ျပာသိုလျပည့္ အေမေန႔
ယခင္ကဆို ျပာသိုလမွာ တရားပြဲစီစဥ္သူမ်ားက "အေမေန႔" အထူးတရားပြဲဆိုၿပီး သတ္မွတ္ကာ ပင့္ၾကတယ္။
ဆရာႀကီးဦးသုခက ျပာသိုလျပည့္ေန႔ကို အေမေန႔ရယ္လို႔ေျပာၿပီး ေဟာေျပာပြဲေတြနဲ႔ လမ္းေဖာက္ခဲ့လို႔ "အေမေန႔" ဆိုတာျဖစ္လာခဲ့တာ။
ဆရာႀကီးက ေအးခ်မ္းတဲ့ရာသီမို႔ အေမ့ေမတၱာကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး အေမေန႔လို႔သတ္မွတ္ကာ မိဘဂုဏ္ေက်းဇူးေတြကို ေအာက္ေမ့အမွတ္ရလ်က္ ေက်းဇူးဆပ္ၾကဖို႔၊ မျပစ္မွားၾကဖို႔ ေခတ္လူငယ္ေတြကို အသိေပးခ်င္ပံုရပါတယ္။
ဗုဒၶေဒသနာေတာ္မွာေတာ့ ျပာသိုလျပည့္ေန႔ကို အေမေန႔ရယ္လို႔ တသီးတသန္႔ ေဟာထားတာမရွိပါ။
မိဘေက်းဇူးကို သိတတ္ျခင္းကား လူသာဓုေခၚ၊ နတ္သာဓုေခၚ ေကာင္းတဲ့ကိစၥပါ။ ျမန္မာတို႔ရဲ႕လူမႈနယ္ပယ္မွာ မိဘဆုိတာအိမ္ဦးခန္းမွာ အပိုင္စားေနၾကရသူေတြ၊ စားဦးစားဖ်ားကိုလည္း ဦးခ်ခံစားၾကရသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ မိသားစုထမင္း၀ိုင္းမွာ မိဘကိုဦးခ်ၿပီးမွ စားၾကရတဲ့ဓေလ့ အမွန္ရွိခဲ့ပါတယ္။ ၾကက္သားဟင္းခ်က္ရင္ မိဘဟာ အေလးအျမတ္ထားဦးခ်ခံျဖစ္လို႔ အသည္းအျမစ္ကို စားၾကရသူေတြျဖစ္ပါတယ္။ မိသားစုထမင္း၀ိုင္းနဲ႔ ၾကက္သားဟင္း သူစိမ္းျပင္ျပင္ အလွမ္းေ၀းကြာလွတဲ့ ယေန႔ေခတ္မွာေတာ့ မိဘတို႔ ဦးခ်ခံ စားဦးစားဖ်ား ယဥ္ေက်းမႈရွိႏုိင္ၾကေသးရဲ႕လားမသိ။
မဂၤလသုတ္မွာ "မာတာပိတုဥပ႒ာနံ- မိဘတို႔ကို ျပဳစုလုပ္ေကြၽးျခင္းသည္ စီးပြားခ်မ္းသာကို ၿပီးေစတတ္သျဖင့္ ေကာင္းျမတ္တဲ့မဂၤလာ" လို႔ ေဟာၾကားေတာ္မူပါတယ္။ မိဘကိုမျပဳစု၊ မလုပ္ေကြၽးတဲ့ သားသမီးကို ၀သလ-လူယုတ္မာလို႔လည္း မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။ (၃၈) ျဖာ မဂၤလာတရားနဲ႔ ယဥ္ပါးေနတဲ့ ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔အဖို႔ မိဘကိုျပဳစုလုပ္ေကြၽးျခင္းဟာ တသီးတသန္႔ရယ္လို႔ ေျပာေနစရာကို မလုိပါ။ (၃၈) ျဖာမဂၤလာနဲ႔ ေ၀းကြာလာတဲ့အျပင္ က်ပ္တည္းဆင္းရဲလွတဲ့ ယေန႔ေခတ္မွာေတာ့ မိအိုဖအိုတို႔လမ္းေပၚ ကိုယ့္၀မ္းစာကိုယ္ရွာၿပီး ေတာင္းရမ္းစားေသာက္ေနၾကတာကို ဂ်ာနယ္တုိ႔၊ သတင္းစာတို႔မွာ ေတြ႕ေနရပါတယ္။
အေမဆုိတာ သားသမီးကို ႏို႔ခ်ဳိတုိက္ေကြၽးသူ၊ သားသမီးကို ျမတ္ႏိုးယုယသူျဖစ္ပါတယ္။ အေဖဆိုတာကေတာ့ သားသမီးကို ေစာင့္ေရွာက္တတ္သူျဖစ္ပါတယ္။
အလွပ်က္မွာစိုးလို႔ သားသမီးကို ႏို႔မတုိက္တဲ့အေမနဲ႔၊ သားသမီးကို မေစာင့္ေရွာက္တဲ့အေဖတို႔ကို မိဘဆိုတဲ့အသိနဲ႔ ေက်းဇူးသိတတ္တဲ့ သားလိမၼာ၊ သမီးလိမၼာေတြ အေျမာက္အျမားရွိၾကသလို က်က်နန ေမြးျမဴေစာင့္ေရွာက္ပါလ်က္နဲ႔ ေက်းဇူးမသိတတ္တဲ့ သားဆိုးသမီးမိုက္ေတြလည္း ေပါမွေပါရယ္။
မိဘကို ျပဳစုလုပ္ေကြၽးျခင္းဆုိတာ ေျခေဆးေပးျခင္း၊ ႏွိပ္နယ္ေပးျခင္း၊ ေရခ်ဳိးေပးျခင္း၊ စားေသာက္ဖြယ္ရာ၊ ေနထိုင္စရာ၊ ေဆး၀ါးကုသေပးျခင္း၊ အ၀တ္အထည္ဆင္ျမန္းေပးျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
မိဘတို႔ကို ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္လုပ္ေကြၽးျခင္းျဖင့္ ေဘးရန္ကင္းပံု၊ အက်ဳိးခံစားရပံုကို ေဟာၾကားခဲ့တဲ့ ဇာတ္ေတာ္ေတြ ပိဋကတ္ေတာ္မွာ မ်ားစြာေတြ႕ရပါတယ္။
ေဆာ့ကစားတဲ့အရြယ္မွာ ဖုန္မ်ား အညစ္အေၾကးမ်ားနဲ႔ ေပက်ံေနဦးေတာ့ ျမတ္ျမတ္ႏိုးႏုိးနဲ႔ သားသမီးကို ေပြ႕ပိုက္နမ္း႐ႈပ္တတ္တာ အေမမ်ားသာျဖစ္ပါတယ္။
"ျမင္းမိုရ္ေတာင္ဦး၊ မကၾကဴးသား" ဆုိတာဟာ မိဘတို႔ဂုဏ္ကို အမွန္တကယ္ျမင္သူတို႔ ခ်ီးက်ဴးခဲ့တာပါ။ ႐ုပ္၀တၳဳတို႔ အဆန္းတၾကယ္ တိုးတက္ေခတ္မီလာတဲ့ ယေန႔ေခတ္မွာ ေခတ္ကိုလိုက္ပါရင္းနဲ႔ မိဘတို႔အေပၚ ေမတၱာေစတနာ အားေပ်ာ့လာတာေတြကိုလည္း ရိပ္စားမိၾကမယ္ထင္ပါတယ္။
"ျမစ္ေရမွန္သမွ် ေရခ်ဳိမ်ားသာျဖစ္ၿပီး အျမဲစီးဆင္း၏။ ပင္လယ္သမုဒၵရာသို႔ေရာက္သြားေသာ္ ေသာက္မရျဖစ္သြား၏။ မိဘဂုဏ္ေက်းဇူးသည္လည္း ေက်းဇူးတရားနားလည္သူမ်ားမွာသာ အမွန္ဂုဏ္ျဖစ္၏။ ေက်းဇူးဂုဏ္ကို မသိသူမ်ားသို႔ေရာက္ပါက အျပစ္သာျဖစ္ရေတာ့သည္" ဟု နီတိမွာဆိုပါတယ္။
သားသမီးတို႔ကို ဖ၀ါးလက္ႏွစ္လံုး ပခံုးလက္ႏွစ္သစ္အရြယ္မွစ၍ ရွင္သန္ႀကီးထြားေစရန္ နည္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ၾကတယ္။ မိခင္က ႏို႔ခ်ဳိတိုက္ေကြၽးတယ္။ ၀ါးဖတ္ကေလးေတြ ခြံ႕ေကြၽးတယ္။ အေမရဲ႕ႏွလံုးသားမွ စီးဆင္းတဲ့ေသြးဟာ အေမ့ေမတၱာေၾကာင့္ အေရာင္နဲ႔အရသာေျပာင္းလ်က္ ႏို႔ရည္ျဖစ္တာလို႔ ဆိုပါတယ္။
ျဗဟၼာတို႔သည္ ေမတၱာ၊ က႐ုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥေပကၡာဆိုတဲ့ ျဗဟၼစိုရ္တရားေလးပါး မကင္းကြာဘဲနဲ႔ ေနၾကသလုိ မိဘမ်ားကလည္း သားသမီးတို႔အေပၚ ျဗဟၼစိုရ္တရားေလးပါး မကင္းဆိတ္ဘဲနဲ႔ အၿမဲေနႏုိင္ၾကပါသတဲ့။ ထို႔ေၾကာင့္ မိဘတို႔ကို "ျဗဟၼစိုရ္ ႏွလံုးသားပိုင္ရွင္မ်ား" လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ထားရၿပီလုိ႔သိကတည္းက မိဘတို႔ဟာ "သားကေလး၊ သမီးကေလးေတြကို ေျခလက္အဂၤါျပည့္စံု က်န္းက်န္းမာမာနဲ႔ ေမြးဖြားလာဖို႔ကို ေမတၱာစိတ္နဲ႔ ႀကိဳတင္ေမွ်ာ္တတ္ၾကသတဲ့။ အဂၤါေျခလက္ျပည့္စံုစြာနဲ႔ ေမြးဖြားလာၿပီဆုိေတာ့ မိဘတို႔ရဲ႕ေမတၱာစိတ္ဟာ တိုင္းဆမဲ့ျဖစ္ၾကရသတဲ့။ အကယ္၍ အဂၤါေျခလက္မျပည့္စံုတဲ့ သားသမီးျဖစ္ခဲ့ရင္လည္း ေမတၱာမပ်က္၊ က႐ုဏာဖက္လ်က္ အသနားပင္ ပိုၾကရျပန္ေရာတဲ့။
ေမြးကင္းစအရြယ္၊ ပက္လက္ေစာင္း ယိုင္မထႏုိင္တဲ့ ႏုနယ္ေမြးကင္းစအရြယ္မွာ မွက္၊ ျခင္၊ ယင္ မသန္းရေလေအာင္၊ အအိပ္အေန မဆင္းရဲရေလေအာင္၊ ဆာေလာင္မႈမျဖစ္ရေလေအာင္၊ ေခ်းေသးတုိ႔ စိုရႊဲမေနရေလေအာင္ က႐ုဏာနဲ႔ ေစာင့္ေရွာက္ၾကသတဲ့။ သားသမီးငိုသံၾကားတယ္ဆိုရင္ပဲ ၾကားတဲ့ေနရာကေျပးလာတာ အေမပါ။ က႐ုဏာက တုိက္တြန္းလို႔ျဖစ္ပါတယ္။
ေျပးႏုိင္၊ လႊားႏုိင္၊ ေဆာ့ကစားႏုိင္တဲ့အရြယ္၊ အတတ္ပညာ ျပည့္စံုတတ္ေျမာက္၊ စီးပြားဥစၥာလည္း ကုံလံုၾကြယ္၀တဲ့ သားသမီးတုိ႔ကို မုဒိတာနဲ႔ၾကည့္ၿပီး ၾကည္ႏူးေက်နပ္ေနၾကတာကလည္း မိဘမ်ားသာ ျဖစ္ပါတယ္။ သားသမီးတို႔ ျပည့္စံုျခင္းကို မ႐ႈဆိတ္တဲ့မိဘဆိုတာ ေလာကမွာမရွိပါ။
တစ္အိုးတစ္အိမ္ထူေထာင္ၿပီး၊ တသီးတျခားျဖစ္သြားတဲ့ သားသမီးတို႔ကိုၾကည့္ကာ "ငါ့သားကေလး၊ ငါ့သမီးကေလး ကိုယ့္ေျခေထာက္ေပၚ ကိုယ္ရပ္တည္ႏုိင္ေပၿပီ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းႏုိင္ေပၿပီ" လို႔ ေက်နပ္စြာနဲ႔ ၾကည့္႐ႈတဲ့သေဘာလည္းျဖစ္ၾကသတဲ့။ ဒါေၾကာင့္ "မိဘဆိုတာ ျဗဟၼာႀကီးေတြနဲ႔တူတယ္လို႔" ေဟာခဲ့တာပါ။
သားသမီးတုိ႔က အသက္ႀကီးသြားတဲ့မိဘတို႔ကို ျပန္လည္တံု႔ျပန္ေကြၽးေမြးရမယ္။ မိဘတို႔ရဲ႕ကိစၥႀကီးငယ္အသြယ္သြယ္ကို စိတ္ပါ၀င္စားစြာနဲ႔ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ၾကရမယ္။ မိဘတို႔က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့ အေမြအႏွစ္ကို ခံစားထုိက္တဲ့သားလိမၼာ။ သမီးလိမၼာေလးမ်ားျဖစ္ၾကရမယ္။ မိေမြဖေမြတို႔ကို မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းႏုိင္စြမ္းရွိၾကရပါမယ္။ (မိဘက ဒါန၀တ္ရွိခဲ့ရင္ အဲဒီဒါန၀တ္ကိုမပ်က္ေစရပါဘူး။) ကြယ္လြန္သြားတဲ့ မိဘတို႔ကို ရည္ၫႊန္းၿပီး ကုသိုလ္ျပဳ၊ အမွ်ေပးေ၀ၾကရပါမယ္။
မေသခင္မိဘကို ေကြၽးရမယ္။ ေသမွငိုေနလို႔ အက်ဳိးမထူးဆိုတာကို သိၾကပါတယ္။ အိမ္ဦးခန္းမွာ အိမ္မွာမိဘရွိေနတာကိုက က်က္သေရရွိတယ္လို႔ လက္ခံထားၾကတဲ့ လူမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကရင္ဒံုးယိမ္းကသလိုမ်ဳိး တစ္မိသားစုလံုး လႈပ္ရွားေနၾကရတဲ့ ဒီေခတ္ႀကီးမွာ မိဘကိုစိတ္တုိင္းက်ျပဳစုဖို႔ရာမွာ အခြင့္မသာ၊ အခါမသင့္ျဖစ္ေနၾကရရွာပါတယ္။ အေမကိုရွိခိုးၿပီးမွအိပ္၊ အေဖကိုရွိခိုးၿပီးမွအိပ္၊ မိဘေရွ႕မွာ အေနအထုိင္ ဂါရ၀ရွိပါေစ။ ကုန္းၿပီးေတာ့သြား၊ ႐ိုေသႏွိမ္ခ်ေျပာဆုိၾကဆိုတဲ့ အေလ့အက်င့္ေကာင္းေတြ ဒီကေန႔ေခတ္မွာ မေတြ႕ရသေလာက္ျဖစ္လာပါတယ္။ "အေမေန႔" တရားပြဲမ်ားပင္ ယခုမရွိေတာ့၊ အထူးတရားပြဲဆိုၿပီး လုပ္ေနၾကေလရဲ႕။
အေျခအေနအရ မိဘကို ေက်းဇူးမဆပ္ႏိုင္ၾကေသးေပမယ့္ ေက်းဇူးေတာ့ မကန္းၾကနဲ႔၊ မိဘကို မ်က္ရည္တစ္စက္က်ေစျခင္းဟာ သားသမီးတစ္သက္လံုး ဆင္းရဲေစဖို႔ျဖစ္ပါသတဲ့။ မိဘကိုေစာ္ကားတဲ့သားသမီး ေျမမ်ဳိတတ္တယ္လို႔ပင္ ေရွးက အယူအစြဲရွိၾကပါတယ္။
မိတၱ၀ိႏၵကအမည္ရသူဟာ ပင္လယ္ခရီးကို မသြားရန္တားေနတဲ့ အေမ့ရင္၀ေျခေထာက္နဲ႔ စံုကန္ထြက္ခဲ့လို႔ ပင္လယ္ျပင္မွာပင္ မုန္တိုင္းမိၿပီး ဒုကၡေရာက္ခဲ့ရတယ္။ အဆံုးမွာေတာ့ ဦးေခါင္းကိုခြဲတဲ့ငရဲပန္းကို ေရႊပန္းထင္ၿပီး ေခါင္းေပၚကို ကိုယ္တိုင္တင္ထားတာ ေသြးစိမ္းရွင္ရွင္ထြက္ၿပီး ျပင္းထန္စြာခံစားရပါတယ္။
သားသမီးဘ၀မွာ သားေကာင္းသမီးမြန္ မျဖစ္ခဲ့သူမ်ားဟာ မိဘျဖစ္တဲ့အခါ သားဆိုးသမီးဆိုးနဲ႔ ႀကံဳရတတ္ပါတယ္။ ကာလ၀ိပါက္ ေနာက္ပိုးတက္လို႔ ဆိုတယ္မို႔လား။
မိဘရဲ႕ေမတၱာကို ေအးျမတဲ့ေရစင္နဲ႔ႏႈိင္းယွဥ္ဖြဲ႕ဆုိသလို ဂုဏ္ေက်းဇူးကို ေျခဖ်က္တတ္တဲ့ သားသမီးဆုိးတို႔အတြက္ မိဘတို႔ဟာ မီးနဲ႔လည္း ဥပမာေပး ဆံုးမေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ မီးဟာ ႐ုိေသစြာသံုးစြဲသူတို႔အတြက္ အက်ဳိးျပဳသလို မ႐ိုမေသေပါ့ဆစြာ သံုးစြဲသူမ်ားအဖို႔ ေလာင္ကြၽမ္းျခင္းကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ သို႔ႏွယ္ မိဘတို႔အေပၚ ေဖာက္ေဖာက္ျပန္ျပန္ မွားမွားယြင္းယြင္း ေစာ္ကားရင္ေတာ့ ပစၥဳပၸန္မွာ ကသိကေအာက္ ဒုကၡေရက္ၾကရသလုိ သံသရာမွာလည္း ငရဲစတဲ့ဆုိးရြားတဲ့ ဘ၀တို႔၌ က်ေရာက္ေစႏုိင္ပါတယ္။
အရွင္ေမာဂၢလာန္ဟာ ဘ၀တစ္ေကြ႕မွာ မိဘကို ကိုယ္တုိင္႐ိုက္သတ္ခဲ့တဲ့ျပစ္မႈေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးတန္ခိုးရွင္ ရဟႏၲာအျဖစ္ေရာက္သည့္တုိင္ေအာင္ လူအ႐ိုက္ခံရၿပီး ပရိနိဗၺာန္ စံ၀င္ခဲ့ရပါတယ္။ ငရဲက်႐ုံမွ်မက သံသရာတစ္ေလွ်ာက္လံုး လူအ႐ိုက္ခံရၿပီး ေသခဲ့ရပါတယ္။ ကံႀကီးထိုက္ရင္ ပရိတ္ရဲ႕စြမ္းရည္ကိုပင္ မခံစားရပါဘူး။
ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ မိဘႏွစ္ပါးကို ဆြမ္းခံေကြၽးေနတဲ့ ရဟန္းတစ္ပါးကို ရဟန္းအမ်ားစုက ဒကာ၊ ဒကာမေတြ လွဴဒါန္းတဲ့ ဆြမ္း၊ ဆြမ္းဟင္းကို မိဘတို႔ကို ေကြၽးရသလားလို႔ ကဲ့ရဲ႕ၾကေပမယ့္ ျမတ္စြာဘုရားက သာဓုေခၚေတာ္မူၿပီး ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္ မိဘကိုျမတ္ျမတ္ႏုိးႏုိးနဲ႔ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္တဲ့အေၾကာင္း သု၀ဏၰသွ်ံဇာတ္ေတာ္ကို ေဟာၾကားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
သု၀ဏၰသွ်ံ ဇာတ္ေတာ္မွာ ျမားဆိပ္သင့္ေနတဲ့ အေလာင္းေတာ္ကို လာေရာက္ကူညီတဲ့ ဗဟုသုႏၵရီနတ္သမီးဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ခုနစ္ဘ၀က အေမေတာ္ဆပ္ခဲ့ဖူးသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသအံ့မူးမူးျဖစ္ေနတဲ့ အေလာင္းေတာ္ရဲ႕ ကိုယ္အႏွံ႔ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတဲ့ ျမားဆိပ္ကို သစၥာဆိုျခင္းနဲ႔ ဖယ္ရွားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ မိခင္ေဟာင္းနဲ႔ မိဘႏွစ္ပါးတို႔ သစၥာဆိုၾကတဲ့ စကားေတြထဲမွာ "သု၀ဏၰသွ်ံဟာ မိဘကို အမွန္ျပဳစုလုပ္ေကြၽးေနသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဤမွန္ကန္တဲ့ သစၥာစကားေၾကာင့္ တက္ေနတဲ့ အဆိပ္ေလွ်ာက်ပါေစ" လို႔ ဆိုၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဇာတ္ေတာ္အလို မိဘကို ျပဳစုလုပ္ေကြၽးျခင္းနဲ႔ မိဘတို႔သစၥာေပါင္းစပ္ၿပီး အဆိပ္သင့္ျခင္းကို ဖယ္ရွားေဖ်ာက္ဖ်က္ႏိုင္စြမ္းရွိတာကို မွတ္သားရပါတယ္။ ေမတၱသုတ္မွာ ေမတၱာကို အေမ့နဲ႔တူတယ္လို႔ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။
မိဘေမတၱာနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ရင္ ေျမႀကီးရဲ႕က်ယ္ျပန္႔ျခင္းဟာ ၀ါးရြက္ေလာက္ပဲရွိသတဲ့။ ျမင္းမိုရ္ေတာင္ရဲ႕ ျမင့္မားျခင္းဟာ ႏြားဦးခ်ိဳမွ်ျဖစ္သတဲ့။ မဟာသမုဒၵရာရဲ႕ နက္႐ိႈင္းျခင္းဟာ ႏြားေျခရာခြက္ထဲက ေရေလာက္သာရွိသတဲ့။ မိဘတို႔ရဲ႕ ေမတၱာဟာ ေရထုေျမထုတို႔ထက္မက ႀကီးက်ယ္သတဲ့။ အတိုင္းအဆမဲ့၊ အကန္႔အသတ္မဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသတဲ့။
မိဘမ်ားရဲ႕ေက်းဇူးကို ေက်ေအာင္ဆပ္ဖို႔ရာမွာေတာ့ မိဘတို႔ကို သီလေဆာက္တည္ျဖစ္ေအာင္၊ လွဴဒါန္းျဖစ္ေအာင္၊ ရတနာျမတ္သံုးပါးကို ဆည္းကပ္ျဖစ္ေအာင္၊ ပညာတိုးေစဖို႔ တရားနာ၊ တရားအားထုတ္ျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏုိင္ၾကရပါမယ္။ သို႔မွသာ ေက်းဇူးအေက်အျမတ္ဆံုး ေက်းဇူးဆပ္နည္း ျဖစ္ပါတယ္။ မိဘတို႔ရဲ႕ ေက်းဇူးဂုဏ္ကို သိျမင္ၾကတဲ့ သားလိမၼာ၊ သမီးလိမၼာတို႔သည္ မိဘတို႔ကို ျပဳစုလုပ္ေကြၽးျခင္းနဲ႔ ေက်းဇူးဆပ္ၾကပါတယ္။ အဲလိုေက်းဇူးသိျခင္းကို ပညာရွိသူေတာ္ေကာင္းေတြက ခ်ီးမြမ္းၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေသရင္လည္း အာ႐ံုေကာင္းေတြနဲ႔ ေပါင္းစုရတဲ့ အထက္တန္းဘ၀တို႔သို႔ ေရာက္ၾကရေၾကာင္း ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ သားသမီးတိုင္း မိဘတို႔ရဲ႕ဂုဏ္ေက်းဇူးကို သိၾကတဲ့သားလိမၼာ၊ သမီးလိမၼာမ်ား ျဖစ္ႏုိင္ၾကပါေစ-ဟူ၍သာ။
အရွင္ပညာသီဟာဘိ၀ံသ (တရားဦးဓမၼစၾကာ)
ဆရာႀကီးဦးသုခက ျပာသိုလျပည့္ေန႔ကို အေမေန႔ရယ္လို႔ေျပာၿပီး ေဟာေျပာပြဲေတြနဲ႔ လမ္းေဖာက္ခဲ့လို႔ "အေမေန႔" ဆိုတာျဖစ္လာခဲ့တာ။
ဆရာႀကီးက ေအးခ်မ္းတဲ့ရာသီမို႔ အေမ့ေမတၱာကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး အေမေန႔လို႔သတ္မွတ္ကာ မိဘဂုဏ္ေက်းဇူးေတြကို ေအာက္ေမ့အမွတ္ရလ်က္ ေက်းဇူးဆပ္ၾကဖို႔၊ မျပစ္မွားၾကဖို႔ ေခတ္လူငယ္ေတြကို အသိေပးခ်င္ပံုရပါတယ္။
ဗုဒၶေဒသနာေတာ္မွာေတာ့ ျပာသိုလျပည့္ေန႔ကို အေမေန႔ရယ္လို႔ တသီးတသန္႔ ေဟာထားတာမရွိပါ။
မိဘေက်းဇူးကို သိတတ္ျခင္းကား လူသာဓုေခၚ၊ နတ္သာဓုေခၚ ေကာင္းတဲ့ကိစၥပါ။ ျမန္မာတို႔ရဲ႕လူမႈနယ္ပယ္မွာ မိဘဆုိတာအိမ္ဦးခန္းမွာ အပိုင္စားေနၾကရသူေတြ၊ စားဦးစားဖ်ားကိုလည္း ဦးခ်ခံစားၾကရသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ မိသားစုထမင္း၀ိုင္းမွာ မိဘကိုဦးခ်ၿပီးမွ စားၾကရတဲ့ဓေလ့ အမွန္ရွိခဲ့ပါတယ္။ ၾကက္သားဟင္းခ်က္ရင္ မိဘဟာ အေလးအျမတ္ထားဦးခ်ခံျဖစ္လို႔ အသည္းအျမစ္ကို စားၾကရသူေတြျဖစ္ပါတယ္။ မိသားစုထမင္း၀ိုင္းနဲ႔ ၾကက္သားဟင္း သူစိမ္းျပင္ျပင္ အလွမ္းေ၀းကြာလွတဲ့ ယေန႔ေခတ္မွာေတာ့ မိဘတို႔ ဦးခ်ခံ စားဦးစားဖ်ား ယဥ္ေက်းမႈရွိႏုိင္ၾကေသးရဲ႕လားမသိ။
မဂၤလသုတ္မွာ "မာတာပိတုဥပ႒ာနံ- မိဘတို႔ကို ျပဳစုလုပ္ေကြၽးျခင္းသည္ စီးပြားခ်မ္းသာကို ၿပီးေစတတ္သျဖင့္ ေကာင္းျမတ္တဲ့မဂၤလာ" လို႔ ေဟာၾကားေတာ္မူပါတယ္။ မိဘကိုမျပဳစု၊ မလုပ္ေကြၽးတဲ့ သားသမီးကို ၀သလ-လူယုတ္မာလို႔လည္း မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။ (၃၈) ျဖာ မဂၤလာတရားနဲ႔ ယဥ္ပါးေနတဲ့ ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔အဖို႔ မိဘကိုျပဳစုလုပ္ေကြၽးျခင္းဟာ တသီးတသန္႔ရယ္လို႔ ေျပာေနစရာကို မလုိပါ။ (၃၈) ျဖာမဂၤလာနဲ႔ ေ၀းကြာလာတဲ့အျပင္ က်ပ္တည္းဆင္းရဲလွတဲ့ ယေန႔ေခတ္မွာေတာ့ မိအိုဖအိုတို႔လမ္းေပၚ ကိုယ့္၀မ္းစာကိုယ္ရွာၿပီး ေတာင္းရမ္းစားေသာက္ေနၾကတာကို ဂ်ာနယ္တုိ႔၊ သတင္းစာတို႔မွာ ေတြ႕ေနရပါတယ္။
အေမဆုိတာ သားသမီးကို ႏို႔ခ်ဳိတုိက္ေကြၽးသူ၊ သားသမီးကို ျမတ္ႏိုးယုယသူျဖစ္ပါတယ္။ အေဖဆိုတာကေတာ့ သားသမီးကို ေစာင့္ေရွာက္တတ္သူျဖစ္ပါတယ္။
အလွပ်က္မွာစိုးလို႔ သားသမီးကို ႏို႔မတုိက္တဲ့အေမနဲ႔၊ သားသမီးကို မေစာင့္ေရွာက္တဲ့အေဖတို႔ကို မိဘဆိုတဲ့အသိနဲ႔ ေက်းဇူးသိတတ္တဲ့ သားလိမၼာ၊ သမီးလိမၼာေတြ အေျမာက္အျမားရွိၾကသလို က်က်နန ေမြးျမဴေစာင့္ေရွာက္ပါလ်က္နဲ႔ ေက်းဇူးမသိတတ္တဲ့ သားဆိုးသမီးမိုက္ေတြလည္း ေပါမွေပါရယ္။
မိဘကို ျပဳစုလုပ္ေကြၽးျခင္းဆုိတာ ေျခေဆးေပးျခင္း၊ ႏွိပ္နယ္ေပးျခင္း၊ ေရခ်ဳိးေပးျခင္း၊ စားေသာက္ဖြယ္ရာ၊ ေနထိုင္စရာ၊ ေဆး၀ါးကုသေပးျခင္း၊ အ၀တ္အထည္ဆင္ျမန္းေပးျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
မိဘတို႔ကို ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္လုပ္ေကြၽးျခင္းျဖင့္ ေဘးရန္ကင္းပံု၊ အက်ဳိးခံစားရပံုကို ေဟာၾကားခဲ့တဲ့ ဇာတ္ေတာ္ေတြ ပိဋကတ္ေတာ္မွာ မ်ားစြာေတြ႕ရပါတယ္။
ေဆာ့ကစားတဲ့အရြယ္မွာ ဖုန္မ်ား အညစ္အေၾကးမ်ားနဲ႔ ေပက်ံေနဦးေတာ့ ျမတ္ျမတ္ႏိုးႏုိးနဲ႔ သားသမီးကို ေပြ႕ပိုက္နမ္း႐ႈပ္တတ္တာ အေမမ်ားသာျဖစ္ပါတယ္။
"ျမင္းမိုရ္ေတာင္ဦး၊ မကၾကဴးသား" ဆုိတာဟာ မိဘတို႔ဂုဏ္ကို အမွန္တကယ္ျမင္သူတို႔ ခ်ီးက်ဴးခဲ့တာပါ။ ႐ုပ္၀တၳဳတို႔ အဆန္းတၾကယ္ တိုးတက္ေခတ္မီလာတဲ့ ယေန႔ေခတ္မွာ ေခတ္ကိုလိုက္ပါရင္းနဲ႔ မိဘတို႔အေပၚ ေမတၱာေစတနာ အားေပ်ာ့လာတာေတြကိုလည္း ရိပ္စားမိၾကမယ္ထင္ပါတယ္။
"ျမစ္ေရမွန္သမွ် ေရခ်ဳိမ်ားသာျဖစ္ၿပီး အျမဲစီးဆင္း၏။ ပင္လယ္သမုဒၵရာသို႔ေရာက္သြားေသာ္ ေသာက္မရျဖစ္သြား၏။ မိဘဂုဏ္ေက်းဇူးသည္လည္း ေက်းဇူးတရားနားလည္သူမ်ားမွာသာ အမွန္ဂုဏ္ျဖစ္၏။ ေက်းဇူးဂုဏ္ကို မသိသူမ်ားသို႔ေရာက္ပါက အျပစ္သာျဖစ္ရေတာ့သည္" ဟု နီတိမွာဆိုပါတယ္။
သားသမီးတို႔ကို ဖ၀ါးလက္ႏွစ္လံုး ပခံုးလက္ႏွစ္သစ္အရြယ္မွစ၍ ရွင္သန္ႀကီးထြားေစရန္ နည္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ၾကတယ္။ မိခင္က ႏို႔ခ်ဳိတိုက္ေကြၽးတယ္။ ၀ါးဖတ္ကေလးေတြ ခြံ႕ေကြၽးတယ္။ အေမရဲ႕ႏွလံုးသားမွ စီးဆင္းတဲ့ေသြးဟာ အေမ့ေမတၱာေၾကာင့္ အေရာင္နဲ႔အရသာေျပာင္းလ်က္ ႏို႔ရည္ျဖစ္တာလို႔ ဆိုပါတယ္။
သားသမီးေတြကို ေလာကႀကီးအေၾကာင္းသိေအာင္၊ ျမင္ေအာင္၊ ေနတတ္၊ ထိုင္တတ္၊ ေပါင္းတတ္၊ သင္းတတ္ရွိေအာင္ လက္ညိႇဳးၫႊန္ျပ ဆံုးမၾကပါတယ္။ သားသမီးတို႔ကို လူျဖစ္ေအာင္ ထုဆစ္ေပးလုိက္သူမ်ားဟာ မိဘတို႔သာျဖစ္ပါတယ္။ သားသမီးဆိုတာ မိဘရွိမွျဖစ္ၾကရတာပါ။ ဒါနဲ႔တင္ မိဘတို႔ရဲ႕ဂုဏ္ေက်းဇူးကို သိႏုိင္ပါတယ္သားသမီးေတြကို ေလာကႀကီးအေၾကာင္းသိေအာင္၊ ျမင္ေအာင္၊ ေနတတ္၊ ထိုင္တတ္၊ ေပါင္းတတ္၊ သင္းတတ္ရွိေအာင္ လက္ညိႇဳးၫႊန္ျပ ဆံုးမၾကပါတယ္။ သားသမီးတို႔ကို လူျဖစ္ေအာင္ ထုဆစ္ေပးလုိက္သူမ်ားဟာ မိဘတို႔သာျဖစ္ပါတယ္။ သားသမီးဆိုတာ မိဘရွိမွျဖစ္ၾကရတာပါ။ ဒါနဲ႔တင္ မိဘတို႔ရဲ႕ဂုဏ္ေက်းဇူးကို သိႏုိင္ပါတယ္။
ျဗဟၼာတို႔သည္ ေမတၱာ၊ က႐ုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥေပကၡာဆိုတဲ့ ျဗဟၼစိုရ္တရားေလးပါး မကင္းကြာဘဲနဲ႔ ေနၾကသလုိ မိဘမ်ားကလည္း သားသမီးတို႔အေပၚ ျဗဟၼစိုရ္တရားေလးပါး မကင္းဆိတ္ဘဲနဲ႔ အၿမဲေနႏုိင္ၾကပါသတဲ့။ ထို႔ေၾကာင့္ မိဘတို႔ကို "ျဗဟၼစိုရ္ ႏွလံုးသားပိုင္ရွင္မ်ား" လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ထားရၿပီလုိ႔သိကတည္းက မိဘတို႔ဟာ "သားကေလး၊ သမီးကေလးေတြကို ေျခလက္အဂၤါျပည့္စံု က်န္းက်န္းမာမာနဲ႔ ေမြးဖြားလာဖို႔ကို ေမတၱာစိတ္နဲ႔ ႀကိဳတင္ေမွ်ာ္တတ္ၾကသတဲ့။ အဂၤါေျခလက္ျပည့္စံုစြာနဲ႔ ေမြးဖြားလာၿပီဆုိေတာ့ မိဘတို႔ရဲ႕ေမတၱာစိတ္ဟာ တိုင္းဆမဲ့ျဖစ္ၾကရသတဲ့။ အကယ္၍ အဂၤါေျခလက္မျပည့္စံုတဲ့ သားသမီးျဖစ္ခဲ့ရင္လည္း ေမတၱာမပ်က္၊ က႐ုဏာဖက္လ်က္ အသနားပင္ ပိုၾကရျပန္ေရာတဲ့။
ေမြးကင္းစအရြယ္၊ ပက္လက္ေစာင္း ယိုင္မထႏုိင္တဲ့ ႏုနယ္ေမြးကင္းစအရြယ္မွာ မွက္၊ ျခင္၊ ယင္ မသန္းရေလေအာင္၊ အအိပ္အေန မဆင္းရဲရေလေအာင္၊ ဆာေလာင္မႈမျဖစ္ရေလေအာင္၊ ေခ်းေသးတုိ႔ စိုရႊဲမေနရေလေအာင္ က႐ုဏာနဲ႔ ေစာင့္ေရွာက္ၾကသတဲ့။ သားသမီးငိုသံၾကားတယ္ဆိုရင္ပဲ ၾကားတဲ့ေနရာကေျပးလာတာ အေမပါ။ က႐ုဏာက တုိက္တြန္းလို႔ျဖစ္ပါတယ္။
ေျပးႏုိင္၊ လႊားႏုိင္၊ ေဆာ့ကစားႏုိင္တဲ့အရြယ္၊ အတတ္ပညာ ျပည့္စံုတတ္ေျမာက္၊ စီးပြားဥစၥာလည္း ကုံလံုၾကြယ္၀တဲ့ သားသမီးတုိ႔ကို မုဒိတာနဲ႔ၾကည့္ၿပီး ၾကည္ႏူးေက်နပ္ေနၾကတာကလည္း မိဘမ်ားသာ ျဖစ္ပါတယ္။ သားသမီးတို႔ ျပည့္စံုျခင္းကို မ႐ႈဆိတ္တဲ့မိဘဆိုတာ ေလာကမွာမရွိပါ။
တစ္အိုးတစ္အိမ္ထူေထာင္ၿပီး၊ တသီးတျခားျဖစ္သြားတဲ့ သားသမီးတို႔ကိုၾကည့္ကာ "ငါ့သားကေလး၊ ငါ့သမီးကေလး ကိုယ့္ေျခေထာက္ေပၚ ကိုယ္ရပ္တည္ႏုိင္ေပၿပီ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းႏုိင္ေပၿပီ" လို႔ ေက်နပ္စြာနဲ႔ ၾကည့္႐ႈတဲ့သေဘာလည္းျဖစ္ၾကသတဲ့။ ဒါေၾကာင့္ "မိဘဆိုတာ ျဗဟၼာႀကီးေတြနဲ႔တူတယ္လို႔" ေဟာခဲ့တာပါ။
သားသမီးတုိ႔က အသက္ႀကီးသြားတဲ့မိဘတို႔ကို ျပန္လည္တံု႔ျပန္ေကြၽးေမြးရမယ္။ မိဘတို႔ရဲ႕ကိစၥႀကီးငယ္အသြယ္သြယ္ကို စိတ္ပါ၀င္စားစြာနဲ႔ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ၾကရမယ္။ မိဘတို႔က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့ အေမြအႏွစ္ကို ခံစားထုိက္တဲ့သားလိမၼာ။ သမီးလိမၼာေလးမ်ားျဖစ္ၾကရမယ္။ မိေမြဖေမြတို႔ကို မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းႏုိင္စြမ္းရွိၾကရပါမယ္။ (မိဘက ဒါန၀တ္ရွိခဲ့ရင္ အဲဒီဒါန၀တ္ကိုမပ်က္ေစရပါဘူး။) ကြယ္လြန္သြားတဲ့ မိဘတို႔ကို ရည္ၫႊန္းၿပီး ကုသိုလ္ျပဳ၊ အမွ်ေပးေ၀ၾကရပါမယ္။
မေသခင္မိဘကို ေကြၽးရမယ္။ ေသမွငိုေနလို႔ အက်ဳိးမထူးဆိုတာကို သိၾကပါတယ္။ အိမ္ဦးခန္းမွာ အိမ္မွာမိဘရွိေနတာကိုက က်က္သေရရွိတယ္လို႔ လက္ခံထားၾကတဲ့ လူမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကရင္ဒံုးယိမ္းကသလိုမ်ဳိး တစ္မိသားစုလံုး လႈပ္ရွားေနၾကရတဲ့ ဒီေခတ္ႀကီးမွာ မိဘကိုစိတ္တုိင္းက်ျပဳစုဖို႔ရာမွာ အခြင့္မသာ၊ အခါမသင့္ျဖစ္ေနၾကရရွာပါတယ္။ အေမကိုရွိခိုးၿပီးမွအိပ္၊ အေဖကိုရွိခိုးၿပီးမွအိပ္၊ မိဘေရွ႕မွာ အေနအထုိင္ ဂါရ၀ရွိပါေစ။ ကုန္းၿပီးေတာ့သြား၊ ႐ိုေသႏွိမ္ခ်ေျပာဆုိၾကဆိုတဲ့ အေလ့အက်င့္ေကာင္းေတြ ဒီကေန႔ေခတ္မွာ မေတြ႕ရသေလာက္ျဖစ္လာပါတယ္။ "အေမေန႔" တရားပြဲမ်ားပင္ ယခုမရွိေတာ့၊ အထူးတရားပြဲဆိုၿပီး လုပ္ေနၾကေလရဲ႕။
အေျခအေနအရ မိဘကို ေက်းဇူးမဆပ္ႏိုင္ၾကေသးေပမယ့္ ေက်းဇူးေတာ့ မကန္းၾကနဲ႔၊ မိဘကို မ်က္ရည္တစ္စက္က်ေစျခင္းဟာ သားသမီးတစ္သက္လံုး ဆင္းရဲေစဖို႔ျဖစ္ပါသတဲ့။ မိဘကိုေစာ္ကားတဲ့သားသမီး ေျမမ်ဳိတတ္တယ္လို႔ပင္ ေရွးက အယူအစြဲရွိၾကပါတယ္။
မိတၱ၀ိႏၵကအမည္ရသူဟာ ပင္လယ္ခရီးကို မသြားရန္တားေနတဲ့ အေမ့ရင္၀ေျခေထာက္နဲ႔ စံုကန္ထြက္ခဲ့လို႔ ပင္လယ္ျပင္မွာပင္ မုန္တိုင္းမိၿပီး ဒုကၡေရာက္ခဲ့ရတယ္။ အဆံုးမွာေတာ့ ဦးေခါင္းကိုခြဲတဲ့ငရဲပန္းကို ေရႊပန္းထင္ၿပီး ေခါင္းေပၚကို ကိုယ္တိုင္တင္ထားတာ ေသြးစိမ္းရွင္ရွင္ထြက္ၿပီး ျပင္းထန္စြာခံစားရပါတယ္။
သားသမီးဘ၀မွာ သားေကာင္းသမီးမြန္ မျဖစ္ခဲ့သူမ်ားဟာ မိဘျဖစ္တဲ့အခါ သားဆိုးသမီးဆိုးနဲ႔ ႀကံဳရတတ္ပါတယ္။ ကာလ၀ိပါက္ ေနာက္ပိုးတက္လို႔ ဆိုတယ္မို႔လား။
မိဘရဲ႕ေမတၱာကို ေအးျမတဲ့ေရစင္နဲ႔ႏႈိင္းယွဥ္ဖြဲ႕ဆုိသလို ဂုဏ္ေက်းဇူးကို ေျခဖ်က္တတ္တဲ့ သားသမီးဆုိးတို႔အတြက္ မိဘတို႔ဟာ မီးနဲ႔လည္း ဥပမာေပး ဆံုးမေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ မီးဟာ ႐ုိေသစြာသံုးစြဲသူတို႔အတြက္ အက်ဳိးျပဳသလို မ႐ိုမေသေပါ့ဆစြာ သံုးစြဲသူမ်ားအဖို႔ ေလာင္ကြၽမ္းျခင္းကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ သို႔ႏွယ္ မိဘတို႔အေပၚ ေဖာက္ေဖာက္ျပန္ျပန္ မွားမွားယြင္းယြင္း ေစာ္ကားရင္ေတာ့ ပစၥဳပၸန္မွာ ကသိကေအာက္ ဒုကၡေရက္ၾကရသလုိ သံသရာမွာလည္း ငရဲစတဲ့ဆုိးရြားတဲ့ ဘ၀တို႔၌ က်ေရာက္ေစႏုိင္ပါတယ္။
အရွင္ေမာဂၢလာန္ဟာ ဘ၀တစ္ေကြ႕မွာ မိဘကို ကိုယ္တုိင္႐ိုက္သတ္ခဲ့တဲ့ျပစ္မႈေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးတန္ခိုးရွင္ ရဟႏၲာအျဖစ္ေရာက္သည့္တုိင္ေအာင္ လူအ႐ိုက္ခံရၿပီး ပရိနိဗၺာန္ စံ၀င္ခဲ့ရပါတယ္။ ငရဲက်႐ုံမွ်မက သံသရာတစ္ေလွ်ာက္လံုး လူအ႐ိုက္ခံရၿပီး ေသခဲ့ရပါတယ္။ ကံႀကီးထိုက္ရင္ ပရိတ္ရဲ႕စြမ္းရည္ကိုပင္ မခံစားရပါဘူး။
ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ မိဘႏွစ္ပါးကို ဆြမ္းခံေကြၽးေနတဲ့ ရဟန္းတစ္ပါးကို ရဟန္းအမ်ားစုက ဒကာ၊ ဒကာမေတြ လွဴဒါန္းတဲ့ ဆြမ္း၊ ဆြမ္းဟင္းကို မိဘတို႔ကို ေကြၽးရသလားလို႔ ကဲ့ရဲ႕ၾကေပမယ့္ ျမတ္စြာဘုရားက သာဓုေခၚေတာ္မူၿပီး ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္ မိဘကိုျမတ္ျမတ္ႏုိးႏုိးနဲ႔ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္တဲ့အေၾကာင္း သု၀ဏၰသွ်ံဇာတ္ေတာ္ကို ေဟာၾကားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
သု၀ဏၰသွ်ံ ဇာတ္ေတာ္မွာ ျမားဆိပ္သင့္ေနတဲ့ အေလာင္းေတာ္ကို လာေရာက္ကူညီတဲ့ ဗဟုသုႏၵရီနတ္သမီးဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ခုနစ္ဘ၀က အေမေတာ္ဆပ္ခဲ့ဖူးသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသအံ့မူးမူးျဖစ္ေနတဲ့ အေလာင္းေတာ္ရဲ႕ ကိုယ္အႏွံ႔ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတဲ့ ျမားဆိပ္ကို သစၥာဆိုျခင္းနဲ႔ ဖယ္ရွားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ မိခင္ေဟာင္းနဲ႔ မိဘႏွစ္ပါးတို႔ သစၥာဆိုၾကတဲ့ စကားေတြထဲမွာ "သု၀ဏၰသွ်ံဟာ မိဘကို အမွန္ျပဳစုလုပ္ေကြၽးေနသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဤမွန္ကန္တဲ့ သစၥာစကားေၾကာင့္ တက္ေနတဲ့ အဆိပ္ေလွ်ာက်ပါေစ" လို႔ ဆိုၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဇာတ္ေတာ္အလို မိဘကို ျပဳစုလုပ္ေကြၽးျခင္းနဲ႔ မိဘတို႔သစၥာေပါင္းစပ္ၿပီး အဆိပ္သင့္ျခင္းကို ဖယ္ရွားေဖ်ာက္ဖ်က္ႏိုင္စြမ္းရွိတာကို မွတ္သားရပါတယ္။ ေမတၱသုတ္မွာ ေမတၱာကို အေမ့နဲ႔တူတယ္လို႔ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။
မိဘေမတၱာနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ရင္ ေျမႀကီးရဲ႕က်ယ္ျပန္႔ျခင္းဟာ ၀ါးရြက္ေလာက္ပဲရွိသတဲ့။ ျမင္းမိုရ္ေတာင္ရဲ႕ ျမင့္မားျခင္းဟာ ႏြားဦးခ်ိဳမွ်ျဖစ္သတဲ့။ မဟာသမုဒၵရာရဲ႕ နက္႐ိႈင္းျခင္းဟာ ႏြားေျခရာခြက္ထဲက ေရေလာက္သာရွိသတဲ့။ မိဘတို႔ရဲ႕ ေမတၱာဟာ ေရထုေျမထုတို႔ထက္မက ႀကီးက်ယ္သတဲ့။ အတိုင္းအဆမဲ့၊ အကန္႔အသတ္မဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသတဲ့။
မိဘမ်ားရဲ႕ေက်းဇူးကို ေက်ေအာင္ဆပ္ဖို႔ရာမွာေတာ့ မိဘတို႔ကို သီလေဆာက္တည္ျဖစ္ေအာင္၊ လွဴဒါန္းျဖစ္ေအာင္၊ ရတနာျမတ္သံုးပါးကို ဆည္းကပ္ျဖစ္ေအာင္၊ ပညာတိုးေစဖို႔ တရားနာ၊ တရားအားထုတ္ျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏုိင္ၾကရပါမယ္။ သို႔မွသာ ေက်းဇူးအေက်အျမတ္ဆံုး ေက်းဇူးဆပ္နည္း ျဖစ္ပါတယ္။ မိဘတို႔ရဲ႕ ေက်းဇူးဂုဏ္ကို သိျမင္ၾကတဲ့ သားလိမၼာ၊ သမီးလိမၼာတို႔သည္ မိဘတို႔ကို ျပဳစုလုပ္ေကြၽးျခင္းနဲ႔ ေက်းဇူးဆပ္ၾကပါတယ္။ အဲလိုေက်းဇူးသိျခင္းကို ပညာရွိသူေတာ္ေကာင္းေတြက ခ်ီးမြမ္းၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေသရင္လည္း အာ႐ံုေကာင္းေတြနဲ႔ ေပါင္းစုရတဲ့ အထက္တန္းဘ၀တို႔သို႔ ေရာက္ၾကရေၾကာင္း ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ သားသမီးတိုင္း မိဘတို႔ရဲ႕ဂုဏ္ေက်းဇူးကို သိၾကတဲ့သားလိမၼာ၊ သမီးလိမၼာမ်ား ျဖစ္ႏုိင္ၾကပါေစ-ဟူ၍သာ။
အရွင္ပညာသီဟာဘိ၀ံသ (တရားဦးဓမၼစၾကာ)
