ျမန္မာနိဳင္ငံကိုဗုဒၶဘာသာေရာက္ရွိျပန္ ့ပြားလာပံု
ျမန္မာနိဳင္ငံကိုဗုဒၶဘာသာေရာက္ရွိျပန္ ့ပြားလာပံု
ဗုဒၶ (၅၆၃ - ၄၈၃ ဘီစီ) သက္ေတာ္ထင္ရွားရိွတုန္းကတည္းက ျမန္မာကို ဗုဒၶါဒေရာက္လာပံုကို၊ အမ်ဳိးမ်ဳိးေျပာၾကပါတယ္။
ျမတ္စြာဘုရား ေဒသစာရီ ၾကြခ်ီေတာ္မူတယ္ဆိုရင္ ေရာက္ရာအရပ္ရပ္မွာ ပူေဆြး ဒုကၡေရာက္သူ တစ္ဦးဦးကိုျဖစ္ျဖစ္၊ သတၱ၀ါအမ်ားကိုျဖစ္ျဖစ္၊ စိတ္ခ်မ္းသာရေအာင္ ဆံုးမသြန္သင္လိုလို႔ျဖစ္ျဖစ္ ၾကြလာတတ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဘ၀ရွင္သန္ေနရလို႔ ေတြ႔ရတဲ့ဒုကၡေတြက ကယ္တင္လိုတဲ့အတြက္ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ အေနာက္ပင္လယ္ကမ္းေျခက ရခိုင္ကိုျမတ္စြာဘုရားၾကြလာလို႕ ရခိုင္မင္းက ေၾကးေလာဟာႏွဲ႔ ျမတ္စြာဘုရား ပံုတူလုပ္ယူခြင့္ ရလိုက္ပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ျမန္မာအလယ္ပိုင္းက လူေတြကလည္း သူတို႔ဆီကလယ္ကိုင္းကို ျမတ္စြာဘုရားၾကြလာၿပီး တရားေဟာလို႔ လူေရာနတ္ပါ အမ်ားၾကီး အကၽြတ္တရားရၾကတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ေတာင္ထိပ္ မွာ ရပ္ေတာ္မူၿပီး သာသနာ ဘယ္ႏွစ္ကိုေရာက္ရင္ ဘယ္မင္းက ဒီေနရာမွာ ၿမိဳ႕ၾကီးတည္မယ္၊ ဗုဒၶ သာသနာထြန္းကားမယ္လို႔ ဗ်ာဒိတ္ျမြတ္ၾကားသြားတယ္လို႔လဲ ယံုတယ္။ ျမန္မာေအာက္အရပ္က ကုန္သည္ စြန္႔စားသူ ႏွစ္ဦးက ဗုဒၶဂါယာကိုေရာက္ေတာ့ သဗၺညဳတဥာဏ္ကို ရၿပီးစ ဗုဒၶရဲ႕ဆံေတာ္၊ အထက္ဘုရားႏွစ္ဆူရဲ႕ အသံုးအေဆာင္ေတြနဲ႔ ဌာပနာၿပီး ေစတီတည္တယ္။
ဒီႏွစ္ေယာက္က ၾသရိႆနယ္က ျဖစ္ဖို႔မ်ားတယ္။သုေတသနနယ္ပယ္က ၾကိဳးစားရွာေဖြစံုစမ္းတဲ့အခါ ခရစ္ႏွစ္ ၇၆ ထက္ေစာၿပီး ဘယ္ဘုရားရုပ္တုမွ မရိွပါ။ အဲဒီလိုပဲ သီရီဓမၼာေသာက ( အေသာက၊ ၂၇၄ - ၂၃၂ ဘီစီ ) ထက္ေစာၿပီး ဘယ္ေစတီ ပုထိုး၊ မုေ႒ာမွ မရိွဘူးပါ။ အေသာကမင္းက ပိဋကမွာရိွတဲ့ ဓမၼာခႏၶေပါင္း ၈၄၀၀၀ ကို ရည္ညႊန္းၿပီး ေစတီေပါင္း ၈၄၀၀၀ ကို ျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ သရီရဓာတု ဌာပနာၿပီး တည္တယ္လို႔ဆိုတယ္။ အဲဒီလို ေျပာၾကတာမွာလည္း သမိုင္းျဖစ္စဥ္နဲ႔ စကားေရွ႕ ေနာက္မကိုက္ညီတာ တစ္ခုကို ေတြ႔ရျပန္ပါတယ္။ ပိဋက သံုးပံုကို သီရိလကၤာမွာ ေပထက္အကၡရာ တင္တာက ၃၃ ဘီစီျဖစ္လို႔ စာနဲ႔ခ်မေရးမီက စာပိုဒ္ဘယ္ေလာက္ ရိွတယ္ဆိုတာ၊ ပါတယ္ဆိုတာ ဘယ္လို သိႏိုင္ပါသလဲလို႔ ေမးစရာရိွပါတယ္။
အေသာကမင္းက ဗဟိုအိႏိၵယအျပင္ကိုးတိုင္းကိုးဌာနကမေထရ္ၾကီးေတြက ဦးေဆာင္ၿပီး သာသနာျပဳ လႊတ္တယ္ဆိုရာမွာလည္း ဘယ္ေနရာကို၊ ဘယ္ကိုယ္ေတာ္ၾကြရတယ္လုိ႔ စာရင္း ရိွပါတယ္။ ေက်ာက္ေတာ္ေပၚက ေက်ာက္မ်က္ႏွာျပင္မွာ ေက်ာက္စာ တစ္ဆယ့္သံုးခု ေရးထိုးခဲတယ္။ ဒီ စာရင္းမွာ ေသာဏနဲ႔ ဥတၱရေခါင္းေဆာင္တဲ့ သု၀ဏၰဘူမိခရီးအေၾကာင္း မပါပါ။ ၿပီးေတာ့ ပါဠိအ႒ကထာ ဋီကာေတြက သု၀ဏၰဘူမိကို စုမၾတကၽြန္းေပၚမွာရိွတယ္လို႔ ညႊန္းထားပါတယ္။ အင္မတန္ေက်ာ္ၾကားတဲ့ ပါဠိနာမည္ အဘိဓာန္ကိုျပဳစုတဲ့ မလႅေသၾကက သု၀ဏၰဘူမိဘယ္မွာဆိုတာ အတိအက်ေျပာမသြားဘူး။ သူက မြန္ေတြ ယိုးဒယားသားေတြက သု၀ဏၰဘူမိဟာ ငါတို႔ဆီမွာရိွတယ္ (မြန္က သထံု၊ ယိုးဒယားက နေဆာင္ပထ) လို႔ ဇြတ္ေျပာေနတဲ့ အယူအဆေတြကို မဆန္႔က်င္လိုတဲ့ သေဘာထားရိွဟန္ တူပါတယ္။ ( သူတို႔အယူအဆ မွားတယ္ဆိုတာေတာ့ သိရမွာပါ ) ဒါေပမဲ့ မြန္ဆရာေတာ္ တပါးျဖစ္တဲ့ ေတာင္ေပါက္ဆရာေတာ္က အိႏိၵယမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လွည့္လည္စံုစမ္းရွာေဖြၿပီး၊ သု၀ဏၰဘူမိဟာ စုမၾတမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆရာေတာ္ျပဳစုတဲ့ ဗုဒၶ သာသနာ ပထ၀ီ၀င္က်န္းမွာ ေျမပံုေတြနဲ႔ ရွင္းလင္းေဖာ္ျပထားခဲ့ပါတယ္။
အခုေျပာျပတဲ့အခ်က္ေတြေၾကာင့္ ဗုဒၶသာသနာဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေဒသကို ဘယ္အခ်ိန္က၊ ဘယ္ေနရာမွာ စတင္ေရာက္ရိွလာတယ္လို႔ သုေတသီေတြအေနနဲ႔ ေျပာဖို႔ခက္ပါတယ္။ပ်ဴလူမ်ဳိးေတြက ေျမပံုဘုရား ( အမ်ားအေခၚအုတ္ခြက္ )ေတြထားခဲ့တယ္။ သူတို႔က ခရစ္ေလးရာစု ႏွစ္က ကိုးရာစုႏွစ္အထိ ( အညာ ဟလင္းက၊ ေအာက္ေျပ၊ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသအထိ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ ) ပိုင္နက္ အတြင္း ဗုဒၶသာသနိက အေဆာက္အအံုေတြမွာ ဒီေျမပံုဘုရားကို အရြယ္အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ပံုအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ျပဳလုပ္တဲ့အခါ၊ ျမတ္စြာဘုရားပံုေတာ္နဲ႔ ေယဓမၼာေဟတုပၸဗၺ၀ါ ဂါထာကို ေဒ၀နာဂရီလက္ေရးနဲ႔ ေျမပံုဘုရားမ်က္ႏွာဘက္မွာ ေရးထားတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေက်ာဘက္မွာ ေျမပံုဘုရားကိုျပဳလုပ္ လွဴဒါန္းသူရဲ႕နာမည္ကို ေရးထားေလ့ရိွပါတယ္။ အဲ့ဒီေျမပံုဘုရားကိုစြဲၿပီး ပ်ဴေတြဟာ ခရစ္တစ္ရာစုႏွစ္ကစၿပီး ဗုဒၶသာသနာ၀င္ေတြျဖစ္တယ္။ ဒါထက္ေတာင္ ေစာခ်င္ေစာႏိုင္တယ္။
ေအာက္ပိုင္းျမန္မာကိုေရာက္ေနတဲ့ မြန္ခေမရ္ဘာသာစကားေျပာသူေတြထဲကမြန္ေတြက ပထမျဗာဟၼဏ၀ါဒီ၊ ေနာက္ခရစ္ ခုနစ္ရာစုႏွစ္ကစၿပီး ဗုဒၶ၀ါဒီျဖစ္ခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီေတာ့ ေစာေစာကေျပာသလို သီရိလကၤာမွာ ခရစ္မေပၚမီ ၃၃ ႏွစ္က ပိဋကကို ေပထက္အကၡရာတင္ခဲ့တာ ျဖစ္ေပမယ့္၊ ပ်ဴႏိုင္ငံရယ္လို႔ ထင္ရွားခဲ့တဲ့ ခရစ္ေလးရာစုႏွစ္က ကိုးရာစုႏွစ္အတြင္းမွာ အကၡရာတင္ၿပီး ပိဋကကို အစံုလိုက္ ကူးယူလာတာ မရိွေသးဘူး။ အႏၱရာယ္ကင္းရြတ္ဆိုဖို႔ သုတၱန္ေဒသနာထဲက ထုတ္ႏႈတ္ထားတဲ့ အပိုဒ္ကေလးေတြပဲ ေရႊ၊ ေက်ာက္ျပား၊ ရႊံ႕ျပားေတြေပၚမွာ ေရးထြင္းၿပီး အိမ္တံခါး၀၊ ၿမိဳ႕တခါး၀မွာ၊ ေက်ာက္ျပားမွာေရးၿပီး စိုက္ထားမယ္၊ ေရႊျပားမွာေရးၿပီး အမြန္အျမတ္သိမ္းထားမယ္။ ဒီလို ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္ေတြယူလာတဲ့သူေတြက ကုန္သည္၊ ၿမိဳ႕သစ္ ရြာသစ္တည္သူေတြနဲ႔ သေဘၤာသားေတြျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။
အိႏိၵယဓေလ့ေတြကို အတုခိုးလိုက္နာ က်င့္ၾကံခ်င္လို႔ တိုင္းရင္းသားက လူလႊတ္ၿပီး ကူးယူခဲ့တာလည္း ျဖစ္မယ္။ အိႏိၵယက စာေရးနည္းပညာက မြန္ေတြ၊ ပ်ဴေတြဆီကို ခရစ္ေလးရာခုႏွစ္ေလာက္ကစၿပီး ေရာက္္ေနၿပီျဖစ္လို႔၊ ဒီက သီရိလကၤာကိုလႊတ္ၿပီး ကူးယူတာမ်ဳိးလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားေတြဟာ အိႏိၵယသာသနာျပဳေတြလာမွ ဗုဒၶ သာသနာ၀င္ျဖစ္တယ္။ ဗုဒၶက်မ္းေတြကို ေတြ႔ဖူး၊ သံုးဖူးတယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ျပင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ လူလႊတ္ယူရတယ္ဆိုတဲ့ စကားကို ရွင္းခ်င္ပါေသးတယ္။ တိုက္ရိုက္သံုးႏိုင္တဲ့ သက္ေသသာဓကမရိွပါ။ ဒီက မင္းအေခၚခံယူသူေတြက “ လက္ေအာက္ခံ (ကၽြန္ေတာ္မ်ဳိး၊ ကၽြန္ေတာ္မ်ဳိး) နဲ႔ ငါတို႔ကို မႏိႈင္းနဲ႔၊ ငါတို႔က ကမၻာဦးမဟာသမၼတက အႏြယ္မပ်က္ ဆင္းသက္လာသာ၊ သက်သာကီ၀င္မ်ဳိးေတြျဖစ္တယ္ “ လို႔ေျပာလိုက္ တယ္။ အိႏိၵယက မင္းဧကရာဇ္ေတြေနသလို (ေန႔စဥ္ အစားအေသာက္၊ အေနအထိုင္အထိ) ေနမယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္ၿပီး၊ ထီးဟန္နန္းဟန္ကို ဦးေဆာင္ၿပီး လုပ္တတ္တဲ့လူ ( ျဗာဟၼဏေတြကို လက္သံုးက်မ္းပါ အတူယူၿပီး လာခဲ့လို႔ ) ဖိတ္တာကစၿပီး နည္းနည္းနည္းနည္း က်ဳိးတိုးက်ဲတဲ ေရာက္လာတာျဖစ္မယ္၊
ဒီလိုနဲ႔ ပ်ဴရယ္၊ မြန္ရယ္ အုပ္ခ်ဴပ္သူကစၿပီး ျဗာဟၼဏ ၀ါဒီေတြျဖစ္လာခဲ့တယ္။ျမန္မာအေနာက္ဘက္ ပင္လယ္ကမ္းေျခက ရခိုင္ဆိုရင္ ရွစ္ရာစုႏွစ္ဦးက သကၠတဘာသာစကားနဲ႔ ေက်ာက္စာတစ္ခုေရးထိုးခဲ့ရာမွာ၊ သူတို႔ဘုရင္က စျႏၵမ်ဳိး၊ သူတို႔က သီ၀နတ္မင္းကို ေစာေစာက ကိုးကြယ္ ခဲ့တယ္၊ ေနာက္ (ခုနစ္ရာစုႏွစ္၊ ရွစ္ရာစုႏွစ္ေလာက္ေရာက္)မွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဧရာ၀တီျမစ္၀၊ စစ္ေတာင္းျမစ္၀၊ သံလြင္ျမစ္၀ ကၽြန္းေပၚေဒသေတြက မြန္နဲ႔ပ်ဴေတြက ဗိႆႏိုးနတ္မင္းကို ကိုးကြယ္သူမ်ားမယ္လို႔ ထင္ရပါတယ္။ ျဗာဟၼဏ၀ါဒကို မြန္ေတြက အခု ကမ္ဖုခ်နဲ႔ ထိုင္းေဒသေတြက ရခဲ့တာလို႔ ယူဆရင္လည္း ျဖစ္ႏိုင္စရာရိွပါတယ္။ ဒီလိုပဲ မဟာယာနသာသနာကိုလည္း အရင္ ဖုနန္ (အခု ကင္ဖုခ်)က ရမယ္။
အိႏိၵယအေရွ့ေျမာက္ကလည္းရမယ္လို႔ ယူဆတယ္။ သူတို႔ဟာ ဗုဒၶသာသနာကို လက္ခံတယ္လို႔ ဆိုေပမယ့္ မိရိုးဖလာ နတ္ကိုးတာမ်ဳိးကို မစြန္႔ႏိုင္ပါ။ စြန္႔တယ္လို႔ ေျပာဖို႔မလိုဘူး။ ရတနာ သံုးပါးကို ဆည္းကပ္တယ္လို႔ ေျပာရင္ၿပီးတယ္။ ရဟန္းသံဃာကြယ္ရာမွာ ရိုးရာကိုးကြယ္မႈ လုပ္ၿမဲလုပ္မယ္။ ရဟန္းသံဃာကလည္း အၾကပ္အတည္းလိုက္ၿပီး မပိတ္ပင္ မတားဆီးဘူး။ သမေအာင္ (Ambivalence) အလိုက္အထိုက္ေနသြားၾကတယ္။ ယေန႔အထိ ေထဒ၀ါရီေတြလို႔ ေျပာေပမယ့္ သိသိသာသာ မသိမသာ ရိုးရာဓေလ့ေတြ၊ ဟိႏၵဴဓေလ့ေတြ၊ မဟာယာနဓေလ့ေတြကို လုပ္ေနၾကပါတယ္။အေရးၾကီးတဲ့ ျပႆနာကို အခုတင္ျပလိုပါတယ္။
အဲ့ဒါကေတာ့ ျမန္မာဘက္ကို ပိဋကသံုးပံုးေရးသားၿပီး ဘယ္အခ်ိန္ကေရာက္သလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ တခ်ဳိ႕က ဗုဒၶေဃာသ၊ တခ်ဳိ႕က အရဟံနဲ႔ အနိရုဒၶတို႔ေက်းဇူးပဲလို႔ ေျပာၾကေရးၾကတယ္။ အရဟံက စ,ပံုကို ပါးစပ္ေျပာတာ၊ ဓမၼေစတီမင္းေခၚ ရာမာဓိပတိလက္ထက္ ၁၄၈၀ မွာ ေရးထိုးတဲ့ ကလ်ာဏီ သိမ္ေက်ာက္စာမွာစၿပီး အကၡရာတင္တာေတြ႔ရတယ္။ ေခတ္ၿပိဳင္မွတ္တမ္း မဟုတ္ပါ။ အမ်ားေခၚ က်န္စစ္သား (ထီးလိုင္မင္း ၁၀၈၄ - ၁၁၁၃) လက္ထက္ မြန္ဘာသာေရးထိုးတဲ့ ေက်ာက္စာမွာ သားေတာ္ရာဇကုမာရကို ပိဋက အစစ္အေဆးလုပ္ခိုင္းတယ္။ ႏိုင္ငံရပ္ျခားေရာက္ ပုဏၰားပညာရွင္၊ တိုင္းရင္းသား ရဟန္းပညာရွင္ေတြစုၿပီး (၁) ပိဋကကို သီရိလကၤာအကၡရာက ပ်ဴနဲ႔မြန္က ဆင္းသက္တဲ့ ျမန္မာ အကၡရာဖလွယ္ရမယ္၊ (၂) ၿပီးေတာ့ ပါ႒ိျမန္မာတြဲရက္ အနက္ျပန္ဆိုရမယ္။ ဒီလိုလုပ္ႏိုင္ပါမွ “သာသနာ ငါးေထာင္တည္မယ္”လို႔ ယူဆၾကတယ္။
အရင္က ဘိကၡဳရိွသလို ဘိကၡဴနီရိွတယ္။ သာသနာႏွစ္ ၁၀၀၀ မွာ ဘိကၡဳနီမရိွေတာ့ဘူးဆိုေပမယ့္ မဟာဃာန၀ါဒီေတြမွာ ဘိကၡဴနီေတြ ရိွေနဦးမယ္။ က်န္စစ္သားလက္ထက္မွာ သာမက ပုဂံပ်က္စီးတဲ့အထိ ရိွေနမယ္လို႔ ေက်ာက္စာေတြကျပေနပါတယ္။
by http://lokachantha.blogspot.com (http://lokachantha.blogspot.com)
ဗုဒၶ (၅၆၃ - ၄၈၃ ဘီစီ) သက္ေတာ္ထင္ရွားရိွတုန္းကတည္းက ျမန္မာကို ဗုဒၶါဒေရာက္လာပံုကို၊ အမ်ဳိးမ်ဳိးေျပာၾကပါတယ္။
ျမတ္စြာဘုရား ေဒသစာရီ ၾကြခ်ီေတာ္မူတယ္ဆိုရင္ ေရာက္ရာအရပ္ရပ္မွာ ပူေဆြး ဒုကၡေရာက္သူ တစ္ဦးဦးကိုျဖစ္ျဖစ္၊ သတၱ၀ါအမ်ားကိုျဖစ္ျဖစ္၊ စိတ္ခ်မ္းသာရေအာင္ ဆံုးမသြန္သင္လိုလို႔ျဖစ္ျဖစ္ ၾကြလာတတ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဘ၀ရွင္သန္ေနရလို႔ ေတြ႔ရတဲ့ဒုကၡေတြက ကယ္တင္လိုတဲ့အတြက္ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ အေနာက္ပင္လယ္ကမ္းေျခက ရခိုင္ကိုျမတ္စြာဘုရားၾကြလာလို႕ ရခိုင္မင္းက ေၾကးေလာဟာႏွဲ႔ ျမတ္စြာဘုရား ပံုတူလုပ္ယူခြင့္ ရလိုက္ပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ျမန္မာအလယ္ပိုင္းက လူေတြကလည္း သူတို႔ဆီကလယ္ကိုင္းကို ျမတ္စြာဘုရားၾကြလာၿပီး တရားေဟာလို႔ လူေရာနတ္ပါ အမ်ားၾကီး အကၽြတ္တရားရၾကတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ေတာင္ထိပ္ မွာ ရပ္ေတာ္မူၿပီး သာသနာ ဘယ္ႏွစ္ကိုေရာက္ရင္ ဘယ္မင္းက ဒီေနရာမွာ ၿမိဳ႕ၾကီးတည္မယ္၊ ဗုဒၶ သာသနာထြန္းကားမယ္လို႔ ဗ်ာဒိတ္ျမြတ္ၾကားသြားတယ္လို႔လဲ ယံုတယ္။ ျမန္မာေအာက္အရပ္က ကုန္သည္ စြန္႔စားသူ ႏွစ္ဦးက ဗုဒၶဂါယာကိုေရာက္ေတာ့ သဗၺညဳတဥာဏ္ကို ရၿပီးစ ဗုဒၶရဲ႕ဆံေတာ္၊ အထက္ဘုရားႏွစ္ဆူရဲ႕ အသံုးအေဆာင္ေတြနဲ႔ ဌာပနာၿပီး ေစတီတည္တယ္။
ဒီႏွစ္ေယာက္က ၾသရိႆနယ္က ျဖစ္ဖို႔မ်ားတယ္။သုေတသနနယ္ပယ္က ၾကိဳးစားရွာေဖြစံုစမ္းတဲ့အခါ ခရစ္ႏွစ္ ၇၆ ထက္ေစာၿပီး ဘယ္ဘုရားရုပ္တုမွ မရိွပါ။ အဲဒီလိုပဲ သီရီဓမၼာေသာက ( အေသာက၊ ၂၇၄ - ၂၃၂ ဘီစီ ) ထက္ေစာၿပီး ဘယ္ေစတီ ပုထိုး၊ မုေ႒ာမွ မရိွဘူးပါ။ အေသာကမင္းက ပိဋကမွာရိွတဲ့ ဓမၼာခႏၶေပါင္း ၈၄၀၀၀ ကို ရည္ညႊန္းၿပီး ေစတီေပါင္း ၈၄၀၀၀ ကို ျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ သရီရဓာတု ဌာပနာၿပီး တည္တယ္လို႔ဆိုတယ္။ အဲဒီလို ေျပာၾကတာမွာလည္း သမိုင္းျဖစ္စဥ္နဲ႔ စကားေရွ႕ ေနာက္မကိုက္ညီတာ တစ္ခုကို ေတြ႔ရျပန္ပါတယ္။ ပိဋက သံုးပံုကို သီရိလကၤာမွာ ေပထက္အကၡရာ တင္တာက ၃၃ ဘီစီျဖစ္လို႔ စာနဲ႔ခ်မေရးမီက စာပိုဒ္ဘယ္ေလာက္ ရိွတယ္ဆိုတာ၊ ပါတယ္ဆိုတာ ဘယ္လို သိႏိုင္ပါသလဲလို႔ ေမးစရာရိွပါတယ္။
အေသာကမင္းက ဗဟိုအိႏိၵယအျပင္ကိုးတိုင္းကိုးဌာနကမေထရ္ၾကီးေတြက ဦးေဆာင္ၿပီး သာသနာျပဳ လႊတ္တယ္ဆိုရာမွာလည္း ဘယ္ေနရာကို၊ ဘယ္ကိုယ္ေတာ္ၾကြရတယ္လုိ႔ စာရင္း ရိွပါတယ္။ ေက်ာက္ေတာ္ေပၚက ေက်ာက္မ်က္ႏွာျပင္မွာ ေက်ာက္စာ တစ္ဆယ့္သံုးခု ေရးထိုးခဲတယ္။ ဒီ စာရင္းမွာ ေသာဏနဲ႔ ဥတၱရေခါင္းေဆာင္တဲ့ သု၀ဏၰဘူမိခရီးအေၾကာင္း မပါပါ။ ၿပီးေတာ့ ပါဠိအ႒ကထာ ဋီကာေတြက သု၀ဏၰဘူမိကို စုမၾတကၽြန္းေပၚမွာရိွတယ္လို႔ ညႊန္းထားပါတယ္။ အင္မတန္ေက်ာ္ၾကားတဲ့ ပါဠိနာမည္ အဘိဓာန္ကိုျပဳစုတဲ့ မလႅေသၾကက သု၀ဏၰဘူမိဘယ္မွာဆိုတာ အတိအက်ေျပာမသြားဘူး။ သူက မြန္ေတြ ယိုးဒယားသားေတြက သု၀ဏၰဘူမိဟာ ငါတို႔ဆီမွာရိွတယ္ (မြန္က သထံု၊ ယိုးဒယားက နေဆာင္ပထ) လို႔ ဇြတ္ေျပာေနတဲ့ အယူအဆေတြကို မဆန္႔က်င္လိုတဲ့ သေဘာထားရိွဟန္ တူပါတယ္။ ( သူတို႔အယူအဆ မွားတယ္ဆိုတာေတာ့ သိရမွာပါ ) ဒါေပမဲ့ မြန္ဆရာေတာ္ တပါးျဖစ္တဲ့ ေတာင္ေပါက္ဆရာေတာ္က အိႏိၵယမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လွည့္လည္စံုစမ္းရွာေဖြၿပီး၊ သု၀ဏၰဘူမိဟာ စုမၾတမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆရာေတာ္ျပဳစုတဲ့ ဗုဒၶ သာသနာ ပထ၀ီ၀င္က်န္းမွာ ေျမပံုေတြနဲ႔ ရွင္းလင္းေဖာ္ျပထားခဲ့ပါတယ္။
အခုေျပာျပတဲ့အခ်က္ေတြေၾကာင့္ ဗုဒၶသာသနာဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေဒသကို ဘယ္အခ်ိန္က၊ ဘယ္ေနရာမွာ စတင္ေရာက္ရိွလာတယ္လို႔ သုေတသီေတြအေနနဲ႔ ေျပာဖို႔ခက္ပါတယ္။ပ်ဴလူမ်ဳိးေတြက ေျမပံုဘုရား ( အမ်ားအေခၚအုတ္ခြက္ )ေတြထားခဲ့တယ္။ သူတို႔က ခရစ္ေလးရာစု ႏွစ္က ကိုးရာစုႏွစ္အထိ ( အညာ ဟလင္းက၊ ေအာက္ေျပ၊ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသအထိ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ ) ပိုင္နက္ အတြင္း ဗုဒၶသာသနိက အေဆာက္အအံုေတြမွာ ဒီေျမပံုဘုရားကို အရြယ္အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ပံုအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ျပဳလုပ္တဲ့အခါ၊ ျမတ္စြာဘုရားပံုေတာ္နဲ႔ ေယဓမၼာေဟတုပၸဗၺ၀ါ ဂါထာကို ေဒ၀နာဂရီလက္ေရးနဲ႔ ေျမပံုဘုရားမ်က္ႏွာဘက္မွာ ေရးထားတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေက်ာဘက္မွာ ေျမပံုဘုရားကိုျပဳလုပ္ လွဴဒါန္းသူရဲ႕နာမည္ကို ေရးထားေလ့ရိွပါတယ္။ အဲ့ဒီေျမပံုဘုရားကိုစြဲၿပီး ပ်ဴေတြဟာ ခရစ္တစ္ရာစုႏွစ္ကစၿပီး ဗုဒၶသာသနာ၀င္ေတြျဖစ္တယ္။ ဒါထက္ေတာင္ ေစာခ်င္ေစာႏိုင္တယ္။
ေအာက္ပိုင္းျမန္မာကိုေရာက္ေနတဲ့ မြန္ခေမရ္ဘာသာစကားေျပာသူေတြထဲကမြန္ေတြက ပထမျဗာဟၼဏ၀ါဒီ၊ ေနာက္ခရစ္ ခုနစ္ရာစုႏွစ္ကစၿပီး ဗုဒၶ၀ါဒီျဖစ္ခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီေတာ့ ေစာေစာကေျပာသလို သီရိလကၤာမွာ ခရစ္မေပၚမီ ၃၃ ႏွစ္က ပိဋကကို ေပထက္အကၡရာတင္ခဲ့တာ ျဖစ္ေပမယ့္၊ ပ်ဴႏိုင္ငံရယ္လို႔ ထင္ရွားခဲ့တဲ့ ခရစ္ေလးရာစုႏွစ္က ကိုးရာစုႏွစ္အတြင္းမွာ အကၡရာတင္ၿပီး ပိဋကကို အစံုလိုက္ ကူးယူလာတာ မရိွေသးဘူး။ အႏၱရာယ္ကင္းရြတ္ဆိုဖို႔ သုတၱန္ေဒသနာထဲက ထုတ္ႏႈတ္ထားတဲ့ အပိုဒ္ကေလးေတြပဲ ေရႊ၊ ေက်ာက္ျပား၊ ရႊံ႕ျပားေတြေပၚမွာ ေရးထြင္းၿပီး အိမ္တံခါး၀၊ ၿမိဳ႕တခါး၀မွာ၊ ေက်ာက္ျပားမွာေရးၿပီး စိုက္ထားမယ္၊ ေရႊျပားမွာေရးၿပီး အမြန္အျမတ္သိမ္းထားမယ္။ ဒီလို ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္ေတြယူလာတဲ့သူေတြက ကုန္သည္၊ ၿမိဳ႕သစ္ ရြာသစ္တည္သူေတြနဲ႔ သေဘၤာသားေတြျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။
အိႏိၵယဓေလ့ေတြကို အတုခိုးလိုက္နာ က်င့္ၾကံခ်င္လို႔ တိုင္းရင္းသားက လူလႊတ္ၿပီး ကူးယူခဲ့တာလည္း ျဖစ္မယ္။ အိႏိၵယက စာေရးနည္းပညာက မြန္ေတြ၊ ပ်ဴေတြဆီကို ခရစ္ေလးရာခုႏွစ္ေလာက္ကစၿပီး ေရာက္္ေနၿပီျဖစ္လို႔၊ ဒီက သီရိလကၤာကိုလႊတ္ၿပီး ကူးယူတာမ်ဳိးလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားေတြဟာ အိႏိၵယသာသနာျပဳေတြလာမွ ဗုဒၶ သာသနာ၀င္ျဖစ္တယ္။ ဗုဒၶက်မ္းေတြကို ေတြ႔ဖူး၊ သံုးဖူးတယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ျပင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ လူလႊတ္ယူရတယ္ဆိုတဲ့ စကားကို ရွင္းခ်င္ပါေသးတယ္။ တိုက္ရိုက္သံုးႏိုင္တဲ့ သက္ေသသာဓကမရိွပါ။ ဒီက မင္းအေခၚခံယူသူေတြက “ လက္ေအာက္ခံ (ကၽြန္ေတာ္မ်ဳိး၊ ကၽြန္ေတာ္မ်ဳိး) နဲ႔ ငါတို႔ကို မႏိႈင္းနဲ႔၊ ငါတို႔က ကမၻာဦးမဟာသမၼတက အႏြယ္မပ်က္ ဆင္းသက္လာသာ၊ သက်သာကီ၀င္မ်ဳိးေတြျဖစ္တယ္ “ လို႔ေျပာလိုက္ တယ္။ အိႏိၵယက မင္းဧကရာဇ္ေတြေနသလို (ေန႔စဥ္ အစားအေသာက္၊ အေနအထိုင္အထိ) ေနမယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္ၿပီး၊ ထီးဟန္နန္းဟန္ကို ဦးေဆာင္ၿပီး လုပ္တတ္တဲ့လူ ( ျဗာဟၼဏေတြကို လက္သံုးက်မ္းပါ အတူယူၿပီး လာခဲ့လို႔ ) ဖိတ္တာကစၿပီး နည္းနည္းနည္းနည္း က်ဳိးတိုးက်ဲတဲ ေရာက္လာတာျဖစ္မယ္၊
ဒီလိုနဲ႔ ပ်ဴရယ္၊ မြန္ရယ္ အုပ္ခ်ဴပ္သူကစၿပီး ျဗာဟၼဏ ၀ါဒီေတြျဖစ္လာခဲ့တယ္။ျမန္မာအေနာက္ဘက္ ပင္လယ္ကမ္းေျခက ရခိုင္ဆိုရင္ ရွစ္ရာစုႏွစ္ဦးက သကၠတဘာသာစကားနဲ႔ ေက်ာက္စာတစ္ခုေရးထိုးခဲ့ရာမွာ၊ သူတို႔ဘုရင္က စျႏၵမ်ဳိး၊ သူတို႔က သီ၀နတ္မင္းကို ေစာေစာက ကိုးကြယ္ ခဲ့တယ္၊ ေနာက္ (ခုနစ္ရာစုႏွစ္၊ ရွစ္ရာစုႏွစ္ေလာက္ေရာက္)မွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဧရာ၀တီျမစ္၀၊ စစ္ေတာင္းျမစ္၀၊ သံလြင္ျမစ္၀ ကၽြန္းေပၚေဒသေတြက မြန္နဲ႔ပ်ဴေတြက ဗိႆႏိုးနတ္မင္းကို ကိုးကြယ္သူမ်ားမယ္လို႔ ထင္ရပါတယ္။ ျဗာဟၼဏ၀ါဒကို မြန္ေတြက အခု ကမ္ဖုခ်နဲ႔ ထိုင္းေဒသေတြက ရခဲ့တာလို႔ ယူဆရင္လည္း ျဖစ္ႏိုင္စရာရိွပါတယ္။ ဒီလိုပဲ မဟာယာနသာသနာကိုလည္း အရင္ ဖုနန္ (အခု ကင္ဖုခ်)က ရမယ္။
အိႏိၵယအေရွ့ေျမာက္ကလည္းရမယ္လို႔ ယူဆတယ္။ သူတို႔ဟာ ဗုဒၶသာသနာကို လက္ခံတယ္လို႔ ဆိုေပမယ့္ မိရိုးဖလာ နတ္ကိုးတာမ်ဳိးကို မစြန္႔ႏိုင္ပါ။ စြန္႔တယ္လို႔ ေျပာဖို႔မလိုဘူး။ ရတနာ သံုးပါးကို ဆည္းကပ္တယ္လို႔ ေျပာရင္ၿပီးတယ္။ ရဟန္းသံဃာကြယ္ရာမွာ ရိုးရာကိုးကြယ္မႈ လုပ္ၿမဲလုပ္မယ္။ ရဟန္းသံဃာကလည္း အၾကပ္အတည္းလိုက္ၿပီး မပိတ္ပင္ မတားဆီးဘူး။ သမေအာင္ (Ambivalence) အလိုက္အထိုက္ေနသြားၾကတယ္။ ယေန႔အထိ ေထဒ၀ါရီေတြလို႔ ေျပာေပမယ့္ သိသိသာသာ မသိမသာ ရိုးရာဓေလ့ေတြ၊ ဟိႏၵဴဓေလ့ေတြ၊ မဟာယာနဓေလ့ေတြကို လုပ္ေနၾကပါတယ္။အေရးၾကီးတဲ့ ျပႆနာကို အခုတင္ျပလိုပါတယ္။
အဲ့ဒါကေတာ့ ျမန္မာဘက္ကို ပိဋကသံုးပံုးေရးသားၿပီး ဘယ္အခ်ိန္ကေရာက္သလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ တခ်ဳိ႕က ဗုဒၶေဃာသ၊ တခ်ဳိ႕က အရဟံနဲ႔ အနိရုဒၶတို႔ေက်းဇူးပဲလို႔ ေျပာၾကေရးၾကတယ္။ အရဟံက စ,ပံုကို ပါးစပ္ေျပာတာ၊ ဓမၼေစတီမင္းေခၚ ရာမာဓိပတိလက္ထက္ ၁၄၈၀ မွာ ေရးထိုးတဲ့ ကလ်ာဏီ သိမ္ေက်ာက္စာမွာစၿပီး အကၡရာတင္တာေတြ႔ရတယ္။ ေခတ္ၿပိဳင္မွတ္တမ္း မဟုတ္ပါ။ အမ်ားေခၚ က်န္စစ္သား (ထီးလိုင္မင္း ၁၀၈၄ - ၁၁၁၃) လက္ထက္ မြန္ဘာသာေရးထိုးတဲ့ ေက်ာက္စာမွာ သားေတာ္ရာဇကုမာရကို ပိဋက အစစ္အေဆးလုပ္ခိုင္းတယ္။ ႏိုင္ငံရပ္ျခားေရာက္ ပုဏၰားပညာရွင္၊ တိုင္းရင္းသား ရဟန္းပညာရွင္ေတြစုၿပီး (၁) ပိဋကကို သီရိလကၤာအကၡရာက ပ်ဴနဲ႔မြန္က ဆင္းသက္တဲ့ ျမန္မာ အကၡရာဖလွယ္ရမယ္၊ (၂) ၿပီးေတာ့ ပါ႒ိျမန္မာတြဲရက္ အနက္ျပန္ဆိုရမယ္။ ဒီလိုလုပ္ႏိုင္ပါမွ “သာသနာ ငါးေထာင္တည္မယ္”လို႔ ယူဆၾကတယ္။
အရင္က ဘိကၡဳရိွသလို ဘိကၡဴနီရိွတယ္။ သာသနာႏွစ္ ၁၀၀၀ မွာ ဘိကၡဳနီမရိွေတာ့ဘူးဆိုေပမယ့္ မဟာဃာန၀ါဒီေတြမွာ ဘိကၡဴနီေတြ ရိွေနဦးမယ္။ က်န္စစ္သားလက္ထက္မွာ သာမက ပုဂံပ်က္စီးတဲ့အထိ ရိွေနမယ္လို႔ ေက်ာက္စာေတြကျပေနပါတယ္။
