကာယကံ၊ ဝစီကံေျမာက္ လြန္က်ဴးမိသြားတဲ့အဆင့္။ (ဒီအဆင့္မွာ ကာယဒုစ႐ိုက္၊ ဝစီဒုစ႐ိုက္ အဆင့္ထိေရာက္လာၿပီျဖစ္လို႔ ''ဝီတိကၠမကိေလသာ''လို႔ ေခၚပါတယ္။) 

အဲဒီလို သုံးဆင့္၊ သုံးမ်ဳိးရွိပါတယ္။ ဒီသုံးဆင့္ထဲကပထမဆုံးျဖစ္တဲ့ အႏုသယ အဆင့္ဆိုတာ အကုသိုလ္သေဘာတရားအျဖစ္ေတာင္ ပီပီျပင္ျပင္ မေရာက္ေသးတဲ့ မ်ဳိးေစ့အဆင့္မ်ဳိးပါ။ ဒုတိယ ျဖစ္တဲ့ ပရိယု႒ာနအဆင့္မွာေတာ့ ျဖစ္တဲ့ပုဂၢိဳလ္သႏၲာန္မွာ အကုသိုလ္ သေဘာတရား ပီျပင္လာပါၿပီ၊ သို႔ေသာ္ ဒီအဆင့္မွာ (အဘိညာဥ္မရၾကတဲ့) အျခားသူမ်ားအေနနဲ႕ သိသာျမင္သာျဖစ္ေအာင္ ပုံမေပၚေသး (ပတ္ဝန္းက်င္အေပၚသက္ေရာက္မႈ မရွိေသး) လို႔ သေဘာတရား အကုသိုလ္အဆင့္ လို႔သာ ဆိုရမွာပါ။

ဒီအဆင့္မွာပဲ ေဘးလူမ်ား မသိႏိုင္ေသးေပမဲ့ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္ရာေရာက္ၿပီ၊ ကံေျမာက္ၿပီ၊ ဒုစ႐ုိက္ အဆင့္ေရာက္ၿပီလို႔ ဆိုႏိုင္တဲ့ မေနာကံသုံးမ်ဳိး ရွိပါတယ္။

(က) သူတစ္ပါးပိုင္ဆိုင္ေစာင့္ေရွာက္ထားတဲ့ ပစၥည္းဥစၥာ(သက္ရွိ/သက္မဲ့)တို႔ကို မေတာ္မတရား ရယူဖို႔ စဥ္းစား၊ စိတ္ကူး၊ အႀကံထုတ္ေနမႈဆိုတဲ့ ''အဘိဇၩာ'' ။

(ခ) သက္ရွိျဖစ္တဲ့ သူတစ္ပါးကို ညဥ္းဆဲ၊ သတ္ျဖတ္၊ ဒုကၡေပးဖို႔ စဥ္းစား၊ စိတ္ကူး၊ အႀကံထုတ္ေနတဲ့ ''ဗ်ာပါဒ''။

(ဂ) ကံနဲ႕ကံအက်ဳိးကို လုံးဝျငင္းဆန္၊ လက္မခံတဲ့ ''မိစၧာဒိ႒ိ'' တို႔ပဲ ျဖစ္ပါ တယ္။

ဒါေတြက အဘိဓမၼာ သေဘာတရားေတြကို ေျခေျချမစ္ျမစ္ သိလိုသူတို႔အတြက္ စဥ္းစားႏိုင္ဖို႔ ေရးလိုက္တာပါ။ အပါယ္လြတ္ေရး၊ နိဗၺာန္ေရာက္ေရးအတြက္ က်င့္သုံးလုိသူ၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေျပာဖုိ႔အတြက္္မလို၊ က်င့္တတ္ဖို႔သာ လိုသူမ်ားအတြက္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္သိထားသင့္တာ ကေတာ့ -

ဒီသေဘာတရား အကုသိုလ္လို႔ေခၚတဲ့ ကိေလသာအကုသိုလ္(၁ဝ)မ်ဳိးထဲမွာ မုခ်အပါယ္ဒုဂၢတိ လားေရာက္ေစႏိုင္တဲ့ အကုသိုလ္က ကံနဲ႕ကံ၏အက်ဳိးကို ျငင္းဆန္ ပယ္ရွားတဲ့ ''မိစၧာဒိ႒ိ'' နဲ႔ သခၤါရတရား မွန္သမွ်တို႔ရဲ႕ ေၾကာင္းက်ဳိးဆက္ျဖစ္စဥ္ (ပဋိစၥသမုပၸါဒ္)ကို ျပတ္ျပတ္သားသား ဆုံးျဖတ္ လက္ခံႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ ယုံမွားေတြေဝေနတဲ့ ''ဝိစိကိစၧာ''တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

က်န္တဲ့ကိေလသာျဖစ္တဲ့ ''ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာန၊ ထိန(မိဒၶ)၊ ဥဒၶစၥ၊ အဟိရိက၊ အေနာတၱပၸ'' ဆိုတဲ့ သေဘာတရားအကုသိုလ္ ၈-မ်ဳိးတုိ႔ကေတာ့ သေဘာ တရားအဆင့္မွာသာ ျဖစ္ေပၚၿပီး ကာယကံ၊ ဝစီကံေျမာက္ေအာင္ လက္ေတြ႕လြန္ၾကဴးမႈ မျဖစ္ေသးသမွ် ဒုစ႐ုိက္ မေျမာက္ေသးတဲ့အတြက္ အပါယ္ဒုဂၢတိကိုလည္း မက် ေရာက္ေစႏိုင္ပါဘူး။

ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔ သေဘာေပါက္ဖို႔အတြက္ အထင္ရွားဆုံးသာဓကတစ္ခုကုိေျပာ ရမည္ဆုိလ်င္ ဘုရားရွင္ရဲ႕ေက်ာင္းအစ္မႀကီး ဝိသာခါရဲ႕ အတၴဳပၸတၱိပါပဲ။

ဝိသာခါအမ်ဳိးေကာင္းသမီးက (၇)ႏွစ္သမီးမွာ ေသာတာပန္ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ ၾကားဖူးၾကမွာပါ။ ေသာတာပန္ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ ကိေလသာေခၚတဲ့ သေဘာတရား အကုသိုလ္ေတြထဲက ဘယ္ေလာက္ေလ်ာ့ပါး ကင္းေပ်ာက္သြားသလဲဆိုရင္ ''ဒိ႒ိနဲ႔ ဝိစိကိစၧာ''ဆိုတဲ့ ကိေလသာ ႏွစ္ပါးကိုသာ အၾကြင္းမဲ့ ပယ္သတ္ႏိုင္ပါတယ္။ က်န္ကိေလသာေတြ ကို မပယ္ႏိုင္ပါဘူး။

''ေသာတာပန္တို႔မွာ ဒိ႒ိနဲ႔ဝိစိကိစၧာ ကင္းၿပီ'' ဆိုတဲ့စကားကို အေလးအနက္ သေဘာေပါက္ဖို႔ေတာ့ လိုပါတယ္။  ''ဒိ႒ိကင္းတယ္''ဆိုတာက ကံနဲ႔ကံရဲ႕အက်ဳိးကို ယုံၾကည္ကာမတၱ မဟုတ္ဘဲ ဥာဏ္နဲ႔ပါ ထိုးထြင္းသိျမင္ လက္ခံသြားတာပါ။ ဒီကမၼႆကတ သမၼာဒိ႒ိေနရာမွာ  ပုထုဇဥ္နဲ႔ အရိယာတုိ႔ရဲ႕ ျခားနားခ်က္ကေတာ့၊ ပုထုဇဥ္တုိက ယုံၾကည္တဲ့ သဒၶါက လြန္ကဲၿပီး သိျမင္တဲ့ ဥာဏ္က နည္းပါး ၾကတယ္။ အရိယာတုိ႔က သဒၶါနဲ႔ပညာ မွ်တတယ္။ 

ဥပမာအေနနဲ႔ျပရမယ္ဆုိရင္ ပုထုဇဥ္တုိ႔ရဲ႕ အကုသုိလ္အေပၚမွာ ယုံၾကည္မႈက ''အရက္ေသာက္တာ မေကာင္းဘူး''လုိ႔ သိမွတ္ ယုံၾကည္ပုံမ်ဳိး။ အရိယာတုိ႔က''အဆိပ္ေသာက္ရင္ေသတတ္တယ္''လုိ႔ သိျမင္ပုံမ်ဳိးပါ။ အရက္ေသာက္တာ မေကာင္းဘူးဆုိေနေပမယ့္ ေသာက္ၾကည့္ၾကသူေတြ၊ ေသာက္ က်င့္ ပါေနသူေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အဆိပ္ကိုက်ေတာ့ ဘယ္သူမွ ျမည္းမၾကည့္ဝံ့ၾကဘူး မဟုတ္လား။ ေသာတာပန္ အရိယာပုဂၢဳိလ္မ်ားအေနနဲ႔ ''မေကာင္းတဲ့ကံက မေကာင္းက်ဳိးေပးတယ္၊ ေကာင္းတဲ့ကံက ေကာင္းက်ဳိးေပးတယ္'' ဆိုတာကို ကိုယ္ပိုင္ဥာဏ္နဲ႔ ထိုးထြင္းသိျမင္သြားၿပီျဖစ္လို႔ ေသေစတတ္တဲ့အဆိပ္ကို ျမည္းစမ္းမၾကည့္ၾကသလုိ ဒုစ႐ိုက္အကုသိုလ္ကို (ဆိတ္ကြယ္ရာ အရပ္မွာပင္ျဖစ္ေစ) က်ဴးလြန္ ျပစ္မွားျခင္းဆိုတာ လုံးဝမရိွေတာ့ပါဘူး။ 

ကုသုိလ္ကံအေပၚထားရွိတဲ့ သေဘာထားခ်င္းကလည္း ပုထုဇဥ္တုိ႔က ''သရက္သီးအမွည့္က ခ်ဳိတယ္'' ဆုိသေလာက္ပဲ၊ မစားမျဖစ္ဆုိတဲ့ သေဘာမ်ဳိး မဟုတ္ဘူး ဒါေၾကာင့္ ႀကဳံရင္စားမယ္၊ မႀကဳံရင္မစားဘူးလုိ႔ သေဘာထားတယ္။ အရိယာတုိ႔ကေတာ့ ''သေဗၺသတၱာ အဟာရဌိတိကာ'' ဆိုတဲ့အတုိင္း အစားစားမွ အသက္ရွည္မယ္၊ အစားျပတ္ရင္ ေသတတ္တယ္''လုိ႔ သိျမင္လက္ခံတဲ့ သေဘာမ်ဳိးျဖစ္လုိ႔ ေန႔စဥ္ဘဝအတြက္ အစားမစားဘဲ မေနႏုိင္သလုိ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ လုပ္ခြင့္ရလွ်င္လည္း လုပ္ႏိုင္စြမ္းရွိသမွ် မလုပ္ဘဲ မေနႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ သခၤါရဓမၼတို႔ရဲ႕ ေၾကာင္းက်ဳိးဆက္ ျဖစ္စဥ္အေပၚမွာလည္း လုံးဝသံသယမရွိ ဥာဏ္နဲ႔ သိျမင္သြားပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ေအာက္ေအာက္အရိယာပုဂၢဳိလ္ေတြမွာ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ စတဲ့ ကိေလသာ အကုသိုလ္ေတြ သေဘာတရားအေနနဲ႔ ရွိေနေပမဲ့ ဝီတိကၠမဆိုတဲ့ လက္ေတြ႕အဆင့္ေရာက္ေအာင္ က်ဴးလြန္ျပစ္မွားျခင္း မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္လည္း အပါယ္မ်ဳိးေစ့လုံးဝကင္းၿပီလို႔ ဆိုႏိုင္တာပါ။

(၇)ႏွစ္သမီးအရြယ္မွာ ေသာတာပန္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဝိသာခါအမ်ဳိးသမီးဟာ တဏွာေလာဘကိေလသာ မကုန္ခန္းတဲ့အတြက္ အခ်ိန္တန္အရြယ္ေရာက္တဲ့အခါ အိမ္ေထာင္ျပဳပါတယ္၊ ျပဳသမွ် သားသမီး ႏွစ္က်ိပ္ေတာင္ ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တဏွာေလာဘေၾကာင့္ က်ဴးလြန္ျပစ္မွားေလ့ရွိတဲ့ လိမ္ညာ၊ ကုန္းေခ်ာစတဲ့ ဝစီဒုစ႐ိုက္မ်ဳိး၊ ခိုးဝွက္၊ သူသားအိမ္ရာ ဖ်က္ဆီးစတဲ့ ကာယဒုစ႐ိုက္မ်ဳိး လုံးဝ မရွိပါဘူး။ သေဘာတရားအရသာ တဏွာေလာဘ ရွိေနေသာ္လည္း လက္ေတြ႕အရ တဏွာ ေလာဘကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး က်ဴးလြန္တဲ့ အျပစ္ဒုစ႐ိုက္ ကင္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အပါယ္ဒုဂၢတိကို ဘယ္ေတာ့မွ မက်ေရာက္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။

ေနာက္တစ္ခုက လက္ေတြ႕အကုသိုလ္လို႔ ဆိုရမည့္ ဒုစ႐ိုက္ကံအကုသိုလ္ပါ။ ဒုစ႐ိုက္တရား(၁ဝ)ပါး ဆိုတာကိုေတာ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္တိုင္း ၾကားဖူးနားဝရွိၾကၿပီးျဖစ္လို႔ အထူးေရတြက္မျပေတာ့ပါဘူး။

ဒီဒုစ႐ိုက္ကံေျမာက္တဲ့ လက္ေတြ႕အကုသိုလ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ သေဘာေပါက္နားလည္ထားရမည့္ အခ်က္ကေတာ့ ''ပဥၥာနႏၲရိယကံ ငါးပါး''လို႔ေခၚတဲ့

(၁)အမိသတ္ျခင္း။

(၂)အဖသတ္ျခင္း။

(၃)ရဟႏၲာသတ္ျခင္း။

(၄)ဘုရားရွင္ကို ေသြးစိမ္းတည္ေအာင္(ထိ ခိုက္ ရွ နာေအာင္)ျပဳလုပ္ျခင္း။

(၅)သံဃာကို ကြဲျပားေအာင္ လုပ္ျခင္းဆိုတဲ့ ကံငါးပါး သာ ''ကုရာနတၴိ ေဆးမရွိ''အျဖစ္နဲ႕ အပါယ္ ဒုဂၢတိကို မုခ်ေရာက္ေစပါတယ္။ က်န္အကုသိုလ္ ဒုစ႐ိုက္ေတြကေတာ့ ''ကုရာနတၴိ ေဆးမရွိေတြ မဟုတ္ဘူး။ ကုစရာ ေဆးရွိတယ္၊ ကုသရင္ အပါယ္ေဘးက လြတ္တယ္'' ဆိုတာကို ကြဲကြဲျပားျပား သေဘာေပါက္ထားသင့္ပါတယ္။

အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ တိကနိပါတ္၊ ေလာဏကပလႅသုတ္မွာ ဘုရားရွင္ေဟာၾကားေတာ္မူတဲ့ အလိုအရ အကုသိုလ္ကို ကုသတဲ့ေဆးက ကုသိုလ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ''ေလာဏကပလႅ''ဆိုတာ ျမန္မာလိုေတာ့ ''ဆားခြက္''လို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ဆားခြက္နဲ႕ေရကို ဥပမာျပၿပီး  အကုသိုလ္ကို ကုသိုလ္နဲ႔ ကုသႏိုင္ပုံကို ေဟာၾကားရွင္းျပ ေတာ္မူတဲ့သုတ္ပါ။

''အကုသိုလ္ျပဳသူဟာ အကုသိုလ္သက္သက္ကိုသာျပဳတယ္၊ ကုသုိလ္ဆိုလို႔ ဘာမွကိုမသိသူ၊ ဘယ္ကုသိုလ္မွလည္း မျပဳသူျဖစ္ခဲ့ရင္ေတာ့ ဒီလိုပုဂၢဳိလ္မ်ဳိးဟာ အကုသိုလ္ကံ ေသးေသးငယ္ငယ္ ကေလးပင္ျဖစ္ေစဦးေတာ့ အပါယ္ဆင္းရဲကို က်ေရာက္ခံစားရႏိုင္တယ္။

အကုသိုလ္ကံကို မကင္းႏိုင္တဲ့အတြက္ ျပဳမွားမိၾကေပမယ့္၊ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ၊ ကာယဘာဝနာ ဆိုတဲ့  ကုသိုလ္တရားမ်ားကိုလည္း မကင္းမကြာ ျပဳလုပ္ပြားမ်ားေလ့ရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီပုဂၢိဳလ္ မ်ဳိးဟာ အပါယ္ဆင္းရဲကို နည္းနည္းကေလးေတာင္ မခံစားရပါဘူး'' လို႔ ပထမဆုံး ရွင္းျပပါတယ္။

ၿပီးေတာ့မွ ဆားခြက္ဥပမာနဲ႔ထင္ရွားေအာင္ျပၿပီး အခိုင္အမာျပဳ သင္ၾကားေတာ္မူတာပါ။

''ဥပမာ ဆားတစ္ခြက္ဟာ သူ႔ခ်ည္းလည္း စားမျဖစ္ေအာင္ ငန္တယ္။ ေရတစ္ခြက္စာေလာက္ထဲ ထည့္ေဖ်ာ္ထားလွ်င္လည္း ငန္ၿမဲငန္ေနဦးမယ္။ ေသာက္လို႔မရႏိုင္ေသးဘူး။ အဲဒီဆားတစ္ခြက္စာကို ေခ်ာင္းေရ၊ ျမစ္ေရတို႔လို ေရအမ်ားႀကီးထဲမွာ ထည့္ေဖ်ာ္လိုက္ရင္ေတာ့ ဘယ္လိုျဖစ္သြားမလဲ။ ဆားစြမ္းျပၿပီး ငန္ႏိုင္ပါဦးမည္လား''လို႔ ေမးခြန္း ထုတ္ၿပီးမွ၊ ေရမ်ားသြားရင္ ဆားကအစြမ္းမျပႏိုင္၊ မငန္ႏိုင္ေတာ့ေၾကာင္း ရဟန္းမ်ားက ျပန္ၾကားတဲ့အခါ-

အဲဒီဥပမာအတိုင္းပဲ၊ အကုသိုလ္ဆိုတာ ဆားနဲ႔တူတယ္။ ဆားဟာ နည္းနည္းမ်ားမ်ား၊ ငန္သလို ဒုစ႐ုိက္ ကံေျမာက္တဲ့ အကုသိုလ္ဟာလည္း နည္းနည္းမ်ားမ်ား အပါယ္ဒုကၡကို ခံစားရႏိုင္တယ္။ ေရမ်ားမ်ားထဲ ပ်ံ႕ျပယ္သြားတဲ့အခါ ဆားဟာ ဆားစြမ္းမျပႏိုင္၊ မငန္ႏိုင္ေတာ့သလို၊ ကုသုိလ္ တရားက အင္အားေကာင္းသြားတဲ့အခါ  အကုသိုလ္ ဒုစ႐ုိက္မ်ားဟာလည္း အကုသိုလ္စြမ္း မျပႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အပါယ္ဆင္းရဲက်ဳိးကို မေပးႏိုင္ေတာ့ဘူးဆိုတဲ့အေၾကာင္း ရွင္းလင္းေဟာၾကား သင္ျပေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

(ဒီေနရာမွာ ''သင္ၾကား''ဆိုတဲ့စကားကို သုံးလုိက္ရတာကေတာ တရားဆိုတာ နာယူၿပီး သာဓုေခၚဖို႔ အတြက္မဟုတ္ဘူး၊ တတ္ဖို႔၊ သိဖို႔၊ အသုံးခ်တတ္ဖို႔ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ကို သိေစခ်င္လို႔ တမင္သုံးလိုက္တာပါ)။

ဒီေလာက္ဆိုရင္ ေစာေစာကေျပာခဲ့တဲ့ တစ္ေန႔တာ လုပ္ေဆာင္သမွ်ေတြထဲမွာ အပါယ္ ေရာက္ေၾကာင္း အကုသိုလ္ေတြနဲ႔ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္းကုသိုလ္ေတြ ဘယ္ဟာက မ်ားသလဲဆိုတဲ့ ျပႆနာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဆင္ျခင္တုံမဲ့ ေၾကာက္က်င့္ပါ အေျဖ႐ိုးႀကီးေတြနဲ႔မတူတဲ့ အေျဖမွန္ကို ဆင္ျခင္စဥ္းစားနိုင္ေလာက္ၿပီလို႔ ထင္ပါတယ္။

ဒီျပႆနာမွာ ''အပါယ္ေရာက္ေၾကာင္း''ဆိုတဲ့ ဝိေသသနပုဒ္ ထည့္ထားတာကိုက အကုသိုလ္မွာ အပါယ္ေရာက္ေၾကာင္းျဖစ္တဲ့ အပါယဂမနီယ အကုသိုလ္နဲ႔ အပါယ္ေရာက္ေၾကာင္းမျဖစ္တဲ့ နာပါယဂမနီယ အကုသိုလ္လို႔ ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စား ရွိေနလိုပါ။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ျပန္စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ ဒိ႒ိနဲ႔ ဝိစိကိစၧာကလြဲလို႔ က်န္ကိေလသာ အကုသိုလ္ေတြဟာ သေဘာတရားအဆင့္မွာသာ ရွိၿပီး လက္ေတြ႔ ဒုစ႐ိုက္အဆင့္ မေရာက္သမွ် နာပါယဂမနီယ=အပါယ္ ေရာက္ေၾကာင္း မဟုတ္ပါဘူး။

လက္ေတြ႕ဒုစ႐ိုက္ကံအဆင့္ေရာက္တဲ့ အကုသိုလ္ကံေတြမွာလည္း ပဥၥာနႏၲရိယ ကံႀကီးငါးမ်ဳိးက လြဲရင္ က်န္တဲ့ အကုသိုလ္ ဒုစ႐ိုက္ကံေတြကေတာ့ ေရနဲ႔မေတြ႔ရတဲ့ ဆားပမာ ကုသိုလ္မဖက္ အကုသိုလ္ခ်ည္းသက္သက္သာ ျပဳထားသူျဖစ္ရင္သာ သူျပဳတဲ့ အကုသိုလ္ကံေတြက အပါယ္ ေရာက္ေၾကာင္း (အပါယဂမနီယ) ျဖစ္မွာပါ။

''ကုသိုလ္ဆိုတာ အၿမဲေဆာင္စရာ တရား၊ အကုသိုလ္ဆိုတာ မလႊဲမေရွာင္သာ တရား''အျဖစ္ က်င့္သုံးၾကသူမ်ား အဖို႔ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အကုသိုလ္ကံေတြဟာ အင္အားႀကီးတဲ့ ေရအလ်ဥ္မွာ ေပ်ာ္ဝင္သြားတဲ့ ဆားပမာလို ''အစြမ္း သတၱိ၊ မရွိလုံးလုံး၊ အညႊန္႔တုံး''ဆိုတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး ေရာက္သြားၿပီး အပါယ္ဒုဂၢတိတို႔၊ ဆင္းရဲဒုကၡတို႔ကို မေပးႏိုင္ေတာ့ဘူး လို႔ သေဘာေပါက္ၾကရမွာပါ။

ဒီေနရာမွာ ဒုစ႐ိုက္ကံေျမာက္တဲ့ အကုသိုလ္ကံပင္ ျဖစ္ေစဦးေတာ့ အက်ဳိးမေပးနိုင္ဘဲ အညႊန္႔တုံး သြားေအာင္ျပဳလုပ္ပုံ ျပဳလုပ္နည္း ႏွစ္နည္း ရွိတယ္ဆိုတာကိုလည္း သေဘာေပါက္ထားရပါ လိမ့္မယ္။ ''အျဖတ္နည္းနဲ႔ အျဖန္႔နည္း''လို႔ အက်ဥ္း မွတ္သားနိုင္ပါတယ္။

''အကုသုိလ္ကို မျဖတ္ႏိုင္ေသးရင္ ျဖန္႔ထားလုိက္ပါ''

ျမတ္စြာဘုရားေဟာေတာ္မူထားခဲ့တဲ့ ''ေလာဏကပလႅ''သုတ္အရ အကုသုိလ္ကုိ အစြမ္းသတၱိ တုံးသြားေအာင္ လုပ္ႏုိင္စြမ္းရွိတဲ့တရားဟာ ကုသုိလ္တရားပင္ျဖစ္တယ္ဆုိတာ သေဘာေပါက္ ေလာက္ပါၿပီ။ အကုသုိလ္ကံရဲ႕အစြမ္းသတၱိဆုိတာကလည္း ပဋိသေႏၡက်ဳိးအေနနဲ႔ အပါယ္ဒုဂၢတိ လားေရာက္ေစႏုိင္စြမ္းနဲ႔ ပဝတၱိမွာ ဆင္းရဲ႕ဒုကၡအမ်ဳိးမ်ဳိး ႀကဳံေတြ႔ခံစားရႏုိင္စြမ္း ျဖစ္တယ္ဆုိတာ လည္း ဗုဒၶဘာသာဝင္တုိင္း သိၿပီးသားပါ။

အကုသုိလ္အစြမ္းသတၱိေတြကို တုံးသြားေအာင္ ကုသုိလ္တရားက လုပ္ေဆာင္တဲ့ ေနရာမွာ အျမစ္ျပတ္ ေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ ျဖတ္ပစ္တဲ့နည္းနဲ႔ အစြမ္းသတၱိေတြ ေပ်ာက္ျပယ္သြားေအာင္ ျဖန္႔ပစ္တဲ့နည္းဆုိၿပီး ႏွစ္နည္းရွိပါတယ္။ အားလုံးၾကားဖူးနားဝ ရွိထားၾကတဲ့အတုိင္း ဆုိင္ရာဆုိင္ရာ အကုသိုလ္ကုိ အျမစ္ျပတ္ ပယ္ျဖတ္ႏုိင္စြမ္းသတၱိဆုိတာ ''မဂ္''လုိ႔ေခၚတဲ့ ေလာကုတၱရာကုသုိလ္မ်ား သာ စြမ္းႏုိင္ပါတယ္။ ဒီေန႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္အမ်ားစုႀကီးတုိ႔မွာ အနည္းဆုံး အပါယ္ဒုဂၢတိကုိ မုခ် ေရာက္ေစတတ္တဲ့ ဒိ႒ိနဲ႔ ဝိစိကိစၧာေလာက္ကုိ အၾကြင္းမဲ့ပယ္ျဖတ္ႏုိင္တဲ့ ေသာတာပတၱိမဂ္ကုသုိလ္ ေလာက္ေတာင္ မရၾကေသးဘူးလုိ႔ ထင္ပါတယ္။

အဲဒီလုိ''တစ္မဂ္တစ္ဖုိလ္မွ မရၾကေသးတဲ့ ပုထုဇဥ္အမ်ားစုႀကီးတုိ႔ အေနနဲ႔ မဆုံးႏုိင္တဲ့ သံသရာခရီး တစ္ေလွ်ာက္မွာ အပါယ္ေဘးနဲ႔ ကင္းေဝးစြာ ေလွ်ာက္လွမ္းႏုိင္ေအာင္ ဘာလုပ္ၾကမလဲ'' ဆုိတာ ဒီေန႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ အေရးတႀကီး အသိခ်င္ဆုံးအရာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ တုိတုိခ်ဳပ္ေျဖရရင္ေတာ့ ''မျဖတ္ႏုိင္ေသးရင္ ျဖန္႔ထားလုိက္''လုိ႔ပဲ ေျပာရပါလိမ့္မယ္။

''ဘာနဲ႔၊ ဘယ္လုိျဖန္႔ရမလဲ''ဆုိရင္ေတာ့ ေလာဏကပလႅသုတ္မွာ ဘုရားရွင္ေဟာ ညႊန္ထားသလုိ စြမ္းႏုိင္သမွ် ကုသုိလ္ေကာင္းမႈမ်ားကုိ မေမ့မေလွ်ာ့အားထုတ္ျခင္းနဲ႔ ျဖန္႔ရမယ္လုိ႔ပဲ မွတ္ၾကရမွာေပါ့။

ျမတ္စြာဘုရား ဥပမာျပၿပီးရွင္းလင္းျပတဲ့ ''ဆားနဲ႔ေရ'' ဥပမာေလးကုိ အေသအခ်ာ သေဘာေပါက္ ေအာင္ စဥ္းစားၾကည့္ၾကပါ။ ဆားကုိ ေခ်ာင္းေရ၊ ျမစ္ေရ၊ ကန္ေရေတြထဲကုိ ျဖန္႔ခ်လုိက္တဲ့အခါ အငန္ဓာတ္ေတြကို မေတြ႔ရေတာ့ဘူးဆုိတဲ့ေနရာမွာ၊ ဘာေၾကာင့္မငန္ေတာ့တာလဲ၊ ဒီဆားေတြ ေပ်ာက္ပ်က္သြားတာလား၊ ေပ်ာက္ျပယ္သြားတာလား ''ပ်က္''နဲ႔ ''ျပယ္''ဆုိတာ အဓိပၸါယ္ခ်င္း မတူၾကပါဘူး။ ဒီႏွစ္ခုကုိ သေဘာေပါက္ေအာင္ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။

ေရမ်ားသြားတဲ့အခါ ဆားကမငန္ေတာ့ပါဘူး၊ ဒါေပမယ့္ အဲဒီေရကုိ ခန္းသြားေအာင္ ျပန္ၿပီး က်ဳိခ်က္ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ အဲဒီဆားဟာ ျပန္ျဖစ္ေပၚလာတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါဆိုရင္ ေရအမ်ား တည္း ေရာက္သြားတဲ့ဆားဟာ ေပ်ာက္ပ်က္သြားတာ မဟုတ္ဘူး၊ ေပ်ာက္ျပယ္သြားျခင္းသာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ သေဘာေပါက္ရမွာပါ။ ေပ်ာက္ပ်က္သြားတာက ျပန္စုလုိ႔ မရေတာ့ဘူး၊ ေပ်ာက္ျပယ္ သြားတာက ျပန္စုလုိရတယ္လုိ႔ အတုိခ်ဳပ္ သေဘာေပါက္ႏုိင္ပါတယ္။

“မျပယ္တဲ့ဆားနဲ႔ ျပယ္တဲ့ဆား”

ေလာဏကပလႅသုတ္မွာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ျပတာကေတာ့ ဆားဟာျပယ္မသြားတဲ့အခါ သူ႔အစြမ္း သတၱိျပည့္ဝေနတဲ့အတြက္ ငန္ေနမယ္၊ ေရနည္းနည္းထဲမွာ ေပ်ာ္ဝင္ေနတယ္ဆုိရင္ေတာင္ အလြန္ မျပယ္လွေသးတဲ့အတြက္ ေသာက္မရေအာင္ ငန္ေနပါလိမ့္မယ္တဲ့။ ေရကမ်ားသြားၿပီ ဆုိရင္ေတာ့ ေပ်ာ္ကာမတၱ မဟုတ္ေတာ့ဘူး ပ်ံ႕ျပယ္သြားၿပီျဖစ္လုိ႔ ဆားရဲ႕အစြမ္းသတၱိ မထင္ရွားေတာ့ဘူး၊ မငန္ႏုိင္ေတာ့ဘူး၊ ေသာက္လုိသူတုိင္း ေသာက္လုိ႔ရႏုိင္သြားတယ္။

ဒီဥပမာအတုိင္းပဲ အကုသုိလ္ဟာလည္း သူ႔ခ်ည္းသက္သက္ ျပဳထားမယ္ဆုိရင္ နည္းနည္း ကေလးပင္ျဖစ္ေစ သူ႔အစြမ္းသတၱိ အျပည့္ရွိေနတဲ့အတြက္ အပါယ္ဒုဂၢတိနဲ႔ ဆင္းရဲဒုကၡက်ဳိးကုိ ေပးႏုိင္ပါတယ္။ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ၊ ကာယဘာဝနာဆိုတဲ့ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈမ်ားကုိလည္း စြမ္းႏုိင္သမွ် အားထုတ္ၾကသူမ်ားအေနနဲ႔ေတာ့ သူတုိ႔ျပဳလုပ္တဲ့ ေလာကီကုသုိလ္မွန္သမွ်ဟာ အကုသုိလ္ေတြကုိ (ေပ်ာက္ပ်က္သြားေအာင္ မပယ္ျဖတ္ႏုိင္ေပမယ့္) ေပ်ာက္ျပယ္သြားေအာင္ ျဖန္႔ပစ္ႏုိင္တဲ့အတြက္ အကုသုိလ္တုိ႔ သတၱိျပယ္ၿပီး အစြမ္းမျပႏိုင္ျဖစ္သြားမယ္ လုိ႔ဆုိလုိတာပါ။

ဒါဘယ္လုိျဖစ္တာလဲဆုိတာကုိ ခုေခတ္လူငယ္မ်ားသေဘာေပါက္ေအာင္ ႐ူပေဗဒေဝါဟာအတုိင္း ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့- ေရမ်ားတဲ့အတြက္ ဆားေတြ ေပ်ာက္ျပယ္သြားတယ္ဆုိတာ၊ ဆားရဲ႕ သိပ္သည္းဆေတြ ေလ်ာ့သြားတဲ့သေဘာပါ။ ေသာက္ၾကည့္တဲ့အခါ မငန္ေတာ့ဘူးဆုိတာ သိပ္သည္းဆ ေလ်ာ့သြားတဲ့အတြက္ သက္ေရာက္မႈ ေလ်ာ့သြားတာလုိ႔ ေျပာရင္ရပါတယ္။ သေဘာကေတာ့ ဆားရဲ႕ အစြမ္းသတိၱ တုံးသြားတာပါပဲ။

ကုသိုလ္က မ်ားလာတဲ့အခါမွာလဲ အကုသုိလ္တရားေတြရဲ့ သိပ္သည္းဆေတြ ေလ်ာ့သြားပါတယ္၊ သိပ္သည္းဆ ေလ်ာ့သေလာက္ သက္ေရာက္မႈလည္း ေလ်ာ့ေပါ့သြားပါတယ္။ သေဘာကေတာ့ အကုသုိလ္ရဲ႕ အစြမ္းသတၱိေတြ တုံးသြားလုိ႔ အပါယ္က်ဳိး၊ ဆင္ရဲဒုကၡက်ဳိးကုိ ပီပီျပင္ျပင္ မေပးႏုိင္ေတာ ့တာပါဘဲ။

ဒီေနရာမွာ လူငယ္ေတြပုိၿပီ သေဘာေပါက္ေစဖုိ႔အတြက္ သမုိင္းပညာရွင္ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာ သန္းထြန္း ေဟာေျပာေျဖၾကားခဲ့ဖူးတဲ့ ျဖစ္ရပ္ကေလးတစ္ခုကုိ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဆရာႀကီးရဲ႕ ေဟာေျပာပြဲေတြျပဳလုပ္တဲ့အခါ ဆရာႀကီးေဟာလုိရာေဟာၿပီးတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေမးလုိရာေမးခြင့္ျပဳေလ့ ရွိပါတယ္။ ျမင္းၿခံၿမဳိ႕က ေဟာေျပာပဲြတစ္ခုမွာ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္က ဆရာႀကီးကုိ ''ခဲတစ္ပိႆာနဲ႔ လဲ(မႈိ႔)တစ္ပိႆာ၊ ဘယ္ဟာကပုိေလးပါသလဲ''လုိ႔ ေမးပါတယ္။ ဆရာႀကီးက ''တကယ္ သိခ်င္တာလား''ဆုိေတာ့ ''တကယ္သိခ်င္လုိ႔ပါ''တဲ့။ ဆရာႀကီးရဲ႔အေျဖကေတာ့ ''တကယ္ သိခ်င္ရင္ အေပၚေျမႇာက္ၿပီး ေခါင္း(ဦးေခါင္း)နဲ႔ ခံၾကည္လုိက္''တဲ့။

ခ်ိန္ခြင္ေပၚမွာ အေလးနဲ႔ ခ်ိန္ၾကည့္တဲ့အခါ တစ္ပိႆာခ်င္း တူညီၾကေပမယ့္ ခႏၶာကုိယ္ေပၚ သက္ေရာက္လာတဲ့ အခါမွာေတာ့ သိပ္သည္းဆမ်ားတဲ့အရာက သက္ေရာက္မႈျပင္းတဲ့သေဘာပါ။ ဒါေတြအားလုံး ၿခံဳငုံစဥ္းစားလုိက္ရင္ ေလာဏကပလႅသုတ္မွာ ဘုရားရွင္ ေဟာၾကားရွင္းျပတဲ့ ဆားနဲ႔ ေရပမာ အကုသုိလ္ကုိ ကုသုိလ္က အစြမ္းသတၱိတုံးေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္ပုံကုိ သေဘာက် ေလာက္ပါတယ္။ ကဲ ဒီေလာက္ဆုိရင္ေတာ့ မိမိတုိ႔ရဲ႕တစ္ေန႔တာ ႀကံစည္ေျပာဆုိလုပ္ကုိင္သမွ် ကံေတြထဲမွာ အပါယ္ေရာက္ေၾကာင္း အကုသိုလ္ေတြနဲ႔ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း ကုသုိလ္ေတြ ဘယ္ဟာက မ်ားသလဲဆုိတာ ကိုယ္ပုိင္ဥာဏ္နဲ႔ ဆုံးျဖတ္ႏုိင္ေလာက္ပါၿပီ။ ေျဖၾကည့္စမ္းပါ။

''ကုသုိလ္ေတြကမ်ားပါတယ္''တဲ့၊ ခုမွပဲ သုဂတိ လူ႔ဘုံသားအသံ ပီပီျပင္ျပင္ ထြက္ေတာ့တယ္။ ဟုတ္ပါတယ္၊ သေဘာတရား အကုသုိလ္အေနနဲ႔လည္း ဒိ႒ိနဲ႔ ဝိစိကိစၧာက ဒုစ႐ုိက္ေျမာက္ေအာင္ မရွိၾကပါဘူး။ ''ရတနာသုံးပါကုိ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္ပါ၏'' လုိ႔ ခံယူလုိက္ကတည္းက ကံမယုံတဲ့ မိစၧာဒိ႒ိနဲ႔ ေၾကာင္းက်ဳိးဆက္ ျဖစ္စဥ္အေပၚ ယုံမွားတဲ့ ဝိစိကိစၧာဆုိတာ ပရိယု႒ာနအဆင့္ အထိေတာင္ ေရာက္မလာၾကေတာ့ပါဘူး။

လက္ေတြ႔အကုသုိလ္လုိ႔ ဆုိရမဲ့ ဒုစ႐ုိက္အကုသုိလ္ကံေတြထဲမွာလည္း ပၪၥာနႏၲရိယကံႀကီးငါးပါး မရွိၾကပါဘူး။ က်န္တဲ့အကုသုိလ္ဒုစ႐ုိက္ေတြနဲ႔ မကင္းႏုိင္ၾကဘူးဆုိေပမယ့္လည္း တစ္ေန႔တာကုိ စာရင္းခ်ဳပ္လုိက္ရင္ ကုသုိလ္ကမ်ားပါတယ္။ ေရမ်ားတဲ့အခါ ဆားကအတုံးအခဲအျဖစ္ မတည္ႏုိင္ဘဲ ေရထဲမွာ ပ်ံ႕ႏွ႔ံသြားသလုိ ကုသုိလ္ကမ်ားတဲ့အတြက္ အကုသိုလ္ဟာလည္း သိပ္သည္းဆ ဒီဂရီ အျပည့္ မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ အပါယ္ဒုဂၢတိကို ပစ္ခ်ႏုိင္ေလာက္ေအာင္ စြမ္းအားမရွိၾကေတာ့ပါဘူး။

''ဒါျဖင့္ ခင္ဗ်ားတုိ႔ ဗုဒၶဘာသာေတြ တစ္ေနကုန္ဟုိေျပာဒီေျပာ၊ ဟုိဟာလုပ္ဒီဟာလုပ္နဲ႔ ဘယ္လုိ ကုသိုလ္ေတြမ်ား မ်ားေနၾကတုန္းဗ်ာ'' ဆုိရင္ေရာ၊ ဘယ္ႏွယ္ေျပာရပါ့။ အဲဒါလည္း အေရးႀကီး ျပန္တယ္၊ အေရးႀကီးလုိ႔ ထပ္ေျပာလုိက္ဦးမယ္ေနာ္၊ စကားေတြကလည္း ထပ္လုိက္ထားလုိ႔ အျပစ္တင္ မေစာလုိက္ၾကပါႏွင့္။ မွတ္ထားၾကပါ (ဒါ- ဆရာႀကီးေလသံ လုပ္လုိက္တာ မဟုတ္ပါဘူး၊ အေၾကာက္ မႀကီးေစခ်င္လုိ႔ အားေပးတုိက္တြန္းလုိက္တာပါ)။

ဗုဒၶဘာသာဝင္တုိ႔ လုိက္နာက်င့္သုံးၾကရတဲ့ ကုသုိလ္ကံဆုိတာ အက်ဥ္းခ်ဳပ္လုိက္ရင္ သုံးမ်ဳိးပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါကို အားလုံးလုိလုိ ကေလးပါမက်န္ သိလည္းသိၿပီးသားမ်ားပါတယ္၊

''မေကာင္းမႈေရွာင္၊ ေကာင္းမႈေဆာင္၊ ျဖဴေအာင္ စိတ္ကုိထား'' ဆိုတဲ့သုံးခ်က္ပါပဲ။

အဲဒီသုံးခ်က္ထည္းမွာ မေကာင္းမႈကုိ မက်ဴးလြန္မိေအာင္ေရွာင္ၾကဥ္ေနရင္ သီလ ကုသုိလ္ရပါတယ္၊ ေကာင္းမႈကုိ ေဆာင္ဆုိတာကေတာ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္တုိ႔ရဲ႕ေန႔စဥ္က်င့္ဝတ္ျဖစ္တဲ့ ဆြမ္း၊ ပန္း၊ ေရခ်မ္း ကပ္လွဴျခင္းစတဲ့ လွဴဒါန္းမႈအမ်ဳိးမ်ဳိးက ဒါနကုသုိလ္ေပါ့၊ ရတနာသုံးပါးဂုဏ္ကို ဆင္ျခင္ ေအာက္ေမ့ တာ၊ ေမတၱာပုိ႔တာ၊ ပြားတာတုိ႔က သမထ ဘာဝနာကုသုိလ္ေပါ့၊ ျဖဴေအာင္ စိတ္ကိုထားဆိုတာ ကေတာ့ ႐ုပ္နာမ္ဓမၼတုိ႔ကုိ ''ျဖစ္ၿပီးပ်က္ေနတဲ့ တရားမ်ားသာျဖစ္တယ္၊ တြယ္တာ တပ္မက္စရာ မဟုတ္''လုိ႔ သေဘာေပါက္ေအာင္ ႏွလုံးသြင္း ဆင္ျခင္ပြားမ်ားေနတဲ့ ဝိပႆနာဘာဝနာ ကုသုိလ္ေပါ့။

အဲဒီေတာ့ သီလကုသိုလ္ တစ္ခုခ်င္းစီနဲ႔ပဲ တုိက္ၿပီးစစ္ေဆးၾကည္ပါ၊ လြန္ၾကဴးေနခ်ိန္နဲ႔ ေရွာင္ၾကဥ္ ေစာင့္စည္းေနခ်ိန္ ဘယ္ဟာကမ်ားသလဲ။ ''လြန္ၾကဴးရင္း ဆားတုိး၊ ေရွာင္ၾကဥ္ရင္ ေရတုိး''ဆုိတဲ့ ေလာဏကပလႅသုတ္လာ ေဒသနာနည္းအတုိင္း ေျပာရရင္၊ ဆားနဲ႔ေရ ဘယ္ဟာကမ်ားေနသလဲ စဥ္းစားဆုံးျဖတ္ရမွာေပါ့။ တစ္ေန႔လုံးမွာ လြန္ၾကဴးမိတဲ့ သီလပ်က္ အကုသုိလ္ေတြထက္ ေစာင့္စည္း ေရွာင္ၾကဥ္ေနတဲ့ သီလေစာင့္ ကုသုိလ္ေတြက မ်ားေနတယ္ဆုိတာ သေဘာေပါက္္ၾကမွာပါ။

ဒီလုိဆုိရင္ ''ကြၽန္ေတာ္မ်ဳိးတုိ႔ ေသသင့္သလား၊ ရွင္သင့္သလား၊ ကြၽန္ေတာ္မ်ဳိးတုိ႔ဟာ အပါယ္ ေဘးနဲ႔ နီးသူေတြလား၊ ေဝးသူေတြလား၊ ကုိယ္ပုိင္ဥာဏ္နဲ႔ ကုိယ္တိုင္ဆုံးျဖတ္ပါ၊ သူမ်ားပါးစပ္ေနာက္ ေမွ်ာလုိက္ေနရင္ေတာ့ သံသရာ ေရစုန္ေမ်ာလုိ႔ မဆုံးျဖစ္ ေနရလိမ့္မယ္။ ျမတ္စြာဘုရား သာသနာေတာ္ဆုိတာ ''ပဋိေသာတဂါမိ''ဆုိတဲ့အတုိင္း သံသရာ ေရဆန္ကူးတဲ့ တရားသာျဖစ္တယ္၊ ေရစုန္ေမ်ာတဲ့တရား မဟုတ္ဘူးဆုိတာ ၾကပ္ၾကပ္သတိထားၾကဖုိ႔ပါ။

အားလုံးအပါယ္ေဘးနဲ႔ေဝးၾကပါေစ။

ဓမၼေဘရီ အရွင္ဝီရိယ (ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းကင္းလုိသူ၊အပါယ္ႏွင့္ေဝးလုိသူတုိင္းဖတ္ဖုိ)

(မိုုးမခ) ဇန္န၀ါရီ ၃၀၊ ၂၀၁၅

'ဓမၼေဘရီဆရာေတာ္'၏ (၆၉) ႏွစ္ျပည့္ေမြးေန႔ အမွတ္တရ လက္ေဆာင္အထူးေဆာင္းပါးအျဖစ္ ေဖာ္ျပလိုုက္ပါသည္။