ေက်ာင္းမွာ သိမ္၊ သကၤန္းမွာ ကထိန္၊ ဆြမ္းမွာ ပိဏ္

ေက်ာင္းမွာ သိမ္၊ သကၤန္းမွာ ကထိန္၊ ဆြမ္းမွာ ပိဏ္

သိမ္ ဘာေႀကာင္႔ ရွိသင္႔တာလဲ။

ယေန႔တုိင္သာသနာေတာ္၌ ထင္ရွားရွိေနေသာ သာသနာ႔ဝန္ထမ္းဆရာေတာ္၊ သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္တို႔သည္္ သိမ္ထဲမွျဖစ္ေပၚလာေသာ အရွင္ျမတ္တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။ သိမ္မရွိလ်ွင္ ေနာက္ထပ္ ရဟန္းသံဃာေတာ္အစစ္အမွန္မ်ား မေပၚေပါက္လာႏူိင္ေတာ႔ပါ။ သိမ္ရွိေသာ္လည္း သိမ္ မေျမာက္ ပါလ်ွင္၊ သိမ္မေအာင္ပါလ်ွင္ ရဟန္းသံဃာအစစ္ အမွန္မ်ားမေပၚေပါက္ႏူိင္ပါ။ ရဟန္းသံဃာ အစစ္အမွန္မ်ားမရွိလ်ွင္အသြင္မ်ွသာက်န္ျပီးသာသနာဆိတ္သုဥ္း ကြယ္ေပ်ာက္ပါလိမ္႔မည္။

သာသနာေတာ္ သန္႔ရွင္းတည္တံ႔ျပန္႔ပြားေရး၊ သာသနာေတာ္ အသက္ဆက္ေရးတုိ႔ အေထာက္ အကူျပဳေသာအား ျဖင္႔သိမ္ျဖစ္ေျမာက္ေရး လ်ွင္ျမန္ေခ်ာေမာစြာ ေအာင္ျမင္ႏူိင္ရန္ အဘက္ဘက္မွ အကူအညီေပးႏူိင္ရန္ သိမ္ႏွင္႔ပတ္သက္ေသာအေႀကာင္းအရာ အခ်ိဳ႕ကုိ ဗဟုသုတျဖစ္ေစရန္ တင္ျပလုိက္ရပါသည္။

သိမ္ကုိျမတ္စြာဘုရားခြင္႔ျပဳပုံ။

ဝိနည္းမဟာဝါခႏၶက၌ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ အတူေနသံဃာမ်ားအတူ ဥပုသ္ကံ စသည္တုိ႔ျပဳျခင္းျဖင္႔ ညီညြတ္မူကုိျဖစ္ေစလိမ္႔မည္ဟု ရည္ရြယ္၍ သိမ္သမုတ္ျခင္းကုိခြင္႔ျပဳခဲ႔ပါသည္။

သိမ္ဆုိသည္မွာ

“သိမ္”ဆုိသည္မွာ ကံႀကီး၊ကံငယ္ျပဳလုပ္ရန္ သီးျခား နယ္ေျမေလးတစ္ခုအေန သတ္မွတ္ထားေသာ ဌာနတစ္ခုမ်ွသာျဖစ္ပါသည္။ ယင္းသိမ္သည္---
(၁) ကမၼဝါစာျဖင္႔ သမုတ္ထားသည္႔ “ဗဒၶသိမ္”၊
(၂) ကမၼဝါစာျဖင္႔သမုတ္ထားျခင္း မရွိ အလုိလုိ သိမ္ျဖစ္ေနသည္႔ “အဗဒၶသိမ္”၊ ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိပါသည္။
ထုိသိမ္ႏွစ္မ်ဳိးတုိ႔တြင္ “ဗဒၶသိမ္” သည္ ခ႑သိမ္ စသည္ျဖင္႔သုံးမ်ဳိးရွိသလုိ “အဗဒၶသိမ္”သည္လည္း ဂါမသိမ္စသည္ျဖင္႔သုံးမ်ဳိးစီပင္ ရွိပါသည္။ ဗဒၶသိမ္သည္ ဂါမသိမ္ေပၚ၌ ကမၼ ဝါစာရြက္ဖတ္၍ သမုတ္ရပါသည္။ ကမၼဝါစာျဖင္႔ရြတ္သမုတ္ျခင္းသည္ သိမ္အျဖစ္ျမဲေစရန္ ျဖစ္ပါသည္။

သိမ္သမုတ္နည္း

သိမ္သမုတ္နည္းသည္--
(၁) ဝိသုံဂါမ (သီးျခားရြာ) ေတာင္း၍ သမုတ္နည္း၊
(၂) ရြာနယ္ေျမတစ္ပုိင္း သိမ္း၍ သမုတ္နည္းဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိပါသည္။
ယင္းႏွစ္မ်ဳိးတုိ႔တြင္ “ဝိသုံဂါမသိမ္”ဟူသည္ ပကတိဂါမ (ပကတိရြာတစ္ရြာ) မွ ဝိသုံဂါမ (သီးျခားရြာ) သိမ္တစ္ေနရာစာကုိ ရြာစားနာမည္တပ္၍ ႏူိင္ငံေတာ္အစုိးရတုိ႔က သတ္မွတ္ေပးလုိက္သည္ႏွင္႔ တစ္ၿပိဳင္နက္လုိလုိ သိမ္အျဖစ္သုိ႔ ေရာက္လာေသာ သိမ္ျဖစ္ပါသည္။
ရြာနယ္ေျမ တစ္ပုိင္းသိမ္း၍ သမုတ္ဟူသည္မွာ သိမ္သမုတ္ရာသုိ႔ တနယ္လုံးရွိ ရဟန္းသံဃာ အားလုံးကုိ သိမ္းၿပီးပင္႔ဖိတ္ရပါသည္။ အကယ္၍ သိမ္သမုတ္ရာသို႔မႀကြႏူိင္ေသာသံဃာမ်ားရွိပါက ထုိသံဃာရွိရာေက်ာင္း တုိက္သုိ႔သြား၍ ဆႏၵမသုိးေစရန္ ေနခ်င္းၿပီး ဆႏၵေတာင္းျပီးမွ ကမၼဝါစာျဖင္႔ရြတ္ဖက္သမုတ္ရေသာသိမ္ ျဖစ္ပါသည္။

တခါတရံ မိမိတုိ႕သတင္းသုံးရာ ဂါမေခာတ္ (ရြာနယ္ေျမ) မွာက်ယ္ဝန္းလြန္း၍ နယ္မသိမ္းႏူိင္ေသာ ေႀကာင္႔လည္းေကာင္း၊ လွည္း၊ ေမာ္ေတာ္ကား၊ရထား စသည္ ျဖတ္သြားျဖတ္လာ အဝင္အထြက္ အလြန္မ်ားသျဖင္႔ နယ္သိမ္းရန္ခတ္ခဲေသာေႀကာင္႔လည္းေကာင္း၊ နယ္သိမ္းသိမ္သမုတ္ရန္ မႀကြႏူိင္ေသာ တနယ္လုံးသံဃာမ်ား၏ ဆႏၵကုိ ေတာင္းခံတဲ႔အခါ ဆႏၵကုိေဒသနာႏွင္႔အညီ
(၁)ဆႏၵံ ဒမၼိ-တပည္႔ေတာ္ ဆႏၵေပးပါ၏၊
(၂)ဆႏၵံ ေမ ဟရ- တပည္႔ေတာ္၏ ဆႏၵကုိ သံဃာ႔ထံသုိ႔ ေဆာင္သြားပါ၊
(၃) ဆႏၵံ ေမ အာေရာေစတိ- တပည္႔ေတာ္၏ ဆႏၵကုိ သံဃာေတာ္အား ေလ်ွာက္ထားပါလုိ႔ ေပးတက္ေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ား ရွားပါးေနပါကလည္းေကာင္း နယ္သိမ္းသိမ္ သမုတ္ရန္ အခတ္အခဲႏွင္႔ႀကဳံရတက္ပါသည္။

ဝိသုံဂါမ(သီးျခားရြာ) ေတာင္း၍ သမုတ္ျခင္း

ယင္းသုိ႔ေသာ အခတ္အခဲမ်ားကုိေက်ာ္လြားႏူိင္ရန္ ယင္းဂါမေခာတ္၊ဂါမသိမ္မွ သီးျခား သိမ္တစ္လုံးစာ ရြာစားနာမည္မွည္႔၍ ရြာနယ္ေျမကေလး ေတာင္းၿပီး သိမ္သမုတ္ႀကျခင္းကုိ ဝိသုံဂါမ(သီးျခားရြာ) သိမ္ဟုေခၚပါသည္။ ေက်ာင္းတုိက္တစ္ခုတစ္တုိက္လုံး တည္ေထာင္ၿပီး၊ ေဆာက္လုပ္ၿပီးယင္းေက်ာင္းတုိက္ အတြင္းမွ သိမ္ေက်ာင္းတစ္ေနရာစာေလးကုိ ဝိသုံဂါမ (သီးျခားရြာ)လုိ ေက်ာင္းဒကာ(သုိ႔)ေလ်ွာက္ ထားသူ ပုိင္ေျမဟု ရြာစားနာမည္ ေပးလုိက္ျခင္းျဖင္႔ မည္သူ႔ကုိမွမထိခုိက္၊မနစ္နာေစပါ။ အရွိေျမကြက္တစ္ခုကုိ ဝိသုံဂါမ(သီးျခားရြာ)ဟု သတ္မွတ္ ေပးလုိက္ျခင္းမ်ွသာျဖစ္ပါသည္။

ယင္းသုိ႔သက္မွတ္ေပးရာ၌ ယင္းေျမကြက္ကုိ ဖ်တ္မရေအာင္ အပုိင္အဆုိင္ ေပးမူမေပးမူႏွင္႔လည္း မသက္ဆုိင္ပါ။ သိမ္သမုတ္လုိ႔လြယ္ကူေစရန္ ေလ်ွက္ထားသူကုိရြာစားနာမည္မွည္႔၍ ဝိသုံဂါမ (သီးျခားရြာ)ဟု ေပးလုိက္ျခင္းသာ ပဓာနျဖစ္ပါသည္။ အခ်ဳိ႔ေက်ာင္းတုိက္မွာ သာသနာ႔ေျမဟု သက္မွတ္ၿပီးမွ ခုိင္သထက္ခုိင္၊ျမဲသထက္ၿမဲရန္၊အထူးသန္႔ရွင္းရန္ ယင္းသာသနာ႔ေျမထဲမွ သိမ္ တစ္လုံးစာကုိ ဝိသုံဂါမ(သီးျခားရြာ) အျဖစ္ေလ်ွာက္ထား၍ ေပးျခင္းမွာလည္းမည္သူ႔ကုိမ်ွ မထိခုိက္ မနစ္နာေစျခင္းေႀကာင္႔ သိမ္မိန္႔ေပးႏူိင္သူ၊သာသနာေတာ္ကုိ အထူးႀကည္ညိဳသူမ်ားက အလြယ္ တကူခ်ေပးသင္႔ပါသည္။

သာသနာသန္႔ရွင္းတည္တံ႔ ျပန္႔ပြားေရးကုိ အထူးေဆာင္ရြက္ ေပးလုိက္ျခင္းလညး္မည္ပါသည္။ အမိ္န္႔ခ်ေပးလုိက္ေသာ ဝိသုံဂါမ (သီးျခားရြာ) သည္ သိမ္သမုတ္ ကံေအာင္ျမင္ရန္ ရာႏူန္းျပည္႔ ရွိပါသည္။ ယင္းသုိ႔သိမ္မိန္႔ေတာင္းခံ၍ အစုိးရမင္းတုိ႔မွ ဝိသုံဂါမ(သီးျခားရြာ)အျဖစ္ရရွိၿပီးေနာက္ သိမ္အျဖစ္ၿမဲေနေစရန္ ကမၼဝါစာျဖင္႔ ရြက္ဖက္၍ သမုတ္ေသာသိမ္သည္ “ဗဒၶသိမ္”ျဖစ္ပါသည္။

သိမ္သည္ သာသနာေတာ္၏အသက္

ေအာင္ျမင္ေသာသိမ္ျဖစ္ပါမွ ရဟန္းအစစ္မ်ားေပၚေပါက္ၿပီး ဝိနည္းေလးစားေသာ ရဟန္းေတာ္ မ်ားအတြက္ ဥပုသ္ကံ ပဝါရဏာကံ စေသာ ကံႀကီး ကံငယ္မ်ား ေဆာင္ရာတြင္ အထူးခ်မ္းသာ မည္ျဖစ္ပါသည္။ ေအာင္ျမင္ေသာသိမ္၌ ရဟန္းခံျခင္း၊ဥပုသ္ျပဳျခင္းျပဳသည္႔အခါ ယုံမွားသံသယ မျဖစ္ေစဘဲ ကုိယ္ေရာစိတ္ပါ ႏွစ္ျဖာသုခ ရရွိႀကမွာ အမွန္ျဖစ္ပါသည္။ မိမိတုိ႔ ရဟန္းေတာ္မ်ား အတြက္ သိမ္သည္ အသက္တမ်ွအေရးႀကီးလွ၍ သာသနာေတာ္၏ အသက္ဟု ေခၚဆုိရမည္ ျဖစ္ပါသည္။

သိမ္ရွိမွ ရဟန္းျဖစ္မည္။

ဝိနည္းစူဠဝါအ႒ကထာ၊ သံဃေဘဒကကၡႏၶက၌ ရဟန္းျဖစ္ရန္ အဂၤၤါ(၅)ခ်က္ ရွိပါသည္။ ထုိအခ်က္မ်ားမွာ

(၁)ဝတၳုဳသမၸတၱိ- ရဟန္းခံႏူိင္ေလာက္ေသာ လူပုဂၢဳိလ္ ဗ်တၱိ၊ပဋိဗလႏွင္႔ျပည္႔စုံျခင္း (၂)ဉတၱိသမၸတၱိ-သုဏာတုေမ စသည္ျဖင္႔ ဉာတ္ထားမူႏွင္႔ျပည္႔စုံျခင္း။

(၃)ပရိသာ သမၸတၱိ- ကာရက ရဟန္းသံဃာ အနည္းဆုံး

(၄)ပါးႏွင္႔ျပည္႔စုံျခင္း။

(၄) ကမၼဝါစာ သမၸတၱိ- ကမၼဝါစာ(၃)ႀကိမ္ ရြတ္ဖက္မူ၏ ျပည္႔စုံျခင္း။

(၅) သီမာသမၸတၱိ- သိမ္ရွိမူ၏ ျပည္႔စုံျခင္းတုိ႔ျဖစ္ပါသည္။

အထက္ပါအခ်က္ငါးခ်က္တုိ႔တြင္ သိမ္တစ္ခုျဖစ္ဖုိ႔ အလြန္အေရးႀကီးသလုိ၊ အလြန္တရာမွ ခတ္ခဲလွပါသည္။ သိမ္တစ္ခုျဖစ္ရန္ သက္ဆုိင္ရာမွခြင္႔ျပဳ မိန္႔ယူရျခင္၊ ခြင္႔ျပဳမိန္႔ရၿပီးပါက သံဃာေတာ္မ်ားစြာ ပင္႔ဖိတ္၍အႀကိမ္ႀကိမ္ အခါခါသိမ္ႏူတ္ျခင္း၊သိမ္သမုတ္ျခင္းမ်ားျပဳရျခင္း၊ သိမ္ အေဆာက္အဦးျဖစ္ရန္ နဝကမၼ ဝတၳဳေငြေႀကးမ်ား မတည္စုေဆာင္းရျခင္း စေသာ ကိစၥမ်ားမွာ ခတ္ခဲမည္မွာအမွန္ျဖစ္ပါသည္။

သိမ္အေရးႀကီးပုံႏွင္႔ပတ္သက္ၿပီး စာသင္သားဘဝက အျဖစ္အပ်က္ေလးတစ္ခုကုိ သတိရမိ ပါေသးသည္။ မိမိသည္ ပဲခူးၿမိဳ႔ သာသနမ႑ုိဳင္ေက်ာင္းတုိက္၌ အပတ္စဥ္ ပထမငယ္တန္း ဝိနည္း စာေမးပြဲေျဖစဥ္ကျဖစ္ပါသည္။ ထုိစဥ္သာသနမ႑ုဳိင္ေက်ာင္းတုိက္၌ အဖိတ္ေန႔စာေျဖ၍၊ ဥပုသ္ေန႔တြင္သတ္ ဆုိင္ရာစာခ်ဘုန္းႀကီးမွ တပါးစီ၏ ေျဖလြာ မ်ားကုိ ျပန္ဖတ္ျပေလ႔ရွိပါသည္။ ဝိနည္းေျဖရေသာ ေန႔ေရာက္ေသာအခါ ထုံးစံ အတုိင္းစာခ် ဘုန္းႀကီးက ေျဖလြာမ်ားဖက္ျပပါသည္။ စာသင္သားတပါး၏ ေျဖလြာကုိ ဖက္ျပေသာအခါ သံဃာမ်ား သေဘာႀကခဲ႔ရပါသည္။

ဝိနည္း၌ ရဟန္းျဖစ္ျခင္းအဂၤါ(၅)ပါးကုိ ေမးထားရာ စာေျဖရွင္စာသင္သားမွာ အထက္ပါ ေလးပါးကုိ သာမွတ္မိ၍ မွန္မွန္ကန္ကန္ေရးႏူိ္င္ေသာ္လည္း ေနာက္ဆုံး အခ်က္ သီမာသမၸတၱိ- သိမ္၏ ျပည္႔စုံျခင္းဟု ေျဖရမည္ကုိ ေမ႔ေနေသာေႀကာင္႔ ထုိေနရာတြင္ နံပါတ္ထုိး၍ “ပုိက္ဆံ ရွိလ်ွင္ျဖစ္ႏူိင္ျခင္း”ဟု ေျဖခ်လုိက္ပါသည္။ ယခုျပန္စဥ္းစားႀကည္႔ေသာအခါ ရဟန္းျဖစ္ဖို႔ သိမ္ အေရးႀကီးသလုိ၊သိမ္ျဖစ္ဖုိ႔လည္း သိမ္ကုသုိလ္ရွင္လည္း အမွန္တကယ္လုိအပ္မွာမုိ႔ သိမ္မိန္႔စသည္ ရျပီးပါကလည္းသိမ္ကုသုိလ္ျဖစ္ေျမာက္ေရးကုိ အထူးအကူအညီေပးသင္႔ႀကပါသည္။

သိမ္အလွဴေသမျဖစ္ေစဘဲ သိမ္အလွဴရွင္ျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖုိ႔လုိအပ္

ယခုအခါသာသနာေတာ္မွာ သိမ္တစ္လုံးျဖစ္ေျမာက္မူဟာ အလြန္အေရးၿပီးသာသနာေတာ္အတြက္ အက်ဳိးမ်ား မည္႔အေရးကုိ သိထားေသာ ႏူိင္ငံေက်ာ္ဓမၼကထိက ျဖဴးဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး ႏွင္႔တပည္႔ႀကီးျဖစ္သူ အရွင္အဂၢဝရတုိ႔၏ ဦးေဆာင္မူ၊ ကာရကသံဃာမ်ား၏ ခ်ီးေျမာက္မူ။ တပည္႔ဒကာ၊ ဒကာမမ်ား၏ ေထာက္ပံမူျဖင္႔ရန္ကုန္တုိင္း၊ လူိင္ၿမဳိ႔နယ္၊ အမွတ္(၅)ရပ္ကြက္။ ဓမၼရကၡိတ ျဖဴးမဟာစည္ရိပ္သာေက်ာင္းတုိက္၌သာသနာဝုဎုိကာရီသုံးထပ္ေက်ာင္းေဆာင္ႀကီး ျဖစ္ေျမာက္လုိ႔ လာခဲ႔ပါၿပီ။ ေက်ာင္းေဆာင္ႀကီး ၿပီးေျမာက္သည္႔သတင္းကုိ ႀကားရကတည္းက မိမိအေနနဲ႔ သာသနာေတာ္အတြက္ အက်ဳိးမ်ားမည္႔ အေရးကုိႀကိဳတင္ေတြး၍ ဝမ္းသာ ပီတိျဖစ္္မိပါသည္။

မိမိတုိ႔ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား အၿမဲေျပာေလ႔ရွိေသာ ဆုိရွိးစကားတစ္ခုရွိပါသည္။ ဆြမ္းမွာ ပိဏ္၊ သကၤန္းမွာကထိန္၊ ေက်ာင္းမွာသိမ္ ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။ ဆြမ္းအလွဴမ်ားထဲတြင္ ပိ႑ပါတ္ဆြမ္း လွဴဒါန္းျခင္းသည္ အျမတ္ဆုံးဒါနဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ သကၤန္းအလွဴမ်ားထဲတြင္ ကထိန္သကၤန္း လွဴဒါန္းရျခင္းသည္ အျမတ္ဆုံးဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ ေက်ာင္းအလွဴမ်ားထဲတြင္လည္း သိမ္ေက်ာင္း ေဆာင္ လွဴဒါန္းရျခင္းသည္ အျမတ္ဆုံးဟူ၍ လည္းေကာင္း ေျပာဆုိ သုံးႏူံးေနႀကပါသည္။ အဘယ္ေႀကာင္႔ အျမတ္ဆုံးဟူ ေျပာဆုိရပါသနည္း။ု စာေရးသူ အျမင္ကုိေျပာရမည္ဆုိလ်ွင္ ဤဆြမ္း၊သကၤန္း၊ေက်ာင္းတုိ႔ကုိ လက္ခံေသာ အလွဴခံမ်ားကဤ ပစၥည္းမ်ားကုိ အမွန္တကယ္ လုိအပ္ေနၿပီး လုိအပ္ေသာေနရာမ်ားတြင္ အက်ဳိးရွိရွိ အသုံးခ်မည္ျဖစ္ေသာေႀကာင္႔ျဖစ္ပါသည္။

ဤကဲသုိ႔အသုံးခ်မွသာ အလွဴရွင္မ်ားအေနျဖင္႔ အသုံးက်ေသာအလွဴျဖစ္ၿပီး ျမတ္ေသာအက်ဳိးကုိ ခံစားရမည္ ျဖစ္ေသာေႀကာင္႔ျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔ျဖစ္ပါ၍ အလွဴရွင္မ်ား အက်ဳိးမ်ားေစရန္ သိမ္ေက်ာင္း ေဆာင္ႀကီးသည္ သံဃာကိစၥမ်ာအတြက္ အၿမဲတမ္းအသုံးခ် ထားေသာ ေက်ာင္းေဆာင္ႀကီးျဖစ္ဖုိ႔ လည္းအေရးႀကီးပါသည္။ သုိ႔မွသာ အလွဴရွင္မ်ား၏ အလွဴသည္ လည္း အၿမဲတမ္း ရွင္သန္ေနေသာ အလွဴျဖစ္ၿပီး ဆရာဒကာ သံသရာ အတြက္အက်ဳိးမ်ားမည္ျဖစ္ပါေႀကာင္းတင္ျပလုိက္ရပါသည္။

ဦးဇင္းေလး