အျငင္းပြားဖြယ္ရာမွန္တစ္ခ်ပ္
အႏၶပုထုဇဥ္တြကို ဒီေလာက္ၾကီးမားေလးလံတဲ့ ကိေလသာဝန္ထုပ္ၾကီးကို သံသရာ တစ္ေလွ်ာက္လံုး မိုက္မိုက္ကန္းကန္း ထမ္းပိုးသြားႏိုင္ေအာင္ ေသြးထုိးေျမွာက္ပင့္ေပး တဲ့သူေတြက "တဏွာ၊ မာန၊ ဒိ႒ိ"ရယ္ပါ။ သူတို႔(၃)ဦးထဲမွာ "ဒိ႒ိ"ဟာ အဆုိးဆံုး၊ ဇာတ္အရႈပ္ဆံုးျဖစ္ပါတယ္။
အျငင္းပြားရတဲ့မွန္တစ္ခ်ပ္
တရားသေဘာအရေျပာရရင္ေတာ့ လူတိုင္းဟာ (ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးေတြ ထမ္းထားရတာမို႔) ဝန္ထမ္းေတြခ်ည္းပါပဲ။ လူမႈေရးဝန္၊ ခႏၶာဝန္၊ ကိေလသာဝန္လို႔ လူသားေတြထမ္းပိုးထားရတဲ့ ဝန္(၃)ပါးထဲမွာ ကိေလသာဝန္ဟာ အေလးလံ၊ အပင္ပန္းဆံုးပါ။ ကိေလသာဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးဟာ အမ်ဳိးအစားအားျဖင့္ (၁ဝ)ပါးတည္းျဖစ္ေပမယ့္ စုစုေပါင္း အေလးခ်ိန္ဟာ တန္ခ်ိန္္(၁၅ဝဝ)အထိရွိပါတယ္။
ဒီေလာက္ၾကီးမားေလးလံတဲ့ ဝန္ထုပ္ၾကီးကို ထမ္းပိုးျပီး သံသရာစက္ဝန္းမွာ ကရြတ္ကင္းေလွ်ာက္သလို သြားေနရတာဟာ "ဝဋ္ဆင္းရဲ"ပါပဲ။ ဒီလိုဝဋ္ဆင္းရဲမွာ အာဂပုထုဇဥ္ (ဝါ) အႏၶပုထုဇဥ္ေတြပဲ ေပ်ာ္ပိုက္ေမြ႔ေလ်ာ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ ကလ်ာဏပုထုဇဥ္ေတြကေတာ့ သံသရာစက္ဝန္းက လြတ္ကင္းေစရန္ ရည္သည္ျပီး နိဗၺာန္ေရာက္ေအာင္ အားထုတ္ၾကပါတယ္။ နိဗၺာန္ေရာက္ေအာင္ အားထုတ္တယ္ဆိုတာ ကိေလသာဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးကို အဆင့္ဆင့္ျဖဳတ္ခ် စြန္႔ပစ္ႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳးစားတာပါပဲ။
မဂ္ဉာဏ္(၄)ပါးနဲ႔ အဆင့္ဆင့္ ျဖဳတ္ခ်စြန္႔ပစ္လို႔ ေနာက္ဆံုး ရဟႏာၱျဖစ္တဲ့အခါ ဘဝသံသရာတစ္ေလွ်ာက္လံုးက ထမ္းပိုးလာခဲ့ရတဲ့ ဒီကိေလသာ ဝန္ထုပ္ၾကီးဟာ အကုန္လံုးစြန္႔ပစ္ျပီး ျဖစ္ေတာ့တာပဲ။ အဲဒီအခါက်မွ လူသားေတြဟာ "ဝိမုတၱိသုခ"လို႔ေခၚတဲ့ အတုမဲ့ လြတ္ေျမာက္ျငိမ္း ေအးမႈခ်မ္းသာကို ခံစားၾကရပါတယ္။
တကယ္ဆို အႏၶပုထုဇဥ္ေတြကို ဒီေလာက္ၾကီးမားေလးလံတဲ့ ကိေလသာဝန္ထုပ္ၾကီးကို သံသရာတစ္ေလွ်ာက္လံုး မိုက္မိုက္ကန္းကန္း ထမ္းပိုးသြားႏိုင္ေအာင္ ေသြးထိုးေျမွာက္ပင့္ေပးတဲ့သူေတြက "တဏွာ၊ မာန၊ ဒိ႒ိ"ရယ္ပါ။ သံသရာနယ္ခ်ဲ႕ ကိုလိုနီလက္ေဟာင္းေတြပါ။ "သံုးေယာက္ေပါင္းေလာင္းေက်ာ္" ဆိုေပမယ့္ သူတို႔(၃)ဦးထဲမွာ "ဒိ႒ိ"ဟာ အဆိုးဆံုး၊ ဇာတ္အရႈပ္ဆံုးျဖစ္ပါတယ္။
သတၱဝါေတြကို အျမင္မွား၊ အေတြးမွား၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွားေတြခ်မွတ္ေစျပီး အျပဳအမူအမွားေတြနဲ႔ အမွားသံသရာလည္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပး ေနတာဟာ "ဒိ႒ိ"ရဲ႕ ပင္ကိုယ္စရိုက္ပါ။ အဲဒီမိစာၦဒိ႒ိဟာ ဒသဂီရိဘီလူးလို ဦးေခါင္းေပါင္း(၆၂)လံုးနဲ႔ သတၱဝါေတြကို ဖမ္းစားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ လူေတြဟာ ဘုရားရွိခိုးတိုင္း "မိစာၦဒိ႒ိ(၆၂)ပါးတို႔မွ အခါခပ္သိမ္း ကင္းလြတ္ျငိမ္းရပါလို၏"လို႔ ဆုေတာင္းေနၾကရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆုေတာင္းေနရံုနဲ႔ေတာ့ သူ႔လက္ကလြတ္ဖို႔ မျမင္ပါဘူး။
ေနာက္ျပီး ဒိ႒ိတရားဆိုးရဲ႕လက္တံေတြက အင္မတန္ရွည္ပါတယ္။ သူနဲ႔ထိမိျငိမိတဲ့သူေတြဟာ သူ႔လက္က လြတ္ေအာင္ရုန္းႏိုင္ခဲပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမိစာၦဒိ႒ိတရားေတြဟာ ပိုက္ကြန္ေတြနဲ႔တူပါတယ္လို႔ ပိဋကစာေပမွာ ဥပမာေပးထားပါတယ္။ ဒီပိုက္ကြန္ၾကီးကလည္း ကမာၻကုန္ က်ယ္သေရြ႕ ၾကီးမားတာမို႔ သူ႔စက္ကြင္းက မလြတ္ကင္းႏိုင္ဘဲ ပ်က္စီးၾကရတာပဲ မ်ားပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္မို႔ ဗုဒၶျမတ္စြာကိုယ္္ေတာ္တိုင္က "ခ်စ္သားတို႔၊ ရင္ဝလွံစူး၊ ဦးေခါင္းမီးေလာင္ေနရင္ေတာင္မွ ဒီဒိ႒ိတရားဆိုးကို ပယ္သတ္ႏိုင္ေအာင္ အရင္ဆံုးၾကိဳးစားၾက။ ပကတိလွံစူး၊ ပကတိမီး အေလာင္ခံရရင္ တစ္ဘဝ၊ တစ္ခႏၶာသာ ေသႏိုင္တယ္။ ဒီဒိ႒ိတရားဆိုးတည္းဟူေသာ လံွစူးလို႔၊ မီးအေလာင္ခံရရင္ ဘဝသံသရာ ခႏၶာအဆက္ဆက္ ေသရမယ္"လို႔ သတိေပး မိန္႔ၾကားေတာ္မူခဲ့ရပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ဒိ႒ိဆိုတာ မွန္မၾကည့္တတ္တဲ့ လူဖ်င္းလူအနဲ႔ တူပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းနဲ႔စပ္ျပီး ဓမၼပံုျပင္တစ္ပုဒ္ကို ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။
အျငင္းပြားရတဲ့မွန္တစ္ခ်ပ္
တစ္ခါတုန္းက ရြာတစ္ရြာမွာ ကိုလူေအးနဲ႔ေဒၚေမႊးလို႔ အမည္ရတဲ့ ဇနီးေမာင္ႏွံႏွစ္ဦး ရွိဖူးတယ္။ ကိုလူေအးတို႔ေနထိုင္တဲ့ ရြာကေလးဟာ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးခက္ခဲလွတဲ့အတြက္ လူသူအေရာက္အေပါက္ အင္မတန္နည္းတယ္။ ကိုလူေအးတို႔ ရြာသူရြာသားေတြကလည္း တျခားျမိဳ႕ ရြာေတြကို ေရာက္ဖူတဲ့သူရွားသတဲ့။
အဲဒီေတာ့ နဂိုက ရိုးသားေအးေဆးလွတဲ့ ကိုလူေအးတို႔ရြာသားေတြဟာ အၾကားအျမင္ဗဟုသုတ နည္းပါးၾကေတာ့ လူရိုးလူအေတြျဖစ္ကုန္တာေပါ့။ ကိုလူေအးက ဘယ္ေလာက္အသလဲဆိုရင္ တစ္ခါက ျမိဳ႕ကို ႏြားေရာင္းသြားတဲ့အခါ လမ္းမွာေတြ႔ရတဲ့ လူလည္တစ္ေယာက္က သူထမ္းလာတဲ့ "ေက်ာက္ဖရံုသီး"ၾကီးကို "ဆင္ဥ"လို႔ လိမ္ညာျပီး ကိုလူေအးရဲ႕ႏြားနဲ႔ လဲယူသြားတာခံရဖူးသတဲ့။
ကိုလူေအးရဲ႕ဇနီး ေဒၚေမႊးကလည္း ကိုလူေအးနည္းတူ ရိုးအတာပါပဲ။ တစ္ေန႔ေတာ့ ကိုလူေအးဟာ ေတာထဲကို လယ္ထြန္သြားရင္းနဲ႔ မွန္ဝိုင္းေလးတစ္ခ်ပ္ကို လမ္းေဘးက ေကာက္ရသတ့ဲ။ သူကေတာ့ မွန္ရယ္လို႔ မျမင္ဖူးေတာ့ မသိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ မွန္ဝိုင္းေလးကို ေကာက္ယူၾကည့္တဲ့အခါ မွန္ထဲမွာ ေယာင္တစ္ေစာင္းနဲ႔ ေယာက်္ားတစ္ဦးရဲ႕ မ်က္ႏွာဝိုင္းဝိုင္းၾကီးတစ္ခု ေပၚလာေနတာကို ျမင္လိုက္ရတာမို႔ "ဟာ၊ ဒါ ေသသြားတဲ့ ငါ့ဘၾကီးပဲ"ဆိုျပီး အိမ္ကိုယူလာခဲ့တာေပါ့။ အိမ္ေရာက္တဲ့အခါ သူ႔အက်ႌေတြထည့္တဲ့ ထန္းေခါက္ဖာကေလးထဲမွာ မွန္ဝိုင္းေလးကို သိမ္းထားလိုက္တယ္။ ကိုလူေအးက သူ႔ဘၾကီးကို သတိရတိုင္း ထန္းေခါက္ဖာကေလးကိုဖြင့္ျပီး မွန္ဝိုင္းေလးကို မၾကာခဏၾကည့္သတဲ့။
အဲဒါကို ေဒၚေမႊးက ေတြ႔သြားေတာ့ "ကိုလူေအးဟာ ဒီထန္းေခါက္ဖာကေလးကို ဘာေၾကာင့္ ခဏခဏဖြင့္ၾကည့္ေနရတာလဲ"လို႔ သိခ်င္လာသတဲ့။ တစ္ေန႔ ကိုလူေအး ေတာကို လယ္ထြန္သြားေနတုန္း ေဒၚေမႊးဟာ ကိုလူေအးရဲ႕ထန္းေခါက္ဖာကေလးကို ဖြင့္ၾကည့္တာေပါ့။ ဒီအခါမွာ ထန္းေခါက္ဖာထဲက မွန္ဝိုင္းကေလးကို ေတြ႔သြားတာေပါ့။ ဒီမွန္ဝိုင္းကေလးကို ၾကည့္မိတယ္ဆိုရင္ပဲ ေဒၚေမႊးဟာ တခါတည္း မ်က္ႏွာၾကီးနီရဲ လာျပီးေတာ့ စိတ္ေတြဆိုး၊ ေဒါသေတြထြက္သတဲ့။ မွန္ထဲမွာေပၚေနတဲ့ ပံုရိပ္ကိုၾကည့္ျပီးေတာ့ "ဟင္ လက္စသတ္ေတာ့ ကိုလူေအးဟာ သူ႔မယား ငယ္ပံုကို ခဏခဏ ခိုးၾကည့္ေနတာကိုး၊ ဒီေလာက္ေဖာက္ျပန္ခ်င္တဲ့သူ ေတာကျပန္လာမွ ေတြ႔မယ္"လို႔လည္း ၾကိမ္းဝါးလိုက္ေသးတယ္။
ဒါနဲ႔ ညေနေရာက္တဲ့အခါ ကိုလူေအးလည္း လယ္ထြန္ရာက ျပန္လာခဲ့တယ္။ အိမ္ေရာက္တယ္ဆိုရင္ပဲ ေဒၚေမႊးက ဆီးၾကိဳျပီး ရန္ေတြ႔ေတာ့တာပဲ။ "ဒီမယ္ကိုလူေအး၊ ရွင္လုပ္ပံုေကာင္းေသးရဲ႕လား၊ မယားၾကီးတစ္ေယာက္လံုး အိမ္ေပၚမွာရွိေနပါလ်က္နဲ႔ မယားငယ္ပံုကို ခိုးၾကည့္တာ ရွင္မရွက္ဘူးလား"တဲ့။
ဒီအခါ ကိုလူေအးက "ဟဲ့ မယ္ေမႊး၊ နင္စိတ္မွေကာင္းေသးရဲ႕လား၊ အပေတြ စုန္းေတြ မွီလာသလား၊ ေျပာစမ္းပါဦး၊ ဘယ္က မယားငယ္လဲ"ဆိုေတာ့ ေဒၚေမႊးက ကိုလူေအးရဲ႕ ထန္းေခါက္ဖာကေလးထဲက မွန္ဝိုင္းကေလးကို ယူလာျပီးျပတယ္။ ပါးစပ္ကလည္း "ၾကည့္စမ္းပါဦး၊ ဒီပံုဟာ ရွင့္မယားငယ္ရဲ႕ပံု မဟုတ္လား၊ ဘီးဆံပတ္ၾကီးနဲ႔ လွမွလွ"လို႔ ေျပာသတဲ့။
ဒီအခါ ကိုလူေအးက "မယ္ေမႊးကလည္း မဟုတ္ကဟုတ္က ေျပာေရာ့မယ္၊ အဲဒါ ဘယ္ကလာ ငါ့မယားငယ္ပံု ဟုတ္ရမွာလဲ။ အဲဒါ ေသသြားတဲ့ငါ့ဘၾကီးပံုဟဲ့၊ လာၾကည့္စမ္းပါဦး၊ ေယာင္တစ္ေစာင္းၾကီးနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ခန္႔သလဲ" လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ မွန္ဝိုင္းကေလးတစ္ခ်ပ္ကို ေဒၚေမႊးကယူၾကည့္ျပီး "ကိုလူေအးရဲ႕မယားငယ္ပံု" လို႔ေျပာလုိက္၊ တစ္ခါ ကိုလူေအးက ယူၾကည့္ျပီး "ဒါ ငါ့ဘၾကီးရဲ႕ပံု" လို႔ေျပာလိုက္နဲ႔ ျငင္းခံုလို႔ မျပီးႏိုင္ဘူးျဖစ္ေနတယ္။
အဲဒါ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ရြာဦးေက်ာင္းဆရာေတာ္ရဲ႕ အဆံုးအျဖတ္ကိုပဲ ခံယူမယ္ဆိုျပီးေတာ့ ကိုလူေအးေရာ ေဒၚေမႊးပါ ရြာဦးဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းကို ေရာက္သြားၾကသတဲ့။ ဆရာေတာ္က "ဟဲ့ လူေအးတို႔ မိေမႊးတို႔၊ ဘာျဖစ္လာၾကသလဲ၊ ေလွ်ာက္ၾကစမ္း" လို႔လည္း ေမးလိုက္ေရာ ကိုလူေအးနဲ႔ ေဒၚေမႊးတို႔ဟာ မွန္ဝိုင္းကေလးကိုကိုင္ျပျပီး ေစာေစာကလိုပဲ သူတစ္မ်ဳိးငါတစ္ဖံု ျငင္းခံုေလွ်ာက္ထားၾကသတဲ့။
အဲဒါနဲ႔ ဆရာေတာ္က "ကဲ ဒီေလာက္ျဖစ္လွတာ၊ ဘယ္မလဲ ဒီဥစၥာ ငါ့ကိုျပစမ္း" လို႔ မိန္႔ေတာ္လူလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ကိုလူေအးက မွန္ဝိုင္းကေလးကို ရြာဦးေက်ာင္းဆရာေတာ္ရဲ႕ လက္ထဲကို ဆက္ကပ္ေပးလိုက္တယ္။ မွန္ဝိုင္းကေလးကို စူးစိုက္ၾကည့္ရင္းနဲ႔ ဆရာေတာ္ရဲ႕ မ်က္ႏွာေတာ္ဟာ ျပံဳးရႊင္လာျပီး "ဟဲ့ လူေအးတို႔ မိေမႊးတို႔၊ နင္တို႔တယ္မိုက္လံုးၾကီးၾကပါလား၊ ဒါဟာ လူေအးရဲ႕ ဘၾကီးပံုလည္းမဟုတ္၊ မယားငယ္ပံုလည္းမဟုတ္ပါဘူး၊ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသြားတဲ့ ငါတို႔ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးရဲ႕ ပံုေတာ္ဟဲ့၊ ဒီဟာကို ငါ့ေက်ာင္းမွာပဲထားခဲ့ေပေတာ့။ ကဲ.. ကဲ မင္းတို႔လည္း ေအးေအးေဆးေဆး အိမ္ျပန္ၾက" လုိ႔ မိန္႔ေတာ္မူလိုက္သတဲ့။
ဒီပံုျပင္ေလးဟာ ရယ္စရာေကာင္းေပမယ့္ ရယ္စရာေကာင္းေပမယ့္ သတၱဝါေတြရဲ႕သႏာၱန္မွာ ဒိ႒ိတရားျဖစ္ေနပံုနဲ႔ေတာ့ ထပ္တူထပ္မွ်ပါပဲ။ ဘဝမွာ ျဖစ္တည္ေနတာေတြကိုၾကည့္တတ္ရင္ "သူ၊ ငါ၊ ပုဂၢိဳလ္၊ သတၱဝါ၊ ေယာက်္ား၊ မိန္းမ၊ ေမာင္ျဖဴ၊ မနီ" ဆိုတာေတြဟာ တစ္ခုမွ်မရွိဘူး။
တကယ္ရွိတာေတြက ကံ-စိတ္-ဥတု-အာဟာရဆိုတဲ့ ဘဝရဲ႕ အေျခခံအေၾကာင္းတရားေတြ စုေပါင္းေလာင္ကြ်မ္းစီးဆင္းေနလို႔ "ဆီမီးေတာက္လို၊ ျမစ္ေၾကာင္းၾကီးလို" အစဥ္အဆက္ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ပရမတၱတရားေတါရဲ႕ အရိပ္(ရုပ္၊ နာမ္) အလ်ဥ္ပဲ ရွိတာပါ။
မွန္မၾကည့္ဖူးတဲ့ လူရိုးလူအ တစ္ေယာက္ဟာ မွန္ထဲမွာထင္ေပၚလာတဲ့ပံုရိပ္ကို ကိုယ့္ပံုရိပ္လို႔မထင္ဘဲ "မွန္ထဲမွာ လူတစ္ေယာက္ တကယ္ရွိေနတယ္"လို႔ ထင္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုပါပဲ၊ ဒိ႒ိဟာ ထင္ရွားရွိတဲ့ ပရမတၱတရားေတြရဲ႕အရိပ္ (ရုပ္၊ နာမ္ ခႏၶာအစုအေဝးၾကီး)ကို (အရိပ္လို႔မျမင္ဘဲ) သူ၊ ငါ၊ သတၱဝါ၊ ေယာက်္ား၊ မိန္းမလို႔ အေကာင္အထည္အေနနဲ႔ ထင္ျမင္မွတ္ယူေနတတ္ပါတယ္။
ေနပူစဥ္ မိုးရြာတ့ဲအခါ (မိုးစက္ေတြအၾကား ျဖတ္သန္းလာတဲ့ ေနေရာင္ျခည္ေၾကာင့္) ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ မိုးကုပ္စက္ဝိုင္းေပၚက သက္တန္႔ေရာင္စဥ္ေကြးေကြးၾကီးကို အခိုင္အမာ ျဖစ္တည္ေနတာေတြကို "ေၾကာင္းက်ဳိးဆက္၊ သဘာဝဓမၼ၊ အနတၱ" လို႔ "ေၾကာင္းက်ဳိးျပတ္၊ ပုဂၢလိကဓမၼ၊ အတၱ" အေနနဲ႔ အေတြးမွား၊ အျမင္မွားတာပါ။
အဲဒီ အေတြၚမွား၊ အျမင္မွားကေန ဆံုးျဖတ္ခ်က္အမွားေတြကို ခ်မွတ္ေစျပီး သူ၊ ငါ ခြဲျခားသတ္မွတ္မႈ၊ ဘက္လိုက္မႈ၊ မတရားမႈေတါကိုပါ ဆက္တိုက္ျဖစ္ေပၚေစေတာ့တာပါ။ တကယ္ေတာ့ ဒုစရိုက္အားလံုးဟာ ဒိ႒ိကိုအေျခခံျပီးေတာ့မွ ျဖစ္ေပၚလာရတာပါ။ သတၱဝါေတြသႏာၱန္မွာ ဒိ႒ိရွိေနသမွ် ဒုစရိုက္မကင္းႏိုင္ပါဘူး။ ဒုစရိုက္ မကင္းေသးသမွ် အပါယ္(၄)ပါးကလည္း မလြတ္ေျမာက္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒိ႒ိဆိုတဲ့ ဆရားဆိုးဟာ "အပါယ္မ်ဳိးေစ့"ပါ။
ပံုျပင္ထဲက လူေတြကေတာ့ ပကတိမွန္အၾကည့္မွားလို႔ ရန္မီးေတြပြား၊ ရယ္စရာေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အျပင္ဘက္ကလူေတြ မိစာၦဒိ႒ိဆိုတဲ့ မွန္အၾကည့္မွားခဲ့ရင္ေတာ့ ဒုစရိုက္ေတြပြား၊ ငိုစရာေတြျဖစ္ေတာ့မွာပါ။ ဒီဓမၼပံုျပင္ကေလးကို ေျပာျပရတဲ့ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္က အဲဒါပါပဲ။ သတၱဝါအားလံုး မိစာၦဒိ႒ိလက္က လြတ္ေျမာက္ၾကပါေစ။
ေမတၱာမ်ားျဖင့္
(ေတာ္ဝင္ႏြယ္)
