ဗုဒၶ၏ ကမၼဝါဒ

ဗုဒၶ၏ ကမၼဝါဒ

ဗုဒၶ၏ဒႆနတြင္ ကမၼဝါဒ-အလြန္အေရးႀကီးေသာ အခန္းက႑မွ ပါဝင္လ်က္ရွိ၏။ ေကာင္းမႈကံသည္ ေကာင္းက်ိဳးကို ေပး၍ မေကာင္းမႈကံသည္ မေကာင္းက်ိဳးကို ေပးသည္-ဟူေသာ အယူအဆသည္ ကမၼဝါဒ၏ အေျခခံက်ေသာ ဒႆနပင္ျဖစ္သည္။ ဗီဇနိယာမသေဘာအရ သစ္ပင္မ်ိဳးေစ့တို႔၏ သဘာဝႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ေဖာ္ျပရလွ်င္ ခ်ိဳေသာမ်ိဳးေစ့သည္ ခ်ိဳေသာအသီးအပြင့္ကို သီးပြင့္ေစ၍ ခ်ဥ္ေသာမ်ိဳးေစ့သည္ ခ်ဥ္ေသာအသီးအပြင့္ကို သီးပြင့္ေစတတ္သည္။

ထို႔အတူပင္ ေကာင္းေသာကံသည္ ေက်ာင္းက်ိဳးကို ဖန္တီး၍ မေကာင္းေသာကံသည္ မေကာင္းက်ိဳးကို ဖန္တီးေပးတတ္သည္။ ဗီဇသဘာဝ ဗီဇနိယာမဟု ေခၚႏိုင္သလို ကမၼသဘာဝကိုလည္း ကမၼနိယာမဟု ေခၚဆိုႏိုင္သည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ေကာင္းေသာအက်ိဳး မေကာင္းေသာအက်ိဳးကို ေဖာ္ေဆာင္ရာတြင္ မ်ိဳးေစ့ႏွင့္ကံတို႔သည္ အတူတူပင္ ျဖစ္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘုရားရွင္က အၾကင္သို႔သဘာဝရွိေသာ မ်ိဳးေစ့ကို စိုက္ပ်ိဳးပါက ထိုသဘာဝရွိေသာ အသီးကို ရရွိသကဲ့သို႔ ေကာင္းမႈျပဳသူသည္ ေကာင္းက်ိဳးကို ရရွိျပီး မေကာင္းမႈျပဳသူသည္ မေကာင္းက်ိဳးကို ရရွိသည္-ဟု ေဟာၾကားရွင္းျပ ေတာ္မူခဲ့သည္။

ကမၼ-ဆိုသည္မွာ သာမန္အားျဖင့္ လုပ္ကိုင္ျခင္း၊ ျပဳမူျခင္း၊-ဟူ၍ အဓိပၸါယ္ရ၏။ ကမၼဝါဒ ကမၼနိယာမ၊ သို႔မဟုတ္ ကံ-ဟုဆိုရာ၌ လုပ္ကိုင္ျခင္း၊ ျပဳမူျခင္း စသည္တို႔ ျဖစ္ေပၚေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္တိုက္တြန္းသည့္ ေစတနာကိုပင္ ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။ ေပးကမ္းလွဴဒါန္းျခင္း၊ သီလေစာင့္ထိန္းျခင္း၊ သူတပါး၏ ေကာင္းက်ိဳးအတြက္ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း စေသာ အျပဳအမူေကာင္းတို႔၌ ေကာင္းေသာေစတနာ အျမဲပါရွိ၏။ ေကာင္းမႈကံ (ဝါ) ကုသိုလ္ကံဆိုသည္မွာ ယင္းေကာင္းေသာ ေစတနာပင္ျဖစ္သည္။

ထို႔အတူပင္ သူတပါးကို ႏွိပ္စက္ျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ သူတပါး၏ ေကာင္းက်ိဳးကို ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးျခင္း စသည့္ မေကာင္းေသာ အမူအက်င့္တို႔၌ မေကာင္းေသာ ေစတနာ အျမဲပါရွိတတ္သည္။ ထိုေစတနာဆိုးက မေကာင္းေသာအျပဳအမူမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ လႈ႔ံ႔ေဆာ္တိုက္တြန္းေလ့ရွိရာ မေကာင္းေသာအျပဳအမူမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္တိုက္တြန္းေလ့ရွိရာ ထိုမေကာင္းေသာ ေစတနာဆိုးကို မေကာင္းမႈကံ (ဝါ) အကုသိုလ္ကံ-ဟု ေခၚဆိုသည္။

သို႔ျဖစ္၍ လူအပါအဝင္ သတၱဝါမွန္သမွ်သည္ မိမိ၏ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳးကို မိမိကိုယ္တိုင္ကသာ ဖန္တီးေပးႏိုင္သည္။ ကမၼဝါဒ-အရ မိမိ၏ ကုသိုလ္ကံ အကုသိုလ္ကံကသာ မိမိ၏ ခ်မ္းသာျခင္း၊ ဆင္းရဲျခင္း စသည့္ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳးကို ဖန္တီးေပးႏိုင္သည္ဟု ဆိုလိုသည္။ တဦးတေယာက္၏ ခ်မ္းသာမႈ ဆင္းရဲမႈကို အျခားတဦးတေယာက္က ဖန္တီးႏိုင္စြမ္း မရွိ။ ဗုဒၶဒႆနက သတၱဝါမ်ားကို၄င္း၊ ၄င္းတို႔၏ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုက်ိဳးကို၄င္း၊ တစံုတေယာက္ေသာ မဟာတန္ခိုးရွင္က ဖန္ဆင္းေပးေနသည္ဟူေသာ ဣႆရနိမၼာနဝါဒ (ဖန္ဆင္းရွင္းဝါဒ) ကို လံုးဝလက္မခံေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶက အတၱာဟိ အတၱေနာ နာေထာ-သတၱဝါတိုင္းသည္ မိမိဘဝကို ဖန္တီးသူျဖစ္သည္။ မိမိကိုယ္ကိုသာ အားထားရာျဖစ္သည္ဟူ၍ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

၃၁-ဘံု၌ က်င္လည္ေနၾကကုန္ေသာ သတၱဝါအသီးသီးသည္ မိမိ၏ ကုသိုလ္ကံ အကုိသုလ္ကံအေလ်ာက္ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳးကို ခံစား စံစားရသည္ျဖစ္ရာ တဦးႏွင့္တဦး ကံ၏အက်ိဳးေပးပံုျခင္း မတူညီတတ္ၾကေပ။
အခါတပါးတြင္ သုဘလင္လင္က ဘုရားရွင္ကို အရွင္ဘုရား-လူတို႔၏ အသက္ရွည္ျခင္း၊ အသက္တိုျခင္း၊ အနာေရာဂါ ထူျခင္း၊ အနာေရာဂါ ကင္းျခင္း စသည္အားျဖင့္ တဦးႏွင့္တဦး မတူညီျခင္းမွာ အဘယ္ေၾကာင့္ပါနည္း-ဟု ေလွ်ာက္ထားေမးျမန္းခဲ့သည္။

ထိုအခါ ဘုရားရွင္က-သတၱဝါအားလံုးသည္ ကံသာလွ်င္ ကိုယ္ပိုင္ဥစၥာ ရွိၾကသည္။
အသက္ရွည္ျခင္း၊ အသက္တိုျခင္း၊ စသည္အားျဖင့္ ကြဲျပားျခားနားမႈကို ကံကသာလွ်င္ စီမံဖန္တီးသည္-ဟု အက်ဥ္းအားျဖင့္ ေျဖၾကားေတာ္မူခဲ့၏။ ဤသို႔ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳးကို ကံကသာ ဖန္တီးသည္ဟုဆိုရာ၌ အတိတ္ကံ တခုတည္းကိုသာ ဆိုလိုသည္ မဟုတ္ဘဲ အတိတ္ကံႏွင့္ ပစၥဳပၸန္ကံ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးကို ဆိုလိုေပသည္။
ထိုႏွစ္မ်ိဳးအနက္ အတိတ္ကံဟူသည္ လြန္ခဲ့သည့္ အတိတ္ဘဝမ်ားစြာတို႔၌ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ကုသိုလ္ကံ အကုသိုလ္ကံမ်ားပင္ ျဖစ္ျပီး ပစၥဳပၸန္ကံ ဆိုသည္မွာ လက္ရွိ မ်က္ေမွာက္ကာလ၌ ျပဳလုပ္ေနေသာ ကုသိုလ္ကံ အကုသိုလ္ကံမ်ားပင္ ျဖစ္ၾကသည္။

အႏွီကံ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးသည္ ပဋိသေႏၶအက်ိဳး၊ ပဝတၱိအက်ိဳး ႏွစ္ခုလံုးကို ေပးစြမ္းႏိုင္ေသာ သတၱိရွိၾက၏။ သုိ႔ရာတြင္ အတိတ္ကံသည္ ယခုမ်က္ေမွာက္ဘဝ၏ ပဋိသေႏၶအက်ိဳးကို ေပးႏိုင္၍ အနာဂတ္ဘဝ၏ ပဋိသေႏၶအက်ိဳးကိုမူ အတိတ္ကံႏွင့္ ပစၥဳပၸန္ကံ တခုခုက ေပးစြမ္းႏိုင္ေပသည္။ ပဝတၱိအက်ိဳးကိုလည္း အတိတ္ကံႏွင့္ ပစၥဳပၸန္ကံ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးကပင္ အက်ိဳး ေပးႏိုင္ေပသည္။

သို႔ျဖစ္၍ မ်က္ေမွာက္ဘဝတြင္ ဆင္းရဲေသာ မိဘ၊ ခ်မ္းသာေသာ မိဘမ်ိဳးတို႔၌ ေမြးဖြားျခင္း၊ အဆင္းလွျခင္း၊ အရုပ္ဆိုးျခင္း စသည့္ ပဋိသေႏၶပါအက်ိဳးသည္ အတိတ္ကံ သက္သက္၏အက်ိဳးျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ ေမြးဖြားျပီးေနာက္ ေသဆံုးသည့္အထိျဖစ္ေသာ ဘဝတာအတြင္း ေတြ႔ႀကံဳခံစားရသည့္ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳးတို႔မွာမူ အတိတ္ကံတခုတည္းေၾကာင့္သာ မဟုတ္ေတာ့ေပ။ မ်က္ေမွာက္ကာလ၌ ျပဳမူေသာ ကံ၊ ဉာဏ္၊ ဝိရီယတို႔၏ စြမ္းအားသည္ ယခုလက္ရွိဘဝတြင္ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳးမ်ား ျဖစ္ေပၚေရးကို မ်ားစြာအေထာက္အကူ ျပဳေနသည္။

သို႔ေသာ္ မ်က္ေမွာက္ဘဝ၌ ကံ၊ ဉာစ္၊ ဝီရိယတို႔၏ အေထာက္အကူ လံုးဝမပါဘဲ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳးတို႔ ျဖစ္ေပၚလာရျခင္းကား ေရွးအတိတ္ကံသက္သက္ေၾကာင့္သာ ျဖစ္ေပသည္။ သို႔ေသာ္ အတိတ္ကံကိုခ်ည္း လံုးဝအားကိုးအားထား ျပဳေနျခင္းကိုမူ ဗုဒၶဝါဒက လက္ခံအားေပးျခင္း မရွိေပ။ က်ားရဲရာ ၾကမၼာမရိုးသာ၊ ကံကိုယံု ဆူးပံုမနင္းရာ-စေသာ စကားတို႔မွာ အမွန္အားျဖင့္ အတိတ္ကံတခုတည္းကိုသာ အားကိုး မျပဳသင့္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပသည့္ အဆိုအမိန္႔မ်ားျဖစ္ၾက၏။ အလားတူပင္ အတိတ္ကံ ေကာင္းလွ်င္ ခ်မ္းသာရမည္ဟူေသာ အားကိုးျဖင့္ အလုပ္မလုပ္ဘဲ ထိုင္ေနပါက မည္သို႔မွ် ႀကီးပြားခ်မ္းသာလိမ့္မည္မဟုတ္။ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝေသာ မိဘမ်ိဳးရိုး၌ ေမြးဖြားလာျပီး အတိတ္ကံေကာင္းခဲ့ပါလ်က္ မ်က္ေမွာက္ဘဝ၌ ဆင္းရဲေနသူေတြ မ်ားစြာရွိၾက၏။ ထို႔အတူပင္ ပဋိသေႏၶအက်ိဳးေပး ညံ႔ဖ်င္းေသာ္လည္း လက္ရွိဘဝ၌ ကံ ဉာဏ္ ဝီရိယျဖင့္ ႀကိဳးအားထုတ္မႈေၾကာင့္ ခ်မ္းသာႀကီးပြားေနသူေတြလည္း မ်ားစြာရွိေနၾကသည္။

သို႔ျဖစ္၍ အတိတ္ ကုသိုလ္ကံ အားေကာင္းေစကာမူ ပစၥဳပၸန္ဘဝ၌ ကံ ဉာဏ္ ဝီရိယတို႔၏ အေထာက္အကူရမွသာ ေကာင္းက်ိဳး ခ်မ္းသာကို ဖန္တီးေပးႏိုင္မည္။ မ်က္ေမွာက္ဘဝ၌ ပညာတတ္ျခင္း၊ မတတ္ျခင္း၊ ကိုယ္က်င့္တရား ေကာင္းျခင္း၊ ဆိုးျခင္း၊ ဥစၥာပစၥည္း ျပည့္စံုျခင္း၊ ခ်ိိဳ႔တဲ့ျခင္း စသည္တို႔သည္ ပစၥဳပၸန္ဘဝ၏ အျပဳအမူ (ဝါ) ပစၥဳပၸန္ကံႏွင့္သာ မ်ားစြာသက္ဆိုင္၏။ ဝသလသုတ္၊ ဝါေသ႒သုတ္-မ်ား၌ ကမၼဳနာ ဝသေလာ ေဟာတိ၊ ကမၼဳနာ ေဟာတိ ျဗဟၼေဏာ။ ( ကံေၾကာင့္ လူယုတ္မာ ျဖစ္သည္၊ ကံေၾကာင့္ ျမင္ျ့မတ္သူ ျဖစ္သည္)ဟူေသာ ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ ေဟာၾကားခ်က္မွာ အမွန္အားျဖင့္ ဤပစၥဳပၸန္ကံကို ရည္ညႊန္းေတာ္မူ ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶ၏ ကမၼဝါဒသည္ အတိတ္ကံကိုသာ အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္သည္-ဟူေသာ ပုေဗၺ ကတ ေဟတု-ဝါဒႏွင့္ ဆန္႔က်င္သည္။ ထို႔အတူ ဘဝျပတ္ျခင္း၊ ကံႏွင့္ ကံ၏အက်ိဳးတရား မရွိျခင္း-ကို လက္ခံေသာ ဥေစၧဒဝါဒ (ရုပ္ၾကမ္းဝါဒ)ႏွင့္ ကံမပါဘဲ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳး ခံစားရမည္-ဟူေသာ အေဟတုက-ဝါဒတို႔ကိုလည္း ဆန္႔က်င္ခဲ့ေပသည္။

ထိုသို႔ ကံကသာ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳး-ကို ဖန္တီးႏိုင္သည္ ဆိုရာ၌ အခ်ိဳ႔ေသာကံတို႔သည္ မ်က္ေမွာက္ဘဝမွာပင္ အက်ိဳးေပး၍ အခ်ိဳ႔ေသာ ကံတို႔သည္ ေသဆံုးျပီးေနာက္ တမလြန္ဘဝဟုေခၚေသာ ဒုတိယဘဝ၌ အက်ိဳးေပးတတ္၏-ဟု မဟာကမၼဝိဘဂၤသုတ္- တြင္ ဘုရားရွင္ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။ မ်က္ေမွာက္ဘဝ၌ အက်ိဳးေပးေသာကံကို ဒိ႒ဓမၼေဝဒနီယကံ-ဟူ၍၄င္း၊ ဒုတိယဘဝ၌ အက်ိဳးေပးေသာ ကံကို ဥပပဇၨေဝဒနီယကံ-ဟူ၍၄င္း။ တတိယဘဝစသည့္ အခြင့္သာသည့္ ဘဝတခုခု၌ အက်ိဳးေပးေသာကံက္ို အပရာပရိယေဝဒနီယကံ-ဟူ၍ ၄င္း ေခၚဆိုထားသည္။

ဒိ႒ဓမၼေဝဒနီယကံသည္ မ်က္ေမွာက္ဘဝ၌ အက်ိဳးေပးခြင့္ မရေသာ္ မည္သည့္အခါမွ် အက်ိဳးမေပးေတာ့ဘဲ ျမံဳ-သည့္သေဘာသို႔ ဆိုက္ေရာက္သြားေလေတာ့သည္။
ထို႔အတူ ဥပပဇၨေဝဒနီယ ႏွင့္ အပရာပရိယ ေဝဒနီယ-ကံတို႔သည္လည္း မိမိတို႔ အက်ိဳးေပးခြင့္ရွိေသာ အခ်ိန္တြင္ အက်ိဳးမေပးႏိုင္ ခဲ့ေသာ္ ျမံဳ-သည့္သေဘာသို႔ပင္ ဆိုက္ေရာက္သြားၾကေလသည္။ ယင္းသို႔ အက်ိဳးမေပးႏိုင္ေတာ့သည့္ ကံကို အေဟာသိကံ (ကံျဖစ္၍မွ် ဟူေသာ သေဘာမွ်သာ ရွိေသာကံ)ဟု ေခၚဆိုၾကသည္။

ဤသို႔ျဖင့္ ဗုဒၶ၏ ကမၼနိယာမ-သေဘာသည္ ဗီဇနိယာမ သေဘာႏွင့္ မ်ားစြာ တူညီေနသည္။ အျပစ္အနာကင္း၍ ေအာင္ျမင္ေသာ မ်ိဳးေစ့မွန္သမွ်သည္ အပင္ေပါက္ေစႏိုင္ေသာ စြမ္းအင္ရွိ၏။ သို႔ရာတြင္ ယင္းမ်ိဳးေစ့တို႔သည္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ ေရ၊ ေျမ၊ ဥတု စသည့္ အေျခအေနကို ရမွသာလွ်င္ အပင္ေပါက္ေစႏိုင္သည္။ ဤသို႔မဟုတ္က မ်ိဳးေစ့မွ အပင္ ျဖစ္မလာႏို္င္ေတာ့ေပ။ ေအာင္ျမင္ေသာမ်ိဳးေစ့ျဖစ္ေစကာမူ ေရပူ၊ မီးပူ စသည့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ တခုခု၏ ဖ်က္ဆီးျခင္းကို ခံရပါက ယင္းမ်ိဳးေစ့တို႔သည္ အပင္ေပါက္ႏို္င္စြမ္း မရွိၾကေတာ့ေပ။

ထို႔ေၾကာင့္ မ်ိဳးေစ့ဟူသမွ်တိုင္းမွ အပင္ျဖစ္မလာႏိုင္ေပ။ အလားတူပင္ ကုသိုလ္ကံ အကုသိုလ္ကံတို႔ ေပးစြမ္းႏိုင္ေသာ စြမ္းအင္သတၱိ ရွိေစကာမူ ကံအားလံုးမွ အက်ိဳးတရား ေပၚမလာႏိုင္ေပ။ အခ်ိဳ႔ေသာကံတို႔သည္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းႏိုင္သည့္ အေျခအေနကို မရေသာေၾကာင့္၄င္း၊ အခ်ိဳ႔ေသာကံတို႔သည္ အားႀကီးေသာဆန္႔က်င္ဘက္ကံတို႔၏ တားဆီးျခင္းခံရေသာ ေၾကာင့္၄င္း၊ အက်ိဳးေပးခြင့္မရွိေတာ့ဘဲ အေဟာသိကံ-ျဖစ္သြားၾကေတာ့သည္။

ဥပမာ-အဂၤုလိမာလသည္ လူေပါင္းမ်ားစြာက္ို သတ္ျဖတ္ျခင္းျဖင့္ အကုသိုလ္ကံကို က်ဴးလြန္ထားခဲ့၏။ သို႔ေသာ္ ဗုဒၶျမတ္စြာနဲ႔ ေတြ႔ဆံုရျပီး ဗုဒၶ၏ အဆံုးအမ၌တည္ကာ တရားအားထုတ္ေသာအခါ ရဟႏၲာအျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိသြားခဲ့သည္။ ထိုအခါ က်ဴးလြန္ထားေသာ အကုသိုလ္ကံတို႔သည္ တမလြန္ဘဝမ်ားစြာ၌ မေကာင္းက်ိဳးကို ေပးခြင့္မရွိေတာ့ေပ။ အေၾကာင္းမူကား အားႀကီးေသာ ကုသိုလ္ကံက အကုသိုလ္ကံကို တားဆီးႏိုင္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

အခ်ိဳ႔ေသာသူတို႔သည္ ထက္ျမက္ေသာ ဉာဏ္စြမ္းဉာဏ္စရွိ၍ လ့ံုလႏွင့္လည္း ျပည့္စံုၾက၏။ သို႔ရာတြင္ ပညာကို ထြန္းထြန္းေပါက္ေပါက္ သင္ႏိုင္သည့္ေနရာေဒသ၌ မေနရ၊ မေနႏိုင္ၾကသျဖင့္ ပညာရွင္မ်ား မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ ပညာရွင္အျဖစ္မွ တဖန္ ႀကီးပြားတိုးတက္ေသာ အေျခအေနသို႔လည္း ေရာက္မလာေတာ့ေပ။ အခ်ိဳ႔ေသာသူတို႔မွာမူ ခရီးလမ္းပန္း အဆက္အသြယ္ ခက္ခဲေနသည့္ေနရာ၌ ေမြးဖြားခဲ့ေစကာမူ အတတ္ပညာ သို႔မဟုတ္ စီးပြားဥစၥာ ရွာမွီးႏိုင္သည့္ ေနရာေဒသသို႔ေရာက္ေအာင္ ကူညီပို႔ေဆာင္ေပးမည့္သူမ်ား ရွိသျဖင့္ ပညာသင္ယူခြင့္၊ ဥစၥာရွာယူခြင့္ ရရွိကာ ႀကီးပြားေနၾကသည္။ ဤသည္မွာ အက်ိဳးေပးႏိုင္သည့္ အေျခအေနကို ရျခင္း၊ မရျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ ကုသိုလ္ကံ အကုသိုလ္ကံတို႔သည္ မ်ိဳးေစ့မ်ားကဲ့သို႔ အခ်ိဳ႔ေသာအက်ိဳးေပးခြင့္ ရရွိျပီး အခ်ိဳ႔မွာ အက်ိဳးေပးခြင့္ မရရွိဘဲ အေဟာသိကံ-အျဖစ္သို႔ ေရာက္သြားၾကေလ ေတာ့သည္။

ဤသို႔ျဖင့္ ကမၼဝါဒ၏ အေျခခံျဖစ္ေသာ ကုသိုလ္ကံ အကုသိုလ္ကံတို႔၏ သေဘာကို နားလည္လက္ခံျခင္း၊ မိမိျပဳလုပ္ေသာ ကုသိုလ္ကံႏွင့္အကုသိုလ္ကံတို႔သည္သာ မိမိ၏ ခ်မ္းသာျခင္း၊ ဆင္းရဲျခင္းကို ဖန္တီးေပးႏိုင္သည္ဟု သိျမင္ နားလည္ျခင္းကို ကမၼႆကတာဉာဏ္ (ကံသာလွ်င္ မိမိ၏ ကိုယ္ပိုင္ဥစၥာ ျဖစ္သည္ဟူေသာ အသိ) ဟုေခၚသည္။ ကမၼႆကတာဉာဏ္သည္ သမၼာဒိ႒ိ (မွန္ကန္ေသာ အယူ)၏ အေျခခံျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ယင္းကို ပိုင္ႏိုင္စြာ သိျမင္ လက္ခံထားသူတို႔သည္ နတ္ကိုးကြယ္ျခင္း၊ ဖန္ဆင္းရွင္ ဣႆရကို ယံုၾကည္အားထားျခင္း စသည္တို႔ကို မျပဳေတာ့ဘဲ မိမိကုိယ္ကုိသာ အားကိုးေလ့ရွိၾက သည္။ လက္ရွိဘဝ၌ အသိပညာ တိုးတက္မႈ၊ ႀကီးပြားခ်မ္းသာမႈ၊ က်န္းမာမႈ စသည္တို႔ကို ရရွိေအာင္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ၾကသကဲ့သို႔ အမ်ား၏အက်ိဳးကိုလည္း တတ္ႏိုင္သမွ် ေဆာင္ရြက္တတ္ၾကသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ လူတိုင္း ဒါနအမႈ၊ သီလအမႈ၊ ဘာဝနာအမႈတို႔ကို ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ၾကျပီး မေကာင္းမႈမွန္သမွ်က္ိုလည္း ေရွာင္သင့္ၾက ေပသည္။ တပါးသူကို ပ်က္စီးေစလိုမႈ (ဗ်ာပါဒ)၊ သူတပါး၏ပစၥည္းကို မတရားလိုခ်င္ တပ္မက္မႈ (အဘိဇၩာ)၊ အျခားသူ ႀကီးပြားတိုးတက္ေနသည္ကို မနာလိုမႈ (ဣႆာ) စသည္တို႔ကို မေမြးျမဴဘဲ သတၱဝါအားလံုးအေပၚ၌ ျဗဟၼဝိဟာရတရား(၄)ပါးကိ္ု အစဥ္ပြားမ်ားသင့္ၾကေပသည္။ ဤသို႔ေကာင္းေသာစိတ္ျဖင့္ ေကာင္းေသာအလုပ္ကို လုပ္ၾကမည္ဆိုလွ်င္ ေကာင္းေသာအက်ိဳးကို ရရွိခံစားႏိုင္သည္ဟူေသာ အခ်က္မွာ ဗုဒၶေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ ကမၼဝါဒ-၏ အဓိကအေျခခံျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပ လိုက္ရေပသတည္း။

ထြန္းညိဳ (စကု)
(ျမဝတီမဂၢဇင္း ၁၉၉၉-ခုႏွစ္ ဧျပီလ)