ဥပမာ မ်ိဳးေစ့မ်ားကုိ စုိက္ပ်ိဳးသည့္အခါ ေျမေကာင္းနွင့္ ေရေကာင္း အောကာင္းညီညြတ္မႈ ႏွစ္ခုႏွင့္ ေတြ႔ဆုံရပါက အပင္မ်ား ေပါက္ေရာက္ ရွင္သန္ လာၾကသလုိ ေစတနာတရားက ခ်န္ထားရစ္ခဲ့ေသာ အစြမ္းသတၱိသည္လည္း အေၾကာင္းညီညြတ္မႈႏွင့္ ေတြ႔ဆုံရလွ်င္ ျပန္လည္၍ အက်ိဳးေပး လာေတာ့သည္။
၁။ ေယာနေသာ မနသိကာရ- သင့္ေတာ္မွန္ကန္စြာ နွလုံးသြင္းမႈ။
၂။ ကလ်ာဏမိတၱ-ဆရာေကာင္း သမားေကာင္း မိတ္ေဆြေကာင္းမ်ားႏွင့္ေတြ႔ဆုံရမႈ။
အေၾကာင္းႏွစ္ခုတုိ႔ျဖစ္။ ထုိအေၾကာင္းႏွစ္ခုႏွင့္ ေတြ႔ဆုံရပါက ေကာင္းက်ိဳးကုိ ေပးေဆာင္ေပမည္။
မေကာင္းမႈျပဳလုပ္သူမ်ားအဖုိ႔ဆုိပါက-
၁။ အေယာနိေသာ မနသိကာရ- မသင့္မေတာ္ မမွန္မကန္ ႏွလုံးသြင္းမႈ။
၂။ ပါပမိတၱ-ဆရာယုတ္ မိတ္ေဆြယုတ္မ်ားနွင့္ ေတြ႔ဆုံရမႈ ထုိအေၾကာင္းနွစ္ခုနွင့္ ေတြ႔ဆုံရပါက မေကာင္းက်ိဳးကုိ ေပးေဆာင္ သြားေပလိမ့္မည္။ ေကာင္းမႈရွင္၊ မေကာင္းမႈရွင္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားအဖုိ႔ ေကာင္းမႈ မေကာင္းမႈရွင္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားအဖုိ႔ ေကာင္းမႈ မေကာင္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ျပီးသည့္ေနာက္ ေကာင္းက်ိဳး မေကာင္းက်ိဳးမ်ား ျဖစ္ေပၚလာျခင္းမွာ ထုိအေၾကာင္း ညီညြတ္မႈမ်ားနွင့္ ေတြ႔ဆုံရမႈေၾကာင့္ျဖစ္၏၊ ထုိကဲ့သုိ႔ အက်ိဳးတရား ေပးေဆာင္မႈသည္ တစ္ဘ၀အတြက္သာမဟုတ္ ဘ၀အဆက္ဆက္ နိဗၺာန္ရသည့္ဘ၀ အထိ ေပးေဆာင္သြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ကံဟု ေခၚဆုိရသည့္ ေစတနာ၏ အစြမ္းသတိၱသည္ အရိပ္ပမာ ကံျပဳသူ၏ ေနာက္သုိ႔ ထက္ၾကပ္ မကြာ လုိက္ပါေနေပသည္။ ၄င္းကံတုိ႔သည္ မည္သည့္ေနရာဌာန၌ တည္ရွိေနပါသနည္းဟု ေမးလာခဲ့ေသာ္ တည္ရာဌာနကုိ တိတိက်က် ညႊန္ျပဖုိ႔ရန္ တတ္ႏုိင္ေကာင္းေသာ အရာမဟုတ္ေခ်၊ တရာဌာနကို မညြန္ျပႏုိင္ သျဖင့္ ကံႏွင့္ ကံ၏အက်ိဳးတရား မရွိဟုယူဆပါက မွားယြင္းေသာ အယူအဆျဖစ္သြားမည္။ အေၾကာင္း ကုိပယ္ အက်ိဳးကုိပယ္သည့္ အေဟတုကဒိ႒ိ- နတၳိကဒိ႒ိ- အကိရိယဒိ႒ိ အယူအဆရွိသူမ်ား ျဖစ္ သြားမည္။ ထုိ အယူမ်ား ခုိင္ျမဲသြားလွ်င္ အ၀ီစိငရဲသုိ႔ ဧကန္မုခ် ေရာက္ရမည္ျဖစ္၏။
ထုိကံတုိ႔၏ တည္ရာဌာန မရွိမဟုတ္၊ ရုပ္တရား နာမ္တရားတုိ႔သည္ တစ္ခဏအတြင္း ျဖစ္ေပၚျပီး ေနာက္ တစ္ခဏအတြင္း တည္ရွိကာ တစ္ခဏ အတြင္း ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ေနျခင္းျဖစ္ရာ အစဥ္ မျပတ္ တရစပ္ ျဖစ္ေပၚ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ေနျခင္းျဖစ္ရာ အစဥ္မျပတ္ တရစပ္ျဖစ္ေပၚ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ေနေသာ ရုပ္အစဥ္ နာမ္ အစဥ္ ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ တည္ရာဌာနကုိ တိတိက်က် ညႊန္ျပဖုိ႔ရန္ မတတ္ေကာင္းဟု ဆုိရျခင္းျဖစ္၏။ ေယဘုယ် ညြန္ျပရလွ်င္ ရုပ္အစဥ္ နာမ္အစဥ္ကုိပင္ တည္ရာဌာန အျဖစ္ျဖင့္ ညႊန္ျပရေပလိမ့္မည္။
ဥပမာျပရလွ်င္ အသီးသီးေတာ့မည့္ သရက္ပင္တစ္ပင္ရွိ၏။ သုိ႔ေသာ္ အသီးမသီးေသး။ အသီး မသီးေသးသည့္ ထုိသရက္ပင္၌ အသီး၏ တည္ေနရာကုိ မညြန္ျပႏုိင္သျဖင့္ အသီးမရွိဟု ဆုိလွ်င္ လုံး၀ မွားယြင္း သြားေပလိမ့္မည္။ ေယဘုယ် ညႊန္ျပရလွ်င္ သရက္ပင္ကုိပင္ ညြန္ျပရသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္၏။
ကုသုိလ္ကံ အကုသိုလ္ကံ ႏွစ္ခုတုိ႔တြင္ ကုသိုလ္ကံသည္ မ်ားျပား၍ အကုသုိလ္ကံသည္ နည္းပါး၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ အကုသုိလ္ကံ မေကာင္းမႈကုိ ျပဳလုပ္မိျပီဟု စိတ္ႏွလုံး မခ်မ္းမသာ ျဖစ္၏၊ စိတ္ႏွလုံး မခ်မ္းမသာ ပူေလာင္ေသာေၾကာင့္ မေကာင္းမႈ အကုသိုလ္သည္ မတုိးပြား နည္းပါးျခင္းျဖစ္သည္။ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ ျပဳလုပ္သူမွာ ပူေလာင္မႈမရွိ စိတ္ႏွလုံး ၾကည္လင္ေအးျမ ရႊင္လန္းရ၏၊ စိတ္ရႊင္လန္းသူမွာ ၀မ္းေျမာက္ ၀မ္းသာ ျဖစ္ရ၏။ ၀မ္းေျမာက္ ၀မ္းသာျဖစ္သူမွာ နွစ္သက္မႈျဖစ္ေပၚလာ၏။ ႏွစ္သက္ေသာစိတ္ ရွိသူ၏ ခႏၶာကုိယ္သည္ ျငိမ္းေအး၏။ ခႏၶာကုိယ္ ျငိမ္းေအးသူသည္ ခ်မ္းသာသုခကုိ ခံစားရ၏၊ ခ်မ္းသာေသာ သူ၏ စိတ္သည္ တည္ျငိ္မ္၏၊ တည္ျငိမ္သူသည္ ဟုတ္တုိင္းမွန္ရာကုိ သိ၏။ ထုိ အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈသည္ မ်ားျပားတုိးပြားျခင္းျဖစ္သည္။
မေကာင္းမႈကံ ျပဳလုပ္ရာ၌ သိလ်က္ျပဳလုပ္ျခင္းနွင့္ မသိမူ၍ ျပဳလုပ္ျခင္းဟု ႏွစ္မ်ိဳးရွိရာ မသိမူ၍ ျပဳလုပ္္ျခင္းက အျပစ္မ်ားျပားသည္။ ဥပမာ ျပရလွ်င္ မီးလွ်ံရဲရဲ ေတာက္ေလာင္ေနေသာ သံတုန္းသံခဲကုိ သိလ်က္ကုိင္သူႏွင့္ မသိမူ၍ ကုိင္သူ ႏွစ္မ်ိဳးတြင္ မသိမူ၍ ကုိင္သူမွာ ျပင္းထန္သည့္ ပူေလာင္မႈ ေ၀ဒနာ ကုိ ခံစားရေပလိမ့္မည္။
ထုိနည္းတူစြာ မသိမူ၍ မေကာင္းမႈ အကုသိလ္ကံျပဳလုပ္လွ်င္ ထုိသူ၏ အကုသုိလ္ကံသည္ ပုိမုိ၍ အျပစ္မ်ားျခင္း ျဖစ္ေပသည္။
ဤသုိ႔ဆုိလွ်င္ လမ္းေလွ်ာက္သြားလာရင္း ပုရြက္ဆိပ္စသည့္ တိရစၦာန္ငယ္ေလးမ်ား နင္းမိ၍ ေသေစခဲ့ေသာ္ အျပစ္မရွိပါဟု ေျပာၾကားရာ၌ အထက္ပါ စကားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေနသည္ မဟုတ္ပါေလာဟု ေမးစရာရွိေပသည္။ ဤေနရာ၌ အမွတ္သညာျဖင့္ အဆုံးအျဖတ္ ေပးရပါမည္။ အမွတ္သညာဟူသည္ တမင္ တကာ က်ဴးလြန္လုိသည့္ အမွတ္သညာျဖစ္၏၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ က်ဴးလြန္လုိသည့္ အမွတ္သညာရွိေနလ်က္ နင္း၍ ေသေစခဲ့ေသာ္ အကုသိုလ္အျပစ္ ႀကီးေပမည္။ က်ဴးလြန္လုိသည့္ အမွတ္သညာ မရွိပဲ အမွတ္တမဲ့ နင္း၍ ေသေစခဲ့ေသာ္ အကုသုိလ္ အျပစ္မရွိႏုိင္။
အားရွိအားနည္း၊ အားေကာင္းမေကာင္း နွစ္မ်ိဳးခြဲလွ်င္ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ကံသည္ အားရွိ၏၊ အားေကာင္း၏၊ မေကာင္းမႈ အကုသုိလ္ကံသည္ အားနည္း၏၊ အားမေကာင္း။ ဤသုိ႔ဆုိလွ်င္ လူသတ္မႈ၊ မတရားလုယက္မႈ၊ သူ႔မယား က်ဴးလြန္မႈစေသာ ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္သူတုိ႔သည္ ဖမ္းဆီး ခ်ဳပ္ေႏွာင္ခံရျခင္း၊ အေသစားေသေစျခင္းစသည့္ ဆုိးက်ိဳးမ်ားကုိ ပစၥပၸာန္ဘ၀မွာပင္ ခံစားၾကရသည္။
ေကာင္းမႈကုသိုလ္ ျပဳလုပ္သူတုိ႔သည္ ပစၥပၸာန္ဘ၀မွာ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာ အေျခြအရံ မ်ားစြာရျခင္း၊ ရာထူးတက္ျခင္းစေသာ ေကာင္းက်ိဳးမ်ား အထင္အရွား ခံစားၾကရသည္ကုိ ေတြ႔ျမင္ရသည္မွာ နည္းပါးလွ ပါသည္။
ထုိအခ်က္မ်ားကုိ ေထာက္၍ မေကာင္းမႈ အကုသုိလ္ကံသည္ အားႀကီးသည္ အားေကာင္းသည္။ ေကာင္းမႈ ကုသိုလ္ကံသည္ အားနည္းသည္ အားမေကာင္းဟု ယူဆခဲ့ေသာ္ ထုိအယူအဆသည္ မွန္ မမွန္? ထုိအယူအဆသည္ မွားယြင္းသည္၊ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ မေကာင္းမႈ အကုသုိလ္ကံသည္ နည္းပါး ေသာေၾကာင့္ ျမန္ျမန္ ဆန္ဆန္ အက်ိဳးေပးျခင္းျဖစ္၏၊ ေကာင္းမႈ ကုသိုလ္ကံသည္ မ်ားျမတ္ျပန္႔ေျပာ ေသာေၾကာင့္ အခ်န္ၾကာျမင့္မွ အက်ိဳးေပးျခင္းျဖစ္၏။
ဥပမာ ျပရလွ်င္ သက္နုစပါးမ်ိဳးသည္(၂)လ(၃)လ ၾကာလွ်င္ မွည့္ရင့္၏။ စားသုံးႏုိင္သည့္အဆင့္သုိ႔ ေရာက္၏။ သက္ရင့္စပါးမ်ိဳးကား စုိက္ျပီးေနာက္ ၄-လ ၅-လၾကာမွ မွည့္ရင့္၏။ စားသုံးႏုိင္သည့္အဆင့္သုိ႔ ေရာက္၏။ စပါးျဖစ္လာမႈခ်င္း တူေသာ္လည္း အာနိသင္ကား ကြာျခားလွဘိသည္။ သက္ႏုစပါးမ်ိဳးသည္ အဆီၾသဇာ နည္းပါးသည္။ ေအာက္အေျခခံ လူတန္းစားတုိ႔သာ စားသုံးၾကသည္၊ သက္ရင့္စပါးမ်ိဳးကား အဆီ ၾသဇာမ်ားသည္၊ အထက္တန္းလႊာ လူတန္းစားတုိ႔ သုံးေဆာင္ေသာ အစာအဟာရျဖစ္သည္။
ထုိနည္းတူစြာ မေကာင္းမႈ အကုသိုလ္ကံသည္ သက္ႏုစပါးမ်ိဳးနွင့္တူ၍ နည္းပါးေသာေၾကာင့္ ျမန္ျမန္ အက်ိဳးေပးသည္။ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ကံသည္ သက္ရင့္စပါးမ်ိဳးနွင့္တူ၍ မ်ားျမတ္ျပန္႔ေသာေသာေၾကာင့္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္မွ အက်ိဳးေပးသည္။
ထပ္မံဆုိဖြယ္ရွိေသးသည္။ တစ္ဘက္ ရန္သူကုိ အလွ်င္အျမန္ တုိက္ခုိက္၍ ရန္သူကုိ အရွင္ လတ္လတ္ ဖမ္းဆီး အႏုိင္ယူႏုိင္ေသာ စစ္သားသည္ ရဲရင့္ေသာ သူရဲေကာင္းျဖစ္သည္။ ေရာဂါ ေ၀ဒနာကုိ အလွ်င္အျမန္ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသႏုိင္ေသာ ေဆးဆရာ ဆရာ၀န္သည္ ကြ်မ္းက်င္ လိမ္မာသည့္ ေဆးဆရာ ဆရာ၀န္ျဖစ္သည္။ အတြက္ အခ်က္ကို လွ်င္လွ်င္ ျမန္ျမန္ တြက္ခ်က္ႏုိ္ငေသာ သခၤ်ာဆရာသည္ ကြ်မ္းက်င္ လိမ္မသည့္ သခၤ်ာဆရာသည္။ ျပိဳင္ဘက္ လက္ေ၀ွ႔သမားကုိ အလွ်င္အျမန္ အလဲထုိး၍ အႏုိင္ယူႏုိင္ေသာ လက္ေ၀ွ႔သမားသည္ စြမ္းရည္ျပည့္၀သည့္ (ခ်န္ပီယံ) လက္ေ၀ွ႔သမားျဖစ္သည္။
ထုိနည္းတူစြာ အလွ်င္အျမန္ အက်ိဳးေပးသည့္ကံက အားႀကီးသည္ အားေကာင္းသည္ဟု တဆင့္တက္၍ ေမးခဲ့ျငားအ့ံ။ ထုိအေမးအတြက္ အေျဖေပးရလွ်င္ ဆုိင္ရာ ဆုိင္ရာ မင္းအစုိးရ အဆက္ဆက္တုိ႔က လူသတ္သူ မတရားလုယက္သူ သူမ်ားမယား က်ဳးလြန္သူ စသူတုိ႔အား အေသးစား ေသေစ ဤ၍ဤမွ် ဒဏ္ခ်ေစ၊ ဤေရႊ႔ဤမွ် ေထာင္ခ်ေစ စသည္ျဖင့္ ဥပေဒထုတ္ထားၾကသည္။
ထုိဥပေဒမ်ားအရ အေရးယူသျဖင့္သာ မေကာင္းမႈ အကုသိုလ္ကံသည္ လွ်င္လွ်င္ျမန္ျမန္ ဒိ႒ဓမၼ ပစၥပၸာန္မွာပင္ အက်ိဳးခံစားရသည္ဟု ဆုိေပသည္။ မင္းအစုိးရ အဆက္ဆက္တုိ႔က အလွဴဒါနျပဳလုပ္သူ သီလ ေစာင့္ထိန္းသူ ဥပုဒ္ေစာင့္သုံးသူ၊ ဘာ၀နာပြားမ်ားသူ စသူတုိ႔အား ဤေရြ႔ဤမွ် စည္းစိမ္ ဥစၥာအျခံအရံကုိ ေပးရမည္ စသည္ျဖင့္ ဥပေဒမထားရွိၾကေပ။ ထုိကဲ့သုိ႔ ဥပေဒမထားရွိေသာေၾကာင့္ ေကာင္းမႈ ကုသုိလ္ကံ သည္ မ်က္ေမွာက္ပစဳၥပၸာန္ ဒိ႒ိဓမၼ မခံစားၾကရဟု ဆုိရသည္။ သုိ႔ေသာ္ အေၾကာင္းညီညြတ္မႈႏွင့္ ေတြ႔ဆုံရ လွ်င္ ခံစားရမည္သာ ျဖစ္သည္။
ကုသိုလ္-အကုသိုလ္ကံတုိ႔၏ အက်ိဳးေပးပုံသည္ ဆန္းၾကယ္လွသည္။ အေပၚယံသာ သိျမင္ ထားၾကသူမ်ားအဖုိ႔ မယုံၾကည္ႏုိင္စရာပင္ျဖစ္၏။ ဥပမာျပရလွ်င္ ဗာရဏသီျပည္ မဟာပတာပ မင္းႀကီးျဖစ္၍ ဘုရားေလာင္းလ်ာက သားေတာ္ မင္းသားေလးျဖစ္ခဲ့သည္။ ဓမၼပါလဟု နာမည္ေပးခဲ့ၾက၏။ မယ္ေတာ္ စႏၵာေဒ၀ီ မိဘုရားႀကီးက သားေတာ္ေလးနွင့္အတူ ရႊင္ျမဴးကားေနစဥ္ မင္းႀကီးလာသည္ကုိ ေနရာမွထျပီး မႀကိဳဆုိမိေခ်။ မင္းႀကီးသည္ ေဒါသထြက္၍ သူသတ္သမားကုိ ေခၚကာ ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ေစခဲ့သည္။
ဘုရားေလာင္းလ်ာအား ထုိသုိ႔ျပဳပါလ်က္ ရွင္ေဒ၀ဒတ္သည္ အခ်ိဳ႔ဘ၀မ်ား၌ ဘုရားေလာင္းလ်ာထက္ အဆင့္ျမင့္ေနသည္။ စည္းစိမ္ဥစၥာ အေျခြအရံမ်ားစြာ ရရွိေနသည္။ ထုိသုိ႔ျဖစ္ရာ၌ အကုသိုလ္ကံသည္ အက်ိဳး မေပးပါသေလာဟု ေမးစရာရွိ၏။ အက်ိဳးေပးပါသည္ဟု ေျဖရမည္ျဖစ္သည္။ အက်ိဳးေပးသည္မွာ အခ်ိဳ႔ဘ၀မ်ား၌ဆုိလ်င္ ေျမမ်ိဳ၍ အ၀ိစိငရဲ၌ က်သည္အထိျဖစ္၏။
ရွင္ေဒ၀ဒတ္ေလာင္းလ်ာ ျပဳလုပ္သည့္ကံကုိ ဆန္းစစ္လွ်င္ သူသည္ ဘုရားေလာင္းလ်ာကုိသာ အေႏွာက္အရွက္ အႏၱရာယ္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။ အျခားသူမ်ားကုိ အေႏွာက္အယွက္ အႏၱရာယ္ ေပးသည္မဟုတ္။ သူသည္ လူအမ်ား ခ်မ္းသာေရးအတြက္ ေပးကမ္းလွဴဒါန္းခဲ့သည္။ ေရတြင္း ေရကန္ တူးေဖာ္ခဲ့သည္။ တည္းခုိဇရပ္ေဆာက္ျခင္း၊ လမ္းေဖာက္ျခင္းစေသာ ေကာင္းမႈမ်ားကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
လူအမ်ား ခ်မ္းသာေရးအတြက္ ေကာင္းမႈမ်ားစြာကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေကာင္းမႈ အက်ိဳးမ်ား ကုိလည္း ခံစားရသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ အခ်ိဳ႔ဘ၀မ်ား၌ ဘုရားေလာင္းလ်ာက္ထက္ သာလြန္ေနျခင္းျဖစ္ ပါသည္။ ကုသုိလ္ကံက ေကာင္းက်ိဳး၊ အကုသိုလ္ကံက ဆုိးက်ိဳးကုိ ေပးသည္မွာ ကမၼနိယာမပင္ မဟုတ္ ေလာ။
ေကာင္းမႈကုသုိလ္ကံ၏ ေက်ာင္းက်ိဳးေပးျခင္း၊ မေကာင္းမႈအကုသိုလ္ကံ၏ ဆုိးက်ိဳးေပးျခင္းတုိ႔သည္ ၀ိပတၱိ(၄)မ်ိဳး၊ သမၸတၱိ(၄)မ်ိဳးတုိ႔နွင့္ ေတြ႔ဆုံရမႈေၾကာင့္လည္း အက်ိဳးေပးမႈ အက်ိဳးမေပးမႈတုိ႔ ျဖစ္လာႏုိင္ေသး ၏။
သမၸတၱိ(၄)မ်ိဳးဟူသည္။
၁။ ကာလသမၸတၱိ- မင္းေကာင္းစုိးေကာင္းႏွင့္ လူေကာင္းမ်ားရွိရာ အခါႏွင့္ျပည့္စုံမႈ။
၂။ ဥပဓိသမၸတိၱ- ခႏၶာကုိယ္အစိတ္အပုိင္း အဂၤါရပ္မ်ားျပည့္စုံ၍ ရုပ္ေရအဆင္း သန္႔ရွင္း ၾကည္လင္
တင့္တယ္ျခင္းနွင့္ ျပည့္စုံမႈ။
၃။ ပေယာဂသမၸတၱိ- မေကာင္းမႈ ဒုစရုိက္မ်ားမွ ေရွာင္ရွား၍ ေကာင္းမႈ သုစရုိက္မ်ားကုိ လုပ္ေဆာင္
ျခင္းနွင့္ ျပည့္စုံမႈ။
၄။ ဂတိသမၸတၱိ-လူ႔ဘ၀ နတ္ဘ၀ျဖစ္ရျခင္းႏွင့္ ျပည့္စုံမႈတုိ႔ျဖစ္သည္။
၀ိပတၱိ(၄)မ်ိဳးဟူသည္--
၁။ ကာလ၀ိပတၱိ- မင္းေကာင္း စုိးေကာင္းနွင့္ လူေကာင္းမ်ားရွိရာ အခါႏွင့္ မျပည့္စုံမႈ။
၂။ ဥပဓိ၀ိပတၱိ- ခႏၶာကုိယ္အစိတ္အတုိင္း အဂၤါရပ္မ်ားခ်ိဳ႔တဲ့၍ ရုပ္ရည္အဆင္း မတင့္တယ္မႈ။
၃။ ပေယာဂ၀ိပတၱိ-မေကာင္းမႈ ဒုစရုိက္မ်ားကုိ ျပဳလုပ္မႈ။
၄။ ဂတိ၀ိပတၱိ- ငရဲ တိရစၦာန္ ျပိတၱာ အသူရကာယ္ အပါယ္ေလးဘုံ၌ ျဖစ္ရမႈတုိ႔ ျဖစ္သည္။
မေကာင္းမႈမ်ားကုိ ျပဳလုပ္ထားေသာ အခ်ိဳ႔ပုဂၢိဳလ္မ်ားအဖုိ႔ အပါယ္ေလးဘုံ၌ က်ေရာက္လွ်င္ လုပ္ထားသည့္ မေကာင္းမႈကံ အက်ိဳးေပးမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေကာင္းမႈကံ တစ္ခုေၾကာင့္ လူ႔ဘ၀ နတ္ဘ၀၌ ျဖစ္ေနလွ်င္ မေကာင္းမႈကံက အက်ိဳးမေပးနုိင္ေတာ့ေခ်။ ဂတိသမၸတၱိက တားျမစ္ထားေသာ ေၾကာင့္ ျဖစ္၏။
ထုိနည္းတူစြာ မေကာင္းမႈမ်ားစြာကုိ ျပုလုပ္ထားေသာ အခ်ိဳ႔ပုဂၢိဳလ္မ်ားအဖုိ႔ ရုပ္ရည္ ဥပဓိ ပ်က္စီးေန လွ်င္ မေကာင္းမႈကံက အက်ိဳးေပးမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေကာင္းမႈကံတစ္ခုေၾကာင့္ ရုပ္ရည္ ဥပဓိ လွပတင့္ တယ္ေနလွ်င္ မေကာင္းမႈကံက အက်ိဳးမေပးႏုိင္ေတာ့ေခ်။ ဥပဓိသမၸတၱိက ထားျဖစ္ထားေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။
ထုိနည္းတူစြာ မေကာင္းမႈမ်ားစြာကုိ ျပဳလုပ္ထားေသာ အခ်ိဳ႔ပုဂၢိဳလ္မ်ားအဖုိ႔ ကာလပ်က္စီးေနလွ်င္ မေကာင္းမႈကံက အက်ိဳးေပ းမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ေကာင္းမႈကံတစ္ခုေၾကာင့္ မင္းေကာင္း စုိးေကာင္းနွင့္ လူေကာင္းမ်ားရွိရာ အခါ၌ ျဖစ္ေနလွ်င္ မေကာင္းမႈကံက အက်ိဳးမေပးႏုိင္ေတာ့ေခ်။ ကာလသမၸတၱိက တားျမစ္ထားေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။
ထုိနည္းတူစြာ မေကာင္းမႈမ်ားစြာကုိ ျပဳလုပ္ထားေသာ အခ်ိဳ႔ပုဂၢိဳလ္မ်ားအဖုိ႔ မေကာင္းမႈ ဒုစရုိက္ မ်ားကုိ လုပ္ေဆာင္ေနလ််င္ ျပဳလုပ္ထားေသာ မေကာင္းမႈကံက အက်ိဳးေပးမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ေကာင္းမႈ ကံတစ္ခုေၾကာင့္ ပေယာဂသမၸတၱိ၌ တည္လ်က္ ေကာင္းမႈ သုစရုိက္မ်ားကုိ ျပဳေနလွ်င္ မေကာင္းမႈကံက အက်ိဳးမေပးႏုိင္ေတာ့ေခ်။ ပေယာဂသမၸတၱိက တားျမစ္ထားေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။
ေကာင္းမႈမ်ားစြာကုိ ျပဳလုပ္ထားၾကေသာ အခ်ိဳ႔ပုဂၢိဳလ္မ်ားအဖုိ႔ လူ႔ဘ၀ နတ္ဘ၀၌ ျဖစ္ရလွ်င္ ေကာင္းမႈကံက အက်ိဳးေပးမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း မေကာင္းမႈ ကံတစ္ခုေၾကာင့္ အပါယ္ေလးဘုံ၌ ျဖစ္ေန ရလွ်င္ ေကာင္းမႈကံက အက်ိဳးမေပးႏုိင္ေတာ့ေခ်။ ဂတိ၀ိပၸတၱိက တားျမစ္ထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။
ထုိနည္းတူစြာ ေကာင္းမႈမ်ားစြာကုိ ျပဳလုပ္ထားၾကေသာ အခ်ိဳ႔ပုဂၢိဳလ္မ်ားအဖုိ႔ ရုပ္ရည္ ဥပဓိျပည့္စုံလွ်င္ ေကာင္းမႈကံက အက်ိဳးေပးမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း မေကာင္းမႈကံ တစ္ခုေၾကာင့္ ရုပ္ရည္ ဥပဓိပ်က္စီးေနလွ်င္ ေကာင္းမႈကံက အက်ိဳးမေပးႏုိင္ေတာ့ေခ်။ ဥပဓိ၀ိပၸတၱိက တားျမစ္ထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။
ထုိနည္းတူစြာ ေကာင္းမႈမ်ားစြာကုိ ျပဳလုပ္ထားၾကေသာ အခ်ိဳ႔ပုဂၢိဳလ္မ်ားအဖုိ႔ မင္းေကာင္း စုိးေကာင္းႏွင့္ လူေကာင္းမ်ားရွိရာအခါႏွင့္ ၾကုံရလွ်င္ ေကာင္းမႈကံက အက်ိဳးေပးမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း မေကာင္းမႈ ကံတစ္ခုေၾကာင့္ ကာလပ်က္စီးမႈႏွင့္ ႀကုံႀကိဳက္ေနလွ်င္ ေကာင္းမႈကံက အက်ိဳးမေပးႏုိင္ေတာ့ ေခ်။ ကာလ၀ိပၸတၱိက တားျမစ္ထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။
ထုိနည္းတူစြာ ေကာင္းမႈမ်ားစြာကုိ ျပဳလုပ္ထားၾကေသာ အခ်ိဳ႔ပုဂၢိဳလ္မ်ားအဖုိ႔ သုစရုိက္တရားတုိ႔ကုိ လုပ္ေဆာင္မႈဟူေသာ ပေယာဂသမၸတၱိႏွင့္ ႀကုံႀကိဳက္ေနလွ်င္ ေကာင္းမႈကံက အက်ိဳးေပးမည္ ျဖစ္ေသာ္ လည္း မေကာင္းမႈ ဒုစရုိက္တုိ႔ကုိ လုပ္ေဆာင္မႈဟူေသာ ပေယာဂ၀ိပၸတၱိႏွင့္ ႀကုံႀကိဳက္ေနပါလွ်င္ ေကာင္းမႈ ကံက အက်ိဳးမေပးႏုိင္ေတာ့ေခ်။ ပေယာဂ၀ိပၸတၱိက တားျမစ္ထားေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။
ထုိသုိ႔ ဆုိခဲ့ျပီးသည့္အတုိင္း ေကာင္းမႈကံ၏ ေကာင္းက်ိဳးေပးမႈ မေကာင္းမႈကံ၏ ဆုိးက်ိဳးေပးမႈတုိ႔သည္ ၀ိပၸတၱိ(၄)မ်ိဳး၊ သမၸတၱိ(၄)မ်ိဳးတုိ႔ႏွင့္ ေတြ႔ဆုံရမႈေၾကာင့္လည္း အက်ိဳးေပးမႈ အက်ိဳးမေပးမႈတုိ႔ ျဖစ္လာႏုိင္ၾက ေသးသည္။
အသင္ စာရႈသူတုိ႔သည္ ကံႏွင့္ ကံ၏အက်ိဳးေပးပုံသေဘာကုိ နက္နဲစြာ ဆင္ျခင္စဥ္းစားလ်က္ ေဆာင္ရန္တုိ႔ကုိေဆာင္၊ ေရွာက္ရန္တုိ႔ကုိေရွာင္၍ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာရရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ၾကပါေစ။
(မိလိႏၵပါဠိေတာ္၊ ၀ိဘဂၤပါဠိေတာ္တုိ႔ကုိမွီး၍ေရးသားသည္။)
အရွင္၀ါယမိႏၵာဘိ၀ံသ
တိပိဋကဓရ၊ တိပိဋကဓမၼဘ႑ာဂါရိက
ေထရ၀ါဒဓမၼစာေဆာင္မွ တစ္ဆင့္ ဓမၼဒါနျဖန္႔ေ၀ပါသည္။
