လၿမတ္၀ါဆုိ

 လၿမတ္၀ါဆုိ 

ျမန္မာဆယ့္ႏွစ္လတြင္ ဝါဆိုလသည္ စတုတၴေျမာက္လ ျဖစ္သည္။ ဝါဆိုလသည္ ဝႆႏၲ မိုးဥတုျဖစ္သည္။ ရာသီမွာ ကရကဋ္၊ ရာသီ႐ုပ္ကား ပုစြန္လံုး၊ တာရာမွာ ဆင္တာရာ ျဖစ္၏။ ျပဳဗၺာသာဠ္နကၡတ္သည္ လမင္းႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္လင္းလက္သည္။ ရာသီပန္းမွာ ပုန္းညက္ပန္းျဖစ္၍ ရာသီပြဲကား ပၪၥင္းခံပြဲေတာ္ ျဖစ္ပါသည္။

ဤသည္ကို နဝေဒး၏ ဆယ့္ႏွစ္ရာသီဘြဲ႕၌....
''ဝါဦးေခၚမွတ္၊ ကရကဋ္လက္၊
ၿပိဳးျပက္ေရာင္ဝွန္၊ ျပဳဗၺာသာဠ္ႏွင့္၊
နတ္မြန္ေပ်ာ္စက္၊ ပုန္းညက္ၾကာခိုင္၊
ၾကဴလိႈင္ပ်ံ႕သင္း၊ ပၪၥင္းေတာ္ပြဲ
ညံမစဲသည္၊ ႐ိုက္ႏႊဲေၾကြးေၾကာ္ကာတည့္ေလး''ဟူ၍လည္းေကာင္း။

ဦးယာ၏ ဆယ့္ႏွစ္ရာသီဘြဲ႕ လူးတား (၁၂)ပိုဒ္တြင္
''ပန္းမ်ားလိႈင္ၾကဴ၊မၪၨဴေရႊရြက္၊ ပုန္းညက္ႀကိဳင္သင္း၊
ပၪၥင္းေတာ္ပြဲ၊ သဲသဲအုတ္ေအာ္၊ ရႊင္ေပ်ာ္လွည့္ပတ္...'' ဟူ၍ လည္းေကာင္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။

ဝါဆိုလျပည့္ေန႔သည္ ဘုရားရွင္ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီး၏ ဘဝျဖစ္ေတာ္စဥ္၌ ထူးျခားမြန္ျမတ္ မဂၤလာ အထပ္ထပ္ျဖင့္ ျပည့္စံုေသာ ရက္မြန္ေန႔ျမတ္လည္း ျဖစ္ေပ၏။ မဟာသကၠရာဇ္(၆၇)ခုႏွစ္ ဝါဆိုလျပည့္ ၾကာသပေတးေန႔ မိုးေသာက္ယံ အခ်ိန္တြင္ သုေဒၶါဒနမင္းႀကီး၏ မိဖုရားေခါင္ သီရိမဟာမာယာေဒဝီသည္ ၄င္း၏ ဝမ္းၾကာတိုက္အတြင္း ဆင္ျဖဴေတာ္ျမတ္သည္ လက္ယာရစ္ လွည့္ၿပီး လက္ယာနံပါးမွ ဝင္ေရာက္သည္ဟု အိပ္မက္ျမင္မက္ေတာ္မူသည္။ ဤကား အေလာင္းေတာ္ သိဒၶတၴ ပဋိသေႏၶယူေတာ္မူျခင္းတည္း။

အေလာင္းေတာ္ သိဒၶတၴမင္းသား သက္ေတာ္ (၁၆)ႏွစ္ ေရာက္ေသာ္ ခမည္းေတာ္ သုေဒၶါဒန မင္းႀကီးက သားေတာ္အား ေတာထြက္သြားမည္ကို စိုးရိမ္ပူပန္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေတာမထြက္ ေစရန္ ေႏြရာသီ၌ စံျမန္းေစရန္ ''သုရမၼ'' မည္ေသာ စံနန္းျပာသာဒ္၊ မိုးရာသီတြင္ စံျမန္းရန္ ''သုဘ''
စံနန္းျပာသာဒ္၊ ေဆာင္းရာသီအတြက္ ''ရမၼ'' စံနန္း ျပာသာဒ္မ်ား တည္ေဆာက္ေစၿပီး လွည့္လည္ စံျမန္းေစသည္။ ေရႊအဆင္းႏွယ္လွပသည့္ ယေသာ္ဓရာမင္းသမီးႏွင့္ ထိမ္းျမားေပးေတာ္မူ၍ အာ႐ံုငါးပါးျဖင့္ ထီးနန္း စည္းစိမ္ကို ခံစားေတာ္မူေစပါသည္။

မဟာသကၠရာဇ္ (၉၆)ခုႏွစ္ ဝါဆိုလျပည့္ေန႔တြင္ အေလာင္းေတာ္သည္ ျမင္းေလးစီးကေသာ ရထားျဖင့္ ဥယ်ာဥ္ေတာ္သို႔ ထြက္ေတာ္မူခဲ့၏။ ဤတြင္ သူအိုတစ္ဦးကို ျမင္ေတြ႕ခဲ့၏။ မိမိလည္း ထိုသို႔အိုရမည္ကို ဆင္ျခင္ ေတာ္မူသည္။ ေနာက္အႀကိမ္မ်ား၌လည္း သူနာ၊ သူေသတို႔ကို ျမင္မိျပန္ေသာ္ မိမိလည္း ထိုသို႔ နာရ၊ ေသရမည္ကို စဥ္းစားဆင္ျခင္မိေလသည္။ ေနာက္ဆံုး တစ္ႀကိမ္၌ကား ရဟန္းတစ္ပါးကို ျမင္ေတြ႕ေတာ္မူရာ ရဟန္း၏ အက်င့္ သီလသည္ သတၱဝါတို႔အက်ဳိးကို ျဖစ္ထြန္းေစပံုႏွင့္ ဘဝမွ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ပံုကို ဆင္ျခင္မိသျဖင့္ မိမိလည္း ရဟန္းျပဳရန္ ဓိ႒ာန္ေတာ္မူေလသည္။

ဤသို႕ျဖင့္ မဟာသကၠရာဇ္ (၉၇)ခုႏွစ္၊ ဝါဆိုလျပည့္ တနလၤာေန႕ ညဥ့္သန္းေခါင္ယံမွာ ဆႏၷ အမတ္ကို ေခၚလ်က္ က႑ကျမင္းေတာ္ျဖင့္ ေတာထြက္ေတာ္မူခဲ့ေလသည္။ အေနာ္မာျမစ္ကမ္း ေရာက္ေသာ္ တစ္ကိုယ္တည္း က်င့္ၾကံအားထုတ္ရန္ရည္သန္၍ အဝတ္တန္ဆာမ်ားႏွင့္ က႑က ျမင္းကို ဆႏၵအမတ္အားလႊဲအပ္ကာ ေနျပည္ေတာ္သို႕ ျပန္လႊတ္လိုက္ေတာ္မူပါသည္။

အေလာင္းေတာ္သည္ ဥ႐ုေဝလေတာဝယ္ သဗၺညဳတဥာဏ္ကိုရလို၍ ဒုကၠရစရိယာအက်င့္ကို ေျခာက္ႏွစ္တိုင္ က်င့္ေတာ္မူခဲ့ေလသည္။ သို႕ရာတြင္ သဗၺညဳတဥာဏ္မရႏိုင္သျဖင့္ မဇၥၽိမပဋိပဒါလမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းကာ က်င့္ရာတြင္မွ ဘုရားအျဖစ္သို႕ ေရာက္ေတာ္မူေလ၏။ မဟာ သကၠရာဇ္ (၁ဝ၃) ခုႏွစ္ ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶဟူးေန႕တြင္ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူၿပီး မဟာသကၠရာဇ္ (၁ဝ၃)ခုႏွစ္ ဝါဆိုလျပည့္ စေနေန႕ ညခ်မ္း ေနမင္းဝင္လုဆဲ၊ လမင္းထြက္ျပဴဆဲတြင္၊  ''ေဒြေမ ဘိကၡေဝ'' အစခ်ီလ်က္ တရားဦးဓမၼစၾကာကို မိဂဒါဝုန္ေတာအတြင္း ပဥၥဝဂီၢငါးဦးအား ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေလသည္။

ဝါဆိုလ၌ ပဥၥင္းခံပြဲက်င္းပရျခင္းမွာလည္း ဘုရားရွင္သည္ မိဂဒါဝုန္ေတာတြင္ ပဥၥဝဂၢီငါးဦးႏွင့္အတူ နတ္ျဗဟၼာမ်ားစြာအား ဓမၼစၾကာတရားဦး ေဟာေတာ္မူၿပီးေနာက္ ပဥၥဝဂၢီတို႕က ဘုရားရွင္ထံ ရဟန္းျပဳခြင့္ ပန္ၾကားၾကသည္။ ဘုရားရွင္က ခြင့္ျပဳေတာ္မူ၍ ''ဧဟိဘိကၡဳ'' ရဟန္းအျဖစ္ကို ရၾကသည္။ ဤသည္ကို အရင္းခံ၍ ဝါဆုိလတြင္ ပၪၥင္းခံပြဲကို အစဥ္အဆက္ တခမ္းတနား က်င္းပၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ဤလျမတ္ဝါဆိုမွာပင္ ျမတ္ဘုရားရွင္သည္ သတၱမဝါကို တာဝတႎသာ နတ္ျပည္၌ ကပ္ေတာ္မူလ်က္ မယ္ေတာ္နတ္သားအမွဴးျပဳေသာ နတ္၊ သိၾကား၊ ျဗဟၼာအေပါင္းအား တစ္ဝါတြင္းလံုး အဘိဓမၼာ တရားကိုေဟာေတာ္မူပါသည္။ ေန႕စဥ္ လူ႕ျပည္သို႕ၾကြေတာ္မူ၍ စႏၵကူးေတာ၌ ဆြမ္းဘုဥ္းေပးကာ ေန႕သန္႔ ေနေတာ္မူစဥ္ အရွင္သာရိပုတၱရာအား အဘိဓမၼာတရား အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကို ေဟာေတာ္ မူပါသည္။ တာဝတႎသာ နတ္ျပည္၌ နိမၼိတ႐ုပ္ပြားေတာ္ျမတ္က ဆက္လက္ ေဟာၾကားေတာ္မူ ေနသည္။ ဤသို႕တစ္ဝါတြင္းလံုး တာဝတိ ံသာ၌ ေဟာေတာ္မူျပီး ဝါပကင္းလြတ္ သီတင္းကြၽတ္ လျပည့္ေန႕တြင္ လ႕ူျပည္လူ႕ရပ္ သကၤႆနဂိုရ္ျပည္သို႕ ပတၱျမားေစာင္းတန္းျဖင့္ သက္ဆင္းေတာ္ မူပါသည္။

ဤလျမတ္ဝါဆုိမွာပင္ တိတၴိတကၠတြန္းတုိ႔အား တန္ခိုးျပာဋိဟာျပေတာ္မူခဲ့သည္။ မဟာသကၠရာဇ္ (၁ဝ၉)ခုႏွစ္ ဝါဆုိလျပည့္ညခ်မ္း၌ သာဝတၴိျပည္၊ က႑မည္ေသာ သရက္ျဖဴပင္အနီး၌ ရတနာစႀကႍကုိဖန္ဆင္း၍ ႏွစ္ဆယ့္ေလး ယူဇနာရွိေသာ လူပရိသတ္ႏွင့္တကြ နတ္ျဗဟၼာတုိ႔အား ေရအစုံ မီးအစံု တန္ခုိးျပာဋိဟာ ျပေတာ္မူခဲ့သည္။ ဝါဆုိလအမည္ကို ေရွးေဟာင္း ေက်ာက္စာမ်ား၌ 'ျမြမယ္တာလ၊ ႏြယ္တာလ၊ ေႏြတာလ၊ မလြယ္တာလဟု' အမ်ဳိးမ်ဳိးေတြ႕ရပါသည္။ မလြယ္မွာ ေျမသုိ႔မဟုတ္ လယ္ေျမဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။

မုိးတြင္းကာလ စိမ္းလန္း ရွင္သန္လ်က္ရွိေသာ လယ္ေျမယာေတာမ်ားအတြင္း ျဖတ္သန္းကာ ေဒသစာရီလွည့္လည္သြားလာၾကေသာ ရဟန္း သံဃာတုိ႔ေၾကာင့္ လယ္ယာမ်ား၊ ျမက္၊ သစ္ပင္၊ သီးႏွံပင္မ်ား ပ်က္စီးကုန္ၾကသည္။ ထုိအေၾကာင္းကို ရာဇၿဂဳိဟ္ျပည္ ေဝဠဳဝန္ေက်ာင္းေတာ္၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား ၾကားသိေတာ္မူသည္တြင္ ရဟန္းတုိ႔အား စည္းေဝးေစၿပီး ''ရဟန္းတုိ႔ ဝါတြင္းသံုးလပတ္လံုး ဝါဆုိျခင္းကုိ ငါဘုရား ပညတ္ေတာ္မူ၏''ဟု မိန္႔ေတာ္မူသည္။

ဤသုိ႔ႏွင့္ ဝါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ ၁ရက္ေန႔တြင္ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ မိမိတုိ႔ သီတင္းသံုးမည့္ေက်ာင္း၌ ျမတ္စြာဘုရား၏ ေရွ႕ေတာ္ေမွာက္ဝယ္ ''ဣမသၼႎ ဝိဟာေရ ဣမံေတမာသံဝႆံ ဥေပမိ'' ဤေက်ာင္းတြင္ မုိးသံုးလ ပတ္လံုး ဆည္းကပ္ပါမည္ဟု ရြတ္ဆုိဝါကပ္ၾကရသည္။ ထုိအခါမွစ၍ ရဟန္းေတာ္တုိ႔သည္ မိမိတုိ႔သီတင္းသံုးေနထုိင္ရာ ေက်ာင္းတုိက္အတြင္းမွ အရပ္တစ္ပါးသုိ႔ ညဥ့္အိပ္ညဥ့္ေန ခရီးထြက္ခြာျခင္း မျပဳရဘဲ ဝါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ ၁ရက္မွ သီတင္းကြၽတ္လျပည့္ေန႔ အထိ ဝါဆုိ ဝါကပ္ေတာ္မူၾကရေပသည္။ သံဃာေတာ္အရွင္ျမတ္တုိ႔ ဝါတြင္းသံုးလပတ္လံုး ဝါဆိုဝါကပ္က်င့္သံုး ေဆာက္တည္ေတာ္မူၾကေသာကာလ၌ ဗုဒၶႏြယ္ဝင္ သူေတာ္စင္အေပါင္းသည္ လည္း ဥပုသ္သီတင္းေန႔တုိင္း ေဆာက္တည္ၾက၊ တရားဓမၼနာၾကားေဆြးေႏြးျခင္းမ်ား ျပဳၾက၏။

ဝိပႆနာစခန္းမ်ား၌ စခန္းဝင္ တရားအားထုတ္ၾကပါသည္။ ဘုရားေက်ာင္းကန္မ်ားမွာ လွဴဒါန္း ေကြၽးေမြးျခင္း၊ သက္ႀကီးဝါႀကီးမ်ားအား ပူေဇာ္သကၠာရျပဳျခင္း၊ သက္သတ္လြတ္စားျခင္း၊ ကြၽဲ၊ ႏြား၊ ငါး၊ ငွက္တုိ႔ကုိ ေဘးမဲ့လႊတ္ျခင္းစသည့္ ေကာင္းမႈမ်ားျပဳၾကသည္။ ဝါတြင္း ကာလအတြင္း ထိမ္းျမား လက္ထပ္မဂၤလာ ျပဳျဳခင္းမ်ားကိုလည္း ေရွာင္ၾကဥ္ ၾကရေလသည္။

ၿခံဳငံု၍ဆုိရလွ်င္ ဝါဆုိလ၊ ဝါဆိုလျပည့္ ဝါတြင္းသံုးလပတ္လံုး အခါသမယတုိ႔သည္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ တုိ႔အဖုိ႔ လထူးလျမတ္၊ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္၊ အခါထူး အခါျမတ္ႀကီး ျဖစ္ေပသည္။ ဝါဆုိလျပည့္ေန႔ က်ေရာက္တုိင္း ႏုိင္ငံတစ္ဝန္း ဗုဒၶႏြယ္ဝင္တုိ႔၏ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ျမတ္ ရြတ္ဖတ္ သရဇၥ်ာယ္သံမ်ား ၿခိမ့္ၿခိမ့္အုန္းအုန္း ရွိလွေပသည္။

လျမတ္ဝါဆုိသည္ ဘာသာ၊ သာသနာ အစဥ္အလာေကာင္းမ်ား၊ ကုသုိလ္ ေရးရာမ်ား၊ ႐ိုးရာဓေလ့ ေကာင္းမ်ားျပည့္စုံလ်က္၊ မဂၤလာ က်က္သေရရွိလွေသာ အခါေတာ္ထူး ျဖစ္ေပသည္။ ဤရက္ျမတ္ အခါတြင္ သတၱဝါခပ္သိမ္း၊ ေကာင္းက်ဳိးလုိအင္ဆႏၵ ျပည့္ဝၾကေစေၾကာင္း ဆုမြန္ေတာင္းလုိက္ရ
ပါသည္။

ဆရာဦးေအာင္မြန္ (မဟာ၀ိဇၨာ)

ၿမန္မာ့အလင္းသတင္းစာ