ျမန္မာတို႔၏ ဗုဒၶဘာသာ အခါေတာ္ေန႔မ်ား

ျမန္မာတို႔၏ (၁၂)လရာသီ ပြဲေတာ္မ်ားမွာ....
၁။ တန္ခူးလ ( သၾကၤန္ပြဲ )
၂။ ကဆုန္လ ( ေညာင္ေရသြနး္ပြဲ )
၃။ နယုန္လ ( စာေတာ္ျပန္ပြဲ )
၄။ ၀ါဆုိလ ( ၀ါဆုိပြဲ ) ( ပဥၹင္းရွင္ျပဳပြဲ )
၅။ ၀ါေခါင္လ ( စာေရးတံမဲပြဲ )
၆။ ေတာ္သလင္းလ ( ေလွျပိဳင္ပြဲ )
၇။ သီတင္းကြ်တ္လ ( မီးထြန္းပြဲ )
၈။ တန္ေဆာင္မုန္းလ ( ကထိန္ပြဲ )
၉။ နတ္ေတာ္လ ( စာဆိုေတာ္ပြဲ )
၁၀။ ျပာသိုလ ( ျမင္းခင္းပြဲ )
၁၁။ တပုိ႔တဲြလ (မီးပံုပြဲ)( ယာဂုထမနဲပြဲ )
၁၂။ တေပါင္းလ ( သဲပံုေစတီပြဲ ) တို႔ႏွင့္

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔၏ တစ္ႏွစနတာ ဘာသာေရးပြဲေတာ္တို႔မွာ...

တန္ခူးလ- ႏွစ္သစ္ကူးပဲြေတာ္
ကဆုန္လ- (ဗုဒၶေန႔)ေညာင္ေရသြန္းပဲြေတာ္
နယုန္လ- မဟာသမယေန႔
၀ါဆုိလ- ဓမၼစၾကာအခါေတာ္ေန႔
၀ါေခါင္လ- ေမတၱာအခါေတာ္ေန႔
ေတာ္သလင္းလ- ဂရုဓမၼအခါေတာ္ေန႔
သီတင္းကၽြတ္လ- အဘိဓမၼာအခါေတာ္ေန႔
တန္ေဆာင္မုန္းလ- သာမညဖလ အခါေတာ္ေန႔
နေတၱာ္လ- ဓမၼစာဆုိေတာ္မ်ားေန႔
ျပာသုိလ္လ- ရွင္တစ္ေထာင္အခါေတာ္ေန႔
တပုိ႔တဲြလ- ဩ၀ါဒပါတိေမာက္အခါေတာ္ေန႔
တေပါင္းလ- ျမတ္ဗုဒၶ ျပည္ေတာ္၀င္ အခါေတာ္ေန႔

တုိ႔ဆုိျပီး သတ္မွတ္ထားပါတယ္။


၁။ ဓမၼစၾကာ အခါေတာ္ေန႔ သိေကာင္းစရာ

ဝါဆိုလျပည့္ေန႔ကို ဓမၼစၾကာ အခါေတာ္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္ အျဖစ္ က်င္းပ ရျခင္းမွာထိုေန႔၌ ဓမၼစၾကာ တရားေတာ္ကို ျမတ္စြာ ဘုရားက ေဟာၾကား ေတာ္မူသည္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ က်င္းပ ရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

• ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ကို ျမတ္စြာဘုရားသည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ဗာရာဏသီျပည္ မိဂဒါဝုန္ ေတာ၌ မဟာ သကၠရာဇ္ ၁၀၃ ခုနွစ္ ဝါဆို လျပည့္ေန႔ ေနဝင္ လထြက္ အခ်ိန္၌ ပဥၶဝဂၢီ ငါးဦး တို႔အား ဘုရားအျဖစ္ကို ဝန္ခံေသာ အားျဖင့္ ေဟာၾကား ေတာ္မူ ခဲ့ပါသည္။

• ဓမၼစၾကာတရားေတာ္သည ္ဝိနည္းမဟာဝါ ပါဠိေတာ္၌ ပဥၶဝဂၢယ ကထာ အမည္ျဖင့္္ လာရွိပါသည္။ ပ႗ိသမၻိဒါ မဂၢ ပါဠိေတာ္ ၌ “ဓမၼစကၠ ပဝတၱန ဝါရ” အမည္ျဖင့္ လာရွိ ပါသည္။ မဟာဝဂၢ သံယုတ္ ပါဠိေတာ္၌ “ဓမၼစကၠ ပဝတၱန သုတၱ” အမည္ျဖင့္ လာရွိပါသည္။

• ဓမၼစကၠ ပဝတၱန ၏ အဓိပၸါယ္မွာ-တရားတည္းဟူေသာ အသိစက္ကို ျဖစ္ေစ၊ လည္ေစေတာ္ မူျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ ရပါသည္။[ဓမၼစကၠ= တရားေတာ္ + ပဝတၱန=ျဖစ္ေစ၊ လည္ေစျခင္း]

• ဓမၼစၾကာ တရားေတာ္သည္ သစၥာေလးပါး တရားကို ညႊန္းဆို ေဟာၾကားေသာ ေဒသနာေတာ္ ျဖစ္၍ ပိ႗ိကတ္သံုးပံု၏ ` အနွစ္ခ်ဳပ္တရား’ ဟု ဆိုထိုက္ ပါသည္။

• ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ကို စိစစ္ သံုးသပ္ ၾကည့္ပါလွ်င္ လမ္းစဥ္မွား “အစြန္း၂ခု” ကို ေရွာင္ၾကဥ္ေရး၊ မဇၥ်ိမ ပ႗ိပဒါ လမ္းစဥ္မွန္ ကို က်င့္သံုးေရး တို႔ကို ညႊန္ၾကား ထားျပီး သစၥာေလးပါး တရားကို သိျမင္ ေစရန္ ေဟာၾကား ထားေသာေၾကာင့္ ဗုဒၶဝါဒ ၏ တိက် ခိုင္မာ ေသာ သေဘာတရားကို ေတြ႔ျမင္ နုိင္ပါသည္။

• ဤကဲသို႔ အနွစ္သာရ ပါရွိေသာ တရားျဖစ္၍ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ရဟန္း ရွင္ လူတို႔က ဓမၼစၾကာ တရားေတာ္ကို အထူးပင္ အာရုံ စိုက္၍ ရြတ္ဖတ္ သရဇၥ်ာယ္ ေတာ္မူၾက ပါသည္။ အျမိဳ႕ျမိဳ႕ အရြာရြာ၌ ဓမၼစၾကာ အသင္းမ်ား ဖြဲ႔စည္းျပီး ျပန္ပြား ေအာင္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိၾကပါသည္။

• အထက္ပါ အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ၀ါဆုိ လျပည့္ေန႕ကို ဓမၼစၾကာ အခါေတာ္ေန႕ ဟု ေခၚဆို ရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ထို႕အျပင္ ၀ါဆိုလျပည့္ေန႕ဧ။္ ထူးျခားခ်က္မ်ားမွာ “သေႏၶ၊ ေတာထြက္၊ ဓမၼစက္ ေဟာျမြက္ သံခ်ိဳ လ၀ါဆို” ဟူေသာ သံေပါက္ေလး အတိုင္း ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရား ပဋိသေႏၶ ယူေသာ၊ ေတာထြက္ေသာ၊ ဓမၼစၾကာ တရားဦး ေဟာေသာ လ ျဖစ္ပါသည္။

၀န္ခံခ်က္။ ။ ဆရာေတာ္ ဦးပညာသာမိ (မာဂဓီ- သာစည္)၊ ႏိုင္ငံေတာ္ ပိဋကတ္ တိုက္မွဴး စီစဥ္ ေရးသားေသာ အခါေတာ္ ေန႕မ်ား စာအုပ္မွ ေကာက္ႏႈတ္ပါသည္။

မွတ္ခ်က္။ http://khunmyahlaing.blogspot.com/2009/07/blog-post.html မွကူးယူတင္ပါသည္။

၂။ တေပါင္းလျပည့္ ျမတ္ဗုဒၶ ျပည္ေတာ္၀င္ အခါေတာ္ေန႔

ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၇-ရက္ တေပါင္းလျပည့္ေန႔
***
တေပါင္းလျပည့္ေန႔ကို ဗုဒၶျပည္ေတာ္၀င္ အခါေတာ္ေန႔ အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါသည္။
ထိုသို႔ သတ္မွတ္ရျခင္းမွာ …
မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ ခုႏွစ္ အခါကာလက ျမတ္စြာဘုရားသည္ ရာဇၿဂိဳဟ္ျပည္ ေ၀ဠဳ၀န္ ေက်ာင္းေတာ္၌ သီတင္းသံုးေနစဥ္ ကပိလ၀တ္ ေနျပည္ေတာ္မွ ခမည္းေတာ္ သုေဒၶါဒန မင္းႀကီးက အမတ္ ၁၀-ဦးတို႔ကို ေနာက္ပါ အေျခြအရံ တေထာင္စီျဖင့္ ၁၀-ႀကိမ္ခြဲကာ ဘုရားရွင္အား ပင့္ရန္ ရာဇၿဂိဳဟ္ျပည္သို႔ ေစလႊတ္လိုက္ပါသည္။

ထိုသို႔ ဘုရားပင့္ရန္သြားသူ အမတ္မ်ားသည္ ဘုရားရွင္ႏွင့္ ေတြ႔၍ တရားနာရေသာအခါ ဧဟိဘိကၡဴ ရဟန္းမ်ား ျဖစ္ကုန္ၾကၿပီး ကပိလ၀တ္သို႔ မျပန္ၾကေတာ့ပါ။ ေနာက္ဆံုးအသုတ္ကို ကာဠဳဒါယီအမတ္ႀကီး ေခါင္းေဆာင္၍ သြားသည့္အခါတြင္လည္း ဘုရားရွင္၏ တရားနာရၿပီးေနာက္ ကာဠဳဒါယီအမတ္ႀကီး ရဟႏၲာျဖစ္သြားပါသည္။ ရဟႏၲာျဖစ္ၿပီးေနာက္ ကာဠဳဒါယီမေထရ္က တေပါင္းလ၏ သာယာပံုကို ဂါထာေပါင္း ၆၄ ဂါထာ သီကံုး၍ ခမည္းေတာ္၏ ေက်းဇူးကို သိေသာအားျဖင့္ ဖြားရာဇာတိ ကပိလ၀တ္ ေနျပည္ေတာ္သို႔ ႂကြခ်ိန္ တန္ၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားေလသည္။

ကာဠဳဒါယီမေထရ္၏ ေလွ်ာက္ထားခ်က္အရ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ရဟႏၲာေပါင္း ၂-ေသာင္း ျခံရံလ်က္ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ ခုႏွစ္၊ တေပါင္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္ေန႔တြင္ ရာဇၿဂိဳလ္ၿမိဳ႕မွ ယူဇနာ ၆၀ ကြာေ၀းေသာ ကပိလ၀တ္ ေနျပည္ေတာ္သို႔ တေန႔လွ်င္ တယူဇနာခရီးျဖင့္ ရက္ေပါင္း ၆၀ ၾကာေအာင္ ေဒသစာရီ ႂကြခ်ီေတာ္မူပါသည္။

ျမတ္စြာဘုရား ကပိလ၀တ္ေနျပည္ေတာ္သို႔ ႂကြေတာ္မူျခင္းျဖင့္ သာသနာေတာ္ သမိုင္းတြင္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ အက်ဳိးဆက္မ်ားမွာ …
၁) နိေျဂာဓာ႐ံုေက်ာင္းေတာ္ႀကီး ေပၚေပါက္လာျခင္း၊
၂) သာကီ၀င္မင္းမ်ဳိးတို႔၏ မာန္စြယ္ကို ႏုတ္ပယ္ေသာအားျဖင့္ ေပါကၡရ၀ႆမိုးကို ရြာသြန္းေစျခင္း၊
၃) ဂါထာတေထာင္ျဖင့္ တန္ဆာဆင္အပ္ေသာ ေ၀ႆႏၲရာ ဇာတ္ေတာ္ႀကီးကို ေဟာၾကားျခင္း၊
၄) မဟာဓမၼပါလ ဇာတ္ေတာ္ႀကီးကို နာၾကားရ၍ ခမည္းေတာ္ႀကီး အနာဂါမ္တည္ၿပီး ေနာင္ေသာအခါ အရဟတၱဖိုလ္ တည္ျဖင္း၊ မိေထြးေတာ္ ေဂါတမီ ေသာတာပန္ တည္ျခင္း၊ ေနာင္အခါ ဘိကၡဳနီသာသနာ ထူေထာင္ခြင့္ၾကံဳျခင္း၊
၅) ယေသာဓရာကို အေၾကာင္းျပဳ၍ စႏၵကိႏၷရီ ဇာတ္ေတာ္ကို ေဟာၾကားျခင္း၊
၆) ဇနပဒကလ်ာဏီ၏ ၾကင္ယာေတာ္ နႏၵမင္းသား ရဟန္းျဖစ္ျခင္း၊
၇) သားေတာ္ရာဟုလာ အေမြေတာင္း၍ သာမေဏဘ၀သို႔ ေရာက္ရွိျခင္း၊
၈) သာကီ၀င္အမ်ဳိးမွ မင္းသားတေထာင္ ရဟန္းေဘာင္သို႔ ေရာက္ျခင္း၊
၉) ကာဠဳဒါယီမေထရ္အား ေဆြမ်ဳိးတို႔အားျမတ္စြာဘုရားကို ၾကည္ညိဳေစရန္ စြမ္းေဆာင္ရာ၍ အျမတ္ဆံုး “ကုလပၸသာဒ” ဧတဒဂ္ကို ခ်ီးျမွင့္ေတာ္မူျခင္း၊
၁၀) အရွင္သာရိပုတၱရာ ေလွ်ာက္ထား၍ ဗုဒၶ၀င္ ေဒသနာကို ေဟာၾကားေတာ္ မူျခင္း၊
စေသာ အက်ဳိးဆက္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။
***

ကာဠဳဒါယီမေထရ္ ေလွ်ာက္ထားသည့္ ေနာက္ဆံုးဂါထာ

နာသိတံ နာသိဥဏံွ၊ နာတိ ဒုဗ ၻိကၡ ဆာတကံ။
သဒၵလာ ဟရိတာ ဘူမိ၊ ဧသ ကာေလာ မဟာမုနိ။

မုနိတို႔၏ သခင္ျဖစ္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား … ေဆာင္းေႏွာင္းေႏြဦး တေပါင္းလ ဤအခါထူးသည္ ေအးလည္း မေအးလြန္းလွပါဘုရား၊ ပူလည္း မပူလြန္းလွပါဘုရား။ ေကာက္ပဲ သိမ္းစ ဥတုမွ်၍ အာဟာရမြတ္ရွား ေခါင္းပါးျခင္း ဆာေလာင္ျခင္းမွလည္း ကင္းရွင္းပါသည္ ဘုရား၊ ေျမအျပင္သည္လည္း ေနဇာျမက္ညြန္႔ ေပါက္ေရာက္ ရွင္သန္၍ ျမစိမ္းေရာင္လႊမ္း စိုျပည္ လန္းဆန္းေနပါသည္ ဘုရား။ ေဆာင္းေႏွာင္းေႏြဦး တေပါင္းလ ဤအခါထူးသည္ ေမြးရပ္ဌာနီ ကပိလ၀တ္ေနျပည္သို႔ ႂကြခ်ီရန္ ေလ်ာ္ကန္ ေလ်ာက္ပတ္ ေကာင္းျမတ္ေသာ အခ်ိန္ပါ ဘုရား။
***
ကာဠဳဒါယီမေထရ္ ေလွ်ာက္ထားေသာ ဂါထာေပါင္း ၆၄-ဂါထာကို ရွင္အုန္းညိဳက ပ်ဳိ႕အျဖစ္ ေရးစပ္ခဲ့ပါသည္။ ဂါထာ ေျခာက္ဆယ္ပ်ဳိ႕ဟု ထင္ရွားသည္။ ထိုဂါထာ ေျခာက္ဆယ္ပ်ဳိ႕မွ စာပိုဒ္ကို ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

လူ႔ဘံု သံုးပါး၊ အထြတ္ထား၍၊ တရားရသာ၊ ၿမိဳက္ၾသဇာျဖင့္၊ သတၱ၀ါလူ၊ ခပ္သိမ္းသူကို၊ ဆယ္ယူကယ္ႏိုင္၊ ေရႊျပည္ခိုင္သို႔၊ တိုင္တိုင္ေဘးလြတ္၊ ပို႔ေပတတ္သည္၊ လူနတ္ဆရာ၊ ရတနာဟု၊ မဟာ၀ီရ၊ လံု႔လအေခါင္၊ ေဗာဓိေညာင္၌၊ ေျခာက္ေရာင္လွ်ံ၀ါ၊ ဉာဏ္စၾကာႏွင့္၊ သစၥာရဲရဲ၊ ပြင့္ဆဲဆဲလွ်င္၊ အံ့အဲမႏိုင္၊ ဆြယ္ၿပိဳင္ႏႈိင္းေဖာ္၊ တုမေျမာ္သည္၊ ဘုန္းေတာ္ထြန္းလစ္၊ ျမတ္ရွင္ခ်စ္။

အျဖစ္ေၾကာင္းလ်ား၊ မွာစကားကို၊ ဦးဖ်ားထိပ္ထက္၊ ၾကားေလွ်ာက္ဆက္အံ့၊ ဖြားခ်က္ျမွဳပ္ေထြ၊ ဇာတိေနသား၊ ေအာင္ေျမျပည္မ၊ ကပိလတြင္၊ ေမြးဘသုေဒၶၚ၊ ဒကာေတာ္ႏွင့္၊ ယေသာ္ဓရာ၊ ဗိမၼာေျမာက္သား၊ သည္းခ်ားရာဟု၊ ေမွ်ာ္ကာ႐ႈလ်က္၊ တစုတ႐ံုး၊ ပန္းႏွယ္ကံုးမွ်၊ သက္လံုးေမတၱာ၊ ျပက္ၾကင္နာေသာ္၊ ဖူးပါလွခ်င္၊ ငါ့သခင္ကို၊ သို႔ပင္ဆိုတမ္း၊ နိစၥလြမ္း၍၊ မ်က္ယမ္းထိထိ၊ ေျမာ္ခ်င္ဘိဟု၊ ၾကားသိတံုလို၊ တေသာင္းဗိုလ္တြင္၊ ကၽြန္ကိုေနာက္ဆင့္၊ ခ်ီပင့္ရရွာ၊ ဤအခါကား၊ ေဟမာခ်မ္းေဆာင္း၊ ႂကြလည္း ေျပာင္းသား၊ တေပါင္းေႏြလ၊ ဂိမၼာနဟု၊ သာလွေပ်ာ္မႈ၊ သည္ရတု၌၊ ညြန္႔ႏုဆဲဆဲ၊ မီးလွ်ံခဲသို႔၊ ရဲရဲေျပာင္ေျပာင္၊ ေတာကုန္ေအာင္လည္း၊ ပြင့္ေရာင္တိခ်ည္း၊ ျဖင္ေပါပည္း၏၊ ခမည္းေတာ္ေကာင္း၊ ျပည္ေတာ္ေဟာင္းသို႔၊ ဖူးေပါင္းစိမ့္ငွာ၊ ေတာင္းပန္ထြာသည္။ သြားခါကာလ တန္ၿပီဘုရား။ … ။

***
(ျမတ္ဗုဒၶျပည္ေတာ္၀င္ အခါေတာ္ေန႔ ျဖစ္ေသာ သာယာလွပသည့္ တေပါင္းလျပည့္ အခါသမယတြင္ ဒါန၊ သီလ၊ ဘာ၀နာ ေကာင္းမႈကုသိုလ္မ်ား မေမ့မေလ်ာ့ ျပဳၾကပါေစေၾကာင္း … )

***
ရည္ညႊန္း။ ။
အခါေတာ္ေန႔မ်ား (ဆရာေတာ္ မာဂဓီ - သာစည္)

ၾ၃။ သ၀ါဒပါတိေမာက္ အခါေတာ္ေန႔

တပို႔တြဲလျပည့္ေန႔တြင္ ဘုရားရွင္တိုင္း တပည့္သားတို႔အား ၾသ၀ါဒ ေပးေတာ္မူသည္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ထိုေန႔ကို ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ အခါေတာ္ေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါသည္။ တပို႔တြဲလျပည့္ေန႔၏ ထူးျခားခ်က္မ်ားမွာ ...
- အရွင္သာရိပုတၱရာ ရဟႏၱာျဖစ္ေသာေန႔၊
- အရွင္သာရိပုတၱရာႏွင့္ အရွင္မဟာေမာဂၢလန္ ဧတဒဂ္ရေသာေန႔၊
- အဂၤါေလးရပ္ႏွင့္ျပည့္စံုေသာ ရဟန္းပရိသတ္တို႔ အလိုအေလ်ာက္ စုေ၀းမိေသာေန႔၊
- ဘုရားရွင္တုိင္း ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ ျပေတာ္မူေသာေန႔ ... တို႔ ျဖစ္ပါသည္။

ဘုရားရွင္တို႔၏ အဆံုးအမ ၾသ၀ါဒါႏွင့္ ပညတ္ေတာ္မူေသာ သိကၡာပုဒ္မ်ားကို ပါတိေမာက္ဟုေခၚပါသည္။ ပါတိေမာက္တြင္ ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ႏွင့္ အာဏာပါတိေမာက္ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္။ ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ကို ဘုရားရွင္တို႔သာ ျပခြင့္ရွိသည္၊ တပည့္သာ၀ကတို႔ ျပခြင့္မရွိပါ။ ဘုရားတဆူႏွင့္တဆူ ၾသ၀ါဒေပးပံု ကြဲျပားျခားနားမႈ မရွိ၊ ျပေတာ္မူသည့္ အခ်ိန္ကာလသာ ကြဲျပားသည္။ ဥပမာ ...

၁) ၀ိပႆီျမတ္စြာဘုရားသည္ ၇-ႏွစ္လွ်င္တႀကိမ္ ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ကို ျပေတာ္မူသည္။ တႀကိမ္ျပလွ်င္ ၾသ၀ါဒ ၇-ႏွစ္ ၾကာ တည္တံ့သည္။
၂) သိခီႏွင့္ ေ၀ႆဘူျမတ္စြာဘုရားတို႔သည္ ၆-ႏွစ္လွ်င္တႀကိမ္ ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ကို ျပေတာ္မူသည္။ တႀကိမ္ျပလွ်င္ ၾသ၀ါဒ ၆-ႏွစ္ၾကာ တည္တံ့သည္။
၃) ကကုသန္ႏွင့္ ေကာဏာဂုမ္ျမတ္စြာဘုရားတို႔သည္ ၁-ႏွစ္လွ်င္ တႀကိမ္ ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ကို ျပေတာ္မူသည္။ တႀကိမ္ျပလွ်င္ ၾသ၀ါဒ ၁-ႏွစ္ၾကာ တည္တံ့သည္။
၄) ကႆပျမတ္စြာဘုရားသည္ ၆-လလွ်င္တႀကိမ္ ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ကို ျပေတာ္မူသည္။ တႀကိမ္ျပလွ်င္ ၾသ၀ါဒ ၆-လၾကာတည္တံ့သည္။

သက္တမ္းရွည္ေသာ ဘုရားတို႔မွာ ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ကို သာသနာေခတ္ဆံုးတိုင္ ျပေတာ္မူၾကသည္။ သက္တမ္းတိုေသာ ဘုရားရွင္တို႔မွာ ပထမေဗာဓိ ေခၚေသာ ၀ါေတာ္ ၂၀ အတြင္း၌သာ ၾသ၀ါဒ ပါတိေမာက္ကို ျပေတာ္မူေလ့ရွိပါသည္။ သိကၡာပုဒ္ေတာ္ ပညတ္ခ်ိန္မွစ၍ ၾသ၀ါဒ ပါတိေမာက္ကို ျပေတာ္မမူဘဲ အာဏာပါတိေမာက္ကိုသာ ျပေစေတာ္မူပါသည္။

ဘုရားရွင္တို႔သည္ ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ကို ...
- တပို႔တြဲလျပည့္ေန႔ ၾကံဳႀကိဳက္ျခင္း၊
- ဧဟိဘိကၡဳရဟန္းခ်ည္းသာျဖစ္ျခင္း၊
- ဆဠာဘိည ပဋိသမၻိဒါ ပတၱ ရဟႏၲာခ်ည္းျဖစ္ျခင္း၊
- မည္သူမွ် မပင့္ဖိတ္ဘဲ စုေ၀းမိျခင္း ...
ဤ အဂၤါ ေလးခ်က္ႏွင့္ ျပည့္စံုမွ ျပျမဲ ျဖစ္ပါသည္။

ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရားသည္ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ ခုႏွစ္ တပို႔တြဲလျပည့္ေန႔တြင္ အထက္ေဖာ္ျပပါ အဂၤါေလးရပ္ႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ကႆပညီေနာင္ ရွင္တေထာင္၊ အရွင္သာရိပုတၱရာ၊ အရွင္မဟာေမာဂၢလန္ႏွင့္ တပည့္ ၂၅၀၊ စုစုေပါင္း ရဟႏၲာ ၁၂၅၂ ပါးတို႔အား ဂါထာသံုးပုဒ္ျဖင့္ ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ကို ျပေတာ္မူပါသည္။ ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ဂါထာသည္ သီလ, သမာဓိ, ပညာကို ေဟာၾကားထား၍ ပိဋကတ္သံုးပံု၏ အႏွစ္ခ်ဳပ္တရားဟု ေခၚပါသည္။ ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ဂါထာအတိုင္း လိုက္နာက်င့္ၾကံပါက ကိုယ္, ႏႈတ္, စိတ္ ယဥ္ေက်းလိမၼာၿပီး အို, နာ, ေသ လြတ္ရာ နိဗၺာန္သို႔ ေရာက္ရွိႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
***

ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ ပါဠိ -ျမန္မာ

(၁)
ခႏၱီ ပရမံ တေပါတိ တိကၡာ၊ နိဗၺာနံ ပရမံ ၀ဒႏၱိ ဗုဒၶါ၊
န ဟိ ပဗၺဇိေတာ ပရူပဃာတီ၊ န သမေဏာ ေဟာတိ ပရံ ၀ိေဟဌယေႏၱာ

လြန္စြာ ခ်ဳပ္တည္းမႈဟူေသာ သည္းခံျခင္းသည္ အလြန္ျမတ္ေသာ အက်င့္ေပတည္း။
နိဗၺာန္တရားကို အျမတ္ဆံုးဟူ၍ ဘုရားရွင္တို႔ ေဟာေတာ္မူကုန္၏။
သူတပါးကို သတ္ေသာသူသည္ စိတ္အညစ္အေၾကးကို ႏွင္ထုတ္သူမဟုတ္။
သူတပါးကို ညွဥ္းဆဲေသာသူသည္ မေကာင္းမႈတို႔ကို ၿငိမ္းေစသူမဟုတ္။

(၂)
သဗၺပါပႆ အကရဏံ၊ ကုသလႆ ဥပသမၸဒါ၊
သစိတၱ ပရိေယာဒပနံ၊ ဧတံ ဗုဒၶါန သာသနံ။

မေကာင္းမႈ ဟူသမွ်ကို မျပဳလုပ္ရာ။
ေကာင္းမႈဟူသမွ်ကို ျပည့္စံုေစရာ၏။
မိမိစိတ္ကို သန္႔ရွင္း ျဖဴစင္ေစရာ၏။
ဤသည္ကား ဘုရားရွင္တို႔၏ အဆံုးအမေတာ္ေပတည္း။

(၃)
အႏူပ ၀ါေဒါ အႏူပ ဃာေတာ၊ ပါတိေမာေကၡစ သံ၀ေရာ။
မတၱညဳတာစ ဘတၱသမၼိ ံ၊ ပႏၱဥၥ သယနာ သနံ၊
အဓိစိေတၱစ အာေယာေဂါ၊ ဧတံ ဗုဒၶါန သာသနံ။ .. ။

သူတပါးကို မစြပ္စြဲ မျပစ္မွားရာ။
သူတပါးကို မညွဥ္းဆဲ မႏွိပ္စက္ရာ။
ျမတ္ေသာသီလ၌ ေစာင့္စည္း လံုျခံဳရာ၏။
စားသံုးဖြယ္၌ ပမာဏကို သိရာ၏။
အစြန္အဖ်ား ေက်ာင္းအိပ္ရာ၌ ေနရာ၏။
ထူးျမတ္ေသာစိတ္၌ လြန္စြာ အားထုတ္ရာ၏။
ဤသည္ကား ဘုရားရွင္တို႔၏ အဆံုးအမေတာ္ေပတည္း။
***

OVĀDA PĀTIMOKKHA

(1)
KHANTI PARAMAM TAPO TI TIKKHĀ,
NIBBANAM PARAMAM VADANTI BUDDHA;
NA HI PABBA JITO PARUPAGHATI,
NA SAMANO HOTI PARAM VIHETHAYANTO.

Forbearing patience is the highest moral practice,
“Nibbana is Supreme” say the Buddhas.
A bhikkhu does not harm others;
One who harms others is not a bhikkhu.

(2)
SABBAPAPASSA AKARANAM,
KHUSALASSA UPSASAMPADA;
SACITTA PARIYODAPANAM,
ETAM BUDDHANA SASANAM.

Not to do evil,
To cultivate merit,
To purity one’s mind,
This is the Teaching of the Buddhas.

(3)
ANUPAVADO ANUPAGHATO,
PATIMOKKHE CA SAMVARO;
MAT TANNUTA CA BHATTASMIM,
PANTANCA SAYANASANAM,
ADHICITTE CA AYOGO,
ETAM BUDDHANA SASANAM.

Not to revile, not to do any harm,
To practise restraint in the Fundamental Precepts,
To be moderate in taking food,
To dwell in a secluded place, intent on higher thoughts,
This is the Teaching of the Buddhas.
***
အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေဆာင္ပုဒ္

မေကာင္းမႈေရွာင္၊ ေကာင္းမႈေဆာင္၊ စင္ေအာင္ စိတ္ကိုထား။
ဗုဒၶတိုင္းသာ၊ မိ္န္႔ခဲ့တာ၊ သံုးျဖာ၍စကား။
ခႏၱီမူလ၊ မာန္ကိုခ်၊ ေဒါသကိုပယ္၊ ေမတၱာလြယ္။ … ။
***

(တပို႔တြဲလျပည့္ ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ အခါေတာ္ေန႔မွာ ဘုရားရွင္တို႔ ေဟာၾကားေတာ္မူေသာ ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ ေဒသနာေတာ္ကို ရြတ္ဖတ္ပြါးမ်ား အားထုတ္ျခင္းျဖင့္ ကုသိုလ္ ယူႏိုင္ၾကပါေစ)

ရည္ညႊန္း။ ။
(၁) အခါေတာ္ေန႔မ်ား (ဆရာေတာ္ မာဂဓီသာစည္)
(၂) ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ ေက်ာက္စာေတာ္ (ဗိုလ္တေထာင္ေစတီေတာ္)

၄။ သာမညဖလ အခါေတာ္ေန႔

ျမန္မာ့ရိုးရာ ၁၂-လရာသီပြဲေတာ္မ်ားအနက္ တန္ေဆာင္မုန္းလသည္ တမူထူးျခားသည္။ ထိုလတြင္ တန္ေဆာင္တိုင္ မီးထြန္းပြဲေတာ္၊ ကထိန္သကၤန္း အလွဴပြဲေတာ္၊ မသိုးသကၤန္း ရပ္လုပ္ပူေဇာ္ပြဲေတာ္၊ မဲဇလီဖူးသုပ္ ေ၀ငွေသာပြဲေတာ္၊ က်ီးမႏိုးပြဲေတာ္၊ သာမညဖလအခါေတာ္ေန႔ ပြဲေတာ္တို႔ကို က်င္းပေလ့ရွိေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

ယင္းတို႔အနက္ သာမညဖလအခါေတာ္ေန႔ ပြဲေတာ္ က်င္းပျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းကို တင္ျပလိုပါသည္။

အဇာတသတ္မင္းသည္ ေဒ၀ဒတ္ႏွင့္ ေပါင္းမိသျဖင့္ ခမည္းေတာ္ ဗိမၺိသာရမင္းကို သတ္ခဲ့မိေသာ အခ်ိန္မွစ၍ အိပ္မေပ်ာ္ေသာ ေရာဂါေ၀ဒနာ စြဲကပ္ခဲ့သည္။ သူ၏မ်က္လံုးတို႔ကို လွံခ်က္ေပါင္း အရာအေထာင္တို႔ျဖင့္ ထိုးဆြျခင္းခံရသလို ေ၀ဒနာစြဲကပ္ခဲ့သည္။ ထိုေ၀ဒနာ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ မည္သည့္ေဆးႏွင့္မွ ကုစား၍မရ ျဖစ္ေနသည္။ ထိုအခါ ေ၀ဒနာကို ကုစားရန္အတြက္ အမတ္မ်ား၏ အၾကံေပးခ်က္အရ တိတၳိဆရာႀကီး ၆-ေယာက္တို႔ထံ ေရွးဦးစြာ ေရာက္သြားသည္။

သို႔ရာတြင္ တိတၳိဆရာႀကီး ၆-ဦးသည္ အဇာတသတ္မင္း၏ ေရာဂါေ၀ဒနာကို ေပ်ာက္ကင္းရန္ နည္းေပးလမ္းညႊန္မႈ မျပဳႏိုင္ေပ။ ထိုမွ်သာမက အဇာတသတ္မင္း စိတ္ခ်မ္းသာရာ ခ်မ္းသာေၾကာင္းလည္း မေဟာေျပာႏိုင္ခဲ့ေပ။ ေနာက္ဆံုးတြင္ သမားေတာ္ႀကီး ဇီ၀က၏ အကူအညီျဖင့္ အဇာတသတ္မင္းသည္ ျမတ္စြာဘုရားထံသို႔ ေရာက္သြားခဲ့သည္။ ဤတြင္ ျမတ္စြာဘုရားက အဇာတသတ္မင္းအား သာမညဖလတရားေတာ္ကို ေဟာေျပာေတာ္မူသည္။

သာမညဖလ တရားေတာ္ကို နာၾကားလိုက္ရသည့္အတြက္ အဇာတသတ္မင္းအဖို႔ အိပ္မေပ်ာ္ေသာ ေရာဂါေ၀ဒနာလည္း ျငိမ္းေအးေပ်ာက္ကြယ္သြားသည္။ ထိုမွ်မက ခမည္းေတာ္ကို သတ္ခဲ့မိေသာ သူ၏အမွားကိုလည္း ႀကီးစြာေနာင္တရခဲ့သည္။ သတိတရားရခဲ့သည္။ ထိုမွတဆင့္တက္၍ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ကို အသက္ေပးၾကည္ညိဳသူ ျဖစ္လာသည္။
ပထမသဂၤါယနာတင္ပြဲႀကီး ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ကူညီခဲ့သည္။ ေႏွာင္းခတ္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအတြက္ ဓာတ္ေတာ္ မ်ားကို စနစ္တက် သိမ္းဆည္းထားခဲ့သည္။ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ကို အတိအက် သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည္။ ခမည္းေတာ္ကို သတ္ခဲ့သျဖင့္ အျပစ္ႀကီးေလးေသာ မဟာအ၀ီစီငရဲ၌ မခံရေတာ့ဘဲ အျပစ္ေပါ့ေသာ ေလာဟကုမၻီငရဲ၌ အႏွစ္ေျခာက္ေသာင္းသာ ခံရေတာ့သည္။ ငရဲမွလြတ္ျပီး ေနာက္အနာဂတ္ကာလ၌ ၀ိဇိတာ၀ီအမည္ျဖင့္ ပေစၥကဗုဒၶါျဖစ္ျပီး ကၽြတ္တမ္း၀င္ေပေတာ့မည္။

ဤကား သာမညဖလသုတ္ကို နာၾကားရသျဖင့္ အက်ိဳးေက်းဇူးကို ရရွိေသာ အဇာတသတ္မင္း၏ ျဖစ္ရပ္မွန္ပင္ ျဖစ္သည္။ ဤတြင္ သာမညဖလတရားေတာ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ သိနားလည္သင့္သည္ဟု ခံယူမိသည္။ သာမညဖလဟူသည္ ရဟန္းျပဳျခင္း၏ အက်ိဳးမ်ားကို ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္သည္။

ရဟန္းျပဳျခင္းျဖင့္-
(၁) မင္းခစားဘ၀ႏွင့္ မင္းျပစ္မင္းဒဏ္မွ ကင္းလြတ္ျခင္း။
(၂) အခြန္ထမ္းေဆာင္မႈ ကင္းလြတ္ျခင္း။
(၃) ပါတိေမာကၡ သံ၀ရသီလႏွင့္ ျပည့္စံုသျဖင့္ အပါယ္ေဘးမွ ကင္းေ၀းျခင္း။
(၄) ဒုစရိုက္ကို ေရွာင္သျဖင့္ ဒုစရိုက္ဒုကၡမွ ကင္းလြတ္၍ စူဠသီလႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း။
(၅) ပြဲသဘင္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ကစားပြဲ အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ မေကာင္းေသာ စကား အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္သျဖင့္ ထိုဒုကၡမ်ားမွ ကင္းလြတ္၍ ပဥၥမသီလႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း။
(၆) နကၡတ္၊ ေဗဒင္၊ ယၾတာ၊ လကၡဏာ၊ ေဆးကုျခင္း စသည္တို႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္သျဖင့္ အာဇီ၀ပါရိသုဒၶိသီလႏွင့္ ညီညြတ္၍ မဟာသီလႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း။
(၇) ဣေျႏၵေျခာက္ပါး၌ အကုသိုလ္မျဖစ္ေအာင္ ေစာင့္စည္းႏိုင္ျခင္း။ သတိႏွင့္ျပည့္စံုျခင္း။
(၈) သမၸဇင္-(ဆင္ျခင္တံု)-တရားႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း။
(၉) သေႏၲာသ-(ေရာင့္ရဲျခင္း)-ရွိျခင္း။
(၁၀) နီ၀ရဏ-စ်ာန္အစရွိေသာ ကုသိုလ္တရားမ်ားကို တားျမစ္ပိတ္ပင္တတ္ေသာ နီ၀ရဏတရား-ငါးပါးမွ ကင္းလြတ္ျခင္း။
(၁၁) စ်ာန္တရား ရႏိုင္ျခင္း။
(၁၂) ၀ိဇၨာရွစ္ပါးႏွင့္ျပည့္စံု၍ မဂ္ဖိုလ္ရႏိုင္ျခင္း အက်ိဳးတရားတို႔ ျဖစ္ေပသည္။

ဤရဟန္းျပဳျခင္း၏ အက်ိဳးမ်ားကို ျမတ္စြာဘုရားက ေဟာေျပာေတာ္မူခဲ့သည္။ အဇာတသတ္မင္းႏွင့္တကြ ၾကားနာရသူအေပါင္းသည္၄င္း၊ ေခတ္အဆက္ဆက္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔သည္၄င္း၊ ရဟန္းျပဳျခင္း၏ အက်ိဳးမ်ားကို နာယူမွတ္သားခြင့္ ရခဲ့ၾကသည္။ ထိုသို႔ နာယူမွတ္သားခြင့္ရသျဖင့္လည္း ေခတ္အဆက္ဆက္ ပါရမီရွင္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ရဟန္းျပဳလာခဲ့ၾကသည္။ ထိုထိုရဟန္းမ်ားကိုလည္း ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္လာခဲ့ၾကသည္။

ထိုသာမညဖလသုတ္ေခၚ (ရဟန္းျပဳျခင္း၏ အက်ိဳးတရားကို) ျမတ္စြာဘုရားသည္ အဇာတသတ္မင္းအား တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔တြင္ ေဟာေျပာေတာ္မူသည္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ကို သံဃာေတာ္မ်ားေန႔ဟု သတ္မွတ္က်င္းပၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
ထိုထိုအေၾကာင္းမ်ားကို ေလ့လာဆည္းပူး၍ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္ သံဃာေတာ္မ်ားကို ပိုမိုေလးစားၾကည္ညိဳ ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္ျခင္း ျပဳအပ္ေပသည္။

၅။ ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန႔

ကဆုန္လျပည့္ေန႔သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔၏ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ႀကီး ျဖစ္ေပသည္။

(၁) ဘုရားအေလာင္းေတာ္ သုေမဓာရွင္ရေသ့သည္ ဤဘဒၵကမၻာ၌ ေလးဆူေျမာက္ျဖစ္ေသာ ေဂါတမအမည္ျဖင့္ ဘုရားစင္စစ္ ဧကန္ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု ဒီပကၤရာ ျမတ္စြာဘုရားထံမွ နိယတဗ်ာဒိတ္ကို ကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ ခံယူခဲ့သည္။

(၂) မဟာသကၠရာဇ္ ၆၈-ခု ကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ ေဂါတမဘုရားအေလာင္းေတာ္ သိဒၶတၳမင္းသားအား ဖြားျမင္ေတာ္မူခဲ့သည္။

(၃) မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃-ခု ကဆုန္လျပည့္ေန႔ အရုဏ္တက္ခ်ိန္တြင္ ေဂါတမဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ကို ရရွိ၍ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူခဲ့သည္။

(၄) မဟာသကၠရာဇ္ ၁၄၈-ခု ကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ မလႅာမင္းတို႔၏ အင္ၾကင္းဥယ်ဥ္၌ ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ စံ၀င္ေတာ္မူခဲ့သည္။

ဤသို႔ ထူးျခားခ်က္ ၄-ရပ္ႏွင့္ ျပည့္စံုသျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အေပါင္းတို႔က ကဆုန္လျပည့္ေန႔အား ဘုရားေန႔ဟု သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ ဘုရားရွင္သည္ ဤေန႔ဤအခါ၌ သဗၺညဳတေရႊဉာဏ္ေတာ္ကို ရေတာ္မူရန္အတြက္ ေဗာဓိပင္အား အမွီျပဳ၍ တရားအားထုတ္ေတာ္မူခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔သည္ ေဗာဓိပင္အား ေရသြန္းေလာင္းျခင္းစေသာ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈတို႔ကို ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ေရသြန္းေလာင္းၾကသည္မွာ ကဆုန္လတြင္ ေရရွားျပတ္လပ္၍ ညႇိဳးေလ်ာ္အံ႔ဆဲျဖစ္ေသာ ေဗာဓိပင္ကို လန္းဆန္းစိုေျပေစရန္အတြက္ ျဖစ္ေပသည္။

ထိုအေလ့အထသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔တြင္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္းမရွိဘဲ ယေန႔ထက္တိုင္ ရွင္သန္ဆဲျဖစ္သည္။ ႏွစ္စဥ္အျမဲပင္ ကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ ေညာင္ေရသြန္းပြဲမ်ား ျပဳလုပ္လ်က္ရွိၾကသည္။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔၏ ေကာင္းျမတ္ေသာ အစဥ္အလာျဖစ္၍ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာႀကိဳဆိုပါသည္။ ဤသို႔ႀကိဳဆိုရာမွ ဗုဒၶေန႔ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ဗုဒၶဘုရားရွင္၏ ဂုဏ္ေတာ္ကို အထူးေအာက္ေမ့ ႏွလံုးသြင္းလ်က္ ဗုဒၶတရားေတာ္ကို ထာ၀စဥ္ ပိုမိုက်င့္ၾကံအားထုတ္သင့္ေၾကာင္း ကၽြႏ္ုပ္တို႔ တိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္အပ္ပါသည္။